پیش‌نویس:آبشار بولا

آبشار بولا؛آبشاری عریض و خزه‌ای در روستای سنگده مازندران.

آبشار بولا از جلوه‌های باشکوه آفرینش الهی در دل طبیعت شمال ایران است که در منطقۀ محافظت‌شدۀ بولا در استان مازندران، قرار دارد. این آبشار در نزدیکی پارک ملی کیاسر و در مرز استان‌های مازندران و سمنان واقع شده و از جمله جاذبه‌های طبیعی شاخص منطقه به‌شمار می‌رود. اکوسیستم و طبیعت سرسبز پیرامونی آن، زیبایی این آبشار تمام‌خزه‌‎ای را دوچندان کرده است. این منطقه از سال 1378ش، تحت حفاظت قرار گرفته است.

معرفی آبشار بولا

آبشار بولا، مرز طبیعی بین دو استان مازندران و سمنان است و در ۳۵ کیلومتری روستای سنگده و در میان جنگل‌های هیرکانی، در منطقه‌ای بکر به‌نام بولا قرار گرفته است. فاصلۀ این آبشار از تهران حدود ۲۶۰ کیلومتر و از شهر پل‌سفید حدود ۶۵ کیلومتر است.

آبشار بولا مجموعه‌ای از چند آبشار بوده و جزء آبشارهای دائمی کشور به‌حساب می‌آید. این آبشار خزه‌ای و عریض است و منظره‌ای شبیه آبشار کبودوال گلستان دارد. آبشار بولا در چند ستون سرازیر شده و در پایین‌دست، یک رودخانه را ایجاد می‌کند. در منطقۀ حافظت‌شدۀ بولا، مشهورترین و نزدیک‌ترین رود در روستای سنگده، رودخانۀ اوبن است که از چشمۀ اوبن در منطقۀ جنگلی بولا سرچشمه می‌گیرد. این رود در مسیر خود آبشارهایی را پدید آورده است. آبشار خزه‌ای بولا در فاصلۀ کوتاهی از سرچشمۀ آن واقع شده است. این رود به‌سمت دشت فریم و روستای خوشرودبار جریان می‌یابد و به سد شهید رجایی یا سلیمان تنگه می‌ریزد.‌

نام «بولا» به‌دلیل قرار گرفتن آبشار در منطقۀ جنگلی و حفاظت‌شده‌ای به همین نام، انتخاب شده است، اما این آبشار به نام «اوبن» نیز شناخته می‌شود. واژۀ «اوبن» در گویش محلی به‌معنای «زیر آب» است و علت این نامگذاری به شکل و موقعیت آبشار باز می‌گردد؛ زیرا آبشار بولا یا اوبن، از چشمه‌های فراوان بالادست تغذیه شده و همیشه پرآب و جاری است، به‌گونه‌ای که منطقۀ اطراف آن همواره زیر آب یا مرطوب است.

منطقۀ بولا با طبیعت کوهستانی، ییلاقی و جنگل‌های انبوه و نبود راه‌های دسترسی آسان به این منطقه تا حد زیادی دست‌نخورده باقی مانده است. همچنین این منطقه به‌دلیل ارزش بالای اکولوژیکی و تنوع زیستی، تحت مدیریت سازمان حفاظت محیط زیست ایران قرار گرفته است و از سال ۱۳۷۸ش به‌عنوان منطقۀ حفاظت‌شده شناخته می‌شود.

جغرافیا

1. آبشار پر آب بولا در ۲۶۰ کیلومتری تهران و ۶۵ کیلومتری پل سفید قرار گرفته است. از نظر هوایی این آبشار به روستای سرخده که در دامنۀ جبهۀ جنوبی خط الراس نرو - خیرو واقع شده، نزدیک است و به‌لحاظ مسیری به روستای میانا که در دامنۀ شمالی خط‌‌الرأس قرار داشته، نزدیک است.
2. این آبشار در ارتفاع ۱۷۵۰ متری از سطح دریا واقع شده و دارای آب‌و‌هوایی مرطوب و معتدل با شیب‌های تند است. آبشار بولا، مرز طبیعی بین دو استان مازندران و سمنان است. در ۳۵ کیلومتری روستای سنگده و در میان جنگل‌های هیرکانی، در منطقه‌ای بکر به نام بولا قرار دارد.
3. این منطقه از پوشش گیاهی خودرو و متنوعی برخوردار است. اطراف آبشار بولا را گونه‌های گیاهی متنوعی مانند راش، ممرز، بلند مازو، شمشاد، توسکا، بلند مازو، گلابی وحشی، گیلاس وحشی، آلوچه، بوته‌ها و علف‌های بومی پوشانده است.
4. در منطقۀ بولا گونه‌های جانوری متنوعی مانند پلنگ، گرگ، شغال، خرس قهوه‌ای، پازن، سمور، شوکا، مرال، بز، روباه، کبک، تشی، گراز، سمندر تاج‌دار، کبک و کبک دری زندگی می‌کنند.

