پیش‌نویس:بانک خون امام حسین
 افتتاح بانک خون امام حسین در شهر لشکرگاه، مرکز استان هلمند افغانستان | |
|
|
بانک خون امام حسین، مرکز جمع‌آوری خون اهدایی در روز عاشورا در افغانستان.
بانک خون امام حسین، یک پویش اجتماعی-مذهبی در افغانستان است که در عاشورای ۱۳۸۷ شمسی با اهدای خون معاون رئیس‌جمهور اسبق افغانستان، پایه‌گذاری شد. این اقدام با هدف ترویج فرهنگ اهدای خون و مقابله با رفتارهای آسیب‌زایی مانند قمه‌زنی در ایام محرم شکل گرفت. این پویش به سرعت به یک آیین نوین عاشورایی تبدیل شد که در آن عزاداران به جای قمه‌زنی، با اهدای خون خود به نیازمندان و مجروحان، به گرامی‌داشت امام حسین و فرهنگ عاشورایی می‌پردازند. این مرکز که به طور رسمی توسط وزارت صحت عامه افغانستان به همین نام ثبت شد، نه تنها نیازهای خونی کشور را تأمین می‌کند، بلکه با تبدیل سوگواری سنتی به کنش اجتماعی مؤثر، نماد بارزی از مسئولیت‌پذیری اجتماعی در چارچوب ارزش‌های دینی به شمار می‌رود.
نام‌گذاری بانک خون امام حسین
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
در عاشورای ۱۳۸۷ش، محمدکریم خلیلی، معاون رئیس‌جمهور اسبق افغانستان، با اهدای خون به نیازمندان و سربازان مجروح، بانک خون امام حسین را تأسیس کرد که خیلی زود، با اقبال عمومی رو به رو شد. در همان سال، مردم بیش از ۴۵۰۰۰ سی‌سی خون به این بانک هدیه کردند. دولت افغانستان در ۱۳۸۸ش، بانک خون مرکزی وزارت صحت عامه را به‌صورت رسمی، بانک خون امام حسین نام‌گذاری کرد و در عاشورای ۱۳۹۲ش، آمار رسمی میزان اهدای خون، ۱٬۶۰۰٬۰۰۰ سی‌سی در سراسر کشور اعلام شد.[۱] این مرکز، به‌دلیل اینکه در روز عاشورا و به‌منظور مقابله با خرافات دینی و جلوگیری از قمه‌زنی در ایام سوگواری محرم تأسیس شد، «بانک خون امام حسین» نام‌گذاری شده است.[۲]
اهداف و پیامدهای بانک خون امام حسین
[ویرایش | ویرایش مبدأ]فرهنگ‌سازی اهدای خون
[ویرایش | ویرایش مبدأ]پویش اهدای خون در روز عاشورا، به‌مرور زمان، به فرهنگ عمومی بدل شد و عزاداران حسینی در سراسر افغانستان با اهدای خون خود، از روز عاشورا تجلیل می‌کنند.[۳] بعد از تأسیس این بانک، کارمندان وزارت صحت عامه با راه‌اندازی پویش جمع‌آوری خون در روز عاشورا، به خانه‌های مردم، تکیه‌خانه‌ها، مساجد و حسینه‌ها می‌روند تا خون داوطلبان را جمع‌آوری کنند.[۴]
این پویش با ادامه تا چند روز بعد از عاشورا، تمام نیازمندی‌های خون در وزارت صحت عامه را تأمین می‌کند.[۵] تا قبل از حاکمیت دوبارهٔ طالبان، رئیس‌جمهور وقت، شخصیت‌های سیاسی و دینی و مقام‌های دولتی، در این پویش سراسری شرکت و با اهدای خون خود، مردم را نیز به این کار تشویق می‌کردند.[۶] ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعیان نیز تشکیل بانک خون امام حسین را ابتکاری خوب خواند و بر لزوم اجرای این طرح در کشورهای مختلف اسلامی تأکید کرد.[۷]
مقابله با خرافات دینی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]قمه‌زنی در ایام محرم میان عزاداران افغانستانی رواج پیدا کرده بود[۸] و در خیابان‌های کابل، بیشتر از هر جای دیگری انجام می‌شد.[۹] این پدیده، از سوی علمای مسلمان و مقامات دولتی، به‌عنوان خرافه و آسیب اجتماعی شناخته[۱۰] و برای مقابله با آن، بانک خون امام حسین و پویش اهدای خون در ایام عاشورا، راه‌اندازی[۱۱] و مؤثر واقع شد. در حال‌حاضر، به جای قمه‌زنی، رسم اهدای خون در عاشورا، رایج شده است.[۱۲]
آیین نوین عاشورایی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
پویش اهدای خون در روز عاشورا، به یک آیین اجتماعی تبدیل شده است که فرهنگ عاشورایی را از حوزهٔ سوگواری صرف به قلمرو کنشگری مدنی و همبستگی اجتماعی ارتقا داده است. در سراسر افغانستان، گردهمایی عزاداران در مراکز اهدای خون، یک بازتعریف معنایی از شهادت امام حسین است که دادن خون در راه نجات جان نیازمندان را جایگزین شکل‌های آسیب‌زای عزاداری کرده است.
