پیش‌نویس:کولبری: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۱۳ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۰۹:۱۹

کولبری کولبران در زمستان؛ کوهستان‌های کردستان

کولبری؛ حمل بار توسط نیروی انسانی.

کولبری، شغلی دیرینه و پرخطر در مناطق مرزی و کوهستانی ایران است که به‌واسطه نبود شغل پایدار و فقر اقتصادی، همچنان ده‌ها هزار نفر به آن روی می‌آورند. کولبران با توان جسمانی خود بارهایی تا ۲۰۰ کیلوگرم را در مسیرهای صعب‌العبور جابه‌جا می‌کنند و در عین حال با چالش‌هایی چون سقوط، فرسودگی، بی‌ثباتی معیشتی و سوءاستفاده قاچاقچیان روبه‌رو هستند. این شغل گرچه از نگاه منتقدان نوعی بردگی نوین و حاصل توسعه‌نیافتگی مرزهاست، اما می‌تواند با حمایت دولت، بیمه و قانونی‌سازی مسیرها به فرصتی برای تقویت اقتصاد مرزی، کاهش مهاجرت، رونق بازارچه‌ها و تثبیت جمعیت روستایی تبدیل شود.

مفهوم‌شناسی کولبری

در گذشته‌ای نه‌چندان دور، افرادی که «حمال» نامیده می‌شدند به‌دلیل کمبود یا نبود وسایل نقلیه برای حمل بار، وسایل را بر پشت خود بسته و آنها را از جایی به جای دیگر انتقال می‌دادند. با گسترش شهرنشینی و پیشرفت ابزارها و ماشین‌های حمل‌ونقل، این شغل نسبت به گذشته کم‌رنگ‌تر شد.^[۱] امروزه به فردی که با استفاده از توان بدنی و در قبال دریافت مزد، اقدام به حمل‌ونقل کالاهای تجاری در دو طرف مرز می‌کند، «کولبر» گفته می‌شود.^[۲] این اصطلاح نوپدید، مفهومی آشنا در فرهنگ ایرانی دارد؛ در گذشته، فروشندگان خرده‌پا یا دوره‌گرد که آنها را پیله‌ور می‌گفتند اجناس خود را با کولبری، جابجا می‌کردند.^[۳]

همچنین از گذشته تاکنون، هیزم به دوش گرفتن توسط زنان و مردان عشایر^[۴] و نیز به کول بستن بچه با استفاده از چادر یا پارچه توسط زنان روستایی و عشایر برای جابه‌جایی و نگهداری نوزادان هنگام انجام کارهای روزمره یا هنگام کوچ، امری رایج بوده و هست.^[۵]

در برخی مناطق مرزی یا صعب‌العبور که امکان استفاده از ماشین و وسایل حمل‌ونقل وجود ندارد یا در زندگی عشایری و در برخی مناطق روستایی که به امکانات و ابزارهای حمل‌ونقل شهری دسترسی ندارند از کولبری استفاده می‌شود.^[۶] امروزه کولبری شغل ده‌ها هزار نفر از ساکنان برخی مناطق مرزی ایران است.^[۷] تداوم کولبری، محصول درهم تنیدگی عواملی در سطوح فراملی، ملی و محلی است که در یک وضعیت جغرافیایی خاص به نام مرز شکل گرفته است.^[۸] طبق آمار سال ۱۳۹۶ش، ۶۸ هزار نفر در ایران مشغول کولبری هستند.^[۹]

جغرافیای کولبری در ایران

محدودهٔ فعالیت کولبران بیشتر در نقاط کوهستانی، مناطق صعب‌العبور و مناطق روستایی و مرزی در غرب و شمال‌غرب ایران شامل پیرانشهر، سردشت،^[۱۰] بانه، مریوان،^[۱۱] پاوه^[۱۲] و بعضی مناطق استان‌های آذربایجان غربی، ایلام و سیستان و بلوچستان است.^[۱۳]

شرایط کولبری

در برخی مناطق و روستاهای کشور، تعداد قابل توجهی از مردان و بعضاً زنان برای گذران زندگی و کسب درآمد به کولبری روی آورده‌اند.^[۱۴] کولبران متناسب با توان جسمانی خود معمولاً بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بار را بر دوش گرفته و آن را از مبدأ تا مقصد (این‌سوی مرز به آن‌سوی مرز) جابه‌جا می‌کنند و متناسب با وزن بار و مسافت طی شده از صاحب بار پول می‌گیرند و کسب درآمد می‌کنند. میزان باری که کولبران بر دوش خود می‌گیرند، به فصل و نوع بار بستگی دارد. در فصول سرد سال مثل زمستان و پاییز میزان بار سبک‌تر بوده و در فصل تابستان و بهار میزان بار سنگین‌تر است. امروزه بیشتر معابر کولبری توسط نیروهای بازرسی کاملاً مدیریت و از ورود کالای قاچاق جلوگیری می‌شود.^[۱۵]

