پیش‌نویس:لبنان

نقشه موقعیت لبنان

لبنان؛ کشوری در غرب آسیا و دارای جایگاه جغرافیایی راهبردی در نقطه اتصال سه قارهٔ آسیا، آفریقا و اروپا.

لبنان، از کشورهای غرب آسیا است که به‌دلیل سابقهٔ تمدنی چندهزارساله، موقعیت ویژه در محل اتصال سه قارهٔ آسیا، آفریقا و اروپا، برخورداری از اقوام و مذاهب گوناگون و همجواری با سرزمین‌های اشغالی فلسطین از جایگاه مهمی در جهان اسلام برخوردار است. امروزه لبنان، بخش مهمی از محور مقاومت را نمایندگی می‌کند.

نام‌گذاری لبنان

واژهٔ «لبنان» از ریشهٔ سامی «لبن» به‌معنای «شیر» یا «سفید» است. در حال‌حاضر نام رسمی این کشور «جمهوری لبنان» بوده و به‌دلیل جاذبه‌های طبیعی به «عروس خاورمیانه» و به‌دلیل زیبایی‌ها و شباهت بیروت با پایتخت فرانسه به «پاریس خاورمیانه» شهرت دارد.

تاریخچه لبنان

راه رومی، منطقه صور

تاریخ اجتماعیِ لبنان، ریشه در قوم «فنیقی» (کنعانی) دارد که در پیشرفت فرهنگ و تمدن جامعهٔ بشری نقش داشته است؛ از جمله، ابداع خط از دستاوردهای مهم آنها محسوب می‌شود. ۵۸۳ سال قبل از میلاد مسیح، ایرانیان بر فنیقی‌ها مسلط شدند و این سرزمین بیش از دو قرن تحت فرمان پادشاهان هخامنشی قرار داشت. پس از آن تا ورود اسلام به آنجا، ساسانیان و پادشاهان بیزانس (روم شرقی) بر لبنان حکومت کردند.

با آغاز گسترش اسلام، لبنان به تصرف خلافت اسلامی درآمد. لبنان در پایان سدهٔ یازدهم میلادی جزو قلمرو مسیحیان صلیبی شد و سپس با انقراض دولت صلیبیون، تحت حاکمیت مصر قرار گرفت. در اوایل قرن شانزدهم میلادی، لبنان به تصرف عثمانی درآمد. در میانهٔ قرن نوزدهم میلادی بین دو اقلیت مذهبی «مارونی» و «دروزی» که به‌ترتیب از حمایت فرانسه و انگلستان برخوردار بودند، جنگ داخلی درگرفت.

در ۱۹۲۳م جامعهٔ ملل، این منطقه را به‌صورت رسمی تحت قیمومیت فرانسه قرار داد. در ۱۹۴۳م اولین انتخابات ریاست‌جمهوری لبنان با موافقت فرانسه برگزار و در تاریخ ۲۲ نوامبر ۱۹۴۳م استقلال لبنان از سوی ژنرال دوگل اعلام شد و در ۱۹۴۶م فرانسه و بریتانیا با توافق یکدیگر، لبنان را تخلیه کردند. ایران در ۱۳۲۳ش کشور لبنان را به رسمیت شناخت و در ۱۳۳۴ش در آن کشور سفارتخانه تأسیس کرد.

جمعیت‌شناسی لبنان

در سال ۲۰۰۰م حدود چهار میلیون نفر در کشور لبنان ساکن بودند و در سال ۲۰۱۴م، جمعیت ساکن در کشور لبنان حدود شش میلیون نفر تخمین زده شد.آمارها نشان می‌دهد بیش از هشت میلیون لبنانی، خارج از این کشور زندگی می‌کنند.

