پیش‌نویس:تلویزیون‌های شیعیان افغانستان

تلویزیون‌های شیعیان افغانستان؛ رسانه‌های تصویری شیعیان در افغانستان.

تلویزیون‌های شیعی در افغانستان با رویکرد دینی و فرهنگی به ایفای نقش رسانه‌ای می‌پردازند. شبکه‌هایی مانند تمدن، کوثر، راه فردا و نگاه با مدیریت افرادی مانند آیت‌الله محسنی، محمد محقق و محمدکریم خلیلی تأسیس شده‌اند. این شبکه‌ها با شعارهایی چون وحدت ملی، اخوت اسلامی و ترویج معارف اهل‌بیت، برنامه‌های خود را تولید و پخش می‌کنند. محتوای اصلی این تلویزیون‌ها شامل برنامه‌های مذهبی، سخنرانی‌های علمای شیعه، سریال‌های دینی و برنامه‌های خانوادگی با رعایت موازین شرعی است. این رسانه‌ها با وجود چالش‌های سیاسی و محدودیت‌های اعمال شده، همچنان به فعالیت خود ادامه داده و نقش مهمی در ترویج فرهنگ شیعی و تقویت هویت دینی مخاطبان خود ایفا می‌کنند. تمرکز بر آموزش معارف اسلامی، پرهیز از محتوای غیرمذهبی و تأکید بر ارزش‌های اخلاقی از ویژگی‌های مشترک این شبکه‌ها است.

تلویزیون تمدن

تلویزیون تمدن توسط آیت‌الله محمدآصف محسنی، عالم دینی و از رهبران جهادی و شیعۀ افغانستان، تأسیس شد و ریاست آن را نوۀ او محمدجواد محسنی بر عهده دارد. تلویزیون تمدن، با آماده‌سازی سیستم‌های پخش در تاریخ 8 ثور/اردیبهشت 1386ش فعالیت آزمایشی خود را شروع کرد و پس از دو ماه، فعالیت رسمی خود را آغاز کرد. با روی کار آمدن طالبان، تلویزیون تمدن با محدودیت‌هایی مواجه شد و مقامات طالبان پخش هرگونه فیلم و سریال را حتی با محتوای اسلامی ممنوع اعلام کردند. در بهمن ۱۴۰۱، نیروهای طالبان به دفتر این شبکه در کابل حمله کردند، کارمندان را به مدت نیم ساعت بازداشت و خودروی شبکه را توقیف نمودند. این اقدام با محکومیت شورای علمای شیعه افغانستان و عذرخواهی بعدی سخنگوی طالبان همراه بود. در خرداد ۱۴۰۳ نیز طالبان به بهانه وابستگی حزبی و استفاده از زمین غصب‌شده، توقیف این شبکه تلویزیونی را اعلام کردند، در حالی که مسئولان تلویزیون تمدن این ادعاها را رد کرده و بر مستقل بودن شبکه و قانونی بودن زمین آن تأکید داشتند.

تلویزیون تمدن که در شهر کابل پایتخت افغانستان موقعیت دارد از طریق اینترنت در همه جای دنیا قابل دریافت بوده و از طریق ماهواره در افغانستان و آسیای میانه نیز پخش می‌شود. تلویزیون تمدن، همچنین توسط فرستنده‌های زمینی در شهرهای مختلف افغانستان قابل دریافت است. شعار این رسانه، «تلویزیون تمدن، شایسته مردم» و «تلویزیون اکثریت خاموش» است. محتوای شبکۀ تلویزیونی تمدن، با رویکرد مذهبی و با محوریت موضوعات دینی، اجتماعی، آموزشی، خبری، کودک و نوجوان، خانواده و سخنرانی‌های آیت‌الله محسنی، ارائه می‌شود. در این رسانه برنامه‌های سازگار با دو مذهب جعفری و حنفی که بیشترین پیروان را در افغانستان دارند، تولید می‌شود. پخش فیلم و سریال‌های ایرانی از دیگر برنامه‌های این تلویزیون بود که به‌صورت منظم پخش می‌شد و سریال‌های مختارنامه و یوسف پیامبر، مخاطبان زیادی در تلویزیون تمدن داشت. بعد از روی‌کار آمدن طالبان پخش فیلم و سریال‌های خارجی حتی با رعایت تمام موازین اسلامی ممنوع شد.

