پیش‌نویس:عطر

عطر

عطر، ماده‌ای برای خوشبو کردن بدن
عطر مادهٔ خوشبویی است که از گل یا چیز دیگر می‌گیرند. در زبان فارسی «عَطر» و در زبان عربی «عِطر» تلفظ می‌شود.

پیشینه عطر

بنا بر اسطوره‌های ایرانی، نخستین سازندهٔ عطر جمشید است که فردوسی این مسئله را چنین در شاهنامه بازگو می‌کند:

دگر بوی‌های خوش آورد باز *** که دارند مردم به بویش نیاز

زمانی که جمشید از سوی اهورامزدا فرمان یافت که دژی برای نگهداری مردم، چارپایان و گیاهان بسازد، در آن هنگام نیز تخم گیاهان خوشبو را به همراه خود برد. گذشته از این، در دوران هخامنشیان عطر از ضروریات جشن‌های شاهنشاهی بود. به گونه‌ای که شاه موهای خود را با موادی خوشبو می‌ساخت، از سویی دیگر پادشاهان هند برای پادشاهان ایرانی عطرهایی می‌فرستادند که حالت مستی به آدمی دست می‌داد. تاریخ‌نویسان از وجود ۴۰ عطرساز در دربار داریوش سوم خبر داده‌اند.

صنعت عطرسازی در ایران

صنعت عطرسازی ایران در دورهٔ اسلامی به کمال خود رسید؛ زیرا مردم آن دوره به حد وفور از مواد عطری استفاده می‌کردند. پیشینیان موفق به استخراج عطر گل‌ها از طریق تقطیر شده بودند و انواع مشک، عنبر رامک، زعفران، خلوق، ورس، غالیه، روغن زنبق، روغن گل سرخ، روغن خیری و روغن برشنان می‌ساختند که طرز تهیهٔ بسیاری از آن‌ها را در کیمیاء العطر یعقوب اسحاق کندی می‌توان دید که از طریق تقطیر به دست می‌آوردند. در گذشته ایران همواره از پرآوازه‌ترین سرزمین‌ها در ساختن عطر بود؛ عطر ایران نه‌تنها در داخل کشور به کار می‌رفت بلکه تجارت آن جهانی بود.

عطر در آموزه‌های اسلامی

استحباب استعمال عطر

استعمال عطر و بوی خوش از سنت پیامبران است. بنا بر آموزه‌های اسلامی استفاده از عطر برای نماز، ورود به مسجد و روزهای جمعه و اعیاد مستحب است. همچنین در سنت نبوی صرف هزینه زیاد برای خرید عطر اسراف به‌شمار نمی‌آید.

موارد حرمت استعمال عطر

در کنار تأکید به استفاده از عطر در مواضعی به حرمت استعمال عطر اشاره شده است که از آن جمله؛ عطر زدن زن برای مرد نامحرم، انسان معتکف، برای زنی که شوهرش فوت کرده تا زمان اتمام عده وفات.

فواید استعمال عطر

بر اساس آموزه‌های اسلام، استعمال عطر و بوی خوش سبب تقویت قلب، افزایش میل جنسی و نشاط است.

منابع

• ابن‌ادریس، محمد بن احمد، السرائر الحاوی لتحریر الفتاوی، تحقیق: حسن بن احمد الموسوی و ابوالحسن ابن مسیح، دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم‏، قم، ۱۴۱۰ق.
• انصاری، شهره، تاریخ عطر در ایران، تهران، طبع و نشر، ۱۳۸۱ش.
• بریان، پیر، امپراتوری هخامنشی، ترجمهٔ ناهید فروغان، تهران، انتشارات فرزان روز و شرکت نشر قطره، ۱۳۸۱ش.
• سبزواری، سید عبدالاعلی، مهذب الأحکام فی بیان حلال و الحرام، نشر دار التفسیر، قم، بی‌تا.
• حرعاملی، محمد بن حسن‏، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، تحقیق: مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، قم، انتشارات مؤسسة آل البیت علیهم السلام‏، ۱۴۰۹ق.
• الطباطبائی الحکیم، السید محسن، مستمسک العروة الوثقی، انتشارات دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۳۹۱ق.
• عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، انتشارات امیرکبیر، ۱۳۹۰ش.
• کریستن‌سن، آرتور، نمونه‌های نخستین انسان و نخستین شهریار در تاریخ افسانه‌ای ایرانیان، مترجم: ژاله آموزگار و احمد تفضلی، تهران، نشر توس، ۱۳۶۸ش.
• کاشف الغطاء، الشیخ جعفر، کشف الغطاء عن مبهمات الشریعة الغرّاء، تحقیق مکتب الإعلام الإسلامی، مرکز النشر التابع لمکتب الاعلام الاسلامی، بی‌تا.
• مجلسی، محمدباقر، بحار الأنوار الجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
• مظاهری، علی‌اکبر، زندگی مسلمانان در قرون‌وسطا، مترجم: مرتضی راوندی، چاپ اول، تهران، مرکز نشر سپهر، ۱۳۴۸ش.
• معین، محمد، فرهنگ معین، انتشارات زرین، تهران، ۱۳۸۲ش.
• النجفی الجواهری، الشیخ محمدحسن، جواهر الکلام فی شرح شرائع الإسلام، تحقیق محمود محقق، دار إحیاء التراث العربی، بیروت، ۱۳۶۲ش.