چالش‌های کولبری

اگرچه کولبری یک شغل قدیمی در میان مرزنشینان است، اما کولبران در انجام فعالیت شغلی خود با چالش‌هایی روبه‌رو هستند، از جمله:

سختی حمل بار در مناطق کوهستانی به‌خصوص در مناطق سردسیر؛^[۱۶]
احتمال سقوط از پرتگاه‌ها و آسیب‌های جسمی یا به خطر افتان جان کولبر؛^[۱۷]
نارضایتی شغلی؛^[۱۸]
فرسودگی شغلی؛^[۱۹]
ناپایداری معیشت.^[۲۰]

سوءاستفاده از کولبری

برخی سودجویان با پرداخت دستمزد بیشتر، از کولبران برای انتقال کالای قاچاق سوءاستفاده می‌کنند. این کولبران ناگزیر از بیراهه که احتمال خطرات جانی بیشتری دارد، به حمل بار می‌پردازند و جان و موقعیت شغلی خود را به خطر می‌اندازند.^[۲۱] بیکاری و فقر در برخی مناطق مرزی، موجب گرایش برخی کولبران به این فعالیت غیرقانونی می‌شود.^[۲۲]

علل تمایل افراد به کولبری

بسیاری از مرزنشینان دلیل روی‌آوری به کولبری را نبود شغل مناسب در منطقهٔ خود دانسته‌اند و کولبری را شغل کاذب می‌دانند.^[۲۳] به عقیدهٔ آنها نگاه امنیتی به مناطق مرزی سبب عدم سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی جهت ایجاد اشتغال مولد و پایدار در منطقه شده است.^[۲۴]

منتقدان نیز کولبری را شغلی پرمخاطره، آسیب‌زا، نوعی بردگی نوین و حاصل سوءمدیریت و توسعه نیافتن مناطق مرزی دانسته‌اند^[۲۵] که زمینه را برای قاچاق و جابه‌جایی بار غیرقانونی فراهم می‌سازد^[۲۶] و به‌لحاظ امنیتی و اقتصادی نواحی مرزی را با چالش مواجه می‌کند.^[۲۷] همچنین کولبران، امنیت شغلی ندارند و جوانان مناطق مرزی به‌دلیل بیکاری و فقر و برخلاف میل باطنی^[۲۸] به کولبری روی می‌آورند و خطرات بسیاری را به جان می‌خرند.^[۲۹] برخی دیگر تضعیف شیوه‌های سنتی تولید، روابط خویشاوندی و قرابت فرهنگی را عامل سوق‌دهندهٔ جوانان این مناطق به کولبری می‌دانند.^[۳۰]

کارکرد کولبری

اگرچه برخی دیدگاه انتقادی نسبت به شغل کولبری داشته و معتقد به کم‌رنگ شدن یا حذف این شغل در جامعه هستند؛^[۳۱] اما از نظر برخی کارکردهای مثبت کولبری سبب تبدیل آن به یک فرصت شغلی پایدار می‌شود؛ استفادهٔ صحیح از پتانسیل کولبری برای تولید درآمد برای کولبران و پول‌سازی با استفاده از مناطق مرزی برای کشور در رونق زندگی روستانشینان مرزی و ماندگاری روستانشینان در مناطق خود نقش مؤثری دارد. برخی کولبران روزانه میلیون‌ها تومان درآمد دارند.^[۳۲]

همچنین کولبری می‌تواند سبب رونق بازارچه‌های مرزی، کاهش فقر اقتصادی مرزنشینان، تقویت ارتباطات میان ساکنان دو طرف مرز، تثبیت جمعیت، کاهش مهاجرت از روستا به شهر، توسعهٔ منطقه‌ای و امنیت پایدار مرزی شود.^[۳۳] این کارکردها می‌تواند با حمایت اقتصادی و فرهنگی دولت،^[۳۴] به‌رسمیت شناختن شغل کولبری،^[۳۵] اختصاص دادن بیمه و مزایا به کولبران و افزایش مسیرهای مجاز کولبری،^[۳۶] تقویت شود.

