پیش‌نویس:پارک جنگلی چالدره

تصویری از پارک جنگلی چالدره تنکابن

پارک جنگلی چالدره؛ پارک جنگلی و جلگه‌ای در شهر تنکابن.

پارک جنگلی چالدره یکی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری برجسته در استان مازندران ایران است که در نزدیکی شهر تنکابن (شهسوار) قرار دارد. این پارک به‌دلیل قرار گرفتن میان جنگل‌های باستانی هیرکانی و برخورداری از امکانات رفاهی، به یکی از مقاصد محبوب برای طبیعت‌گردان و خانواده‌ها تبدیل شده است. این پارک با محیط جنگلی بکر، امکانات اقامتی و موقعیت جغرافیایی ممتاز، سالانه میزبان هزاران گردشگر داخلی و خارجی می‌شود.

معرفی پارک جنگلی چالدره

موقعیت جغرافیایی

پارک جنگلی چالدره در ۱۸ کیلومتری جنوب‌غربی شهر تنکابن در منطقه‌ای کوهستانی و سرسبز با مساحتی حدود ۹۴ تا ۱۱۰ هکتار قرار دارد و حدود 400 متر بالاتر از سطح دریا واقع شده است. این پارک جنگلی در دل جنگل‌های هیرکانی واقع شده است که از شمال به رودخانه‌های دوهزار و سه‌هزار، از شرق به جادۀ سه‌هزار، از جنوب به دامنۀ کوه‌های سیلان و از غرب به جادۀ دوهزار ارتباط دارد.

نام‌گذاری

دلیل نام‌گذاری این پارک جنگلی به «چالدره» به‌خاطر موقعیت جغرافیایی آن است؛ این پارک در یک درۀ عمیق و سرسبز قرار گرفته و واژۀ «چال» در زبان محلی شمال ایران اشاره به محل فرورفته یا گود دارد و «دره» نیز به‌دلیل قرارگیری پارک میان دو رودخانه و دره‌های طبیعی استفاده شده است. به‌همین دلیل، نام چالدره ترکیبی از توصیف فضایی گود و دره‌وار پارک بوده که جلوه‌ای سرسبز و آرامش‌بخش به محیط داده است. این مکان به واسطۀ همین موقعیت طبیعی خاص، چشم‌اندازهای منحصر به فرد و فضای جنگلی دل‌انگیزی دارد که نام آن را با جغرافیایش پیوند زده است.

ارزش اکولوژیکی

پارک جنگلی چالدره از نظر اکولوژیکی ارزش بسیار بالایی دارد و بخش مهمی از جنگل‌های هیرکانی با قدمت چند میلیون سال را شامل می‌شود که جزو میراث طبیعی جهان به‌شمار می‌آید. این منطقه با تنوع زیستی گیاهی و جانوری، نقش مهمی در حفظ گونه‌های بومی مانند شوکا، مرال، خرس قهوه‌ای، پلنگ، روباه، گربه جنگلی، گراز و پرندگان مختلف ایفا می‌کند که به منزلگاه امنی برای حیات وحش تبدیل شده است.

همچنین گونه‌هایی چون افرا، توسکا، لرگ، بلوط، انجیلی و بوته‌هایی مثل تمشک و ازگیل در این پارک جنگلی یافت می‌شود که به تثبیت خاک، جلوگیری از فرسایش و تأمین اکسیژن نقش دارند. وجود رودخانه‌های دو هزار و سه هزار به چرخۀ آب و حیات آبزیان، از جمله ماهی‌های سردآبی، کمک کرده و اکوسیستم آبی مکمل اکوسیستم جنگلی است.

ممنوعیت شکار و حفاظت فعال، موجب افزایش جمعیت گونه‌های جانوری جنگل شده و این پارک به‌عنوان یکی از آخرین اکوسیستم‌های جنگلی شمال ایران دارای ارزش حفاظتی بسیار بالایی است. همچنین، چشم‌اندازهای طبیعی پارک به تقویت خدمات اکولوژیکی مانند تنظیم آب و هوا، زیستگاه پرندگان و ذخیرۀ ژنتیکی درختان کهن جنگل‌های هیرکانی کمک می‌کند.