برخی از کارمندان تلویزیون تمدن، دانشجویان مهاجر در ایران بوده‌اند که پس از آموزش‌های تخصصی و فنی به کشور بازگشته و در این شبکه مشغول به کار شدند. تعداد دیگری از نیروهای فرهنگی و دانشجویان داخل افغانستان نیز برای کار در این شبکه استخدام شدند که بعد از فراگیری دوره‌های فنی و تخصصی در ایران، در این تلویزیون به فعالیت پرداختند.

پخش برنامه‌های مذهبی در ماه رمضان، نیمه شعبان، ایام محرم، رعایت احکام شرعی ارتباط زن و مردم، رعایت حجاب و عفاف در برنامه‌ها و پرهیز از نشر فیلم و سریال‌های مغایر با ارزش‌های اسلامی در تلویزیون تمدن موجب شده است که این رسانه بین مردم افغانستان طرفداران زیادی پیدا کند. همچنین پخش برنامه‌های خاص دینی چون «عطر زندگی» پیرامون خانواده و برنامه «زن و جامعه در نگاه دینی» از برنامه‌های پرطرفداری است که سبک زندگی دینی را به خانواده و زنان نشان می‌دهد.

تلویزیون راه‌‌ فردا

تلویزیون راه‌‌فردا توسط محمد محقق، رهبر حزب وحدت اسلامی مردم افغانستان و یکی از رهبران جهادی و شیعۀ افغانستان تأسیس شد. این تلویزیون، یک ایستگاه رادیویی به‌نام رادیو راه‌‌فردا نیز دارد. نام این تلویزیون در ابتدا فردا بود که پس از مدتی به «راه فردا» تغییر یافت. تلویزیون راه‌‌ فردا، در ماه میزان/مهر سال 1386ش تأسیس شد. طالبان فعالیت تلویزیون راه فردا را در ۹ اردیبهشت ۱۴۰۴ش به حالت تعلیق درآورد، اما این شبکه در ۳ تیر ۱۴۰۴ش فعالیت خود را دوباره آغاز کرده است.

از جمله شعارهای اصلی این مجموعۀ رسانه‌ای «همگرایی و وحدت بین مردم» است. محتوای شبکۀ تلویزیونی راه‌‌فردا، با رویکرد آزادی بیان و با محوریت موضوعات دینی، اجتماعی، سیاسی، درمانی، تفریحی، آموزشی، خبری، کودک و نوجوان، خانواده و سخنرانی‌‌های محمد محقق ارائه می‌شود. در این رسانه برنامه‌های اجتماعی با عنوان «صبح فردا»، سیاسی با عنوان «زاویه»، درمانی با عنوان «صحت‌‌ فردا»، مذهبی با عنوان «منبر فردا»، تفریحی با عنوان «نوای ‌‌فردا» تولید شده و روی آنتن می‌رود.

پخش فیلم و سریال‌‌های کره‌‌ای، ترکی و ایرانی از دیگر برنامه‌‌های این تلویزیون بود که به‌‌صورت منظم پخش می‌‌شد. سریال‌های مذهبی همچون مختارنامه و یوسف پیامبر در تلویزیون راه‌‌فردا مخاطبان زیادی داشت؛ اما با روی‌‌ کار آمدن طالبان پخش هر گونه فیلم و سریال‌ خارجی ممنوع شد.

تلویزیون راه‌‌ فردا در شهر کابل، از طریق اینترنت در همه جای دنیا قابل دریافت بوده و از طریق ماهواره در افغانستان، خاور ‌‌نزدیک و آسیای میانه نیز پخش می‌‌شود. تلویزیون راه‌‌فردا، همچنین توسط فرستنده‌‌های زمینی در شهرهای مختلف افغانستان قابل دریافت بود، اما در این اواخر بنابر محدودیت وضع شده از سوی امارت اسلامی بر این رسانه، فرستندۀ زمینی راه‌‌ فردا قطع شده و تنها از طریق ماهواره قابل دریافت است.

