زهرا گنزالس

زهرا گنزالس؛ بانوی تازه‌مسلمان آمریکایی و فعال فرهنگی در ایران.

زهرا گنزالس، با نام پیشین ایوت مرسدس گنزالس، در یک خانواده کاتولیک آمریکایی به دنیا آمد. او در دوازده‌سالگی به اسلام گروید و پس از دو سال تحقیق، مذهب شیعه را انتخاب کرد و نام «زهرا» را برگزید. این تغییر دین، موجب فشار و آزار از سوی خانوادۀ او شد. زهرا در دانشگاه مریلند تحصیل کرد و پس از مهاجرت به ایران، تحصیلاتش را در جامعةالزهرا قم ادامه داد. این فعال فرهنگی، فداکاری امام حسین را الهام‌بخش خود می‌داند و توحید را عامل اصلی گرایشش به اسلام می‌خواند. به باور او، حجاب نماد هویت اسلامی است و نگاه غرب به زن را ابزاری و واپس‌گرا می‌داند. علاقه زهرا گنزالس به ایران اسلامی چنان عمیق است که زندگی در این کشور را مهریه خود قرار داده است.

خانواده و تحصیلات زهرا گنزالس

ایوت مرسدس گنزالس، بانوی آمریکایی و اصا‌لتا مکزیکی، در 1973م در یک خانوادۀ کاتولیک در ایالت کالیفرنیای آمریکا به‌دنیا آمد. او در کودکی پدر را از دست داد و به ‌اصرار مادربزرگ خود، در یک مدرسۀ غیر انتفاعی کاتولیک درس خواند. او در دو رشتۀ دبیری زبان و ادبیات انگلیسی و هنر، مدرک کارشناسی از دانشگاه مریلند دارد.

مادربزرگ زهرا گنزالس یک کاتولیک متعصب بود و اجازۀ تغییر یا تحقیق دینی را به خانواده نمی‌داد. با وقوع انقلاب اسلامی در ایران، گرایش به اسلام در آمریکا نیز افزایش یافت. مادر ایوت گنزالس که مشغول تحصیل در رشتۀ پرستاری در دانشگاه بود،‌ فرصت یافت تا با انجمن دانشجویان ایرانی و همچنین یک فعال فرهنگی ایرانی در مراکز اسلامی آمریکا ارتباط برقرار کند. این آشنایی‌ موجب شد تا اسلام به‌عنوان یک شیوۀ متفاوت زندگی به او معرفی شود. او با رفتن به‌جاهای مختلف، مدت‌ها دربارۀ ادیان، مطالعه و تحقیق کرد و سرانجام با پذیرش سبک زندگی اسلامی، مسلمان شد و نام «فاطمه» را برای خود برگزید؛ اما مدتی تغییر دین و مناسک عبادی خود مانند نماز را به‌صورت پنهانی انجام می‌داد. مادر گنزالس به‌تدریج آموزه‌های اسلامی را به فرزندانش آموخت.

تحول اعتقادی زهرا گنزالس

مادر ایوت مرسدس گنزالس که مسلمانی خود را در آغاز، پنهان می‌کرد سرانجام به فرزندان خود اعلام کرد که مسلمان شده است و قصد دارد که حجاب و پوشش اسلامی را برگزیند. ایوت مرسدس گنزالس نیز پس از تأمل و گفتگوهایی که با خواهر و برادرش داشت در دوازده‌سالگی به اسلام گروید. او که ارتباط مستقیم با خدا را آموخته بود، در برابر فشار معلم مدرسه برای توبه نزد کشیش ایستاد.

آشنایی او با یک زن مسلمان عرب، کنجکاوی‌اش را درباره مذاهب اسلامی برانگیخت. تحقیق اولیه او درباره وهابیت، با مشاهده نگاه محدودکننده آنان به زنان، به بدبینی انجامید.

نقطه عطف تحول او، شرکت در مراسم عزاداری برای امام حسین در روز عاشورا بود. مشاهده شور عزاداران و آشنایی با قیام امام حسین، تأثیر عمیقی بر او گذاشت و مجذوب مکتب اهل‌بیت شد. او فداکاری امام حسین را الهام‌بخش یافت. وی پس از دو سال مطالعه به تشیع علاقمند شد، در چهارده‌سالگی مذهب شیعه را برگزید و به احترام حضرت فاطمه (س)، نام «زهرا» را انتخاب کرد. خواهر و برادرش نیز به تشیع گرویدند و خواهر، نام «زینب» و برادر نیز نام «رضا» را برای خود برگزیدند.

مهاجرت به ایران

زهرا گنزالس پس از گرویدن به تشیّع، کتابی در موضوع اصول و فروع دین به‌ زبان انگلیسی، هدیه گرفت که آخر آن کتاب، به عکسی از ضریح امام رضا آذین شده بود. با هر بار مطالعۀ آن کتاب، آرزوی سفر به مشهد و زیارت حرم امام رضا در دل او افزون‌تر می‌شد.

