زهرا گنزالس

زهرا گنزالس؛ بانوی تازه‌مسلمان آمریکایی و فعال فرهنگی در ایران.

زهرا گنزالس، با نام پیشین ایوت مرسدس گنزالس، در یک خانواده کاتولیک آمریکایی به دنیا آمد. او در دوازده‌سالگی به اسلام گروید و پس از دو سال تحقیق، مذهب شیعه را انتخاب کرد و نام «زهرا» را برگزید. این تغییر دین، موجب فشار و آزار از سوی خانوادۀ او شد. زهرا در دانشگاه مریلند تحصیل کرد و پس از مهاجرت به ایران، تحصیلاتش را در جامعةالزهرا قم ادامه داد. این فعال فرهنگی، فداکاری امام حسین را الهام‌بخش خود می‌داند و توحید را عامل اصلی گرایشش به اسلام می‌خواند. به باور او، حجاب نماد هویت اسلامی است و نگاه غرب به زن را ابزاری و واپس‌گرا می‌داند. علاقه زهرا گنزالس به ایران اسلامی چنان عمیق است که زندگی در این کشور را مهریه خود قرار داده است.

خانواده و تحصیلات زهرا گنزالس

ایوت مرسدس گنزالس، بانوی آمریکایی و اصا‌لتا مکزیکی، در 1973م در یک خانوادۀ کاتولیک در ایالت کالیفرنیای آمریکا به‌دنیا آمد. او در کودکی پدر را از دست داد و به ‌اصرار مادربزرگ خود، در یک مدرسۀ غیر انتفاعی کاتولیک درس خواند. او در دو رشتۀ دبیری زبان و ادبیات انگلیسی و هنر، مدرک کارشناسی از دانشگاه مریلند دارد.

مادربزرگ زهرا گنزالس یک کاتولیک متعصب بود و اجازۀ تغییر یا تحقیق دینی را به خانواده نمی‌داد. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، گرایش به اسلام در آمریکا نیز افزایش یافت. مادر ایوت گنزالس که مشغول تحصیل در رشتۀ پرستاری در دانشگاه بود،‌ فرصت یافت تا با انجمن دانشجویان ایرانی و همچنین یک فعال فرهنگی ایرانی در مراکز اسلامی آمریکا ارتباط برقرار کند. این آشنایی‌ موجب شد تا اسلام به‌عنوان یک شیوۀ متفاوت زندگی به او معرفی شود. او با رفتن به‌جاهای مختلف، مدت‌ها دربارۀ ادیان، مطالعه و تحقیق کرد و سرانجام با پذیرش سبک زندگی اسلامی، مسلمان شد و نام «فاطمه» را برای خود برگزید؛ اما مدتی تغییر دین و مناسک عبادی خود مانند نماز را به‌صورت پنهانی انجام می‌داد. مادر گنزالس به‌تدریج آموزه‌های اسلامی را به فرزندانش آموخت.

تحول اعتقادی زهرا گنزالس

مادر ایوت مرسدس گنزالس که مسلمانی خود را در آغاز، پنهان می‌کرد سرانجام به فرزندان خود اعلام کرد که مسلمان شده است و قصد دارد که حجاب و پوشش اسلامی را برگزیند. ایوت مرسدس گنزالس نیز پس از تأمل و گفتگوهایی که با خواهر و برادرش داشت در دوازده‌سالگی به اسلام گروید. او که ارتباط مستقیم با خدا را آموخته بود، در برابر فشار معلم مدرسه برای توبه نزد کشیش ایستاد.

آشنایی او با یک زن مسلمان عرب، کنجکاوی‌اش را درباره مذاهب اسلامی برانگیخت. تحقیق اولیه او درباره وهابیت، با مشاهده نگاه محدودکننده آنان به زنان، به بدبینی انجامید.