زبان و ادیان در لبنان

زبان رسمی لبنان عربی است، اما هر یک از اقلیت‌های نژادی به زبان خود سخن می‌گویند. زبان فرانسه نیز در لبنان کاربرد دارد. زبان عربی با لهجهٔ لبنانی از شاخهٔ عربی شامی است و به عربی سوری، فلسطینی و مصری نزدیک است. در لبنان ۱۸ گروه مذهبی به رسمیت شناخته شده‌اند و دارای نماینده در پارلمان هستند. مسلمانان شامل شیعیان، سنی‌ها، دروزی‌ها، علوی‌ها و اسماعیلی‌ها، سه‌چهارم جمعیت لبنان را دربر گرفته‌اند و طوایف مسیحی نیز حدود یک‌چهارم جمعیت لبنان را تشکیل می‌دهند.

هر یک از گروه‌های قومی و مذهبی در مناطق خاصی از این کشور سکونت یافته‌اند؛ برای مثال شیعیان به‌طور عمده در جنوب لبنان، دره بقاع و حاشیهٔ جنوبی بیروت (ضاحیه)، سنی‌ها در غرب بیروت، طرابلس، منطقه عکار، صیدا و اقلیم خروب، دروزی‌ها در مناطق کوهستانی شامل شوف، عالیه، بیت‌الدین، حاصبیا و راشیا و مسیحیان در شرق بیروت و در متن شمالی، زحله، کسروان، جبیل و جونیهو زندگی می‌کنند.

موقعیت جغرافیایی لبنان

لبنان با مساحت ۱۰۴۵۲ کیلومتر مربع و ارتفاع ۳۰۰۰ متر از دریای آزاد در عرض شمالی ۵۰٫۳۳ و ۴۳٫۳۳ و طول شرقی ۵۰٫۳۵ و ۳۳. ۳۶ درجه در غرب آسیا و در ساحل شرقی دریای مدیترانه واقع شده که طول مرز ساحلی آن با این دریا به ۲۲۵ کیلومتر می‌رسد. مرزهای خشکی لبنان ۴۵۴ کیلومتر است که از شمال و شرق با سوریه (۳۷۵ کیلومتر) و از جنوب با سرزمین‌های اشغالی فلسطین (۷۹ کیلومتر) هم‌مرز می‌شود.

آب‌وهوای لبنان

سرزمین لبنان آبوهوای مدیترانه‌ای دارد، هوای سواحل در زمستان‌ها سرد و بارانی و در تابستان‌ها گرم و شرجی است. در نواحی بلندتر به‌ویژه کوهستان‌ها، زمستان‌ها با بارش برف همراه بوده و دمای هوا به زیر صفر می‌رسد. بخش‌های دیگر این کشور، تابستان‌های گرم و خشک دارد.

ویژگی‌های اقلیمی لبنان

لبنان در غرب آسیا تنها کشوری است که بیابان ندارد. سرزمین لبنان، نیمه‌کوهستانی است و بلندترین قلهٔ آن «قرنه سودا» ۳۰۸۳ متر ارتفاع دارد. شهرها و دهکده‌های لبنان در دامنه کوه‌ها و بر فراز قله‌ها و کوهپایه‌ها قرار دارند. اراضی لبنان که در مرحله سوم زمین‌شناسی تکوین یافته، دارای دو سلسله کوه داخلی و ساحلی است که از شمال‌شرقی تا جنوب‌غربی ادامه پیدا کرده و به دو منطقه تقسیم شده است.

تقسیمات اداری لبنان

امروزه لبنان به‌لحاظ اداری به پنج استان تقسیم شده است: استان بیروت، استان جبل، استان بقاع، استان شمال و جنوب. مجموع این استان‌ها به ۲۴ شهرستان تقسیم می‌شوند که در رأس هر کدام یک فرماندار قرار دارد.

زیرساخت‌های مهم لبنان

بندرهای طرابلس، جونیه و بطرون در شمال و بندرهای صیدا و صور در جنوب لبنان از زیرساخت‌های مهم اقتصادی این کشور محسوب می‌شود که نقشی مهم در روابط اقتصادی لبنان با جهان دارد. فرودگاه پیشرفته و بین‌المللی لبنان تمامی نقاط جهان را با بیروت مرتبط می‌سازد و رگ حیاتی ارتباطی و اقتصادی لبنان محسوب می‌شود.

