پیش‌نویس:طرقبه

طرقبه؛ شهر و منطقه دارای جاذبه‌های گردشگری در نزدیکی شهر مشهد.

طرقبه، از شهرهای شهرستان طرقبه در استان خراسان رضوی است که در نزدیکی مشهد و در میان دره‌های سرسبز رشته‌کوه بینالود واقع شده است. برخی از کارشناسان، طرقبه را ریه‌های تنفسی شهر مشهد می‌دانند.

نام‌گذاری طرقبه

واژهٔ طرقبه، از ریشهٔ «ترقبذ / ترغبذ» گرفته شده و شامل دو بخش «تُرُق» و «بَذ» و به‌معنای آبادی بزرگ است. پسوند «بد»، «بذ» و «پت» در پارسی باستان برای غیر انسان به‌کار رفته و به‌معنای بزرگ بوده است. برخی، دلیل این نام‌گذاری را وجود باغ‌های بزرگ میوه در این منطقه می‌دانند که با ورود به طرقبه، حضور انبوه آنها به چشم می‌خورد. گروهی دیگر نیز طرقبه را ترکیبی از جمع مکسر طریق یعنی «طُرُق» و «به» به‌معنای بهتر می‌دانند. دلیل این نام‌گذاری نیز به سفر ناصرالدین شاه به این دیار برمی‌گردد که دستور داد تا راه نیشابور به‌سمت توس مرمت شده و چند رباط نیز برای مسافران بنا کنند.

تاریخچه طرقبه

این منطقه، از جمله آبادی‌های بزرگ توس باستان به‌شمار رفته و قدمتی طولانی دارد. در نخستین سال‌های پس از ورود اسلام به ایران، این شهر به‌عنوان منطقه‌ای کوهستانی و خوش آب‌وهوا در مسیر مشهد به نیشابور، شناخته شده بود. این منطقه، در نیمهٔ اول سال، به‌عنوان ییلاق و روستایی کوچک از شهر مشهد بود که به مرور زمان، به شهری کوچک با امکانات تفریحی و گردشگری تبدیل شده است.

جمعیت طرقبه

بر اساس آمار منتشر شده در ۱۳۹۵ش، حدود ۲۱ هزار نفر جمعیت در طرقبه زندگی می‌کنند.

موقعیت جغرافیایی طرقبه

شهر طرقبه، در شهرستانی به‌همین نام و در استان خراسان رضوی واقع شده است. این شهر، با وسعتی در حدود ۱۶۰۰ کیلومتر مربع در فاصلهٔ ۱۶ کیلومتری از جنوب غربی شهر مشهد، در قسمت انتهای غربی بلوار وکیل‌آباد قرار گرفته است. طرقبه، همچنین، از غرب و شمال به کوه‌های بینالود و تخت رستم می‌رسد. در حقیقت، طرقبه، بین دو گودی قرار گرفته که در سمت چپ آن نیز رودخانه‌ای جریان دارد. ارتفاع این منطقه از سطح دریا در حدود ۱۴۳۳ متر است.

آب‌وهوای طرقبه

این شهر، دارای آب‌وهوایی ییلاقی، سرد و خشک است. در نیمه اول سال (دو فصل بهار و تابستان) هوای معتدلی در طرقبه وجود داشته و همیشه بین ۵ تا ۱۰ درجهٔ سانتی‌گراد از شهر مشهد خنک‌تر است.

پوشش گیاهی طرقبه

در طرقبه، باغ‌های بزرگی از درختان میوه از جمله سیب و گیلاس مرغوب وجود دارد. برخی از کارشناسان، محصول اصلی این منطقه را «گردو» می‌دانند. شهرستان طرقبه، علاوه بر باغ‌های میوه، رویشگاه درختان ارغوان با مساحت بیش از ۱۰ هزار هکتار است. در درهٔ ارغوان طرقبه، درختچه‌های ارغوان وجود دارند که در فصل بهار، این دره را به رنگ ارغوانی درآورده و طبیعت بسیار زیبایی را به نمایش می‌گذارند. در این دره، علاوه بر درختچه‌های ارغوان، انواع گل‌های کوهی و درخت‌های کوهی دیگر نیز وجود دارند.

منابع آبی طرقبه

رودخانهٔ مهم طرقبه به‌نام «پنج دره» است که از رشته‌کوه بینالود و کوه فلسکه نشأت گرفته و در میانهٔ راه به رودی دیگر پیوند خورده و در نهایت به رودخانهٔ «بار» ختم می‌شود.

ویژگی‌های طرقبه

در طرقبه، علاوه بر باغ‌های بزرگ و سرسبز در طرقبه، چشمه‌های آب شیرین، رودخانه‌ای زیبا که از کنار این منطقهٔ گردشگری عبور می‌کند و پرورش گل‌وگیاه در این منطقه (به‌عنوان شغل اصلی بسیاری از مردم در طرقبه) از جمله ویژگی‌های بارز طرقبه محسوب می‌شوند. این شهر، همچنین، از ۷ محلهٔ اصلی به نام ویلاشهر، بوستان گلستان، طرقدر، فرهنگیان، عنبران و محلهٔ مرکزی طرقبه تشکیل شده است.

