پیش‌نویس:سید ابراهیم رئیسی

سید ابراهیم رئیسی

سید ابراهیم رئیسی؛ روحانیِ سیاستمدار و هشتمین رئیس‌جمهور در نظام جمهوری اسلامی ایران.

سید ابراهیم رئیس‌الساداتی معروف به سید ابراهیم رئیسی از روحانیون سیاستمدار ایرانی بود که طی چهل سال در نظام جمهوری اسلامی ایران، سِمَت‌ها و مسئولیت‌های متعددی از جمله ریاست قوه قضائیه، دادستانی کل کشور، نمایندگی مجلس خبرگان رهبری، عضویت مجمع تشخیص مصلحت نظام، تولیت آستان قدس رضوی و ریاست‌جمهوری را عهده‌دار بود. سید ابراهیم رئیسی به‌عنوان رئیس‌جمهور هنگام سفر استانی به آذربایجان‌شرقی دچار سانحهٔ هوایی شد و حین خدمت، جان خود را از دست داد. مردم ایران در چارچوب فرهنگ قدردانی از خدمت‌گزاران ملت، به او لقب «شهید» دادند و از وی با عنوان «شهید خدمت» و «شهید جمهور»، یاد کردند. او همچنین به‌واسطه خدمت در آستان قدس رضوی به خادم‌الرضا ملقب شده بود.

تولد و خانواده سید ابراهیم رئیسی

سید ابراهیم رئیسی، در آذر ۱۳۳۹ش در خانواده‌ای روحانی در محلهٔ نوغان مشهد به دنیا آمد. پدر وی سیدحاجی رئیس‌الساداتی و مادرش سیده عصمت خداداد حسینی از سلالهٔ سادات بودند که تبار آنها به زید بن علی بن حسین می‌رسید. سید ابراهیم در پنج‌سالگی پدر خود را از دست داد و با سختی و محرومیت بزرگ شد.

ازدواج و فرزندان سید ابراهیم رئیسی

سیدة جمیله علم‌الهدی، همسر سید ابراهیم رئیسی

سید ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۶۲ش و در سن ۲۳ سالگی با سیدة جمیله علم‌الهدی، دختر سیداحمد علم‌الهدی (نماینده ولی فقیه در استان خراسان رضوی)، ازدواج کرد. دکتر جمیله علم‌الهدی، دانشیار رشته فلسفه علوم تربیتی در دانشگاه شهید بهشتی تهران، رئیس سابق پژوهشگاه علوم انسانی و رئیس کمیسیون تربیت شورای عالی انقلاب فرهنگی است. حاصل ازدواج آنها دو فرزند دختر است. ریحانه‌سادات رئیسی، دارای دو مدرک کارشناسی‌ارشد در رشتهٔ جامعه‌شناسی از دانشگاه الزهرا و رشتهٔ علوم قرآن و حدیث از دانشگاه علوم حدیث شهر ری است. دختر دوم وی نیز متأهل بوده و دارای مدرک کارشناسی رشتهٔ فیزیک از دانشگاه شریف است. رئیسی از دو دختر خود، پنج نوه دارد.

تحصیلات

مدرک دکتری سید ابراهیم رئیسی

سیدابراهیم تحصیلات ابتدایی خود را در مدرسه جوادیه در مشهد گذراند. او تحصیلات حوزوی خود را در مدارس نواب و موسوی‌نژاد در شهر مشهد آغاز کرد و سپس برای ادامه تحصیل علوم دینی به قم مهاجرت کرد و در مدرسه آیت‌الله بروجردی و مدرسه‌ای به مدیریت آیت‌الله پسندیده که زیر نظر امام خمینی بود، به تحصیلات حوزوی خود ادامه داد. رئیسی در قم و تهران از محضر اساتیدی چون یدالله دوزدوزانی، سیدعلی محقق داماد، علی‌اکبر مشکینی، احمد بهشتی، مرتضی مطهری، حسین نوری همدانی، محمدحسن مرعشی شوشتری، سیدمحمود هاشمی شاهرودی، آقامجتبی تهرانی و آیت‌الله خامنه‌ای بهره برد. او مدرک سطح چهار فقه و اصول را در حوزه علمیه و دکترای فقه و مبانی حقوق با گرایش حقوق خصوصی را از مدرسه عالی شهید مطهری دریافت کرده است. وی پایان‌نامهٔ کارشناسی ارشد خود را با عنوان «ارث بلاوارث» و رسالهٔ دکترایش را با عنوان «تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق» با درجهٔ ممتاز دفاع کرد. رئیسی همچنین در کنار مسئولیت‌های اجرایی، در حوزه‌های علمیهٔ تهران و دانشگاه‌های مختلفی مانند دانشگاه امام صادق و دانشگاه شهید بهشتی، به تدریس متون فقهی و قواعد فقه قضاء و فقه اقتصاد، اشتغال داشت.