نقطه عطف تحول او، شرکت در مراسم عزاداری برای امام حسین در روز عاشورا بود. مشاهده شور عزاداران و آشنایی با قیام امام حسین، تأثیر عمیقی بر او گذاشت و مجذوب مکتب اهل‌بیت شد. او فداکاری امام حسین را الهام‌بخش یافت. وی پس از دو سال مطالعه به تشیع علاقمند شد، در چهارده‌سالگی مذهب شیعه را برگزید و به احترام حضرت فاطمه (س)، نام «زهرا» را انتخاب کرد. خواهر و برادرش نیز به تشیع گرویدند و خواهر، نام «زینب» و برادر نیز نام «رضا» را برای خود برگزیدند.

سفر به ایران

زهرا گنزالس پس از گرویدن به تشیّع، کتابی در موضوع اصول و فروع دین به‌ زبان انگلیسی، هدیه گرفت که آخر آن کتاب، به عکسی از ضریح امام رضا آذین شده بود. با هر بار مطالعۀ آن کتاب، آرزوی سفر به مشهد و زیارت حرم امام رضا در دل او افزون‌تر می‌شد. زهرا گنزالس در هفده سالگی برای تحصیل علوم دینی به ایران مهاجرت کرد و دوره‌ای دو‌ساله را در جامعةالزهرا قم گذراند. او در پایان دوره تحصیلی خود به آمریکا بازگشت.

آزار و اذیت در آمریکا

گنزالس از همان آغاز مسلمان‌شدن خود در سن دوزاده‌سالگی با حجاب اسلامی به مدرسه می‌رفت. او از پوشیدن روسری در روز اول مدرسه خوشحال بود و تصور می‌کرد که دوستان او نیز از دیدن حجاب او خوشحال می‌شوند. با این‌حال، در محیط اجتماعی آمریکا بلافاصله با واکنش‌های منفی و آزارهای شدید مواجه شد؛ ‌طوری که مورد تمسخر قرار می‌گرفت و حتی گاهی آب دهان به سوی او پرتاب می‌شد. او مجبور بود هر روز پس از بازگشت از مدرسه، روسری‌ خود را بشوید.

ازدواج و مهاجرت به ایران

حمیدرضا اصفهانی‌زاده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برای تحصیل به آمریکا رفت. او در پایان دوران تحصیلی، توسط یکی از همکاران مسلمان خود با زهرا گنزالس آشنا شد و این آشنایی به ازدواج انجامید. آنها در آمریکا سه فرزند به‌نام‌های «راضیه»، «فاطمه» و «محمد عابد» به دنیا آوردند و سپس تصمیم گرفتند برای تربیت فرزندان در محیط دینی، به ایران آمده و در مشهد زندگی کنند. فرزند چهارم آنها نیز در ایران به دنیا آمد.

علاقۀ گنزالس به زندگی در ایران

گنزالس و دختران وی چنان شیفتۀ زندگی در فضای دینی‌اند که مهریۀ خود را زندگی در ایران قرار داده‌اند. به باور گنزالس، تنها وجود امکانات به انسان، حس آرامش نمی‌دهد، بلکه اصل آرامش را دین و معنویت به انسان می‌بخشد. او زیارت امام رضا را خیلی دوست دارد و فضای حرم امام رضا را انرژی‌بخش می‌داند.

دیدگاه‌های زهرا گنزالس

زهرا گنزالس با تحقیق و مطالعه، دیدگاه‌های روشنی دربارۀ موضوعات مختلف دارد.

حجاب

زهرا گنزالس از طریق مطالعۀ قرآن با حجاب و وجوب آن در دین اسلام، آشنا شد. پذیرش این سبک پوشش برای او آسان بود، چراکه آموزه‌های مدارس کاتولیک دربارۀ حضرت مریم آن را تأیید می‌کرد. زهرا از طریق مطالعۀ کتاب‌هایی که از ایران به دست مادر او رسیده بود به دانش خود درباره حجاب افزود و پایبندی به حجاب را عمل مستقیم به قرآن و نیز آزمون الهی می‌داند که حاضر بود برای موفقیت در آن، تمام سختی‌ها را تحمل کند.