شهرنشینی در لبنان

مردم لبنان در حدود ۶۰ سال است که به شهرنشینی روی آورده‌اند و بیشتر جمعیت این کشور در شهرها به‌ویژه در پایتخت آن بیروت و اطراف آن سکنی گزیده‌اند. بیش از نیمی از لبنانی‌ها در بیروت، پایتخت این کشور زندگی می‌کنند.

منابع آبی لبنان

کشور لبنان به‌دلیل کوهستانی‌بودن رودخانه‌های زیادی دارد که مهم‌ترین آنها «ألعاصی»، «ألکلب» و «اورنتس» است. بزرگ‌ترین رودخانه لبنان «لیطانی» نام دارد که با طول ۱۴۶ کیلومتر از منطقهٔ آلیک در ۲۵ کیلومتری جنوب بعلبک سرچشمه می‌گیرد و رو به سمت جنوب به بقاع و از آنجا به کوهستان رسیده و به سوی غرب تا رسیدن به دریای مدیترانه امتداد می‌یابد.

پژوهشگران اهمیت رودخانهٔ لیطانی برای لبنان را همپای سد بزرگ «اسوان» برای مصر و «سد فرات» برای سوریه می‌دانند. به باور پاره‌ای از کارشناسان این رودخانه می‌تواند منشأ یک بحران بین‌المللی شود؛ زیرا یکی از هدف‌های اسرائیل در توسعهٔ اراضی، دستیابی به آب این رودخانه است.

ساختار سیاسی لبنان

کشور لبنان، جمهوری است و سه مقام ارشد آن برای اعضای گروه‌های مذهبی خاص در نظر گرفته شده است. در قانون اساسی اولیه لبنان، مسیحیان از حداکثر امکانات سیاسی و اجتماعی برخوردار بودند. طبق این قانون، رئیس‌جمهور همیشه باید مسیحی مارونی، نخست‌وزیر مسلمان سنی و رئیس مجلس شیعه باشد؛ اما ساختار سیاسی فعلی دولت در لبنان، بر اساس پیمان طائف از سطح ریاست‌جمهوری (قلمرو قدرت مسیحیان) به نخست‌وزیر و پارلمان (قلمرو قدرت مسلمانان) انتقال یافت.

به باور تحلیل‌گران، لبنان به سبب داشتن احزاب سیاسی در خاورمیانه بی‌رقیب است؛ اما بیشتر آنها استقلال ندارند. این احزاب همگی دارای شاخه نظامی و نیروهای آشنا به دوره‌های نظامی هستند. در حال‌حاضر احزاب عمده و اثرگذار در صحنهٔ سیاسی و اجتماعی لبنان عبارتند از: حزب‌الله، حزب فالانژ (مارونی)، حزب امل، حزب سوسیالیست ترقیخواه (سکولار) و جنبش «التیار المستقبل» (اصلی‌ترین جنبش سنی‌مذهب در لبنان).

سرمایه‌های علمی و فرهنگی لبنان

۱. دانشمندان و ادیبان

در لبنان دانشمندان و ادیبان بزرگ در علوم مختلف از جمله شهید اول، شهید ثانی، شیخ بهایی، جبران خلیل جبران و حسن کامل الصباح پرورش یافته‌اند.

همچنین میخائیل نعیمه، سلیم البستانی، جرجی زیدان، ایلیا ابوماضی، خلیل مطران، امین الریحانی، خلیل حاوی، انسی الحاج، محمدعلی شمس‌الدین، مارون عبود، توفیق یوسف عواد، خلیل تقی‌الدین، سهیل ادریس، یوسف حبشی الاشقر و جبور الدویهی از دیگر مشاهیر ادبی لبنان محسوب می‌شوند.

۲. هنر

وجود خرده‌فرهنگ‌های مختلف در لبنان به هنر این کشور، هویت متمایز بخشیده و در حال‌حاضر هنر لبنانی در آثار موسیقی آن ظاهر شده و بر دیگر ملت‌های عرب نیز تأثیر گذاشته است. خوانندگان سرشناس جهان عرب بیشتر از لبنان هستند. همچنین نمایشگاه‌ها و جشنواره‌های مهم بین‌المللی در لبنان برگزار می‌شود که هنرمندان پرآوازهٔ جهان و مردم بسیاری از لبنان و کشورهای دیگر را به سوی خود جذب می‌کنند. مهم‌ترین آنها جشنوارهٔ تابستانی در بعلبک، بیت‌الدین و بیبلوس است.

