پیش‌نویس:آبشار مارگون
آبشار مارگون؛ بزرگترین آبشار چشمه‌ای جهان در محدوده شهرستان سپیدان در استان فارس.
آبشار مارگون از زیباترین و معروف‌ترین آبشارهای ایران است که در شهرستان سپیدان در نزدیکی شهر شیراز قرار دارد. این آبشار نمونه‌ای بی‌نظیر از زیبایی‌های طبیعی و سرمایه‌های ملی ایران است که به‌دلیل ساختار چشمه‌ای، آب و هوای خنک، پوشش گیاهی متنوع و دسترسی نسبتاً آسان، هر ساله گردشگران زیادی را به خود جذب می‌کند و از مهم‌ترین جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان فارس به‌شمار می‌رود.[۱]
معرفی آبشار مارگون
آبشار مارگون در شمال استان فارس و حد‌فاصل شیراز و یاسوج در منطقۀ حفاظت‌شدۀ مارگون قرار دارد. آبشار در ۱۳۰ کیلومتری شهر شیراز و در ۴۸ کیلومتری سپیدان، کنار روستای مارگون قرار گرفته است.[۲] ارتفاع این آبشار ۷۰ متر و عرض آن ۱۰۰ متر است و از بزرگترین آبشارهای چشمه‌ای ایران و حتی جهان به‌شمار می‌رود.[۳] بیشتر بودن عرض آبشار از ارتفاع آن ویژگی بارز آبشار مارگون است.
تفاوت اصلی این آبشار با بسیاری از آبشارهای دیگر در این است که منشأ آن رودخانه نیست؛ بلکه هزاران چشمه از دل صخره‌های کوه می‌جوشد و آب تمیز چشمه‌ها به‌صورت رشته‌هایی باریک و مارپیچ از بدنۀ صخره‌ها سرازیر می‌شود. همین ویژگی سبب شده مردم محلی نام «مارگون» که در گویش لری به‌معنای مارسان یا مانند مار است، را برای این آبشار انتخاب کنند.[۴] رودخانۀ حاصل از چشمه‌های مارگون تا نزدیکی شهر سپیدان امتداد دارد.[۵]
آبشار مارگون در منطقه‌ای کوهستانی و در ارتفاع حدود ۲۲۰۰ متری از سطح دریا قرار دارد، بنابراین حتی در تابستان نیز هوای خنک و مطبوعی دارد و دمای هوا به‌ندرت بالای ۱۰ درجه سانتی‌گراد می‌رود. بهترین زمان بازدید از این آبشار، فصل بهار و تابستان است که طبیعت منطقه سرسبز و پرآب است. در زمستان نیز منطقه بسیار سرد و پوشیده از برف و قندیل‌های یخی می‌شود که جلوه‌ای خاص به آبشار می‌دهد، اما دسترسی ممکن است دشوار باشد.
ساکنان منطقه آبشار مارگون
ساکنان منطقۀ آبشار مارگون عمدتاً از اقوام لر و قشقایی هستند که به‌دلیل نزدیکی منطقه به استان کهگیلویه و بویراحمد در این ناحیه سکونت دارند. این اقوام، مهمان‌نواز و خون‌گرم بوده و فرهنگ و آداب و رسوم خاص خود را دارند؛ به‌عنوان مثال، یکی از رسوم جالب منطقه این است که عروس و دامادها در جشن عروسی خود به همراه مهمانان با لباس‌های محلی به بازدید از آبشار مارگون می‌روند و عکس‌های یادگاری می‌گیرند که نشان‌دهندۀ اهمیت ویژۀ این آبشار برای اهالی منطقه است.[۶]
پوشش گیاهی و جانوری منطقه
منطقۀ آبشار مارگون با 10000 هکتار وسعت و آب‌و‌هواي معتدل و مرطوب، از نظر تنوع پوشش گیاهی و جانوری بسیار متنوع و غنی است و به‌دلیل وجود گونه‌های نا‌یابی از حیوانات در سال 1387ش، به‌عنوان یکی از مناطق حفاظت‌شده و جاذبه‌های طبیعی مهم استان فارس شناخته شود.
