پیش‌نویس:اولسبلنگاه

اولسبلنگاه؛ روستای ییلاقی در کوه‌های مرتفع تالش در نزدیکی ماسال. اُولسَبِلَنگاه، روستایی ییلاقی در ارتفاعات کو‌ه‌های تالش و از توابع شهر ماسال در غرب استان گیلان است. اولسبلانگاه دارای چشم‌اندازی سرسبز با ترکیبی از خانه‌ها و کلبه‌های چوبی جنگلی است. اولسبلنگاه زیستگاه گلۀ اسب‌های وحشی و اهلی است. روستای اولسبلنگاه پس از ساعت ۱۲ شب غرق در خاموشی و سکوتی آرام‌بخش می‌شود. تعدد غذا‌های محلی و صنایع‌دستی متنوع، هنر دست بانوان اولسبلنگاه را نشان می‌دهد. ییلاق اولسبلنگاه در بهار و تابستان غرق در مه و ابر است. با ورود به ییلاق اولسبلنگاه دشتی سراسر سبز با کلبه‌های چوبی کوچک و بزرگ، درختان آلو و فندق مشاهده می‌شود.

نام‌گذاری

اولسبلنگاه واژه‌ای تالشی است که خود از دو واژه «اولَس»؛ به‌معنای درخت مَمرَز و «بِلَنگاه»؛ به‌معنای جای بلند، تشکیل شده است. در زبان تالشی اولسبلنگاه به محلی اطلاق می‌شود که در جایگاه بلندی قرار گرفته و در آن محل درخت ممرز می‌روید.]

تاریخچه

قبرستان‌های قدیمی موجود در این منطقه حکایت از قدمت این منطقه دارد. در کاوش‌‌های باستان‌شناسیِ منطقه اولسبلنگاه، آثاری مربوط به هزاره اول قبل از میلاد مسیح کشف شده‌ است.

جمعیت‌شناسی

ساکنین اولسبلنگاه به زبان تالشی صحبت می‌کنند و اغلب مذهب شافعی دارند.

جغرافیا

اولسَبِلَنگاه ییلاقی سرسبز در 25 کیلومتری شهر ماسال و میان ارتفاعات کوه‌های تالش در ارتفاع 1,489 متری از سطح دریا قرار گرفته و آب‌و‌هوای معتدل کوهستانی دارد. منطقۀ اولسبلنگاه با خاک حاصلخیز و پوشش‌گیاهی غنی، زیستگاه گیاهانی مانند گل‌‌های «زغفران»، «پامچال»، «شقایق»، «سنبل ‌وحشی»، «بنفشه»، «همیشه ‌بهار» و «آلاله» است. همچنین این منطقه زیستگاه درختان آلو‌جنگلی و فندق است. در اطراف ییلاق اولسبلنگاه چشمه‌ها و رودخانه‌های متعددی از جمله رودخانه «خالکایی» در جریان است.

معماری

کلبه‌های روستایی ییلاق اولسبلنگاه با مصالحی از جنس سنگ و چوب با شیروانی‌های حلبی و به‌صورت پراکنده در این ییلاق برپا شده‌اند. بسیاری از خانه‌‌های ییلاق اولسبلنگاه دو طبقه دارند که طبقه همکف، محل نگهداری گله و انبار محصولات بوده و فضای اصلی مسکونی در طبقه بالا قرار گرفته است. ییلاق اولسبلنگاه تحت نظارت منابع طبیعی قرار دارد و امکان ساخت‌وساز در این منطقه با مصالحی به‌جز چوب ممنوع است.

اقتصاد

شغل اصلی مردم ییلاق اولسبلنگاه زراعت و دامداری است. کشاورزان این روستا بیشتر به کِشت گندم و جو می‌پردازند. پرورش گوسفند، بز، ماکیان، گاو و زنبور‌داری نیز در اولسبلنگاه از رونق زیادی برخوردار است. تجارت بومیان اولسبلنگاه بیشتر بر پایة فروش محصولات کشاورزی، دامپروری و عسل طبیعی استوار است. همچنین فروش صنایع‌دستی از جمله منابع در‌آمدی اهالی اولسبلنگاه به‌‌شمار می‌رود.