این عمل داوطلبانه، ضمن تولید سرمایۀ اجتماعی و تقویت حس نوع‌دوستی میان اقشار مختلف، پیامی آشکار در برابر رفتار آسیب‌زای قمه‌زنی ارائه می‌کند. شهروندان با مشارکت فعال در این پویش، اعتقادات دینی خود را از طریق مداخلهٔ مؤثر اجتماعی ابراز می‌دارند. این کنش جمعی، نه تنها نیازهای درمانی فوری کشور را تأمین می‌کند، بلکه با تأکید بر لزوم اهدای خون در همه اوقات، مسئولیت‌پذیری اجتماعی را به مثابهٔ یک ارزش دائمی در سبک زندگی مؤمنانه نهادینه می‌سازد.[۱۳]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ «تاریخچۀ تأسیس بانک خون امام حسین»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «ایجاد بانک خون امام حسین به‌منظور مقابله با انحرافات»، خبرگزاری رسا.
- ↑ «بانک خون امام حسین در وزارت صحت نام‌گزاری شد»، وب‌سایت پیام آفتاب.
- ↑ «بیشتر از چهارصد هزار سی‌سی خون در شهر کابل در روز عاشورا جمع‌آوری گردید»، وب‌سایت وزارت صحت عامه.
- ↑ «بانک خون امام حسین در وزارت صحت نام‌گزاری شد»، وب‌سایت پیام آفتاب.
- ↑ «اهدای خون در روز عاشورا به یک کمپاین سرتاسری مبدل شود،» خبرگزاری آوا.
- ↑ «حضرت آیت الله مکارم شیرازی: طرح بانک خون امام حسین در کشورهای اسلامی پیگیری شود»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «بدعت‌ها و خرافات را کنار بگذاریم»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «آیین‌های محرم و عاشورا در ملل مختلف»، خبرگزاری پارس تودی.
- ↑ «سرور دانش: به جای زنجیرزدن به نیروهای امنیتی خون اهدا کنید»، وب‌سایت خامه پرس.
- ↑ «ایجاد بانک خون امام حسین به‌منظور مقابله با انحرافات»، خبرگزاری رسا .
- ↑ «آیین‌های محرم و عاشورا در ملل مختلف»، خبرگزاری پارس تودی.
- ↑ «اهدای خون، فرهنگ عالی عاشورای حسینی را رشد می‌دهد»، خبرگزاری آوا.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «آیین‌های محرم و عاشورا در ملل مختلف»، خبرگزاری پارس تودی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ آبان ۱۳۹۵ش.
- «اهدای خون در روز عاشورا به یک کمپاین سرتاسری مبدل شود،» خبرگزاری آوا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۳۹۳ش.
- «اهدای خون، فرهنگ عالی عاشورای حسینی را رشد می‌دهد»، خبرگزاری آوا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ آذر ۱۳۹۰ش.
- «ایجاد بانک خون امام حسین به‌منظور مقابله با انحرافات»، خبرگزاری رسا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ آبان ۱۳۹۷ش.
- «بانک خون امام حسین در وزارت صحت نام‌گزاری شد»، وب‌سایت پیام آفتاب، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۳۹۳ش.
- «بدعت‌ها و خرافات را کنار بگذاریم»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳۰ مهر ۱۳۹۴ش.
- «بیشتر از چهارصد هزار سی‌سی خون در شهر کابل در روز عاشورا جمع‌آوری گردید»، وب‌سایت وزارت صحت عامه، تاریخ درج مطلب: ۱۰ شهریور ۱۳۹۹ش.
- «تاریخچهٔ تأسیس بانک خون امام حسین»، وب‌سایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۳۹۴ش.
- «حضرت آیت‌الله مکارم شیرازی: طرح بانک خون امام حسین در کشورهای اسلامی پیگیری شود»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ در مطلب: ۱۹ آبان ۱۳۹۷ش.
- «سرور دانش: به جای زنجیرزدن به نیروهای امنیتی خون اهدا کنید»، وب‌سایت خامه پرس، تاریخ درج مطلب: ۴ اکتبر ۲۰۱۶.