پانویس

منابع

امامی، فاطمه، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، فصلنامهٔ حقوق و فقه، شمارهٔ ۱۴، ۱۴۰۰ش.
امامی، فاطمه، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، فصلنامهٔ مطالعات شهروندی، شمارهٔ ۱۹، ۱۴۰۰ش.
«تغییر نام کولبری به پیله‌وری/ معیشت مرزنشینان گرفتار اماواگر»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲ تیر ۱۳۹۷ش.
«توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۲ شهریور ۱۴۰۲ش.
«کولبران؛ سردرگم میان قانون و حق زندگی»، وب‌سایت روزنامهٔ صبح توسعه ایران، تاریخ درج مطلب: ۱ دی ۱۳۹۸ش.
زارع شاه‌آبادی، اکبر و محمدی، آرزو، «درک و فهم پدیده کولبری در شهرستان بانه»، فصلنامهٔ جامعه‌شناسی کاربردی، شمارهٔ ۸۱، ۱۴۰۰ش.
شافعی، رضا و همکاران، «واکاوی توسعه کسب‌وکارهای مرزی به‌عنوان رویکردی جهت کاهش پدیده کولبری در مناطق مرزی مطالعه موردی: بانه و مریوان»، پژوهشنامه مطالعات مرزی، شمارهٔ ۳۴، ۱۴۰۰ش.
«فعالیت ۶۸ هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو، تاریخ درج مطلب: ۹ شهریور ۱۳۹۶ش.
«فیلم عبور مادر بختیاری از جادهٔ صعب‌العبور»، وب‌سایت رکنا، تاریخ درج مطلب: ۲ فروردین ۱۴۰۲ش.
قادرزاده، هیرش و غیاثوند، احمد، «کشاکش رنج و گنج سازوکارهای حفظ سرمایه و نحوه مواجهه با کولبری در میدان تجارت مرزی بانه»، فصلنامهٔ جامعه‌شناسی، شمارهٔ ۱، ۱۴۰۲ش.
قادرزاده، هیرش و غیاثوند، احمد، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، پژوهشنامه مطالعات مرزی، شمارهٔ ۳۸، ۱۴۰۱ش.
محمدی، حیدر و همکاران، «اشتغال پایدار شهرهای مرزی؛ تحلیل علل و پیامدهای کولبری در شهر بانه»، فصلنامهٔ توسعهٔ پایدار محیط جغرافیایی، شمارهٔ ۵، ۱۴۰۰ش.
محمودی، محمدامین و مرادی، علی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعهٔ کیفی کولبران شهر پاوه»، فصلنامهٔ جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، شمارهٔ ۸، ۱۴۰۰ش.
هدایت، عثمان و باسیتی، شهرام، «مرزنشینی، اقتصاد مرزی و آسیب‌های خانواده مورد مطالعه: شهرهای مرزی بانه و مریوان»، فصلنامهٔ رفاه اجتماعی، شمارهٔ ۷۷، ۱۳۹۹ش.

[1] . «توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.

[2] . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.

[3] . «تغییر نام کولبری به پیله‌وری/ معیشت مرزنشینان گرفتار اماواگر»، خبرگزاری مهر.

[4] . «توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.

[5] . «فیلم عبور مادر بختیاری از جادۀ صعب‌العبور»، وب‌سایت رکنا.

[6] . محمدی و همکاران، «اشتغال پایدار شهرهای مرزی؛ تحلیل علل و پیامدهای کولبری در شهر بانه»، 1400ش، ص20.

[7] . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.

[8] . قادرزاده و غیاثوند، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، 1401ش، ص63-64.

[9] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[10] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[11] . هدایت و باسیتی، «مرزنشینی، اقتصاد مرزی و آسیب‌های خانواده مورد مطالعه: شهرهای مرزی بانه و مریوان»، 1399ش، ص141-142.

[12] . محمودی و مرادی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعۀ کیفی کولبران شهر پاوه»، 1400ش، ص1-3.

[13] . «کولبران؛ سردرگم میان قانون و حق زندگی»، وب‌سایت روزنامۀ صبح توسعه ایران.

[14] . قادرزاده و غیاثوند، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، 1401ش، ص63-64.

[15] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[16] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[17] . قادرزاده و غیاثوند، «کشاکش رنج و گنج سازوکارهای حفظ سرمایه و نحوه مواجهه با کولبری در میدان تجارت مرزی بانه»، 1402ش، ص5.

[18] . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.

[19] . زارع شاه‌آبادی و محمدی، «درک و فهم پدیده کولبری در شهرستان بانه»، 1400ش، ص137-138.

[20] . هدایت و باسیتی، «مرزنشینی، اقتصاد مرزی و آسیب‌های خانواده مورد مطالعه: شهرهای مرزی بانه و مریوان»، 1399ش، ص141-142.

[21] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[22] . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.

[23] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[24] . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.

[25] . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.

[26] . محمدی و همکاران، «اشتغال پایدار شهرهای مرزی؛ تحلیل علل و پیامدهای کولبری در شهر بانه»، 1400ش، ص18-20.

