پیش‌نویس:نذر اشتغال

نذر اشتغال؛ کار‌آفرینی در قالب نذر توسط خیرین.

نذر اشتغال نوعی کار خدا‌پسندانه و انسان‌دوستانه است که افراد با همکاری برخی ارگان‌های دولتی و با نیت نذر، بستر‌های مالی و شغلی را برای اشتغال‌زایی و رفع معضل بیکاری در جامعه فراهم می‌آورند. این امر علاوه بر کاهش نرخ بیکاری، در استحکام بنیان خانواده و کاهش آسیب‌ها و ناهنجاری‌های اجتماعی که به‌دنبال بیکاری پدید می‌آید، مؤثر است.

مفهوم‌شناسی

نذر اشتغال، عهد و پیمان برخی خیرین به‌منظور رفع معضل بیکاری است. در نذر اشتغال، افراد مختلف با نیت‌های خیر و نذر ورود می‌کنند و زمینۀ کار و درآمدزایی را برای دیگران فراهم می‌کنند.

تاریخچه

نذر از جمله رسوم دینی-مذهبی رایج در میان ایرانیان است که از گذشته تا کنون به شیوه‌های مختلفی خصوصاً در مناسبت‌های مذهبی انجام می‌شود. در چند سال اخیر برخی افراد با ‌شیوهای جدیدی به ادای نذر می‌پردازند. به‌طور مثال، امروزه با توجه به پیشرفت کشور و افزایش جمعیت، اشتغال به یک مسئله اجتماعی تبدیل شده است و مراکز نذر اشتغال با ایجاد فرهنگ کسب و کار و ایجاد نوآوری در کار و آموزش نیروی کار ،اقدام به اشتغال‌زایی می‌کنند. اولین مؤسسۀ نذر اشتغال که به‌صورت رسمی به فعالیت در این زمینه اقدام کرد، مؤسسۀ خیریه نذر اشتغال امام حسین در شهر اصفهان بود. این مرکز، فعالیت خود را از سال 1391‌ش آغاز کرد و تاکنون حدود 2 هزار شغل پایدار به واسطۀ نذر اشتغال توسط افراد خیر در این مؤسسه صورت‌ گرفته است.

مؤسسه خیریه نذر اشتغال

مؤسسۀ نذر اشتغال، واحدهای کارآفرینی هستند که در ایجاد، رونق اشتغال و کاهش بیکاری برای جوانان فعالیت دارند. از جمله کارکرد‌های مؤسسۀ خیریه نذر اشتغال، گسترش و رسمیت نذر اشتغال در سراسر کشور است. این مرکز با گرفتن شرح وضعیت مدد‌جویان و افراد جویای کار؛ متناسب با شرایط و مهارتی که دارند آنها را به کارگاه‌های مربوطه معرفی می‌کنند. همچنین اقداماتی مانند راه‌اندازی کارگاه‌های اشتغال‌زایی و نظارت بر آنها نیز در دستور کار این مؤسسات خیریه است. بسیاری از مؤسسات خیریه نذر اشتغال از واحدهای آموزش، تحقیق و توسعه، روابط عمومی، برنامه‌ریزی، منابع انسانی، کنترل عملیات، تضمین کیفیت، حقوقی، خرید و حسابداری تشکیل شده‌اند.

فلسفه نذر اشتغال

در نذر اشتغال خیرین با انگیزۀ خدمت به دیگران و رفع معضلات اجتماعی مانند بیکاری، به‌صورت داوطلبانه یا با مشارکت ارگان‌های حمایت‌گر مانند هلال‌احمر و بهزیستی به فعالیت می‌پردازند. تأمین منابع مالی این شیوۀ اشتغال‌زایی خداپسندانه از طریق خیرین است.

روش و عرصۀ کار

خیرین در نذر اشتغال با نیت نذر و کار خیر، یک حساب سپرده‌گذاری در بانک افتتاح‌ کرده و در راستای خرید تجهیزات مشاغل خرد و خانگی هزینه می‌کنند. تسهیلات این حساب به افرادی که جویای شغل هستند، اختصاص می‌یابد. خیرین، بستر شغل‌های تولیدی و خود‌کفا را که وابسته به دولت و مشاغل دولتی نیست مانند زنبورداری، گوهر‌تراشی، خیاطی، میناکاری، قالی‌بافی، بافندگی و سایر هنر‌ها و صنایع‌دستی را فراهم‌ می‌کنند و از افراد متقاضی که در این حیطه‌ها توانایی دارند به‌منظور اشتغال‌زایی و رفع مشکلات اقتصادی آنها، دعوت به عمل می‌آید. اغلب شاغلین در این مشاغل، خانم‌های سرپرست خانواده و یا خانواده‌های بد‌سرپرست هستند.

مزایای نذر اشتغال

با توجه به آمار بیکاری، نذر اشتغال در حل این معضل اجتماعی، ایجاد شغل و به‌دست آوردن روزی حلال برای افرادی که جویای کار هستند، اثر‌گذار است. علاوه بر تأمین هزینه‌های مالی، اهتمام به آموزش، خلاقیت و همراهی در انجام این‌گونه نذرهای فرهنگی-اجتماعی وجود دارد. حقوق افراد در این کارگاه‌های اشتغال‌زایی متناسب با ساعت کاری افراد و به‌صورت کارمزدی داده می‌شود. این امر در ترغیب شاغلان به کار بیشتر برای درآمد بیشتر نقش بسزایی دارد.