آغاز فعالیت‌های سیاسی-اجتماعی

فعالیت‌های سیاسی ابراهیم رئیسی در سال ۱۳۵۶ش با شرکت در اعتراضات و راهپیمایی‌های مردم در پی اهانت روزنامه اطلاعات به امام خمینی، آغاز شد. او با علمای آزادشده از زندان‌های رژیم شاهنشاهی و نیز شخصیت‌های تبعیدی آن دوران مانند آیت‌الله خامنه‌ای و همچنین با اندیشمندانی همچون مرتضی مطهری، سیدمحمد بهشتی و محمد مفتح، ارتباط داشت. وی همچنین در تحصن علما و روحانیون در دانشگاه تهران به‌نشانهٔ اعتراض به بستن فرودگاه‌ها برای جلوگیری از ورود امام خمینی به ایران در بهمن ۱۳۵۷ش، شرکت داشت.

فعالیت‌ها و سوابق

شرح زندگی سید ابراهیم رئیسی

• دادیار دادسرای کرج (۱۳۵۹ش)؛
• دادستان کرج (۱۳۶۰ش)؛
• دادستان استان همدان (۱۳۶۱–۱۳۶۳ش)؛
• جانشین دادستان تهران (۱۳۶۴ش)؛
• دادستان تهران (۱۳۶۸–۱۳۷۳ش)؛
• رئیس سازمان بازرسی کل کشور (۱۳۷۳–۱۳۸۳ش)؛
• معاون اول قوهٔ قضاییه (۱۳۸۳–۱۳۹۳ش)؛
• دادستان کل کشور (۱۳۹۳–۱۳۹۴ش)؛
• دادستان کل ویژه روحانیت (۱۳۹۱–۱۴۰۰ش)؛
• تولیت آستان قدس رضوی (۱۳۹۴–۱۳۹۷ش)؛
• ریاست قوه قضائیه (۱۳۹۷–۱۴۰۰ش)؛
• عضویت در مجمع تشخیص مصلحت نظام (۱۳۹۶–۱۴۰۳ش)؛
• نماینده مجلس خبرگان رهبری از استان خراسان جنوبی دوره چهارم و پنجم و ششم؛
• عضو هیئت‌رئیسه مجلس خبرگان رهبری دوره چهارم و پنجم؛
• عضو شورای‌عالی امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران؛
• عضو شورای‌عالی انقلاب فرهنگی جمهوری اسلامی ایران؛
• عضو شورای مرکزی جامعه روحانیت مبارز از سال ۱۳۷۶ش؛
• عضو شورای عالی فضای مجازی؛
• عضو شورای پول و اعتبار؛
• عضو ستاد مبارزه با مفاسد اقتصادی؛
• عضو ستاد مبارزه با مواد مخدر؛
• مؤسس حوزه علمیه فاطمة الزهرا در کوی نصر تهران؛
• مؤسس مرکز تخصصی شیعه‌شناسی امام هادی زیر نظر حوزه علمیه قم؛
• حضور در ده‌ها اجلاس بین‌المللی در کشورهای مختلف و ارائه مقاله و سخنرانی؛
• ریاست جمهوری ایران از سال ۱۴۰۰ش تا ۱۴۰۳ش که در سال سوم به شهادت رسید و دوران ریاست جمهوری وی ناتمام ماند. او در سال ۱۴۰۰ش با شعار «دولت مردمی، ایران قوی» نامزد انتخابات سیزدهمین دورهٔ انتخابات ریاست جمهوری ایران شد و با کسب بیشترین آرا نسبت به رقبای خود، به ریاست جمهوری اسلامی ایران انتخاب شد.

آثار

کتاب ارث بی وارث

از ابراهیم رئیسی چندین کتاب به چاپ رسیده است، از جمله:

• کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش قضایی)، توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی؛
• کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش اقتصادی)، توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی؛
• کتاب تقریرات درس قواعد فقه (بخش عبادی)، توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی؛
• ارث بلاوارث در فقه و حقوق، توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی؛
• تعارض اصل و ظاهر در فقه و حقوق، توسط انتشارات دفتر تبلیغات اسلامی؛
• فقه وقف، توسط بنیاد پژوهش‌های آستان قدس رضوی؛
• سندی برای پیشرفت ایران: عدالت‌محور / مردم‌پایه / دانش‌بنیان / خانواده‌مدار؛
• کتاب سیر تحول در نظارت و بازرسی.