۳. آموزش و پرورش

مدارس لبنان به سه ردهٔ خصوصی، عمومی و نیمه‌خصوصی تقسیم می‌شود. مقطع ابتدایی شامل شش سال، مقطع راهنمایی سه سال و مقطع دبیرستان نیز سه سال است.

۴. آموزش عالی

لبنان دارای یک دانشگاه دولتی «الجامعة اللبنانیة» و حدود ۴۰ دانشگاه خصوصی است، ازجمله: دانشگاه آمریکایی بیروت، دانشگاه سنت‌جوزف (وابسته به فرانسه)، دانشگاه اسلامی لبنان (وابسته به مجلس اعلای شیعیان)، دانشگاه عربی بیروت (وابسته به مصر)، دانشگاه بین‌المللی لبنان، دانشگاه لبنانی‌آمریکایی، دانشگاه امام اوزاعی (وابسته به جوامع اسلامی اهل سنت)، دانشگاه نوتردام، دانشگاه بلمند، دانشگاه کسلیک و دانشگاه جنان. از جمهوری اسلامی ایران نیز «جامعةالمصطفی العالمیه» و «دانشگاه آزاد اسلامی» در لبنان فعالیت می‌کنند.

۵. حوزه‌های علمیه

در مناطق مختلف لبنان به‌ویژه منطقه جبل‌عامل، حدود ۴۰ حوزهٔ علمیه دینی وجود دارد که از مهم‌ترین حوزه‌های علمیه شیعه بعد از حوزه نجف و قم محسوب می‌شود.

۶. چاپ و نشر

لبنان پایتخت چاپ و نشر خاورمیانه محسوب می‌شود. در طول چند دهه، لبنان مرکز نویسندگان و روشنفکران عرب و عرصه‌ای برای نشر کتاب‌های سیاسی و فکری در داخل کشورهای عربی بوده است.

نهاد خانواده در لبنان

نهاد خانواده از مهم‌ترین سرمایه‌های اجتماعی نزد مردم لبنان محسوب می‌شود. علی‌رغم تحول در مناسبات اجتماعی، جامعهٔ لبنان همچنان از ویژگی‌های یک جامعهٔ سنت‌گرا و مبتنی بر خانواده برخوردار است و نقش‌آفرینی وابستگی خانوادگی استمرار دارد. برای مثال از نظر یک فرد لبنانی، وجود فرد با خانواده و برای خانواده مفهوم دارد. این وابستگی در میان همه فرقه‌های مذهبی لبنان با تفاوت‌هایی، قابل مشاهده است.

آداب‌ورسوم لبنانی‌ها

در لبنان به‌دلیل وجود اقوام و مذاهب مختلف، هر قوم و پیروان مذاهب رسوم خاص خود را دارد.

الف) ازدواج

شیوهٔ برگزاری مراسم ازدواج میان شیعیان لبنان در مقایسه با آداب و رسوم ازدواج ایرانیان تفاوت چشم‌گیری ندارد. ازدواج درون‌طائفه‌ای در لبنان رایج است و میان دروزی‌ها از شدت بیشتری برخوردار است. ازدواج، میان پیروان مذاهب وابسته به یک دین نیز به‌سختی صورت می‌گیرد. طی چند دههٔ اخیر خانواده‌هایی که می‌خواهند خارج از این سنت‌ها عمل کنند با سفر به خارج از لبنان، اقدام به ثبت ازدواج می‌کنند.