آب‌وهوا

آب و هوای پارک جنگلی چالدره که جزء جنگل‌های جلگه‌ای به حساب می‌آید، معمولا خنک و مرطوب است و یکی از دلایل محبوبیت این منطقه برای طبیعت‌گردان، هوای دلپذیر آن حتی در گرم‌ترین ماه‌های سال است. وجود انبوه درختان و نزدیکی به رودخانه‌های دو هزار و سه هزار سبب می‌شود همیشه نسیم خنکی در منطقه جریان داشته باشد و سایه‌سار درختان افرا و توسکا فضا را برای استراحت مطلوب کند. آب و هوای این منطقه در بهار و تابستان، معتدل تا خنک است و در این فصل‌ها بیشترین سرسبزی و طراوت را دارد و برای بازدید مناسب است. پاییز هم با مه و بارش گاه‌به‌گاه و ترکیب رنگ‌های برگ درختان، جلوه‌ای بسیار زیبا به جنگل می‌بخشد. در زمستان نیز برخی روزها می‌تواند سرد و حتی برفی باشد، اما همچنان رطوبت هوا در اغلب ایام بالا است. اقلیم پارک چالدره نمونه‌ای از آب و هوای معتدل و مرطوب جلگه‌های خزری است که شرایط بسیار مناسبی برای تنفس و تمدد اعصاب فراهم می‌کند.

پوشش گیاهی و جانوری

پوشش گیاهی پارک جنگلی چالدره

تصویری از پارک جنگلی چالدره تنکابن

چالدره، جنگلی انبوه از درخت‌های متنوع است که از آن جمله می‌توان به درختانی همچون توسکا، افرا، لَرگ، گون، انواع سرخس و خزه اشاره کرد. از دیگر انواع پوشش گیاهی در این منطقه می‌توان به باغ مرکبات، درختان میوه‌ای همچون بلوط، ازگیل، تمشک، انار، برخی گیاهان دارویی و انواع شالیزارها در کنار و اطراف این پارک جنگلی اشاره کرد.

پوشش جانوری پارک جنگلی چالدره

در پارک جنگلی چالدره، جانداران بسیاری از جمله پستانداران (مرال، شوکا، پلنگ، شغال و گربۀ جنگلی)، دوزیستان و خزندگان (غوک درختی، قورباغه، لاک‌پشت، سمندر و مارمولک)، آبزیان (انواع ماهی‌های سردآبی مانند قزل‌آلا و ماهی آزاد) و نیز پرندگان (قرقاول، گنجشک، قمری و دارکوب) زندگی می‌کنند.

امکانات رفاهی پارک جنگلی چالدره

پارک جنگلی چالدره به‌منظور پذیرایی از گردشگران، به امکانات رفاهی متنوعی مجهز شده است. این امکانات به‌گونه‌ای طراحی شده‌اند که کمترین آسیب را به بافت طبیعی جنگل وارد کنند. برخی از این امکانات عبارتند از: کلبه‌های جنگلی، آلاچیق و سکو، رستوران و کافه، مسیرهای پیاده‌روی و امکانات عمومی مانند سرویس بهداشتی، آب آشامیدنی و زمین بازی کودکان.

گردشگری پارک جنگلی چالدره

پارک جنگلی چالدره، همواره به‌عنوان یکی از اماکن پرطرفدار برای گردشگران و مسافران بوده است. این جنگل، برای کسانی که به طبیعت‌گردی، پیک‌نیک، عکاسی، نقاشی طبیعت، دوچرخه‌سواری، جنگل‌نوردی، ماهی‌گیری و انواع ورزش‌ها علاقه‌مند هستند، گزینهٔ بسیار مناسبی است. همچنین، در دل این جنگل، کلبه‌هایی جنگلی طراحی و تعبیه شده‌اند که به وسایل ضروری زندگی نیز مجهز بوده و فرصت مناسبی را برای زندگی در میان جنگل فراهم کرده‌اند.