دیدگاه‌ها و خدمات

سید ابراهیم رئیسی در دوران تولیت آستان قدس رضوی خدمات بسیاری برای حرم امام رضا و رفاه زائران آن انجام داد. توصیه‌های هفت‌گانه رهبر انقلاب به رئیسی در حکم تولیت آستان قدس رضوی که به‌دلیل کارآزمودگی و صلاحیت وی در مدیریت‌های کلان به وی سپرده شد، عبارتند از:

1. ترویج معارف قرآنی و مکتب اهل‌بیت با بهره‌گیری از ظرفیت آستان قدس.
2. استفاده از تمام توان آستان قدس در راه خدمتگزاری.
3. توجه ویژه به خدمت رساندن به مجاوران علی‌الخصوص به مستضعفان و مستمندان.
4. توجه به موقوفات و بهره‌گیری مناسب از آن.
5. ساماندهی بنگاه‌های اقتصادی و خدماتی آستان قدس رضوی و انضباط قانونی آنها.
6. قرار دادن خدمت‌رسانی به زائران به‌ویژه ضعفا و نیازمندان، در رأس برنامه‌ها.
7. حفاظت و نگهداری از فضاها و بناهای آستان قدس رضوی.

در راستای این توصیه‌ها احداث زائرشهر با گنجایش سه هزار نفر و دیگر زائرسراها در اطراف حرم امام رضا و همچنین احداث میقات‌الرضا (مکان‌هایی در مسیرهای منتهی به مشهد برای استراحت زائرین)، اجرای طرح خادم‌یاران نوجوان، توسعهٔ مهمان‌سرای امام رضا برای دادن غذای تبرکی به زائران، تلاش برای تشرف افراد محرومی که توفیق زیارت امام رضا را نداشته‌اند با عنوان زیارت‌اولی‌ها و ایجاد فرصت‌های شغلی و کمک به اشتغال‌زایی، از جمله خدماتی است که در طول این دوره برای زائران و مجاوران انجام شد.

قاطعیت ابراهیم رئیسی هنگام حضور در قوهٔ قضائیه برای مبارزه با مفسدین اقتصادی و تلاش برای تدوین و نهایی کردن سند تحول قضایی و هوشمندسازی قوه قضاییه، به این قوه در نظام، اعتبار بیشتری بخشید. همچنین وی با مدیریت میدانی و رسیدگی مستمر به امور مردم و ایجاد امید در دل ایرانیان، تحسین رهبر انقلاب را برانگیخت.

سید ابراهیم رئیسی در دورهٔ ریاست‌جمهوری، هنگام سخنرانی در مجمع عمومی سازمان ملل متحد در شهریور سال ۱۴۰۱ش، با نشان‌دادن عکس قاسم سلیمانی، به دخیل‌بودن آمریکا در تشکیل داعش و حمایت از این گروه تروریستی اشاره کرد. او خواستار رسیدگی عادلانه به جنایت ترامپ، رئیس‌جمهور سابق آمریکا، در شهادت و ترور حاج قاسم سلیمانی شد. سید ابراهیم رئیسی در هفتادوهشتمین نشست مجمع عمومی سازمان ملل متحد در ۲۸ شهریور ۱۴۰۲ش، با در دست گرفتن قرآن و خواندن آیاتی از آن به بیان دیدگاه‌های ایرانِ اسلامی در موضوعات جهانی پرداخت و در ادامه به اشغال سرزمین فلسطین توسط رژیم اسرائیل و مسئلهٔ غزه اشاره کرد. او افکار عمومی جهان را مخاطب قرار داد و خواستار آن شد که بعد از ۷۵ سال، به روند پایمال‌کردن حقوق مردم فلسطین و کشتار زنان و کودکان مظلوم این سرزمین پایان داده شود. وی همچنین به اسلام‌ستیزی، آپارتاید فرهنگی، قرآن‌سوزی و منع حجاب در مدارس کشورهای اروپایی اشاره کرد و آن را شایستهٔ انسان امروزی ندانست. رئیسی در این سخنرانی، تأکید قرآن بر پرهیز از توهین به عقاید و باورهای دیگران و همچنین احترام به پیامبران مانند ابراهیم، موسی و عیسی را یادآوری کرد. وی مفاهیم قرآن را وحدت‌بخش، انسان‌ساز، جامعه‌ساز و تمدن‌ساز معرفی کرد و عنوان کرد که حقیقت هرگز با آتش توهین، از بین نخواهد رفت.