[27] . «کولبران؛ سردرگم میان قانون و حق زندگی»، وب‌سایت روزنامۀ صبح توسعه ایران.

[28] . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.

[29] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[30] . محمودی و مرادی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعۀ کیفی کولبران شهر پاوه»، 1400ش، ص1-3.

[31] . «کولبران؛ سردرگم میان قانون و حق زندگی»، وب‌سایت روزنامۀ صبح توسعه ایران.

[32] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[33] . محمودی و مرادی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعۀ کیفی کولبران شهر پاوه»، 1400ش، ص1-3.

[34] . شافعی و همکاران، «واکاوی توسعه کسب‌وکارهای مرزی به‌عنوان رویکردی جهت کاهش پدیده کولبری در مناطق مرزی مطالعه موردی: بانه و مریوان»، 1400ش، ص1-3.

[35] . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.

[36] . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

[۲۲]

[۲۳]

[۲۴]

[۲۵]

[۲۶]

[۲۷]

[۲۸]

[۲۹]

[۳۰]

[۳۱]

[۳۲]

[۳۳]

[۳۴]

[۳۵]

[۳۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-[[پرونده:کولبری۱.jpg|بندانگشتی|میزان بار کولبران در فصول سرد سال مثل زمستان و پاییز سبک‌تر است]]
+[[پرونده:کولبری۱.jpg|بندانگشتی|کولبری کولبران در زمستان؛ کوهستان‌های کردستان|جایگزین=کولبری کولبران در زمستان؛ کوهستان‌های کردستان]]
 {{درشت|'''کولبری؛'''}} حمل بار توسط نیروی انسانی.
-کولبری، شغلی دیرینه و پرخطر در مناطق مرزی و کوهستانی ایران است که به‌واسطه نبود شغل پایدار و فقر اقتصادی، همچنان ده‌ها هزار نفر به آن روی می‌آورند. کولبران با توان جسمانی خود بارهایی تا ۲۰۰ کیلوگرم را در مسیرهای صعب‌العبور جابه‌جا می‌کنند و در عین حال با چالش‌هایی چون سقوط، فرسودگی، بی‌ثباتی معیشتی و سوءاستفاده قاچاقچیان روبه‌رو هستند. این شغل گرچه از نگاه منتقدان نوعی بردگی نوین و حاصل توسعه‌نیافتگی مرزهاست، اما می‌تواند با حمایت دولت، بیمه و قانونی‌سازی مسیرها به فرصتی برای تقویت اقتصاد مرزی، کاهش مهاجرت، رونق بازارچه‌ها و تثبیت جمعیت روستایی تبدیل شود.
+کولبری، شغلی دیرینه و پرخطر در مناطق مرزی و کوهستانی ایران است که به‌واسطه نبود شغل پایدار و فقر اقتصادی، همچنان ده‌ها هزار نفر به آن روی می‌آورند. کولبران با توان جسمانی خود بارهایی تا ۲۰۰ کیلوگرم را در مسیرهای صعب‌العبور جابه‌جا می‌کنند و در عین حال با چالش‌هایی چون سقوط، فرسودگی، بی‌ثباتی معیشتی و سوءاستفاده قاچاقچیان روبه‌رو هستند. این شغل گرچه از نگاه منتقدان نوعی بردگی نوین و حاصل توسعه‌نیافتگی مرزهاست، اما می‌تواند با حمایت دولت، بیمه و قانونی‌سازی مسیرها به فرصتی برای تقویت اقتصاد مرزی، کاهش [[مهاجرت]]، رونق بازارچه‌ها و تثبیت جمعیت روستایی تبدیل شود.
 ==مفهوم‌شناسی کولبری==
-در گذشته‌ای نه‌چندان دور، افرادی که «حمال» نامیده می‌شدند به‌دلیل کمبود یا نبود وسایل نقلیه برای حمل بار، وسایل را بر پشت خود بسته و آنها را از جایی به جای دیگر انتقال می‌دادند. با گسترش شهرنشینی و پیشرفت ابزارها و ماشین‌های حمل‌ونقل، این شغل نسبت به گذشته کم‌رنگ‌تر شد.<ref>[https://www.irna.ir/news/85226230/ØªÙØ§ÙÙÙØ¯Û-Ù-Ø¸Ø±ÙÛØª-ÙØ§-ÙØ§ÛÙ-Ù¾ÙÙØ§Ù-Ø²ÙØ¯Ú¯Û-Ø¹Ø´Ø§ÛØ±-Ù . «توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> امروزه به فردی که با استفاده از توان بدنی و در قبال دریافت مزد، اقدام به حمل‌ونقل کالاهای تجاری در دو طرف مرز می‌کند، «کولبر» گفته می‌شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1762392/کولبری-در-پرتو-حقوق-بشر-و-شهروندی . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.]</ref> این اصطلاح نوپدید، مفهومی آشنا در فرهنگ ایرانی دارد؛ در گذشته، فروشندگان خرده‌پا یا دوره‌گرد که آنها را پیله‌ور می‌گفتند اجناس خود را با کولبری، جابجا می‌کردند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4322335/تغییر-نام-کولبری-به-پیله-وری-معیشت-مرزنشین . «تغییر نام کولبری به پیله‌وری/ معیشت مرزنشینان گرفتار اماواگر»، خبرگزاری مهر.]</ref>