او حجاب را همانند آموزه توحید، از جاذبه‌های دین اسلام می‌داند و نگاه ابزاری به زنان را یک رویکرد قرون وسطایی می‌نامد. به‌ باور وی، زیبایی در بی‌حجابی نیست و زنان نباید با بی‌حجابی‌ها خود را ارزان بفروشند. او ریشۀ رواج بی‌حجابی‌ها در جامعه را پاسخ نگرفتن افراد از دین برای مسائل زندگی و همچنین ناتوانی متدینان در جذب افراد بی‌حجاب می‌داند. گنزالس معتقد است که مزیت‌های حجاب باید از کودکی به فرزندان آموزش شود.

زهرا گنزالس تذکر به حفظ حجاب را وظیفه‌ای همگانی می‌داند. او پوشش بانوان مسلمان در غرب را نیز ناقص دانسته و علت این نابهنجاری را کم‌کاری مسلمانان در اطلاع‌رسانی درست درباره حجاب و همچنین ارائه ندادن الگوی خوب به بانوان می‌داند.

اسلام‌گرایی در غرب

زهرا گنزالس معتقد است که جامعۀ غرب برای پرکردن خلأهای معنوی، تشنۀ دینی همچون اسلام است و این وظیفۀ مسلمانان است تا نیازهای فکری آنان را تأمین کنند. به عقیدۀ او علت ممنوع‌شدن حجاب در محیط‌های آموزشی غرب، ترس آنها از قدرت‌گرفتن اسلام به‌خصوص پس‌ از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است که حجاب را نماد اسلام و عامل جذب نوجوانان و جوانان به اسلام می‌دانند.

گنزالس، گرایش به توحید را یک امر فطری می‌داند که محیط اجتماعی نقش تعیین‌کننده در رشد و سرکوب آن دارد. مادر وی با اتخاذ یک روش تربیتی جذاب، زمینه‌ساز شکوفایی این گرایش درونی در فرزندان خود شد؛ اما خانواده‌ پدری و مادری‌اش با تغییر دین آنها مخالف بودند و سعی می‌کردند او را به دین کاتولیک برگردانند. خانوادۀ چهار نفری زهرا گنزالس، مجبور شدند به شهری کوچک بروند که مهاجران مسلمان در آن زندگی می‌کردند. آنها با تحمل سختی‌ها و برخی تهدیدها، به‌مدت هفده سال در آن‌ شهر ماندند. زهرا گنزالس معتقد است در آمریکا، اسلام‌گرایی و هر ایدۀ ناسازگار با فرهنگ غربی، تحمل نمی‌شود.

انقلاب اسلامی ایران

به عقیدۀ زهرا گنزالس، انقلاب اسلامی ایران، روح تازه‌ای در جذب افراد به اسلام دمید و مردم را به اسلام جذب کرد. او با ستایش فداکاری ایرانیان در جنگ ایران و عراق، معتقد است که به‌عنوان یک آمریکایی نخستین‌بار با شنیدن داستان‌های خرمشهر و قضیۀ شهید فهمیده مفهوم شهادت و ایثار را درک کرده و لذت برده است.

فعالیت‌های فرهنگی زهرا گنزالس

زهرا گنزالس از 1378 تا 1381ش در مدرسۀ غیر انتفاعی جامعۀ مسلمانان، به‌عنوان استاد زبان و یک‌سال (1382-1383ش) نیز به‌عنوان مدیر دفتر مرکز انجمن‌های اسلامی در مریلند پوتاماک آمریکا فعالیت کرد. او در ایران نیز از 1381ش با دفتر بین‌المللی زنان خارجی آستان قدس رضوی در مشهد و از 1384ش با وزارت امور‌ خارجۀ‌ جمهوری اسلامی ایران همکاری داشته است. از 1384ش با بنیان‌گذاری دفتر شبکۀ زنان متروپلیس در مشهد، کارگاه‌های آموزشی را در آن مرکز برگزار کرده است. این بانوی آمریکایی در حوزه علمیۀ مشهد، تدریس می‌کند و کلاس آموزش زبان انگلیسی نیز دارد.