سامانه نذر اشتغال

برخی موسسات قرآنی در کنار فعالیت‌های فرهنگی-مذهبی خود، سامانۀ نذر اشتغال را فراهم کرده‌اند. آنها نیاز‌های حداقلی راه‌اندایِ یک کسب‌و‌کار را شناسایی‌ کرده و هدایای دریافتی از سوی نهاد‌ها و افراد خیر را در این راستا هزینه می‌کنند و گزارش آن را به افرادی که این هدایا را اهدا کرده‌اند، ارسال می‌کنند. افراد با مراجعه به این سایت‌ها ضمن وارد‌کردن اطلاعات شخصی خود، مبلغ هدیۀ خود را به‌صورت اینترنتی پرداخت می‌کنند. این هدایا در جهت کمک هزینۀ اجاره مکان کسب وکار، خرید تجهیزات، برگزاری دوره‌های اشتغال‌زایی، ساخت کارگاه تولیدی، ثبت ایده و اختراع و کمک هزینۀ راه‌اندازی کسب‌و‌کار آنلاین صرف و هزینه می‌شوند.

کارکرد

امروزه یکی از مسائل اصلی کشور، اقتصاد‌ و یکی از مسائل اصلی اقتصاد نیز اشتغال است. همان‌گونه که افراد برای رفع مشکلاتی مانند درمان، غذا، پوشاک، بهداشت و مدرسه‌سازی در جامعه نذر می‌کنند، برای اشتغال هم این نذر صورت می‌گیرد تا زمینۀ اشتغال جوانان را در جامعه فراهم آورند. اشتغال‌زایی به‌عنوان مهم‌ترین دغدغۀ جامعۀ امروز، موجب افزایش حس مثبت و حال خوب میان افراد یک جامعه شده و زمینه‌ساز استحکام بنیان خانواده، رفع مشکل اقتصادی و اشتغال جوانان برای ازدواج می‌شود. این امر همچنین موجب کاهش جرایمی مانند دزدی، قتل و قاچاق می‌شود که بسیاری از زندانیان در اثر بیکاری به آنها اقدام کرده‌اند. نذر اشتغال در کاهش گرایش مددجویان به بیکاری و دریافت مستمری نقش بسزایی‌ داشته است. کارشناسان معتقدند ترویج نذر اشتغال در راستای ایجاد مشاغل خرد و خانگی سبب می‌شود بسیاری از جوانان و خانواده‌های مددجو با سرمایۀ اولیه‌ای برای شروع کار‌های تولیدی و خانگی اقدام کنند. این امر در فقر‌زدایی و کاهش معضلات جامعه مؤثر است. همچنین نذر اشتغال در ارتقاء خود‌کفایی و گرایش جوانان به کار‌های تولیدی نقش مهمی دارد. این امر علاوه بر تأمین اقتصاد خانواده در کاهش نرخ بیکاری و رشد اقتصادی جامعه نقش‌آفرین است. نذر اشتغال توسط خیرین هر منطقه موجب جلوگیری از مهاجرت جوانان آن منطقه به شهر‌های بزرگ به‌منظور پیدا‌کردن شغل ‌شده و در رونق و توسعۀ مناطق محروم و روستایی نقش مؤثری دارد. نذر اشتغال به‌عنوان یک سنت حسنه در ترویج و گرایش افراد به کارهای خیر و خداپسندانه به‌منظور رفع آسیب‌ها و معضلات اجتماعی نیز تأثیرگذار است. بسیاری از افراد با مشاهدۀ ماحصل این گونه کار‌های خیر به این سمت و سو گرایش پیدا‌کرده و به مرور زمان انفاق، انجام کار‌های نیک و همدلی و تعامل با نیازمندان و کمک به آنها در دستور زندگی افراد جامعه قرار می‌گیرد. این به‌‌نوعی سبب ایجاد حس مسئولیت میان افراد جامعه نسبت به یکدیگر می‌شود. همچنین نذر اشتغال با دادن فرصت شغلی به افراد در گرایش آنها به استقلال مالی و کسب روزی حلال نیز تأثیر‌گذار است. ترویج فرهنگ نذر اشتغال و مؤسسات خیریه نذر اشتغال در جامعه موجب افزایش انگیزۀ نوجوانان و جوانان و خانواده‌های آنها برای تحصیل شده تا آنها با خیالی آسوده مبنی بر آیندۀ شغلی مطمئن به تحصیل علم و دانش بپردازند که این امر در ارتقاء سطح علمی و افزایش افتخارات علمی و ملی نیز اثر می‌گذارد.

منابع

• اخوان‌مقدم، اکبر و همکاران، «بررسی اهمیت اشتغال و نقش موسسه نذر اشتغال در اصفهان»، در مجموعه مقالات کنفرانس بین‌المللی توسعه و تعالی کسب و کار، 1393ش.
• اخوان‌مقدم، اکبر، «مؤسسه خیریه نذر اشتغال امام حسین در راستای حل معضل بیکاری جوانان»، وب‌سایت روزنامه جهان اقتصاد، تاریخ درج مطلب: 6 مهر 1402ش.
• «خیریه نذر اشتغال چه می‌خواهد؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 25 مرداد 1395ش.
• «فعالیت‌های خیریه امام حسین اصفهان در حوزه اشتغال برای نخستین بار در کشور»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 24 بهمن 1395ش.
• «کرامت انسانی، برکت «نذر اشتغال»/ خیرانی که شغل نذر می‌کنند»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 20 اردیبهشت 1401ش.
• «نذر اشتغال»، وب‌سایت آموزشی مؤسسه قرآنی تسنیم لنجان، تاریخ بازدید: 7 مهر 1402ش.