+در گذشته‌ای نه‌چندان دور، افرادی که «حمال» نامیده می‌شدند به‌دلیل کمبود یا نبود وسایل نقلیه برای حمل بار، وسایل را بر پشت خود بسته و آنها را از جایی به جای دیگر انتقال می‌دادند. با گسترش [[شهرنشینی]] و پیشرفت ابزارها و ماشین‌های حمل‌ونقل، این شغل نسبت به گذشته کم‌رنگ‌تر شد.<ref>[https://www.irna.ir/news/85226230/ØªÙØ§ÙÙÙØ¯Û-Ù-Ø¸Ø±ÙÛØª-ÙØ§-ÙØ§ÛÙ-Ù¾ÙÙØ§Ù-Ø²ÙØ¯Ú¯Û-Ø¹Ø´Ø§ÛØ±-Ù . «توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> امروزه به فردی که با استفاده از توان بدنی و در قبال دریافت مزد، اقدام به حمل‌ونقل کالاهای تجاری در دو طرف مرز می‌کند، «کولبر» گفته می‌شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1762392/کولبری-در-پرتو-حقوق-بشر-و-شهروندی . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.]</ref> این اصطلاح نوپدید، مفهومی آشنا در فرهنگ ایرانی دارد؛ در گذشته، فروشندگان خرده‌پا یا دوره‌گرد که آنها را پیله‌ور می‌گفتند اجناس خود را با کولبری، جابجا می‌کردند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4322335/تغییر-نام-کولبری-به-پیله-وری-معیشت-مرزنشین . «تغییر نام کولبری به پیله‌وری/ معیشت مرزنشینان گرفتار اماواگر»، خبرگزاری مهر.]</ref>
-همچنین از گذشته تاکنون، هیزم به دوش گرفتن توسط زنان و مردان عشایر<ref>[https://www.irna.ir/news/85226230/ØªÙØ§ÙÙÙØ¯Û-Ù-Ø¸Ø±ÙÛØª-ÙØ§-ÙØ§ÛÙ-Ù¾ÙÙØ§Ù-Ø²ÙØ¯Ú¯Û-Ø¹Ø´Ø§ÛØ±-Ù . «توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> و نیز به کول بستن بچه با استفاده از چادر یا پارچه توسط زنان روستایی و عشایر برای جابه‌جایی و نگهداری نوزادان هنگام انجام کارهای روزمره یا هنگام کوچ، امری رایج بوده و هست.<ref>[https://www.rokna.net/بخش-اخبار-اجتماعی-95/880016-فیلم-عبور-مادر-بختیاری-از . «فیلم عبور مادر بختیاری از جادۀ صعب‌العبور»، وب‌سایت رکنا.]</ref>
+همچنین از گذشته تاکنون، هیزم به دوش گرفتن توسط زنان و مردان عشایر<ref>[https://www.irna.ir/news/85226230/ØªÙØ§ÙÙÙØ¯Û-Ù-Ø¸Ø±ÙÛØª-ÙØ§-ÙØ§ÛÙ-Ù¾ÙÙØ§Ù-Ø²ÙØ¯Ú¯Û-Ø¹Ø´Ø§ÛØ±-Ù . «توانمندی و ظرفیت‌ها، لایه پنهان زندگی عشایر لرستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> و نیز به کول بستن بچه با استفاده از [[چادر]] یا پارچه توسط زنان روستایی و عشایر برای جابه‌جایی و نگهداری نوزادان هنگام انجام کارهای روزمره یا هنگام کوچ، امری رایج بوده و هست.<ref>[https://www.rokna.net/بخش-اخبار-اجتماعی-95/880016-فیلم-عبور-مادر-بختیاری-از . «فیلم عبور مادر بختیاری از جادۀ صعب‌العبور»، وب‌سایت رکنا.]</ref>
-در برخی مناطق مرزی یا صعب‌العبور که امکان استفاده از ماشین و وسایل حمل‌ونقل وجود ندارد یا در زندگی عشایری و در برخی مناطق روستایی که به امکانات و ابزارهای حمل‌ونقل شهری دسترسی ندارند از کولبری استفاده می‌شود.<ref>[https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101947_5d9bbaab474dc6f2a8e3b07aaca96189.pdf . محمدی و همکاران، «اشتغال پایدار شهرهای مرزی؛ تحلیل علل و پیامدهای کولبری در شهر بانه»، 1400ش،] ص20.</ref> امروزه کولبری شغل ده‌ها هزار نفر از ساکنان برخی مناطق مرزی ایران است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1815439/عملکرد-و-وظایف-دولت-در-قبال-کولبران . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.]</ref> تداوم کولبری، محصول درهم تنیدگی عواملی در سطوح فراملی، ملی و محلی است که در یک وضعیت جغرافیایی خاص به نام مرز شکل گرفته است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2044179/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%B . قادرزاده و غیاثوند، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، 1401ش، ص63-64.]</ref> طبق آمار سال ۱۳۹۶ش، ۶۸ هزار نفر در ایران مشغول کولبری هستند.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref>