روش تعیین مهریه در لبنان میان مسلمانان به دو شکل مقدم و مؤخر صورت می‌گیرد. مهریهٔ مقدم باید زود پرداخت شود و مشابه شیربها در برخی از خرده‌فرهنگ‌های ایران است، اما میزان مهریهٔ مؤخر سنگین‌تر بوده و عندالمطالبه پرداخت می‌شود. ازدواج نزد مسیحیان لبنان تحت سرپرستی و نظارت کلیسا صورت می‌گیرد و یکی از پنج اصل مقدس محسوب می‌شود که ایمان انسان مسیحی بر آن مبتنی است. مسیحیان در ازدواج، بر کفویت مرد و زن تأکید دارند. مراسم ازدواج با نامزدی آغاز می‌شود که در این امر زن و مرد در برابر کشیش محل اقامت حضور می‌یابند و پس از اجرای رسومی خاص، پیوند آنان ثبت می‌شود. دو طرف باید به سن ۱۷ سال رسیده باشند و هیچ‌کدام همسری نداشته باشند.

ب) خوش‌آمدگویی

آداب تعامل اجتماعی مردم لبنان تحت تأثیر روحیهٔ چندفرهنگی این کشور قرار دارد. برای مثال خوش‌آمدگویی مردم لبنان، ترکیبی از آداب معاشرت فرانسوی و فرهنگ مسلمانان است؛ خوشامدگویی به غریبه‌ها عبارت از یک لبخند گرم و دوستانه و فشردن دست همزمان با گفتن کلمهٔ مرحبا (سلام) است. دوستان نزدیک هنگام ملاقات سه بار گونهٔ یکدیگر را می‌بوسند که این کار شباهت زیادی به رسوم فرانسوی دارد.

آیین‌ها و مناسک جمعی

حضور دسته‌های عزاداری مردم لبنان در روز عاشورا

آداب و رسوم و سنت‌های مذهبی مسلمانان لبنان با سایر کشورهای اسلامی تفاوت دارد. حدود سه دهه قبل در لبنان عزاداری ایام محرم یا جشن نیمهٔ شعبان به‌شکل امروز نبود؛ اما به‌دلیل تأثیرات انقلاب اسلامی ایران، در حال‌حاضر لبنانی‌ها تاحدودی شبیه مراسم عزاداری در ایران، به عزاداری در شهادت امام حسین می‌پردازند. در خصوص آیین روز عاشورا در لبنان بار سیاسی این مناسبت بیشتر از بار مذهبی آن است. در بسیاری از آیین‌های مذهبی شیعیان، مسیحیان حضور می‌یابند و همچنین در آیین‌های دینی مسیحیان، مسلمانان شرکت می‌کنند.

رسانه‌های لبنان

لبنان با بیش از یک‌ونیم قرن سابقه در حوزه مطبوعات و فضای باز سیاسی که ناشی از تعدد طوایف است، همواره به بهشت رسانه‌ها معروف بوده و تمام رسانه‌های مهم منطقه‌ای و بین‌المللی در این کشور دفتر و خبرنگار دارند. در لبنان همچنین دانشکده‌ها و مؤسسات آموزشی متعددی ویژهٔ روزنامه‌نگاری، رسانه و ارتباطات فعال هستند.

مهم‌ترین روزنامه‌های منتشره در لبنان عبارتند از: الاخبار، النهار، المستقبل، الجمهوریه، اللواء، الدیار، البناء، الانوار، البلد، Daily Star, L’Rient Le Jour. مهم‌ترین تلویزیون‌های این کشور عبارتند از: المنار، المیادین، الجدید، NBN,LBC ,MTV , OTV، المستقبل و تلویزیون لبنان.

اقتصاد لبنان

اقتصاد لبنان خصوصی و مبتنی بر شیوهٔ بازار آزاد است. بر اساس آمارهای موجود، تولید ناخالص داخلی لبنان در ۲۰۱۹م حدود ۵۲ میلیارد دلار بوده که بعد از بحران اقتصادی به ۲۱٫۸ میلیارد دلار رسیده است. بخش خدمات شامل تجارت، بانکداری و گردشگری، قبل از بحران اقتصادی بیش از ۸۰ درصد تولید ناخالص داخلی این کشور را به خود اختصاص می‌داد.