رئیسی به امور مهاجرین در ایران، به‌خصوص مهاجرین افغانستانی، در دورهٔ ریاست‌جمهوری بسیار اهمیت می‌داد. او که خود در یکی از مناطق محروم مشهد بزرگ شده بود، به‌دلیل همجواری مشهد با کشور افغانستان و حضور مهاجرین در آنجا، با مهاجرین و درد آوارگی و مشکلات آنها کاملاً آشنایی داشت و درد مهاجرین را درد خود می‌دانست. رئیسی تنها رئیس‌جمهوری بود که با مهاجرین افغانستانی دیدار داشت، با آنان نماز خواند، به عیادت مهاجرین بیمار می‌رفت، در اتاق دانشجویان مهاجر افغانستانی افطار کرد و در برنامه‌های خود بهبود وضعیت مهاجرین را مورد توجه قرار می‌داد. به‌گفتهٔ مقامات افغانستانی در دورهٔ رئیسی تحولات بزرگی در سرنوشت مهاجرین رقم خورد. رئیسی معتقد بود؛ تنها مشهدی‌ها مجاورین امام رضا نیستند، بلکه تمام خراسان بزرگ، مجاورین امام رضا به‌شمار می‌آیند. او در زمان تولیت آستان قدس رضوی نیز به مهاجرین حاشیهٔ مشهد و سامان‌دهی آنها توجه ویژه‌ای داشت.

ویژگی‌های اخلاقی سید ابراهیم رئیسی

بازدید رئیسی از مناطق سیل‌زده روستای کروچان کرمان

1. مردمی‌بودن: رئیسی بارها در مصاحبه‌های خود به این امر تأکید داشت که فقر را نشنیده، بلکه چشیده است؛ زیرا از کودکی در خانواده‌ای فقیر به دنیا آمده و پدر خود را در کودکی از دست داده است. او در دوران نوجوانی و جوانی خود با کار کردن در بازار به تأمین هزینه‌های خانواده کمک می‌کرد. خانوادهٔ وی نیز بر این امر اذعان دارند که رئیسی همیشه به مشکلات افراد خانواده، اهمیت می‌داد، اما هرگز به نزدیکان خود اجازه نمی‌داد که از پست و مقام وی برای حل مشکلات خود استفاده کنند. بسیاری از همکاران رئیسی و حتی آنها که از نظر فکری با وی تفاوت داشته‌اند؛ به اخلاص، ساده‌زیستی، تواضع، تلاش او برای رساندن مردم به حق خود و مردمی‌بودن و اخلاق‌مداری او باور دارند.
2. عشق به خدمت و اعتلای ایران: سید ابراهیم رئیسی چه در دورهٔ ریاست‌جمهوری خود و چه در دورهٔ ریاست قوه قضاییه همواره به استان‌ها به‌خصوص مناطق محروم و دورافتاده سفر می‌کرد و از نزدیک با مشکلات مردم آشنا می‌شد و برای گسترش عدالت تلاش می‌کرد. او همیشه به اطرافیان خود یادآور می‌شد که مردم ولی‌نعمت مسئولان هستند و در برخورد با مردم حساسیت زیادی داشت. وی در سفرهای استانی خود حد و مرزی نمی‌شناخت و اعلام می‌کرد تا برطرف نشدن مشکلات مردم، این سفرها و پیگیری‌ها ادامه خواهد داشت.
3. اعتماد به توانمندی‌های داخلی: رئیسی با روحیه تلاشگری و جهادی، معتقد بود ملت ایران در جریان تحریم‌های صورت‌گرفته علیه آنها، وارد یک جنگ شده‌اند و آن جنگ، جنگ اراده‌ها است و ملت ایران با تکیه بر توانمندی‌های داخلی خود به پیشرفت‌های زیادی دست می‌یابد.
4. روحیه خستگی‌ناپذیر: روحیهٔ خستگی‌ناپذیر سید ابراهیم رئیسی، مورد اعتراف دوست و دشمن بود و آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، نیز در موقعیت‌های مختلف به این ویژگی رئیسی اشاره کرده است.