گیاهان اطراف آبشار شامل لاله‌های واژگون، گل ختمی، زالزالک، زرشک کوهی و درختان سیب سرخ و زرد هستند. باغ‌های میوه نیز مانند باغ‌های سیب و گردو در اطراف روستاهای نزدیک آبشار گسترده‌اند. درختان بلوط و گیاهان بومی دیگر هم در منطقه دیده می‌شوند که منظره‌ای سرسبز و چشم‌نواز ایجاد کرده‌اند. دشت‌های اطراف آبشار در بهار مملو از گل‌های وحشی رنگارنگ و لاله‌های واژگون است که جلوه‌ای زیبا به طبیعت می‌بخشند.
جانوران منطقه شامل خرس قهوه‌ای، بز، کل، پازن، خارپشت، کفتار، رودک، شغال، گرگ و روباه معمولی هستند. این گونه‌ها نشان‌دهندۀ تنوع زیستی بالای منطقه و اهمیت آن به‌عنوان زیستگاه طبیعی برای گونه‌های مختلف حیات وحش است.
گردشگری
شهرستان سپیدان به‌عنوان یکی از مناطق دیدنی و برف‌گیر استان فارس با ریزش‌های جوی مناسب، دارای پتانسیل‌های بالایی در زمینة طبیعت‌گردی است.[۱۳] عرض زیاد آبشار مارگون و وجود رشته‌های آب سرازیر شده از ارتفاع کوه، این آبشار را به منطقه‌ای طبیعی و بکر برای بازدید گردشگران تبدیل کرده است.[۱۴] در فصل تابستان، هوای نسبتاً خنک منطقة مارگون، آب خنک آبشار، طبیعت سرسبز و باطراوت و وجود سنگ‌‌های خزه‌بسته در اطراف آبشار، چشم‌انداز رویایی و آرامش‌بخشی به آبشار می‌دهد.[۱۵] در اطراف آبشار مارگون مناطق گردشگری و جاذبه‌های دیدنی دیگری مانند: آبشار چیکان، آبشار مورزیان، تنگ رود‌شیر و برج خلار فارس قرار دارد که هر یک زیبایی خاص خود را دارند.[۱۶] وجود مناطق بکر طبیعی، کوهستان‌های سرسبز، گونه‌های متعدد گیاهی و جانوری در اطراف آبشار مارگون موجب شده که علاوه بر استفاده مردمان بومی، این مکان، سالانه مورد بازدید بسیاری از گردشگران قرار بگیرد.[۱۷] تمرکز بر ظرفیت بالای این مکان برای سرمایه‌گذاری و گسترش امکانات رفاهی، میتواند پیامد‌‌های زیر را به‌دنبال داشته باشد:
- معرفی جاذبه‌های گردشگری استان فارس؛
- افزایش جذب گردشگر و توسعه صنعت توریسم در این مکان؛
- افزایش در‌آمد و ایجاد شغل برای مردمان بومی؛[۱۸]
- ایجاد انگیزه در مردمان محلی برای حفظ و نگهداری از این جاذبه طبیعی به‌منظور افزایش بازدید گردشگران؛
- فرهنگ‌سازی عمومی برای پذیرش گردشگر؛
- استفاده از درآمد‌های جذب طبیعت‌گردان، برای بهسازی و حفاظت جاذبه‌های طبیعی شهرستان؛
- تربیت نیرو‌های متخصص در امر طبیعت‌گردی.[۱۹]
مسیر دسترسی
برای دسترسی به آبشار مارگون از مبدأ شیراز، لازم است که 82 کیلومتر تا شهرستان سپیدان و سپس 48 کیلومتر تا آبشار مارگون 48 کیلومتر پیموده شود. مسیر شهر شیراز تا سپیدان و از آنجا تا آبشار مارگون کاملاً آسفالت است. همچنین وجود مناطق سرسبز، کوهستانی و زیبایی که در طول مسیر آبشار قرار دارد چشم‌انداز بی‌نظیری برای بهره‌مندی بازدید‌کنندگان فراهم کرده است.[۲۰]
اقامتگاه