مهم‌ترین بخش‌های اقتصاد لبنان تا سال ۲۰۱۹ عبارت بودند از: خدمات ۸۳درصد، صنعت حدود ۱۳درصد و کشاورزی حدود ۴درصد که با بحران اقتصادی و به‌ویژه ورشکستگی بانکی این کشور سهم کشاورزی در سال ۲۰۱۲ به ۹درصد و صنعت به ۱۵درصد رسید.

جاذبه‌های گردشگری لبنان

تندیس «بانوی ما لبنان» در حریصا

لبنان جاذبه‌های گردشگری فراوان دارد که در طول تاریخ بر سبک زندگی مردم این کشور اثرگذار بوده است. برای مثال مناطق ساحلی لبنان در مجاورت دریای مدیترانه، غار جعیتا بیروت (ثبت‌شده به‌عنوان هفتمین مورد از عجایب طبیعی دنیا)، منطقهٔ حریصا (محل قرارگیری بزرگ‌ترین مجسمه مریم بعد از برزیل)، روشهٔ بیروت، موزهٔ مشاهیر لبنان، مسجد بزرگ عمری لبنان، مرکز شهر بیروت، خیابان حمرا، موزهٔ ملی بیروت، چکا (منطقه ساحلی و شنای لبنان) و زارور (مرکز اسکی و تفریحات زمستانه) از مهم‌ترین جاذبه‌های گردشگری این کشور محسوب می‌شود.

همچنین جنگل‌های بادام و زیتون اطراف بیروت و درختان نخل، سدر و زیتون بر کرانهٔ آن چشم‌اندازهای فوق‌العاده‌ای به وجود آورده و جاذبهٔ توریستی این شهر را دوچندان کرده است. در ۲۰۰۸م روزنامه گاردین چاپ لندن، بیروت را بین ۱۰ شهر برتر گردشگری قرار داد. در ۲۰۰۹م نیویورک تایمز آن را به‌عنوان مقصد سفر پیشنهاد کرد. این کشور در سال‌های ۲۰۱۸ و ۲۰۱۹م پذیرای نزدیک به ۲ میلیون گردشگر خارجی بود و سالانه حدود ۳٫۵ میلیارد دلار از این محل درآمد ارزی داشته است.

نماد ملی لبنان

درخت ارز، هنگام استقلال لبنان به‌عنوان نماد لبنان برای پرچم این کشور انتخاب شد. این درخت با سبزی دایم، بوی خوب و عمر طولانی، در فرهنگ و افسانه‌های محلی لبنان جایگاه مهمی دارد.

مناسبت‌ها و تعطیلات ملی لبنان

۲۲ نوامبر، روز استقلال لبنان از فرانسه، به‌عنوان روز ملی در تقویم این کشور ثبت شده و تعطیل رسمی است. هر سال به این مناسبت، آیین‌های ویژه‌ای در سراسر این کشور برگزار می‌شود. مناسبت‌های اسلامی در لبنان شامل عید فطر (۲ روز)، عید قربان (۲ روز)، میلاد پیامبر اسلام، روز عاشورا و اول سال هجری است.

تعطیلات مبتنی بر مناسبت‌های مسیحی نیز عید مارون (۹ فوریه)، روز انتقال حضرت مریم (۱۵ اوت)، میلاد حضرت مسیح (۲۵ دسامبر)، جمعهٔ بزرگ برای کلیساهای مسیحی شرقی و جمعهٔ بزرگ برای کلیساهای مسیحی غربی را شامل می‌شود. آغاز سال نو میلادی و اول ماه می (روز کارگر) نیز در لبنان تعطیل رسمی است.

مناسبات لبنان و ایران

رابطهٔ لبنان و ایران ریشه در تاریخ دارد، اما بعد از ظهور اسلام این رابطه بر اساس فرهنگ شیعی و با توجه به مهاجرت علمای شیعهٔ منطقهٔ جبل عامل از جمله محقق کرکی، شیخ بهایی و شیخ حر عاملی، در زمان حکومت صفویه و نقش آنها در تأسیس حوزه‌های علمیه و تقویت فرهنگ شیعه در ایران، به سبک زندگی مشترک میان هر دو کشور شکل بخشیده است. امروزه نیز این روابط به‌دلیل موقعیت راهبردی لبنان در سیاست خارجی ایران، جمعیت بالای شیعیان در این کشور و نقش حزب‌الله در محور مقاومت اهمیت فراوان دارد.