سانحه بالگرد رئیسی و همراهان

جزو اولین تصاویر پس از پیدا شدن لاشه بالگرد

حضور امدادگران در کنار لاشه بالگرد

در ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش، دکتر رئیسی به همراه چندین مقام دولتی از جمله حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، برای افتتاح سد قیز قلعه‌سی و چندین طرح عمرانی دیگر به آذربایجان‌شرقی رفت. در مسیر بازگشت، بالگرد حامل آنها در جنگل دیزمار در محدوده عمومی میان ورزقان و جلفا، دچار سانحه شد و رئیسی به همراه وزیر امور خارجه، آیت‌الله سیدمحمدعلی آل‌هاشم، نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌شرقی، استاندار آذربایجان‌شرقی و چند نفر دیگر در این حادثه جان باختند. پیدا کردن لاشه بالگرد که با کوه اصابت کرده بود، به‌دلیل شرایط بد آب‌وهوایی منطقه، حدود ۱۶ ساعت طول کشید و شهادت آنها در روز ۳۱ اردیبهشت ساعت ۸ صبح، به‌صورت رسمی اعلام شد. در ایران بنابر آیین‌نامه تعیین مصادیق عملی «شهید»، کسانی که حین خدمت، جان خود را از دست بدهند، شهید به‌شمار می‌روند. از این‌رو آیت‌الله خامنه‌ای در پیام تسلیت خود، درگذشت سید ابراهیم رئیسی و همراهانش را «شهادت‌گونه» توصیف کرد. در فرهنگ عمومی نیز عنوان «شهید خدمت» و «شهید جمهور» برای وی ثبت شد.

تشییع و خاکسپاری

در اول خرداد ۱۴۰۳ش، پیکر رئیس‌جمهور و همراهان او، صبح در تبریز و عصر در شهر قم، میان سیل انبوه مردم تشییع شد. در روز دوم خرداد آیت‌الله خامنه‌ای در دانشگاه تهران بر پیکرهای رئیس‌جمهور و شهدای خدمت، نماز میت اقامه کرد و سپس تشییع پیکر این شهدا میان سیل جمعیت مردم عزادار تهران برگزار شد. در عصر روز دوم خرداد، مراسم بزرگداشت این شهدا در سالن اجلاس سران با حضور ۶۸ تن از سران و مقامات کشورها برگزار شد و آنها به مقام رئیس‌جمهور و یارانش ادای احترام کردند و یادشان را گرامی داشتند. در روز سوم خرداد پیکر رئیس‌جمهور در خراسان جنوبی و مشهد، با حضور میلیونی مردم بدرقه شد و پیکر او در جوار بارگاه امام رضا آرام گرفت. این آیین تدفین در رسانه‌های بین‌المللی از جمله خبرگزاری فرانسه، خبرگزاری آسوشیتدپرس، شبکه المیادین، شبکه یمنی المسیره، روزنامه آمریکایی نیویورک‌تایمز، شبکه قطری الجزیره و بسیاری از رسانه‌های خارجی، به‌طور گسترده‌ای پوشش داده شد.

واکنش‌ها به سانحه درگذشت رئیسی

انتشار خبر درگذشت رئیسی و همراهان او، واکنش‌های زیادی چه در داخل و چه در خارج از ایران به دنبال داشت، از جمله:

آیت‌الله خامنه‌ای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، ساعاتی پس از این حادثه در پیامی درگذشت شهادت‌گونهٔ دکتر رئیسی، رئیس‌جمهور ایران، دکتر حسین امیرعبداللهیان، وزیر امور خارجه، آیت‌الله محمدعلی آل‌هاشم، نماینده ولی فقیه در آذربایجان‌شرقی و دکتر مالک رحمتی، استاندار آذربایجان‌شرقی و دیگر همراهان را تسلیت گفت. وی در این پیام به تلاش بی‌وقفه و شبانه‌روزی دکتر رئیسی و روحیهٔ خستگی‌ناپذیر او اشاره کرد و تأکید داشت که سنگ‌اندازی‌های دشمنان مانع خدمت او به مردم نمی‌شد. او به این مناسبت، پنج روز عزای عمومی در کشور اعلام کرد.