جاذبه‌های گردشگری

طبیعت منحصربه‌فرد و بکر آبشار بولا بهترین مکان برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی است. از دیگر جاذبه‌های گردشگری اطراف این آبشار، می‌توان به جنگل سرسبز بولا اشاره کرد که با حیات‌وحش نادر به‌عنوان مقصد گردشگری محسوب می‌شود. پارک ملی کیاسر، منطقه‌ای کوهستانی، بکر و جنگلی است. در این منطقه گونه‌های گیاهی مانند بلوط‌‌ آوری و سرخدار رشد می‌کنند و زیستگاه جانوران باارزشی است. منطقۀ حفاظت‌‌شدۀ پرور، سد سلیمان تنگه، جنگل راش سنگده، پناهگاه حیات‌وحش چهاردانگه، روستای سنگده و روستای میانا از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری اطراف آبشار بولا هستند.

نکات ایمنی

1. تابلوهای هشداردهندۀ حضور حیوانات در این منطقه وجود ندارد و کمپینگ شبانه از امنیت کافی برخوردار نیست.
2. برای رفتن به آبشار بولا لازم است با فرد بومی منطقه و یا کسی که قبلاً به این منطقه سفر کرده، همراه شد؛
3. کفش طبیعت‌گردی مناسب؛
4. احتیاط کردن در هنگام عبور از شیب‌های لیز آبشار بولا؛
5. کامل‌بودن تجهیزات خودرو برای سفر به آبشار بولا مانند لاستیک یدک، باک بنزین پر، جعبه کمک‌های اولیه، چراغ‌های سالم و برف‌پاک‌کن؛
6. همراه‌داشتن آب، غذا و خوراکی کافی؛
7. کمپینگ، لباس گرم، پاوربانک، کیسه‌خواب، چراغ قوه، کیسه زباله و باتوم است؛
8. بهتر است با جمع‌های بیش از چهار نفر به منطقه سفر کرد؛
9. پرهیز از پختن غذاهایی با بوی زیاد، به‌‌ویژه کباب؛ به‌دلیل اینکه این بو ممکن است توجه حیوانات وحشی را به‌سوی خود جلب کند.

امکانات رفاهی

بازدیدکنندگان می‌توانند در روستاهای اطراف این منطقه از اقامتگاه‌های بوم‌گردی استفاده کنند. اتراق و اقامت در شب به‌‌دلیل خطرات منطقه توصیه نمی‌شود. گردشگران و مسافران اگر قصد دارند شب را در کنار آبشار بمانند، لازم است تجهیزات کافی به‌همراه داشته باشند. علاقه‌مندان به اتراق می‌توانند در این منطقه امکانات چادر مسافرتی شخصی و کمپینگ را بیرون از جنگل و در دشت‌ها برپا کنند.

مسیر دسترسی

چندین مسیر برای رسیدن به آبشار زیبای بولا وجود دارد که عبارتند از:

• مسیر اول: برای رفتن به آبشار بولا لازم است ابتدا در استان مازندران از ساری، مسیر جادۀ فیروزکوه را تا پل سفید ادامه داده، از خروجی شرقی خارج شده و به جاده سنگده رسید. مسیر آسفالتی 25 کیلومتری را پیموده و سپس 33 کیلومتر جاده خاکی را پشت سر گذاشت تا به آبشار بولا رسید. این مسیر بهترین و قدیمی‌ترین راهی است که به سنگده می‌رسد.
• مسیر دوم از طرف روستای میانا است. از ساری با طی‌کردن 90 کیلومتر جادۀ آسفالت به منطقۀ دودانگه رسیده و پس از آن به روستای میانا وارد شده و با پیمودن 30 کیلومتر جاده خاکی می‌توان به آبشار بولا رسید.

منابع

• «آبشار بولا»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 14 شهریور 1401ش.
• «آبشار بولا مازندران»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 14 شهریور 1401ش.
• «آبشار بولا»، وب‌سایت آریاناسیر دالاهو، تاریخ بازدید: 14 شهریور 1401ش.
• «نام آبشار بکر و کمتر دیده شده در جنگل های مازندران چیست؟»، وب‌سایت خبربان، تاریخ درج مطلب: 17 تیر 1401ش.
• «آبشار اوبن مازندران | سقوط زیبای بولا در جنگل»، وب‌سایت ره‌بال آسمان، تاریخ درج مطلب: 12 مرداد 1400ش.
• «آبشار اوبن ساری»، وب‌سایت باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 20 تیر 1401ش.
• «آبشار اوبن در میان جنگل های دودانگه مازندران»، وب‌سایت ایران هتل، تاریخ درج مطلب: 17 مرداد 1401ش.
• «آبشار بولا(آبشار اوبن)»، وب‌سایت سقر در ایران، تاریخ بازدید: 14 شهریور 1401ش.