پیش‌نویس:محمد نمازی

محمد نمازی

محمد نمازی؛ یکی از بزرگ‌ترین واقف حوزۀ سلامت در ایران.
محمد نمازی از تاجران و سرمایه‌داران نامدار شیراز بود و با آن‌که در آمریکا اقامت داشت در زادگاهش، شیراز، بناهای خیریه و عام‌المنفعه زیادی برپا کرد که بیمارستانِ نمازیِ شیراز از مهم‌ترین آن‌ها به‌ شمار می‌رود.

ولادت و نسب محمد نمازی

محمد نمازی فرزند محمدحسن نمازی در سال ۱۲۷۵ش در شیراز به‌دنیا آمد. خاندان نمازی از خانواده‌های معروف و نیکوکار شهر شیراز در دوره زندیه و قاجاریه بودند. آنها در کشورهای هند، چین، هنگ‌کنگ و مصر، نمایندگی‌های بازرگانی داشتند و مشغول به تجارت بودند.

پدر محمد نمازی در اواخر دوره قاجاریه در شیراز یک دارالمساکین در دروازه کازرون برای افراد بی‌خانمان و بی‌بضاعت بنا کرد. وی همچنین یک داروخانه احداث کرد. در سال ۱۳۰۴ش نیز یک درمانگاه را وقف کرد و مقداری از درآمد خود در چین را خرج هزینه‌های این درمانگاه می‌کرد.

زندگی محمد نمازی

محمد نمازی در دوران کودکی به همراه پدرش به هنگ‌کنگ رفت؛ اما دوران نوجوانی و جوانی را در شیراز و تهران سپری کرد. او در سال ۱۳۰۳ش برای ادامه تحصیل به آمریکا رفت و پس از اتمام تحصیل، مدت زیادی در آمریکا به شغل خانوادگی خود یعنی تجارت مشغول شد.

او با اینکه در آمریکا اقامت داشت ولی فعالیت‌های تجاری او بیشتر در کشورهای شرق آسیا صورت می‌گرفت. وی در تجارت دریایی با هنگ‌کنگ، موفقیت‌های زیادی کسب کرد و از این طریق ثروت زیادی به‌دست آورد. او در سال ۱۳۲۳ش به ایران بازگشت و در شیراز ساکن شد ولی همچنان فعالیت‌‌های اقتصادی خود در هنگ‌کنگ را مدیریت می‌کرد.

خدمت به وطن

حاج محمد نمازی با اینکه سالیان دراز از وطن خود دور بود، اما عشق به وطن همواره در وجودش زنده بود. او پس از بازگشت به شیراز، مردم را درگیر بیماری‌های همه‌گیر و لاعلاج دید و متوجه شد که این وضعیت به‌خاطر دسترسی نداشتن به آب آشامیدنی بهداشتی است. تنها راه سامان دادن به این وضعیت و ریشه‌کن کردن بیماری‌ها، تصفیۀ آب آشامیدنی مردم بود. حاج محمد نمازی با سرمایۀ شخصی و با همکاری دوستانش اقدام به ساخت تصفیه‌خانه و لوله‌کشی آب شیراز کرد. شیراز اولین شهر در ایران بود که به لوله‌کشی آب سالم دست یافت. پس از آن دیگر شهرهای ایران هم با استفاده از تجربه شیراز اقدام به لوله‌کشی آب کردند.

سردر ورودی بیمارستان موقوفه محمد نمازی

حاج محمد نمازی در سال ۱۳۳۱ش یکی از باصفاترین باغ‌های شهر شیراز به‌نام باغ کفش‌گر را خریداری کرد و بیمارستان نمازی را (که ابتدا به بیمارستان پانصد تخت‌خوابی معروف بود) در آن‌جا برپا کرد. بیمارستان در سال ۱۳۳۴ش به بهره‌برداری رسید.

او برای اداره بهتر بیمارستان، «بنیاد ایران» را ایجاد کرد که اعضای آن هیئت مدیره و مشاورین عالی‌رتبه و پزشکان باتجربه و تحصیل‌کرده بودند. وی پس از ثبت رسمی این بنیاد اقدام به وقف بیمارستان کرد تا آن‌جا برای همیشه به‌منظور خدمت به مردم پابرجا باشد. او همچنین اقدام به ساخت آموزشگاه عالی پرستاری، پرورشگاه (یتیم‌خانه) و هنرستان نمازی کرد.

اندیشه‌های محمد نمازی

حاج محمد نمازی در قسمتی از وقف‌نامه بیمارستان نمازی آورده است: «نظر به اینکه ثروت و دارایی افراد، اگرچه شرعا شخصی می‌باشد ولیکن اخلاقا ودیعه است که به صاحبان ثروت سپرده شده تا با کمال امانت و دوربینی، برای ترقی نوع خود صرف نماید؛ اینجانب تصمیم گرفتم قسمت عمده دارایی خود را در حیات خود، وقف امور عام المنفعه و خیریه نموده و بدین‌وسیله به گذشتگان تأسی کرده و دِین خود را به نیاکان اداء و وظیفه اجتماعی و اخلاقی را نسبت به آیندگان به‌جا آورم.»

وی همچنین هدف از راه‌اندازی بیمارستان را نه فقط محلی برای آسایش بیماران، بلکه مکانی برای دستیابی به پیشرفته‌ترین علوم پزشکی و آموزش پزشکانی مجرب ایرانی دانسته است. قسمت‌هایی از این وقف‌نامه به وصیت او بر سر درِ بیمارستان نوشته شده است.

فعالیت سیاسی محمد نمازی

محمد نمازی در سال ۱۳۳۴ش مدتی به‌سِمَت وزیر مشاور در كابینه حسین علاء منصوب شد و با کمک چند وزارتخانه‌ی دیگر به وضعیت بحرانی صنعت نساجی در آن دوره با ارائه راه‌کارهایی سر و سامان داد.

وفات

تندیس یادبود محمد نمازی در محوطه ی بیمارستان نمازی

محمد نمازی در فروردین سال ۱۳۵۱ش در سن ۷۶ سالگی در شیراز از دنیا رفت و پیکر او بنا به وصیتش در محوطه بیمارستان نمازی به خاک سپرده شد.

یادبود

تندیس محمد نمازی در محوطه بیمارستان و بالای مقبره او قرار دارد. هر سال در روز درگذشت او به‌منظور گرامیداشت یادش در شیراز همایش‌ها و برنامه‌هایی برگزار می‌شود.

منابع

• «آشنایی با شادروان محمد نمازی»، وب‌سایت مرکز آموزشی درمانی نمازی، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• «بنیاد خيريه بيمارستان محمد نمازی شیراز»، ویکی‌خیر، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• «دکتر محمد نمازی»، وب‌سایت موقوفه حاج سیدنعمت‌اله روحانی، تاریخ بازدید: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ش.
• عالی‌نژادیان، محمود، «محمد نمازی»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: ۲۰ دی ۱۳۹۹ش.
• کرمی، آسیه، «همه چیز درباره خاندان نمازی شیراز از کارآفرینان برتر»، پایگاه خبری تحلیلی صفحه اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۲۱ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.