منِش اصلی شبکۀ راه‌‌فردا بر تقویت فرهنگ، هنر و وحدت ملی در افغانستان، تعریف شده است. پخش برنامه‌‌های مذهبی در ماه رمضان، نیمۀ شعبان، ایام محرم و پخش برنامه‌‌های تفریحی و هنری در ایام عید مثل دعوت از هنرمندان و موسیقی‌‌نوازان توسط این شبکه موجب شده تا این تلویزیون در بین مردم افغانستان طرفداران زیادی پیدا کند. همچنین پخش برنامه‌های خاص دینی مانند «منبر فردا» پیرامون دین‌داری و سبک زندگی اسلامی از برنامه‌های پرطرفداری است که سبک زندگی دینی و اجتماعی را به مردم افغانستان نشان می‌‌دهد.

تلویزیون‌ کوثر

تلویزیون کوثر یکی از شبکه‌های مذهبی شیعیان افغانستان بود که از کابل پخش می‌شد. این شبکه توسط نوراحمد تقدسى در سال ١٣۸۶ش راه‌اندازی شد. برنامه‌های این شبکه به‌طور عمده بر محتوای دینی و مذهبی متمرکز بوده و از پخش هرگونه محتوای مغایر با موازین اسلامی از جمله آهنگ‌ها و برنامه‌های غیرمذهبی خودداری می‌کند.

تلویزیون نگاه

تلویزیون نگاه که توسط محمدکریم خلیلی، معاون دوم رئیس‌جمهوری سابق و رهبر حزب وحدت اسلامی افغانستان در سال 1387 تأسیس شد، پس از تسلط طالبان بر افغانستان، مسدود شد.

منابع

«چرا طالبان با فعالیت تلویزیون تمدن مخالفند؟»، وب‌سایت روزنامۀ ۸ صبح، تاریخ درج مطلب: ۲۰ خرداد ۱۴۰۳ش.

«دیدار مدیران و اصحاب رسانه‌های جمهوری اسلامی ایران از تلویزیون تمدن»، وب‌سایت تلویزون تمدن، تاریخ بازدید: 6 دی 1401ش.

«رادیو و تلویزیون راه‌ فردا نشراتش را از سر گرفت»، و‌ب‌سایت روزنامۀ ۸صبح، تاریخ درج مطلب: ۳ تیر ۱۴۰۴ش.

«زندگی‌نامۀ محمدآصف محسنی»، وب‌سایت مرکز تحقیقات کامپیوتری علوم اسلامی، تاریخ بازدید: 6 دی 1401ش.

«فرستنده زمینی تلویزیون راه فردا از سوی «امارت اسلامی» غیرفعال شده است». وب‌‌سایت مرکز خبرنگاران افغانستان، تاریخ بازدید: 21 اسفند 1401ش.

«معلومات راجع به نشرات شبکه راه‌‌فردا»، صفحه یوتیوب تلویزیون راه‌‌فردا، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1401ش.

«معرفی تلویزیون راه فردا»، وبلاگ بررسی رسانه‌‌های افغانستان، تاریخ بازدید: 24 اسفند 1401ش.

«ممنوعیت پخش سریال‌های ایرانی در تلویزیون افغانستان»، وب‌سایت شیعه نیوز، تاریخ بازدید: 6 دی 1401 ش.

«ممنوعیت پخش سریال‌‌های ایرانی در تلویزیون افغانستان»، شیعه نیوز، تاریخ بازدید: 6 دی 1401ش.

«تلویزیون تمدن»، خبرگزاری پیام آفتاب، تاریخ بازدید: 5 دی 1401ش.

«تلویزیون اکثریت خاموش»، وب‌سایت ماهنامه فرهنگی تحلیلی راه، تاریخ بازید: 6 دی 1401ش.

«تلویزیون راه‌‌فردا» صفحه یوتیوب تلویزیون راه‌‌فردا، تاریخ بازدید: 23 اسفند 1401ش.

«تلويزيون‌های کابل»، خبرگزاری پژواک، تاریخ بازدید: ۵ مرداد ۱۴۰۴ش