فرهنگ و هنر

1. آداب‌و‌رسوم: از جمله آيين‌هاي كهن تالشی‌ها در اولسبلنگاه، «نوروز‌نامه‌خوانی» است. در این مراسم نوروز‌نامه‌خوان‌ها به مسائل اخلاقی و معنوی مانند: بشارت، ‌اندرز، شادی، شکفتن و نو‌سازی در قالب شعر می‌پردازند. یکی ‌دیگر از آداب رایج در اولسبلنگاه سنت دیرینه «بوروم» در جشن عروسی است. همچنین از دیگر سنت‌های رایج در این منطقه، مراسم آشتی‌کنان در آستانه ماه رمضان است. در این مراسم، یک ریش‌سفید و بزرگ‌تر، کسانی را که با یکدیگر قهر کرده‌اند بدون اطلاع از یکدیگر، به خانه خود دعوت می‌کند و پس از نصیحت کردن، آنها را آشتی می‌دهد.
2. سوغات و صنایع‌دستی: از جمله سوغاتی‌های رایج ییلاق اولسبلنگاه محصولات محلی از جمله «نان‌زرین»، «نان‌برنجی»، «نیلاس» و «رشته‌خشکار» است. از جمله صنایع‌دستی منطقۀ اولسبلنگاه «حصیر‌بافی»، «نمد‌بافی»، «گلیم‌های سوزنی»، «عروسک بافتنی»، «ظروف زیبای سفالی»، «رشتی‌دوزی» و «چموش‌دوزی» است.
3. غذاهای محلی: پختن غذاهای سنتی یکی از ویژگی‌های بارز بانوان این منطقه به‌شمار می‌رود. بومیان این منطقه غذاهای محلی مخصوص خود را دارند که بیشتر آنها با ماهی طبخ می‌شود. از جمله غذاهای محلی رایج در اولسبلنگاه می‌توان به «فسنجان‌ماهی»، «ماهی‌مالاتا»، «ماهی‌شکم‌پر»، «انار‌مسما»، «شوید‌خوالی»، «کته‌کباب»، «کباب‌ترش»، «خورشت شاه‌بلوط» و «میرزا‌قاسمی» اشاره کرد.

جاذبه‌های گردشگری

طبیعت سرسبز ییلاق اولسبلنگاه با تلفیقی از کلبه‌های چوبی رنگارنگ، گلۀ اسب‌های وحشی و اهلی و گاوهای اهالی روستا فضای دل‌انگیزی را برای علاقه‌مندان به طبیعت‌گردی فراهم کرده است. از اردیبهشت تا اواخر تابستان، این منطقه غرق در مِه و ابر است و منظره‌ای رؤیایی را برای گردشگران ایجاد می‌کند. «ییلاق سوئه‌چاله»، «ییلاق تلارگاه»، «رودخانه خالکایی»، «قله شاه‌معلم»، «شالما»، «نسا» و «خریدول» از جاذبه‌های دیدنی نزدیک به اولسبلنگاه است. یکی از جاذبه‌های گردشگری ییلاق اولسبلنگاه اسب‌سواری است. دیدن اسب‌ها و اسب‌سواری در دشت‌های اطراف اولسبلنگاه، تجربۀ بسیار جذابی برای گردشگران شمرده می‌شود.

امکانات رفاهی

از جمله امکانات رفاهی اولسبلنگاه برای اقامت گردشگران، هتل و مسافرخانه‌هایی است که در نزدیکی این روستای ییلاقی قرار دارد. هتل فردین معصومی در ابتدای روستا و اقامتگاه‌های «افرا»، «کوهسار» و «رستم کلاه‌چرمینه» نیز از دیگر اقامتگاه‌های ییلاق اولسبلنگاه است. همچنین در اولسبلنگاه سوئیت‌های روستایی اجاره‌ای و کلبه‌های چوبی جنگلی نیز وجود دارد که امکان اقامت گردشگران و توریست‌ها را فراهم می‌کند. علاوه بر امکانات اقامتی از دیگر امکانات رفاهی ییلاق اولسبلنگاه می‌توان به رستوران‌ها، سفره‌خانه‌های سنتی، سرویس بهداشتی، نمازخانه و آلاچیق‌های چوبی اشاره کرد.