+در برخی مناطق مرزی یا صعب‌العبور که امکان استفاده از ماشین و وسایل حمل‌ونقل وجود ندارد یا در زندگی عشایری و در برخی مناطق روستایی که به امکانات و ابزارهای حمل‌ونقل شهری دسترسی ندارند از کولبری استفاده می‌شود.<ref>[https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101947_5d9bbaab474dc6f2a8e3b07aaca96189.pdf . محمدی و همکاران، «اشتغال پایدار شهرهای مرزی؛ تحلیل علل و پیامدهای کولبری در شهر بانه»، 1400ش،] ص20.</ref> امروزه کولبری شغل ده‌ها هزار نفر از ساکنان برخی مناطق مرزی [[ایران]] است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1815439/عملکرد-و-وظایف-دولت-در-قبال-کولبران . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.]</ref> تداوم کولبری، محصول درهم تنیدگی عواملی در سطوح فراملی، ملی و محلی است که در یک وضعیت جغرافیایی خاص به نام مرز شکل گرفته است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2044179/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%B . قادرزاده و غیاثوند، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، 1401ش، ص63-64.]</ref> طبق آمار سال ۱۳۹۶ش، ۶۸ هزار نفر در ایران مشغول کولبری هستند.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref>
 ==جغرافیای کولبری در ایران==
@@ خط ۱۵: / خط ۱۵: @@
 ==شرایط کولبری==
-در برخی مناطق و روستاهای کشور، تعداد قابل توجهی از مردان و بعضاً زنان برای گذران زندگی و کسب درآمد به کولبری روی آورده‌اند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2044179/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%B . قادرزاده و غیاثوند، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، 1401ش، ص63-64.]</ref> کولبران متناسب با توان جسمانی خود معمولاً بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بار را بر دوش گرفته و آن را از مبدأ تا مقصد (این‌سوی مرز به آن‌سوی مرز) جابه‌جا می‌کنند و متناسب با وزن بار و مسافت طی شده از صاحب بار پول می‌گیرند و کسب درآمد می‌کنند. میزان باری که کولبران بر دوش خود می‌گیرند، به فصل و نوع بار بستگی دارد. در فصول سرد سال مثل [[زمستان]] و [[پاییز]] میزان بار سبک‌تر بوده و در فصل تابستان و بهار میزان بار سنگین‌تر است. امروزه بیشتر معابر کولبری توسط نیروهای بازرسی کاملاً مدیریت و از ورود کالای قاچاق جلوگیری می‌شود.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref>
+در برخی مناطق و روستاهای کشور، تعداد قابل توجهی از مردان و بعضاً زنان برای گذران زندگی و کسب درآمد به کولبری روی آورده‌اند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/2044179/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%DA%A9%DB%8C%D9%81%DB%8C-%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%B . قادرزاده و غیاثوند، «مطالعه کمی بسترهای تداوم کولبری در منطقه مرزی بانه»، 1401ش، ص63-64.]</ref> کولبران متناسب با توان جسمانی خود معمولاً بین ۱۰۰ تا ۲۰۰ کیلوگرم بار را بر دوش گرفته و آن را از مبدأ تا مقصد (این‌سوی مرز به آن‌سوی مرز) جابه‌جا می‌کنند و متناسب با وزن بار و مسافت طی شده از صاحب بار پول می‌گیرند و کسب درآمد می‌کنند. میزان باری که کولبران بر دوش خود می‌گیرند، به فصل و نوع بار بستگی دارد. در فصول سرد سال مثل [[زمستان]] و [[پاییز]] میزان بار سبک‌تر بوده و در فصل [[تابستان]] و [[بهار]] میزان بار سنگین‌تر است. امروزه بیشتر معابر کولبری توسط نیروهای بازرسی کاملاً مدیریت و از ورود کالای قاچاق جلوگیری می‌شود.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref>
 ==چالش‌های کولبری==
-[[پرونده:کولبری.jpg|بندانگشتی|312x312پیکسل|احتمال سقوط از پرتگاه‌ها از چالش‌های کولبری است]]
+[[پرونده:کولبری.jpg|بندانگشتی|312x312پیکسل|کولبری در کنار یک پرتگاه|جایگزین=کولبری در کنار یک پرتگاه]]