تجاوز صهونیست‌ها به لبنان

تجمع خواستاران آتش‌بس در غزه با در دست گرفتن پرچم فلسطین و لبنان؛ میدان ترافالگار لندن؛ ۱۴ آبان ۱۴۰۲

موقعیت جغرافیایی لبنان و همجواری با مرزهای کشور فلسطین، این کشور را همواره در معرض تهاجم رژیم صهیونیستی قرار داده است؛ برای مثال اسرائیل از آغاز اشغال رسمی فلسطین در ۱۹۴۸م و سپس در ۱۹۶۷م (جنگ اعراب و اسرائیل) تا ۱۹۹۶م چندین نوبت لبنان را آماج حملات خود قرار داده است. صهیونیست‌ها تنها در جنگ‌های غرب بیروت، هزاران زن و کودک را کشتند.

بمباران فرودگاه بیروت در ۱۹۶۸م، اشغال جنوب لبنان در ۱۹۷۸م و اشغال بخش اعظم لبنان در ۱۹۸۲م و جنگ‌های ۳۳روزه در ۲۰۰۶م که با عملیات دفاعی حزب‌الله لبنان و عقب‌نشینی اسرائیل همراه بود، از دیگر اقدامات تجاوزکارانهٔ رژیم صهیونیستی در لبنان محسوب می‌شود. بعد از عملیات طوفان الاقصی توسط گروه‌های مقاومت اسلامی فلسطین در ۷ اکتبر ۲۰۲۳م علیه اسرائیل، تجاوزات صهیونیست‌ها علیه لبنان به‌ویژه مناطق مربوط به حزب‌الله لبنان افزایش بی‌سابقه پیدا کرده و منجر به خسارات و کشتار افراد بی‌گناه شده است.

ارتش اسرائیل ۲۷ سپتامبر ۲۰۲۴م مرکز فرماندهی حزب‌الله در «ضاحیه» را با ۸۳ بمب یک‌تنی ۸۴ MK آمریکایی بمباران کرد که بر اثر آن سیدحسن نصرالله، دبیرکل حزب‌الله لبنان به شهادت رسید.

مقاومت اسلامی لبنان

سید حسن نصرالله دبیرکل پیشین حزب‌الله لبنان

نخستین سازمان مقاومت در لبنان در ۱۹۷۵م توسط امام موسی صدر و دکتر مصطفی چمران به نام «جنبش أمل» تأسیس شد. در ۱۹۸۲م با اتحاد مجموعه‌ای از نیروهای شیعهٔ لبنانی و جریان‌های متأثر از انقلاب اسلامی ایران، «حزب‌الله» لبنان شکل گرفت. «سید عباس موسوی» اولین دبیرکل این حزب بود و پس از شهادت او، «سیدحسن نصرالله» رهبری حزب‌الله را در ۱۹۹۲م به‌عهده گرفت و به‌مدت بیش از ۳۰ سال فعالیت سیاسی و اجتماعی، مقاومت لبنان را به اوج قدرت و محبوبیت رساند.

وادار کردن رژیم صهیونیستی به عقب‌نشینی از بخش بزرگی از مناطق اشغالی جنوب لبنان در سال ۲۰۰۰، تحمیل شکست تاریخی به ارتش اسرائیل در جنگ ۳۳ روزه در ۲۰۰۶م و آزادسازی اسرای لبنانی و فلسطینی در ۲۰۰۸م در مقابل تحویل جنازهٔ دو نظامی اسرائیلی از دست‌آوردهای بزرگ حزب‌الله به رهبری سیدحسن نصرالله برای کشور لبنان محسوب می‌شود.