مسیر دسترسی به پارک جنگلی چالدره

برای دسترسی به این مجموعهٔ جنگلی زیبا، لازم است تا در مسیر تنکابن به جادهٔ دوهزار وارد شده و پس از ۱۸ کیلومتر، در کنار جاده، به مسیر آسفالت این جنگل رسید.

ساکنان منطقه پارک جنگلی چالدره

ساکنان منطقۀ پارک جنگلی چالدره اغلب اهل روستاهای اطراف، به‌ویژه اهالی روستاهای جادۀ دوهزار و سه‌هزار شهرستان تنکابن هستند که سبک زندگی سنتی با گرایش به کشاورزی، دامداری، پرورش ماهی و باغداری دارند.

تأثیر پارک جنگلی چالدره بر زندگی مردم

سبک زندگی مردم این منطقه تحت تأثیر جغرافیا و اقلیم معتدل این پارک جنگلی بوده و شامل آرامش، همزیستی با طبیعت و بهره‌گیری از منابع طبیعی و آبی جنگل است. خانه‌ها معمولاً سبک روستایی دارند و اقامت‌گاه‌های جنگلی و کلبه‌های چوبی نیز برای میزبانی گردشگران فراهم شده‌ است. بسیاری از خانواده‌های روستایی این منطقه بخشی از درآمد خود را از طریق تولید محصولات ارگانیک مانند برنج، مرکبات و میوه‌های جنگلی و فروش آنها، اجارۀ کلبه، ارائۀ غذا و خدمات به گردشگران، تولید صنایع دستی، آموزش ماهی‌گیری و برگزاری تورهای طبیعت‌گردی به‌دست می‌آورند.

روابط اجتماعی در روستاهای اطراف پارک چالدره صمیمی، خانوادگی و مبتنی بر همکاری و مشارکت جمعی است و بسیاری از آیین‌ها و رسوم محلی شمال ایران در سبک زندگی اهالی این منطقه دیده می‌شود.

منابع

*«پارک جنگلی چالدره»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۱ش.

• «پارک جنگلی چالدره، بهشتی در تنکابن»، وب‌سایت مجله گردشگری اِلی گشت، تاریخ بارگذاری: 18 مرداد 1397ش.
• «پارک جنگلی چالدره، پارکی شگفت‌انگیز و زیبا در مازندران»، وب‌سایت جاذبه‌ها، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۱ش.
• «پارک جنگلی چالدره درتنکابن»، وب‌سایت علاءالدین، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۱ش.
• پهلوان، پرستو و دیگران، «ارزش‌گذاری خدمات بوم‌شناختی پارک ‌‌جنگلی چالدره در شهرستان تنکابن با استفاده از روش آزمون انتخاب»، نشریه علمی تحقیقات جنگل و صنوبر ایران، دوره 30، شماره پیاپی 88، 1401ش.
• پهلوان و دیگران، «ارزیابی کیفیت بصری خدمات اکولوژیک پارک های جنگلی (مطالعه موردی : پارک جنگلی چالدره دوهزارتنکابن)»، نشریه محیط شناسی، دوره 49، شماره 4، 1402ش.
• «تجربه یک روز آرام در پارک جنگلی چالدره تنکابن»، وب‌سایت بوم گردی، تاریخ بازدید: ۵ مهر ۱۴۰۱ش.
• سامانی‌پور، بهاره، «پارک جنگلی چالدره؛ بهترین منطقه تفریحی در تنکابن»، وب‌سایت علی بابا، تاریخ بازدید: 21 آبان 1404ش.
• نیک صالحی، «پارک جنگلی چالدره تنکابن؛ پارک زیبا و سرسبز در شمال ایران»، وب‌سایت نیک صالحی، تاریخ درج مطلب: 9 دسامبر 2023م.
• «ویژگی‌های رفتاری مردم شمال ایران، ساکنان دیار سبز»، وب‌سایت کارناوال، تاریخ به‌روزرسانی: 15 شهریور 1398ش.