به‌دلیل همزمانی شب درگذشت دکتر رئیسی با شب میلاد امام رضا، تمام برنامه‌های شب میلاد در حرم امام رضا از جمله مراسم خطبه‌خوانی برای اولین‌بار در تاریخ، لغو شد. همچنین پرچم سبز گنبد نیز به نشانهٔ عزا با پرچم سیاه تعویض شد. حوزه‌های علمیه سراسر کشور نیز در اول خرداد تعطیل شد و مراسم بزرگداشت شهدا با حضور طلاب در مدرسه فیضیه قم برگزار شد. مراجع تقلید از جمله آیت‌الله مکارم شیرازی، آیت‌الله جوادی آملی، آیت‌الله نوری همدانی، آیت‌الله سیستانی، آیت‌الله سبحانی و آیت‌الله وحید خراسانی هرکدام در پیام‌هایی جداگانه این ضایعه را به ملت و مسئولان ایران تسلیت گفتند. سیاستمداران داخلی نیز مانند محمدباقر قالیباف، رئیس مجلس شورای اسلامی، محسنی اژه‌ای، رئیس قوه قضائیه، رؤسای جمهور سابق شامل حسن روحانی، محمود احمدی‌نژاد و سیدمحمد خاتمی، محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه سابق ایران، سیدحسن خمینی و بسیاری از شخصیت‌های نظامی، فرهنگی و هنری این ضایعه را تسلیت گفتند. برخی خوانندگان هم آهنگ‌هایی را به‌مناسبت شهادت رئیس‌جمهور منتشر کردند.

بسیاری از رؤسای کشورهای منطقه، نهادها، سازمان‌های بین‌المللی و بسیاری از شخصیت‌های برجسته و سرشناس سیاسی نیز این حادثهٔ ناگوار را تسلیت گفتند و با دولت و ملت ایران ابراز همدردی و همبستگی کردند. دولت‌های لبنان، سوریه، هند، پاکستان و ترکیه نیز علاوه بر ابراز همدردی و تسلیت، یک تا سه روز را در کشورهای خود عزای عمومی اعلام کردند. پرچم سازمان ملل و کشورهای عضو نیز در اول خرداد در وین به احترام رئیس‌جمهور، وزیر امور خارجه و دیگر همراهان‌شان به حالت نیمه‌افراشته درآمد. در ۳۱ اردیبهشت نیز در کنفرانس بین‌المللی امنیت هسته‌ای به درخواست مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی، یک دقیقه سکوت کردند. شورای امنیت سازمان ملل متحد نیز در ۳۱ اردیبهشت پیش از آغاز جلسه خود به احترام رئیس‌جمهور ایران و همراهان او یک دقیقه سکوت کردند. اعضای مجمع عمومی سازمان ملل متحد در آغاز نشست خود در سوم خرداد به احترام رئیس‌جمهور ایران و هیئت همراه او، از جای خود بلند شدند و یک دقیقه سکوت کردند. در روز چهارم خرداد در مراسمی که در شهر کرگیل هند به این مناسبت برگزار شده بود، مردم هند با شعارهای فارسی، ارادت خود را به رهبر جمهوری اسلامی ایران ابراز کردند.

رئیسی در نگاه دیگران

• سیدحسن نصرالله: شهید رئیسی فقیه، عالم، کوشا، مؤمن، متواضع، بسیار شجاع در مقابله با منافقین و دشمنان، مؤمن به مقاومت، خادم کشور و مطیع رهبرش بود.
• آیت‌الله احمد جنتی: شهید رئیسی، نمونهٔ کامل مدیر انقلابی و ولایی بود که از هیچ کوششی دریغ نورزید.
• سیدحسن خمینی: صفای باطن، تواضع و شوق خدمتگزاری به مردم از ویژگی‌های بارز آقای رئیسی بود.
• آیت‌الله آملی لاریجانی: رئیسی همواره در میانه میدان بود و تلاش‌های مستمر در راستای وظایف از ویژگی‌های بارز او بود.
• محسنی اژه‌ای: آقای رئیسی در چند سال اخیر به یک نیروی مورد وفاق در بین جریان‌های مختلف سیاسی تبدیل شده بود.
• محمدباقر قالیباف: یار باصفا و صادق امام و رهبری سفرت بخیر.
• محمود واعظی: نقطهٔ مثبت دولت سیزدهم، ارتباط تنگاتنگ آقای رئیسی با مردم و مردمی‌بودن او بود.
• ولادیمیر پوتین: رئیسی، یک وطن‌دوست واقعی بود که ایران را بسیار دوست می‌داشت.
• ژنرال عاصم منیر، فرمانده ارتش پاکستان: رئیسی برای امت مسلمان یک افتخار بود و تمام تلاش او در راستای وحدت بین مسلمانان جهان بود.
• در سفر رئیسی به سریلانکا که به قصد ساخت و افتتاح پروژه نیروگاه برق صورت گرفت، پلاکاردهایی از عکس رئیس‌جمهور ایران در سطح شهر کلمبو، پایتخت سریلانکا، با لقب «شیر خاورمیانه» نصب شده بود و سریلانکایی‌ها از این پروژه که به دست ۴۰۰ مهندس ایرانی ساخته شده بود، این‌گونه تشکر و قدردانی کردند.