 اگرچه کولبری یک شغل قدیمی در میان مرزنشینان است، اما کولبران در انجام فعالیت شغلی خود با چالش‌هایی روبه‌رو هستند، از جمله:
 #سختی حمل بار در مناطق کوهستانی به‌خصوص در مناطق سردسیر؛<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref>
@@ خط ۳۰: / خط ۳۰: @@
 ==علل تمایل افراد به کولبری==
-[[پرونده:کولبری2.jpg|بندانگشتی|بسیاری از مرزنشینان دلیل روی‌آوری به کولبری را نبود شغل مناسب در منطقهٔ خود دانسته‌اند]]
+[[پرونده:کولبری2.jpg|بندانگشتی|دو کولبر درحال جابجایی یخچال|جایگزین=کولبر]]
 بسیاری از مرزنشینان دلیل روی‌آوری به کولبری را نبود شغل مناسب در منطقهٔ خود دانسته‌اند و کولبری را شغل کاذب می‌دانند.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref> به عقیدهٔ آنها نگاه امنیتی به مناطق مرزی سبب عدم سرمایه‌گذاری دولت و بخش خصوصی جهت ایجاد اشتغال مولد و پایدار در منطقه شده است.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1815439/عملکرد-و-وظایف-دولت-در-قبال-کولبران . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.]</ref>
 منتقدان نیز کولبری را شغلی پرمخاطره، آسیب‌زا، نوعی بردگی نوین و حاصل سوءمدیریت و توسعه نیافتن مناطق مرزی دانسته‌اند<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1815439/عملکرد-و-وظایف-دولت-در-قبال-کولبران . امامی، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، 1400ش، ص419-420.]</ref> که زمینه را برای قاچاق و جابه‌جایی بار غیرقانونی فراهم می‌سازد<ref>[https://egsdejournal.sbu.ac.ir/article_101947_5d9bbaab474dc6f2a8e3b07aaca96189.pdf . محمدی و همکاران، «اشتغال پایدار شهرهای مرزی؛ تحلیل علل و پیامدهای کولبری در شهر بانه»، 1400ش، ص18-20].</ref> و به‌لحاظ امنیتی و اقتصادی نواحی مرزی را با چالش مواجه می‌کند.<ref>[https://www.toseeirani.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-5/13565-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%85-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%AD%D9%82-%D8%B2%D9% . «کولبران؛ سردرگم میان قانون و حق زندگی»، وب‌سایت روزنامۀ صبح توسعه ایران.]</ref> همچنین کولبران، امنیت شغلی ندارند و جوانان مناطق مرزی به‌دلیل بیکاری و فقر و برخلاف میل باطنی<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1762392/کولبری-در-پرتو-حقوق-بشر-و-شهروندی . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.]</ref> به کولبری روی می‌آورند و خطرات بسیاری را به جان می‌خرند.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref> برخی دیگر تضعیف شیوه‌های سنتی تولید، روابط خویشاوندی و قرابت فرهنگی را عامل سوق‌دهندهٔ جوانان این مناطق به کولبری می‌دانند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1811986/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B7%D9%88%D9%81-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9% . محمودی و مرادی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعۀ کیفی کولبران شهر پاوه»، 1400ش، ص1-3.]</ref>
 ==کارکرد کولبری==
 اگرچه برخی دیدگاه انتقادی نسبت به شغل کولبری داشته و معتقد به کم‌رنگ شدن یا حذف این شغل در جامعه هستند؛<ref>[https://www.toseeirani.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D9%86%D9%88%D8%B4%D8%AA-5/13565-%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D8%B1%D8%AF%D8%B1%DA%AF%D9%85-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D9%82%D8%A7%D9%86%D9%88%D9%86-%D8%AD%D9%82-%D8%B2%D9% . «کولبران؛ سردرگم میان قانون و حق زندگی»، وب‌سایت روزنامۀ صبح توسعه ایران.]</ref> اما از نظر برخی کارکردهای مثبت کولبری سبب تبدیل آن به یک فرصت شغلی پایدار می‌شود؛ استفادهٔ صحیح از پتانسیل کولبری برای تولید درآمد برای کولبران و پول‌سازی با استفاده از مناطق مرزی برای کشور در رونق زندگی روستانشینان مرزی و ماندگاری روستانشینان در مناطق خود نقش مؤثری دارد. برخی کولبران روزانه میلیون‌ها تومان درآمد دارند.<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref>
