پیش‌نویس:روستای بند

نمایی از روستای بند

روستای بند؛ روستا و تفرجگاهی با جاذبه‌های طبیعی در نزدیکی ارومیه.

روستای بند، از توابع بخش مرکزی ارومیه و تفرجگاهی محبوب با طبیعت سرسبز و چشم‌اندازهای کوهستانی است. این روستا با بیش از سه هزار سال قدمت، زمانی مرکز مبادله کالا و بازار منطقه بوده است. مردم بند عمدتاً کرد کرمانجی‌زبان و مسلمان شافعی‌اند و پیشهٔ اصلی‌شان کشاورزی، باغ‌داری و دامپروری است، هرچند گردشگری و رستوران‌داری جایگاه مهمی یافته است. فرهنگ و هنر محلی شامل موسیقی عاشیقی، صنایع‌دستی مانند گلیم و قالی و برگزاری جشن‌ها و آیین‌های ملی و مذهبی است. جاذبه‌های روستا شامل تفرجگاه‌های رودخانه، باغ‌ها، آبشار شملکان و مقبرهٔ صخره‌ای قارلی‌دام است.

معرفی روستای بند

بَند، روستایی از توابع بخش مرکزی شهرستان ارومیه و از گردشگاه‌های اصلی مردم این شهر است. این روستا در دهستان بارندوز واقع شده و به‌دلیل نزدیکی به شهر و طبیعت زیبای آن، گردشگران بسیاری را به خود جذب کرده است.

تاریخچه روستای بند

تفرجگاه بند با بیش از سه هزار سال قدمت، یکی از قدیمی‌ترین روستاهای ایران به‌شمار می‌آید. این روستا در گذشته محل مبادلهٔ کالا و بازار روستایی منطقهٔ ارومیه بوده است.

جمعیت‌شناسی روستای بند

روستای بند طبق سرشماری سال ۱۳۸۵ش، دارای ۳۸۸۸ نفر جمعیت بوده است. زبان مردم روستای بند اغلب کُردی کُرمانجی است. آنها پیرو دین اسلام و مذهب شافعی هستند. بخشی از مردم روستا نیز ترک‌زبان هستند.

جغرافیای روستای بند

روستای بند در جنوب غربی ارومیه، با مختصات جغرافیایی ۴۵◦ طول شرقی و ۳۷◦ ۲۹′ عرض شمالی قرار دارد. این روستا از یک طرف به کوه و از طرف دیگر به رودخانه محدود می‌شود. ارتفاع این روستا از سطح دریا ۱۴۰۰ متر بوده و از شمال به روستای میرآباد، از غرب به روستاهای اوعلی، نوشان علیا و سفلی، از طرف شرق به کلیسای سیر جانوِسلو و بُزوه و از جنوب به روستای شَملَکان محدود شده است.

آب‌وهوا؛ این روستا، در بهار و تابستان معتدل و در پاییز و زمستان سرد است.

دسترسی؛ تفرجگاه بند در استان آذربایجان غربی و در سه کیلومتری شهر ارومیه، در امتداد خیابان شهید بهشتی (دانشکده)، در مسیر رودخانهٔ شهرچای واقع شده است.

اقتصاد روستای بند

درآمد اکثر مردم روستای بند، از فعالیت‌های زراعی مانند کاشت گندم و جو و دامداری تأمین می‌شود؛ باغ‌های سیب و انگور در دامنهٔ ارتفاعات و حواشی رودخانه، از منابع درآمدی روستا هستند. امروزه با تبدیل روستا به یک منطقهٔ گردشگری، شغل بیشتر مردم روستا از باغ‌داری و کشاورزی به رستوران‌داری و کافه‌داری تبدیل شده است.

فرهنگ و هنر روستای بند

برگزاری جشن‌ها و آیین‌های ملی و مذهبی، بیانگر آداب‌ورسوم و فرهنگ عمومی مردم روستای بند است. مراسم و آیین‌های ملی از قبیل عید نوروز، شب یلدا و چهارشنبه‌سوری با حضور و مشارکت روستاییان برگزار می‌شود. در مراسم عروسی، نوازندگان و عاشیق‌های محلی با اجرای موسیقی و آوازهای آذری و کُردی فضایی جذاب و شاد فراهم می‌کنند. اعیاد مذهبی، همراه با برگزاری مناسک مربوطه است. صنایع‌دستی روستا، شامل گلیم و قالی است که از گذشته‌های دور در این روستا رواج داشته و امروزه نیز توسط اهالی، به‌ویژه زنان، بافته می‌شود.

جاذبه‌های گردشگری روستای بند

آبشار شملکان

مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری روستای بند عبارت‌اند از:

• تفرجگاه‌های حاشیهٔ رودخانهٔ شهرچای؛
• باغ‌های اطراف روستا؛
• چشم‌انداز کوهستان؛
• دریاچهٔ پشت سد شهرچای؛
• آبشار شَملَکان؛
• مسجد روستای بند؛
• مکان تاریخی مقبرهٔ صخره‌ای «قارلی‌دام» در ارتفاعات غربی روستای بند.