منابع

• «آیا لبنان همچنان چاپخانه کشورهای عربی است؟» خبرگزاری ایبنا، تاریخ درج مطلب: ۵ مهر ۱۳۹۰ش.
• «بیروت چرا عروس خاورمیانه شد؟»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ مرداد ۱۳۹۹ش.
• پرغو، محمدعلی، تحولات لبنان در گستره تاریخ، تبریز، مرکز بسیج اساتید آذربایجان شرقی، ۱۳۸۴ش.
• پورقیومی، ایوب، تأثیر جنگ ۳۳روزه لبنان بر سیاست خاورمیانه‌ای نومحافظه‌کاران آمریکا، قم، اعتدال، ۱۳۸۷ش.
• ترحینی، محمد احمد، الاسس التاریخیه لنظام لبنان الطائفی، بیروت، دارالآفاق الجدیده، بی‌تا.
• جعفری هرندی، محمد، مروری بر تاریخ فقه و فقها، ری، دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۲ش.
• خسروشیری، علی، انقلاب اسلامی ایران و شیعیان لبنان، تهران، مرکز اسناد انقلاب اسلامی، ۱۳۸۹ش.
• «دربارهٔ لبنان»، وب‌سایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در لبنان، تاریخ بازدید: ۲۳ مهر ۱۴۰۳ش.
• «درخت ارز نماد پرچم لبنان»، وب‌سایت مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مرداد ۱۳۹۰ش.
• «سیدحسن نصرالله با چه شهید شد»، خبرگزاری فارس، تاریخ بازدید: ۷ مهر ۱۴۰۳ش.
• «سیدحسن نصرالله به شهادت رسید»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۷ مهر ۱۴۰۳ش.
• «سیدحسن نصرالله به شهادت رسید»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۸ مهر ۱۴۰۳ش.
• «سیری در تاریخ و جغرافیای لبنان»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۲۸ آبان ۱۳۸۸ش.
• شاکر سلماسی، مجید، «معرفی حوزه‌های علمیه معاصر شیعه لبنان»، مجلهٔ آینه پژوهش، شمارهٔ ۵–۶، آذر و اسفند ۱۳۹۲ش.
• «شباهت‌ها و تفاوت‌های مراسم ازدواج در لبنان و ایران»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۶ مرداد ۱۳۸۹ش.
• صدر هاشمی، سیدمحمد، جامعه و فرهنگ لبنان، تهران، الهدی، ۱۳۹۲ش.
• ضاهر، مسعود، تاریخ لبنان الاجتماعی، بیروت، دار المطبوعات الشرقیة، ۱۹۸۴م.
• عمر، عبدالعزیز، تاریخ لبنان الحدیث، بیروت، دارالنهضه العربیه، ۲۰۰۴م.
• «کاج‌ها هنوز در لبنان سبزند»، وب‌سایت روزنامهٔ اعتماد ملی، تاریخ درج مطلب: ۲۸ اردیبهشت ۱۳۹۵ش.
• کوردزمن، آنتونی اچ، درس‌هایی از جنگ ۳۳روزه اسرائیل و لبنان، تهران، مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، ۱۳۸۸ش.
• «لبنان برای برگزاری جشن‌های روز ملی آماده شده است»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ آبان ۱۳۷۸ش.
• «لبنان کشوری با طوایف و آداب و رسوم مختلف»، وب‌سایت تحلیلی‌خبری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۲۷ دی ۱۳۹۷ش.
• مرکز الاستشارات و البحوث، لبنان، تاریخ، جامعه و سیاست در سال‌های ۷۲–۷۶، تهران، ترجمه مؤسسه مطالعات اندیشه‌سازان نور، ۱۳۸۸ش.
• میرزاآقایی، محمدحسین، بازیگران مسیحیت سیاسی در لبنان، تهران، نشر شهر، ۱۳۸۶ش.
• نادری سمیری، احمد، لبنان، تهران، وزارت امور خارجه، ۱۳۷۶ش.
• «نگاهی به تاریخچهٔ لبنان»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوانان، تاریخ درج مطلب: ۵ فروردین ۱۳۹۲ش.
• نانته، ژاک، تاریخ لبنان، ترجمهٔ اسدالله علوی، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۷۹ش.
• «۱۰ جاذبه گردشگری لبنان»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۶ش.