آثار زهرا گنزالس

زهرا گنزالس، کتاب «فاطمه و خانواده» تألیف اعظم رحمت‌آبادی را به زبان انگلیسی ترجمه کرده است. این کتاب در 1397ش، توسط انتشارات نامۀ نرجس به چاپ رسیده است. او همچنین کتاب‌های «زنان»، «دختران سرزمین خوبان» و «شهر مشهد» را به چاپ رسانده است.

آثار مکتوب در بارۀ زهرا گنزالس

کتاب «قهرمان»، نوشتۀ جمال طاهری، زندگی‌نامه‌ای جذاب از زهرا گنزالس است که به‌طور ویژه برای مخاطبان کودک و نوجوان نوشته شده است. مصاحبۀ زهرا گنزالس با وب‌سایت «خانه حجاب صدف» نیز با عنوان «حجاب نجاتم داد» ‌در ماهنامۀ موعود به چاپ رسیده است.

منابع

• «آب دهان به صورتم پرت کردند، حجابم را حفظ کردم»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 آبان 1390ش.
• «ایوت مرسدس گنزالس (زهرا) رهیافته از امریکا، گزارش تصویری»، وبسایت رهیافته‌ها، تاریخ درج مطلب: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
• «بانوی مبلغ آمریکایی در نشست تخصصی حجاب از منظر ادیان: حجاب در غرب منحصر به راهبه‌ها و افراد سنتی است/ نگاه امروز غرب به زن همان نگاه قرون وسطایی است»، پایگاه خبری مفاز، تاریخ درج مطلب: 28 تیر 1400ش.
• «بانوی مسلمان شده آمریکایی: به وسیله قرآن با حجاب آشنا شدم»، وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 24 آبان 1404ش.
• «بانویی از آمریکا؛ آشنایی با زهرا گنزالس (ایوت مرسدس گونزالس) بانوی فعال فرهنگی و اجتماعی در مشهد» وبسایت فرهیخت، پایگاه اینترنتی اندیشکده بین‌المللی فرهیخت مشهد، رصدگاه مؤثران‌ غیرایرانی، تاریخ درج مطلب: 20 مهر 1399ش.
• «پرونده «دور از نزدیک»؛ زهرا گنزالس مسلمانی از دیار کفر»، پایگاه خبری صبح طوس، تاریخ درج مطلب: 5 آبان 1403ش.
• «حجاب نجاتم داد»، ماهنامه ی موعود، مؤسسه فرهنگی موعود عصر، سال پانزدهم، شماره 118، آذر 1389ش.
• «درخت کریسمس را شرک می دانستیم» وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 22 آبان 1404ش.
• «دلیل مسلمان شدن بانوی اهل کالیفرنیا»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1399ش.
• «رهیافتۀآمریکایی: زیبایی زن در بی‌حجابی نیست»، پایگاه خبری مفاز، تاریخ درج مطلب: 9 اردیبهشت 1401ش.
• «روایت متفاوت «زهرا گنزالس» بانوی آمریکایی از مسلمان شدنش»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 اردیبهشت 1401ش.
• «زهرا گنزالس مستبصر آمریکایی: آب دهان به صورتم پرت کردند، حجابم را حفظ کردم» وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 23 آبان 1404ش.
• «‌فاطمه و خانواده = Fatemah (PBUH) and family»، وب‌سایت کتاب و خانۀ ادبیات ایران، تاریخ بازدید: 25 آبان 1404ش.
• «قهرمان»، وب‌سایت ستارگان درخشان، تاریخ بازدید: 25 آبان 1404ش.
• «گنزالس در گفتگو با مهر: حسین(ع) نامی که پس از شنیدنش شیعه شدم/حجاب برایم اصل است»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 11دی 1391ش.