امکانات رفاهی روستای بند

روستای بند امکاناتی نظیر کافه، چای‌خانه و رستوران دارد، هر طرف روستا مملو از رستوران‌های سنتی و مدرن است که اغلب در باغ‌های شخصی شکل گرفته‌اند و با آلاچیق‌های زیبا در کنار رودخانه و با غذاهای محلی و غیرمحلی به گردشگران خدمات‌رسانی می‌کنند.

فرصت‌ها و تهدیدهای روستای بند

فرصت‌ها و تهدیدهای مؤثر در گردشگری تفرجگاه بند ارومیه به شرح ذیل است:

فرصت‌ها

• احداث تله‌کابین در ۳۲ کیلومتری منطقه؛
• سرمایه‌گذاری افراد غیربومی در بخش گردشگری؛
• وجود نهادها و سازمان‌های غیردولتی در منطقه؛
• وجود مسیرهای کوهنوردی و پیاده‌روی برای ارتقای گردشگری سلامت.

تهدیدها

• مدیریت ناهماهنگ و نامنسجم گردشگری؛
• تغییر در کاربری زمین‌ها و تک‌سویه شدن کاربری‌ها در بخش گردشگری؛
• از بین رفتن منابع طبیعی و آلودگی زیست‌محیطی در اثر بی‌توجهی گردشگران؛
• بالا رفتن هزینهٔ زندگی ساکنان محلی؛
• توزیع نامناسب گردشگران در فصول مختلف سال.

زیرساخت روستای بند

این روستا دارای دو نوع بافت قدیمی و جدید است. با توجه به تغییر کاربری، این روستا شکل قدیمی خود را به‌مرور از دست داده و بافت جدیدی گرفته است. خانه‌های روستا در بافت قدیمی، ساختاری سنتی دارند و از مصالحی مانند سنگ، چوب، خشت، گل و انواع آجر ساخته شده‌اند. بافت قدیمی خانه‌های روستا فضاهای متنوعی چون آغل، اصطبل، انبار علوفه، اتاق‌های استراحت، راهرو یا دالان و حیاط دارند.

منابع

• «آبشار شملکان کجاست»، وب‌سایت گردشگری ۷۲۴، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «تفرجگاه بند ارومیه؛ دیدنی طبیعی و زیبا در آذربایجان غربی»، وب‌سایت همگردی، تاریخ بازدید: ۱۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «تفرجگاه بند»، مجلهٔ اینترنتی ارومیه، تاریخ بازدید: ۱۲ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «تفرجگاه بند»، وب‌سایت اروم‌بین، تاریخ بازدید: ۱۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «تفرجگاه بند»، وب‌سایت صدا و سیمای مرکز آذربایجان غربی، تاریخ بازدید: ۱۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «روستای بند ارومیه»، وب‌سایت سیری درایران، تاریخ درج مطلب: ۱۴ اسفند ۱۳۹۸ش.
• «روستای بند یکی از جاذبه‌های گردشگری ارومیه»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۹ فروردین ۱۳۹۶ش.
• «روستای بند»، وب‌سایت تریپ‌یار، تاریخ بازدید: ۱۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
• «روستای تفریحی بند»، وب‌سایت سفربانک، تاریخ درج مطلب: ۲۹ شهریور ۱۳۹۹ش.
• راحلی، حسین و دیگران، «برآورد ارزش تفرجی روستای بند ارومیه به روش ارزش‌گذاری مشروط»، تحقیقات اقتصاد کشاورزی، شمارهٔ ۴، زمستان ۱۳۸۹ش.
• عیار رضایی، شفق، «واکاوی و بررسی طراحی مجموعه‌های تفریحی و اقامتگاهی با رویکرد تقویت حس سرزندگی اجتماعی روستای بند»، مطالعات طراحی شهری و پژوهش‌های شهری، سال پنجم، شمارهٔ ۱، بهار ۱۴۰۱ش.
• مطیعی لنگرودی، سیدحسن و دیگران، «برنامه‌ریزی راهبردی توسعهٔ گردشگری (مطالعهٔ موردی: تفرجگاه بند ارومیه)»، پژوهش‌های جغرافیای انسانی، دورهٔ ۴۶، شمارهٔ ۳، پاییز ۱۳۹۳ش.
• نیک‌فرجام، سمیه، «روستای بند ارومیه با تفرجگاه‌ها و مناظر طبیعی بکر»، وب‌سایت آرگامگ، تاریخ درج مطلب: ۲۱ بهمن ۱۴۰۰ش.
• «طبیعت سرسبز روستای بند به روایت تصویر»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۳ اردیبهشت ۱۳۹۹ش.