منابع

• «آذری جهرمی: هنوز هم به دولت سیزدهم نقد دارم ولی برای ویژگی‌های شخصیتی مثبت رئیسی شهادت می‌دهم/ خون شهید شاه کلید وحدت و همبستگی اجتماعی است»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «آیت‌الله رئیسی عشق به خدمت و اعتلای ایران را در سر داشت»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «آیین‌نامه تعیین مصادیق عملی شهید و خانواده‌های شاهد»، وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاریخ تصویب: ۲ اردیبهشت ۱۳۸۲ش.
• «ادای احترام سران و مقامات کشورها به شهید رئیسی»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «اظهارات سید حسن نصرالله دربارهٔ رئیسی»، وب‌سایت تابناک، تاریخ انتشار: ۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «اولین آهنگ ویژه شهادت آیت‌الله رئیسی؛ خادم‌الرضای مردم»، وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «اجتماع بزرگ طلاب و حوزویان در بزرگداشت شهدای خدمت در مدرسه فیضیه»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «اخلاص و تواضع آیت‌الله رئیسی زبان‌زد عام و خاص بود»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «اطلاعیه شماره یک ستاد برگزاری مراسم شهدای خدمت»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «اظهار نظر جالب واعظی دربارهٔ رئیسی/ قاطعانه می‌گویم دولت ما بهتر بود!»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۲۶ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «اعلام خبر رسمی درگذشت رئیس‌جمهور از صدا و سیما»، وب‌سایت آپارات، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «اعلام یک روز عزای عمومی در هند»، وب‌سایت انتخاب، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «اقامه نماز رهبر انقلاب بر پیکر شهید رئیسی و شهدای خدمت»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «ایرانی صدر کی انتقال پر پاکستان میں قومی پرچم سرنگوں»، وب‌سایت جنگ، تاریخ درج مطلب: ۲۰ می ۲۰۲۴م.
• «بازتاب گسترده مراسم تشییع شهدای خدمت در رسانه‌های بین‌المللی»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «برای اولین‌بار در تاریخ مراسم خطبه‌خوانی لغو شد / لغو همه برنامه‌های شب میلاد در حرم امام رضا»، وب‌سایت انتخاب، تاریخ درج مطلب: ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «بی‌تابی خواهر شهید رئیسی در منزلش+عکس»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «بیش از ۵۰ تن از سران و مقامات کشورها و سازمان‌های بین‌المللی با ملت ایران همدردی کردند»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «پایان سفر تاریخی/ سنگ تمام آذربایجان در تشییع عزیز ایران»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «پیام تسلیت احمدی‌نژاد برای درگذشت رئیس‌جمهور و همراهانش»، ایران‌آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیام تسلیت سیدحسن خمینی در پی شهادت رئیس‌جمهور و همراهان»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیام تسلیت رهبر انقلاب اسلامی و اعلام عزای عمومی در پی درگذشت شهادت‌گونه رئیس‌جمهور و همراهان گرامی ایشان»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیام تسلیت محسنی اژه‌ای؛ آیت‌الله رئیسی یک نیروی مورد وفاق در میان جریان‌های مختلف بود»، وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیام تسلیت مسئولان و شخصیت‌های فرهنگی و هنری در پی شهادت آیت‌الله رئیسی»، وب‌سایت وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیام حسن روحانی درپی شهادت رئیس‌جمهور/ صفحه تلخی در کتاب انقلاب رقم زد»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیام‌های تسلیت شخصیت‌های لشکری و کشوری در پی شهادت رئیس‌جمهور و همراهان در سانحه سقوط هلیکوپتر»، وب‌سایت رکنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «پیکر شهید ابراهیم رئیسی به خاک سپرده شد/ گزارش تشییع پیکر هشتمین رئیس‌جمهور ایران+ عکس و فیلم»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «تشییع پیکر رئیس‌جمهور و یارانش در قم»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «تصاویری از حضور رهبر انقلاب در منزل رئیس‌جمهور شهید، سید ابراهیم رئیسی»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «تعویض پرچم گنبد منور امام رضا به رنگ مشکی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «تمام تلاش شهیدآیت الله رئیسی در راستای وحدت بین همه مسلمانان بود»، خبرگزاری مهر، تاریخ انتشار: ۶ خرداد۱۴۰۳ش.
• «توصیه‌های هفت‌گانه تولیت جدید آستان قدس رضوی»، وب‌سایت دفتر حفظ و نشر آثار آیت‌الله خامنه‌ای، تاریخ درج مطلب: ۱۷ اسفند ۱۳۹۴ش.