جاذبه‌های گردشگری طرقبه

شهرستان طرقبه، یکی از معروف‌ترین اماکن گردشگری و از جاذبه‌های پر بازدید در اطراف مشهد است که همه ساله، بیش از ۴۰ میلیون گردشگر داخلی و خارجی را به خود جذب می‌کند. طرقبه، به داشتن ییلاق‌های متعدد و روستاهای گردشگری شهرت دارد. روستاهای بکر و زیبای کنگ، نغندر، جاغرق، دهبار، مایان، ازغد، حصار، کلاته آهن و طرقبه از آن جمله هستند. طرقبه، همچنین، دارای رستوران‌های متنوع با کیفیت غذایی بسیار بالا است. علاوه بر آن، جاذبه‌های تفریحی و تاریخی بسیاری نیز در این منطقه وجود دارد؛ مانند پیست اسکی، پیست اتوموبیل‌رانی و سوارکاری.

همچنین، پارک‌هایی همچون پارک جنگلی وکیل‌آباد، پارک تشتریان، پارک عزیز منصور، پارک تمشک، پارک جنگلی بهمن و پارک پونه در داخل و نزدیکی این شهر بنا شده‌اند. از جمله جاذبه‌های طبیعی در این منطقه نیز می‌توان به غار مغان، بند گلستان، چالیدره و ارغوان دره اشاره کرد. علاوه بر تمامی امکانات تفریحی و طبیعی در طرقبه، برخی جاذبه‌های مذهبی مانند مزار شهدای گمنام و آستان امامزادگان سید ناصر و سید یاسر (از فرزندان امام موسی بن جعفر) در طرقبه وجود دارند.

غذاهای محلی طرقبه

طرقبه، علاوه بر مراکز گردشگری و تفریحی، دارای خوراکی‌ها و غذاهای محلی مانند دیزی، آبگوشت، قورمه، شیشلیک و فسنجان است.

سوغات و صنایع محلی طرقبه

این منطقه دارای سوغات و صنایع محلی همچون تولیدات صنایع چوبی به‌ویژه سبدبافی، ارغوان‌بافی و لوخ‌بافی و نیز صنایع محلی همچون گلدوزی، پوستین‌دوزی و قالی‌بافی است. ارغوان‌بافی و سبدبافی از شاخه‌های ارغوان تهیه می‌شوند و از جمله صنایع محلی دیرینه در طرقبه به‌شمار می‌روند. علاوه بر آن، گیاهان گل‌دار، سبزیجات، نهال و حتی بذر گیاهان مختلف نیز به‌عنوان سوغاتیِ این شهر شناخته می‌شوند. از سوغاتی‌های خوراکی این منطقه نیز می‌توان به آلو خشک، گردو، شاتوت، توت خشک و برگه (میوه خشک) اشاره کرد.

امکانات رفاهی طرقبه

در این منطقه درمانگاه، مسجد، رستوران‌های متنوع، پست، مخابرات، پمپ بنزین، فروشگاه‌های بزرگ صنایع دستی و هتل طرقبه برای رفاه بازدیدکنندگان تعبیه شده‌اند.

مسیر دسترسی به طرقبه

برای سفر به این منطقهٔ گردشگری می‌توان از مسیر بلوار وکیل‌آباد در مشهد به‌سمت بلوار امام رضا حرکت کرده و در انتهای این بلوار به طرقبه رسید. علاوه بر آن، خطوط قطار شهری مشهد، آخرین ایستگاه (ترمینال غربی) به طرقبه می‌رسد.

منابع

• «آشنایی با تمام جاذبه‌های طرقبهٔ مشهد»، وب‌سایت مجلهٔ گردشگری اِلی گشت، تاریخ بارگذاری: ۳۱ فروردین ۱۳۹۹ش.
• آهنی، حمید و باقری، هادی، «بررسی جنگل ارغوان طرقبه شاندیز خراسان رضوی»، اولین همایش الکترونیکی یافته‌های نوین در محیط زیست و اکوسیستم‌های کشاورزی، ۱۳۹۳ش.
• «دره ارغوانی طرقبه»، وب‌سایت تبیان، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• «طرقبه مشهد»، وب‌سایت لحظهٔ آخر، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• «طرقبه»، وب‌سایت مرجع شهرهای ایران، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• «طرقبه و شاندیز، ستاره گردشگری در خراسان رضوی»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ بارگذاری: ۲۱ آبان ۱۳۹۶ش.
• وب‌سایت پرتال جامع شهرداری طرقبه، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• هیرمند، بی‌تا، «طرقبه مشهد؛ شهد نفس‌های تازه»، وب‌سایت علی بابا، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• «ییلاق طرقبه»، وب‌سایت تیشینه، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.