مسیر دسترسی

برای سفر به روستای ییلاقی اولسبلنگاه لازم است در استان گیلان به شهرستان ماسال رفته و با طی‌کردن 25 کیلومتر مسافت و عبور از جادۀ پرپیچ و‌خم کوهستانی به ییلاق اولسبلنگاه رسید. 

مشکلات زیست محیطی

امروزه با افزایش ساخت‌و‌سازهای بی‌رویه و تخریب جنگل‌ها و مراتع در این روستا، پوشش گیاهی و چراگاه‌های طبیعی، حیات‌وحش طبیعی و زیستگاه جانوری اطراف آن در معرض خطر است. همچنین رها‌سازی زباله‌ها توسط مردم بومی و بازدید‌کنندگان در مناطق بکر و طبیعی این روستا، سبب آلودگی این منطقه شده است.

زیرساخت

ییلاق اولسبلنگاه مجهز به شبکه‌ برق‌رسانی نیست و برق مورد نیاز این روستا از موتور‌برق و پنل‌های خورشیدی تأمین می‌شود. همچنین این منطقه آب لوله‌کشی ندارد و آب آن از چشمه‌های جاری در اطراف این منطقه تأمین می‌شود. مردم این روستا برای سیستم گرمایشی خود از هیزم و کپسول‌های گاز استفاده می‌کنند.

منابع

• «آداب مراسم آشتی‌کنان در ماسال و تالش»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
• «اولسبلنگاه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 8 شهریور 1401ش.
• «اولسبلنگاه، روستایی چشم‌نواز و دلبرانه در استان گیلان»، وب‌سایت میزبون، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
• «اولسبلنگاه، دهکده‌ای سبز در نزدیکی اقیانوس ابرها»، وب‌سایت jajiga، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
• «روستای اولسبلنگاه ماسال، بکرترین ییلاق گیلان!»، وب‌سایت لیدوماتریپ، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
• «اولسبلنگاه؛ زیباترین ییلاق شمال ایران»، وب‌سایت اقتصاد نیوز، تاریخ بازدید: 8 شهریور 1401ش.
• صالحی، صادق و همکاران، «تحلیلی بر تصویر و رفتار سازگار با محیط‌زیست در مقاصد طبیعت-پایه (مطالعه موردی: شهرستان ماسال)»، 1399ش.
• «طبیعت‌گردی ییلاق اولسبلنگاه ماسال کجاست؟»، وب‌سایت ایرانگردی، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.
• قلی‌پور، یاسر و همکاران، «تبیین عوامل موثر بر شکل‌گیری شهر خلاق در نظام شهری ایران (مورد مطالعه: شهر ماسال)»، پژوهش‌های نوین علوم‌جغرافیایی، معماری و شهر‌سازی، شماره 4، 1396ش
• قلی‌پور، یاسر و صیادی، محمد‌علی، «برنامه‌ریزی راهبردی اکوتوریسم پایدار در شهر‌های کوچک با استفاده از مدل‌های تحلیل عاملی تأییدی، SWOT و QSPM (مطالعة موردی: شهرستان ماسال، گیلان)»، مطالعات مدیریت شهری، شماره 37، 1398ش.
• کامیانی، سعید و اسکندری‌طاسکوه، کبری، «بررسی رابطه اکوتوریسم با ایجاد فرصت‌های اشتغالی روستایی با تأکید بر نقش اقلیم (مطالعه موردی: شهرستان ماسال)»، جغرافیا، شماره 60، 1398ش.
• «نوروز در تالش»، وب‌سایت به صدای ماسال خوش آمدید، تاریخ بازدید: 6 شهریور 1401ش.