-همچنین کولبری می‌تواند سبب رونق بازارچه‌های مرزی، کاهش فقر اقتصادی مرزنشینان، تقویت ارتباطات میان ساکنان دو طرف مرز، تثبیت جمعیت، کاهش مهاجرت از روستا به شهر، توسعهٔ منطقه‌ای و امنیت پایدار مرزی شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1811986/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B7%D9%88%D9%81-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9% . محمودی و مرادی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعۀ کیفی کولبران شهر پاوه»، 1400ش، ص1-3.]</ref> این کارکردها می‌تواند با حمایت اقتصادی و فرهنگی دولت،<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1864304/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8% . شافعی و همکاران، «واکاوی توسعه کسب‌وکارهای مرزی به‌عنوان رویکردی جهت کاهش پدیده کولبری در مناطق مرزی مطالعه موردی: بانه و مریوان»، 1400ش، ص1-3.]</ref> به‌رسمیت شناختن شغل کولبری،<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1762392/کولبری-در-پرتو-حقوق-بشر-و-شهروندی . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.]</ref> اختصاص دادن بیمه و مزایا به کولبران و افزایش مسیرهای مجاز کولبری،<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref> تقویت شود.
+همچنین کولبری می‌تواند سبب رونق بازارچه‌های مرزی، کاهش فقر اقتصادی مرزنشینان، تقویت ارتباطات میان ساکنان دو طرف مرز، تثبیت جمعیت، کاهش [[مهاجرت]] از روستا به شهر، توسعهٔ منطقه‌ای و امنیت پایدار مرزی شود.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1811986/%DA%A9%D9%88%D9%84%D8%A8%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D9%86%D8%AF-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B9%D8%B7%D9%88%D9%81-%D8%A8%D9%87-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D9% . محمودی و مرادی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعۀ کیفی کولبران شهر پاوه»، 1400ش، ص1-3.]</ref> این کارکردها می‌تواند با حمایت اقتصادی و فرهنگی دولت،<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1864304/%D9%88%D8%A7%DA%A9%D8%A7%D9%88%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%DA%A9%D8%B3%D8%A8-%D9%88%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B9%D9%86%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8% . شافعی و همکاران، «واکاوی توسعه کسب‌وکارهای مرزی به‌عنوان رویکردی جهت کاهش پدیده کولبری در مناطق مرزی مطالعه موردی: بانه و مریوان»، 1400ش، ص1-3.]</ref> به‌رسمیت شناختن شغل [[کولبری]]،<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1762392/کولبری-در-پرتو-حقوق-بشر-و-شهروندی . امامی، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، 1400ش، ص834-835.]</ref> اختصاص دادن بیمه و مزایا به کولبران و افزایش مسیرهای مجاز کولبری،<ref>[https://fararu.com/fa/news/327902/فعالیت-68-هزار-کولبر-در-ایران . «فعالیت 68 هزار کولبر در ایران»، وب‌سایت فرارو.]</ref> تقویت شود.
 ==پانویس==
@@ خط ۴۴: / خط ۴۴: @@
 ==منابع==
+{{آغاز  منابع}}
 *امامی، فاطمه، «کولبری در پرتو حقوق بشر و شهروندی»، فصلنامهٔ حقوق و فقه، شمارهٔ ۱۴، ۱۴۰۰ش.
 *امامی، فاطمه، «عملکرد و وظایف دولت در قبال کولبران»، فصلنامهٔ مطالعات شهروندی، شمارهٔ ۱۹، ۱۴۰۰ش.
@@ خط ۵۸: / خط ۵۹: @@
 *محمودی، محمدامین و مرادی، علی، «کولبری، برآیند سیاست‌های معطوف به توسعه‌نیافتگی مطالعهٔ کیفی کولبران شهر پاوه»، فصلنامهٔ جامعه‌شناسی فرهنگ و هنر، شمارهٔ ۸، ۱۴۰۰ش.
 *هدایت، عثمان و باسیتی، شهرام، «مرزنشینی، اقتصاد مرزی و آسیب‌های خانواده مورد مطالعه: شهرهای مرزی بانه و مریوان»، فصلنامهٔ رفاه اجتماعی، شمارهٔ ۷۷، ۱۳۹۹ش.
+{{پایان  منابع}}
 {{کسب و کار-افقی}}
 [[رده:پیشه‌ها]]