به‌دلیل قرار گرفتن آبشار مارگون در دل کوه و یک منطقه طبیعی، مسئولان محلی در اطراف محوطه این آبشار به‌منظور تأمین نیازهای گردشگران، امکانات محدودی مانند: پارکینگ، سکو‌های استراحت و سرویس بهداشتی را فراهم کرده‌اند تا اطراق کوتاه‌مدت گردشگران، ممکن گردد. با توجه به این موضوع، در صورت سفر به این منطقه و برای اقامت در محوطة آبشار، باید از امکانات کمپی و چادر مسافرتی شخصی استفاده شود.[۲۱] همچنین چندین اقامتگاه بومگردی در روستاهای نزدیک آبشار زیبای مارگون و شهرستان سپیدان وجود دارد که امکان سفر چندروزه به این منطقه را برای گردشگران فراهم می‌کند.[۲۲] از جمله بهترین اقامتگاههای موجود در این منطقه عبارت‌اند از:
- اقامتگاه بومگردی چم‌گل سپیدان مارگون (استان فارس، شهر سپیدان، محله جوربخله)؛
- اقامتگاه بومگردی جورگ (استان فارس، شهر سپیدان، ۷۵ کیلومتری شمال غربی شیراز، روستای جورگ؛
- اقامتگاه بومگردی بوم‌کلبه کهکران (استان فارس، شهر سپیدان، فرعی شش پیر، روستای کهکران)؛[۲۳]
- اقامتگاه بومگردی سرای هما (استان فارس، شهر سپیدان، بخش همایجان، روستای سرتلی)؛
- اقامتگاه بومگردی خانه صلاحی (استان فارس، شهر سپیدان، اردکان، خیابان شهید رجائی، پشت مجتمع امام علی)؛[۲۴]
افرادی که تمایلی به اقامت در اقامتگاههای محلی ندارند، می‌‌توانند در هتل‌‌های شهر شیراز اقامت کنند.این آبشار در منطقه‌ای مسطح واقع شده و برای بازدید از آن نیاز به‌عبور از مسیر‌های سخت و کوهنوردی نیست.[۲۵]
پانویس
- ↑ «آبشار مارگون، بزرگترین آبشار چشمه‌ای دنیا»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ .«معرفی آبشار مارگون»، وب‌سایت راسخون، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ نوری و همکاران، «ارزیابی قابلیت های اکولوژیکی آبشار مارگون با استفاده از مدل استراتژی SWOT و فرایند تحلیل سلسله مراتبی AHP جهت توسعه اکوتوریسم»، 1395ش، ص66.
- ↑ نظری، «برنامهریزی توسعه روستایی در شهرستان سپیدان»، 1380ش، ص83.
- ↑ وارثی و همکاران، «تحلیلی بر طبیعت‌گردی آبشار مارگون با تأکید بر توسعه پایدار»، 1386ش، ص4.
- ↑ قراباغی، «آبشار مارگون کجاست؟ بزرگترین آبشار چشمه‌ای در شیراز+آدرس»، وب‌سایت پته.
- ↑ . نوری و همکاران، «ارزيابي قابليت‌هاي اکولوژيکي آبشار مارگون با استفاده از مدل استراتژي SWOT و فرايند تحليل سلسله مراتبي AHP جهت توسعه اکوتوريسم»، 1395ش، ص63.
- ↑ . «آبشار مارگون شیراز بزرگترین آبشار چشمه ای جهان»، وب سایت علی بابا، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ وارثی و همکاران، «تحلیلی بر طبیعت‌گردی آبشار مارگون با تأکید بر توسعه پایدار»، 1386ش، ص7.
- ↑ «معرفی آبشار مارگون»، وب‌سایت راسخون، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ «آبشار مارگون، بزرگترین آبشار چشمه‌ای دنیا»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ . موسوی، «بررسی نقش جاذبه‌ها و توانمندی‌های گردشگری سپیدان در جذب گردشگران»، 1388ش، ص37.
- ↑ زاهدی، توسعه پایدار، 1386ش، ص37.
- ↑ احمدی و همکاران، «ارايه الگو‌هاي توسعه گردشگري پايدار منطقه حفاظت‌شده آبشار مارگون فارس با تاکيد بر اصول و معيار‌هاي طراحي منظر پايدار»، 1392ش، ص157.