• «جزییات جدید از سانحه سقوط بالگرد شهید ابراهیم رئیسی»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «حضور میلیونی مردم مشهد در مراسم تشییع شهید رئیسی»، خبرگزاری ایبنا، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «خبرگزاری دولت: سریلانکایی‌ها به رئیسی لقب «شیر خاورمیانه» را داده‌اند»، وب‌سایت انتخاب، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «در ترکیه یک روز عزای عمومی اعلام شد»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «دکتر سیدابراهیم رئیسیـ منتخب سیزدهمین دوره انتخابات ریاست جمهوری»، وب‌سایت پذیرش و گزینش مدرسه عالی و دانشگاه شهید مطهری، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «دروس حوزوی سراسر کشور سه شنبه تعطیل شد»، وب‌سایت عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «رئیسی، حامی مهاجران افغانستانی بود»، وب‌سایت شبکه اطلاع‌رسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «رئیسی تصویر حاج قاسم سلیمانی را در سازمان ملل بالا برد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳۰ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «رئیسی: ملت ایران اراده کرده با اتکا بر توانمندی ملی تحریم‌ها را پشت سر بگذارد»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «روحیه خستگی‌ناپذیر و مردمی‌بودن از خصوصیات بارز آیت‌الله رئیسی»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «ریاست جمهور، سید ابراهیم رییسی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی: ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۳ آبان ۱۴۰۲ش.
• «ریحانه سادات دختر آیت‌الله ابراهیم رئیسی و آقای نیلی همسر ایشان است»، وب‌سایت منیبان، تاریخ انتشار: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «زندگی‌نامه سیدابراهیم رئیسی (۱۳۳۹–۱۴۰۳)»، همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۴۰۰ش.
• «سخنرانی آیت‌الله رئیسی رئیس‌جمهور ایران در مجمع عمومی سازمان ملل متحد»، وب‌سایت سفارت جمهوری اسلامی ایران در کاراکاس، تاریخ درج مطلب: ۳۰ شهریور ۱۴۰۲ش.
• «سرکنسول افغانستان در مشهد: در دوره رئیسی تحولات بزرگی در سرنوشت مهاجرین ایجاد شد»، وب‌سایت ایراف، تاریخ درج مطلب: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «سکوت یک دقیقه‌ای شورای امنیت به احترام شهید رئیسی و همراهانش»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «سکوت یک دقیقه‌ای مجمع عمومی سازمان ملل به احترام شهید رئیسی»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «سوابق و زندگی‌نامه حجت‌الاسلام والمسلمین رئیسی، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۳۹۷ش.
• «سید ابراهیم رئیسی»، پایگاه ریاست جمهوری اسلامی ایران، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «سید ابراهیم رئیسی»، وب‌سایت تابناک، آخرین به‌روزرسانی: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «سید ابراهیم رئیسی در نگاه یاران و دوستداران»، خبرگزاری دانشجویان ایران: ایسنا، تاریخ انتشار: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «سیدمحمد خاتمی شهادت رئیس‌جمهور را تسلیت گفت»، وب‌سایت تابناک، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش..
• «شرح زندگی»، پایگاه اطلاع‌رسانی سیدابراهیم رئیسی، تاریخ بازدید: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «ظریف پیام تسلیت داد»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «قالیباف پیام تسلیت داد/ رفیق جان به آرزویت رسیدی و عاقبت رجایی شدی»، وب‌سایت دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «کتاب‌هایی که از شهید جمهور به یادگار ماند»، خبرگزاری ایبنا، تاریخ درج مطلب: ۲ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «ماجرای تحصن بزرگ روحانیون سال ۵۷ در دانشگاه تهران چه بود؟»، خبرگزاری آنا، تاریخ درج مطلب: ۶ بهمن ۱۳۹۸ش.
• «مستند دوم سید ابراهیم رئیسی انتخابات ۱۴۰۰»، وب‌سایت آپارات، تاریخ بازدید: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «نگاهی به عملکرد سه ساله حجت الاسلام رئیسی در آستان قدس رضوی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی: ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۸ اسفند ۱۳۹۷ش.
• «نیمه‌افراشته شدن پرچم سازمان ملل و کشورهای عضو به احترام رئیس‌جمهور ایران در وین»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
• «واکنش آیت‌الله وحید خراسانی به شهادت رئیس‌جمهور، وزیر خارجه و دیگر همراهان»، خبرآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «واکنش مراجع تقلید به شهادت ابراهیم رئیسی»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
• «۳ روز عزای عمومی در سوریه اعلام شد»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.