- ↑ «آبشار مارگون شیراز بزرگترین آبشار چشمه‌ای جهان»، وب‌سایت علی‌بابا، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ نوری و همکاران، «ارزيابي قابليت‌هاي اکولوژيکي آبشار مارگون با استفاده از مدل استراتژي SWOT و فرايند تحليل سلسله مراتبي AHP جهت توسعه اکوتوريسم»، 1395ش، ص67.
- ↑ موسوی، «بررسی نقش جاذبه‌ها و توانمندی‌های گردشگری سپیدان در جذب گردشگران»، 1388ش، ص45.
- ↑ الوانی و دهدشی شاهرخ، اصول و مبانی جهانگردی، 1373ش، ص70.
- ↑ وارثی و همکاران، «تحلیلی بر طبیعت‌گردی آبشار مارگون با تأکید بر توسعه پایدار»، 1386ش، ص11.
- ↑ موسوی، «بررسی نقش جاذبه ها و توانمندی های گردشگری سپیدان در جذب گردشگران»، 1388ش، ص49.
- ↑ احمدی و همکاران، «ارايه الگو‌هاي توسعه گردشگري پايدار منطقه حفاظت‌شده آبشار مارگون فارس با تاکيد بر اصول و معيار‌هاي طراحي منظر پايدار»، 1392ش، ص154.
- ↑ «معرفی آبشار مارگون»، وب‌سایت راسخون، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- ↑ نظری، «برنامهریزی توسعه روستایی در شهرستان سپیدان»، 1380ش، ص83.
- ↑ موسوی، «بررسی نقش جاذبه‌ها و توانمندی‌های گردشگری سپیدان در جذب گردشگران»، 1388ش، ص45.
- ↑ احمدی و همکاران، «ارايه الگو‌هاي توسعه گردشگري پايدار منطقه حفاظت شده آبشار مارگون فارس با تاکيد بر اصول و معيار‌هاي طراحي منظر پايدار»، 1392ش، ص153.
منبع
- «آبشار مارگون، بزرگترین آبشار چشمه‌ای دنیا»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت، تاریخ درج مطلب: 16 مهر 1398ش.
- «آبشار مارگون، بزرگترین آبشار چشمه‌ای دنیا»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- «آبشار مارگون شیراز بزرگترین آبشار چشمه‌ای جهان»، وب‌سایت علی‌بابا، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- احمدی، فریال و همکاران، «ارايه الگو‌هاي توسعه گردشگري پايدار منطقه حفاظت‌شده آبشار مارگون فارس با تاکيد بر اصول و معيار‌هاي طراحي منظر پايدار»، علوم و تکنولوژی محیط‌زیست، شماره 1، 1392ش.
- الوانی، مهدی و دهدشی شاهرخ، زهره، اصول و مبانی جهانگری، بنیاد مستضعفان و جانبازان، 1373ش.
- زاهدی، شمس‌السادات، توسعه پایدار، تهران، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، 1386ش.
- قراباغی، مبینا، «آبشار مارگون کجاست؟ بزرگترین آبشار چشمه‌ای در شیراز+آدرس»، وب‌سایت پته، تاریخ انتشار: 16 مرداد 1403ش.
- «معرفی آبشار مارگون»، وب‌سایت راسخون، تاریخ بازدید: 19 تیر 1401ش.
- موسوی، سید علی، بررسی نقش جاذبه‌ها و توانمندی‌های گردشگری سپیدان در جذب گردشگران، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا گرایش برنامهریزی شهری، دانشگاه اصفهان، 1388ش.
- نظری، داود، «برنامهریزی توسعه روستایی در شهرستان سپیدان»، پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد جغرافیا، گروه جغرافیا دانشگاه اصفهان، 1380ش.
- نوری، غلامرضا و همکاران، «ارزيابي قابليت‌هاي اکولوژيکي آبشار مارگون با استفاده از مدل استراتژي SWOT و فرايند تحليل سلسله مراتبي AHP جهت توسعه اکوتوريسم»، نشریه اکولوژی تالاب، شماره 28، 1395ش.
- وارثی، حمید‌رضا و همکاران، «تحلیلی بر طبیعت‌گردی آبشار مارگون با تأکید بر توسعه پایدار»، برنامهریزی فضایی، شماره 2، 1386ش.