زهرا گنزالس در هفده سالگی برای تحصیل علوم دینی به ایران مهاجرت کرد و دوره‌ای دو‌ساله را در جامعةالزهرا قم گذراند. او در پایان دوره تحصیلی خود به آمریکا بازگشت.

آزار و اذیت در آمریکا

گنزالس، گرایش به توحید را یک امر فطری می‌داند که محیط اجتماعی نقش تعیین‌کننده در رشد و سرکوب آن دارد. مادر وی با اتخاذ یک روش تربیتی جذاب، زمینه‌ساز شکوفایی این گرایش درونی در فرزندان خود شد؛ اما خانواده‌ پدری و مادری‌اش با تغییر دین آنها مخالف بودند و سعی می‌کردند او را به دین کاتولیک برگردانند. خانوادۀ چهار نفری زهرا گنزالس، مجبور شدند به شهری کوچک بروند که مهاجران مسلمان در آن زندگی می‌کردند. آنها با تحمل سختی‌ها و برخی تهدیدها، به‌مدت هفده سال در آن‌شهر ماندند. زهرا گنزالس معتقد است در آمریکا، فرهنگ و ایدۀ مخالف، تحمل نمی‌شود.

ازدواج

حمیدرضا اصفهانی‌زاده بعد از پیروزی انقلاب اسلامی ایران برای تحصیل به آمریکا رفت. او در پایان دوران تحصیلی، توسط یکی از همکاران مسلمان خود با زهرا گنزالس آشنا شد و این آشنایی به ازدواج انجامید. آنها در آمریکا سه فرزند به‌نام‌های «راضیه»، «فاطمه» و «محمد عابد» به دنیا آوردند و سپس تصمیم گرفتند برای تربیت فرزندان در محیط دینی، به ایران آمده و در مشهد زندگی کنند. فرزند چهارم آنها نیز در ایران به دنیا آمد.

علاقۀ گنزالس به زندگی در ایران

گنزالس و دختران وی چنان شیفتۀ زندگی در فضای دینی‌اند که مهریۀ خود را زندگی در ایران قرار داده‌اند. به باور گنزالس، تنها وجود امکانات به انسان، حس آرامش نمی‌دهد، بلکه اصل آرامش را دین و معنویت به انسان می‌بخشد. او زیارت امام رضا را خیلی دوست دارد و فضای حرم امام رضا را انرژی‌بخش می‌داند.

انتخاب پوشش اسلامی

زهرا گنزالس پس از گرایش به اسلام، از طریق مطالعۀ قرآن با وجوب حجاب اسلامی آشنا شد. پذیرش این سبک پوشش برای او آسان بود، چراکه آموزه‌های درسی مدارس کاتولیک در مورد عفاف حضرت مریم آن را تأیید می‌کرد.

پایبندی به پوشش اسلامی

گنزالس از همان آغاز مسلمان‌شدن خود در سن دوزاده‌سالگی با حجاب اسلامی به مدرسه می‌رفت. او از پوشیدن روسری در روز اول مدرسه خوشحال بود و تصور می‌کرد که دوستان او نیز از دیدن حجاب او خوشحال می‌شوند. با این‌حال، در محیط اجتماعی آمریکا بلافاصله با واکنش‌های منفی و آزارهای شدید مواجه شد؛ ‌طوری که مورد تمسخر قرار می‌گرفت و حتی گاهی آب دهان به سوی او پرتاب می‌شد. او مجبور بود هر روز پس از بازگشت از مدرسه، روسری‌ خود را بشوید. به‌رغم باور قلبی به درست بودن حجاب، کنجکاوی زهرا گنزالس برای درک فلسفه و حدود شرعی آن ادامه داشت. تا آنکه یکی از دوستان مادر گنزالس، بستۀ کتابی را از ایران برای او فرستاد. زهرا از طریق مطالعۀ آن کتاب‌ها در مورد جایگاه زن و حجاب، به دانش خود افزود. او در مواجهه با پیشنهادهای برخی هم‌کیشان مبنی بر سهل‌گیری، حاضر به ترک حجاب نشد؛ زیرا حفظ آن را عمل مستقیم به قرآن می‌دانست. به عقیدۀ زهرا حفظ حجاب، آزمون الهی است که حاضر بود برای موفقیت در آن، تمام سختی‌ها را تحمل کند.

دیدگاه‌های گنزالس در بارۀ پوشش اسلامی

زهرا گنزالس، توحید و حجاب را دو جاذبۀ دین اسلام می‌داند. برای او منطق اسلام در مسألۀ توحید به‌درستی قابل پذیرش است. او نگاه غرب به مسألۀ زنان را به‌دلیل ابزار جنسی دانستن آنان، یک‌نگاه باستانی و قرون وسطایی می داند. گنزالس معتقد است که خانواده‌ها باید الگوی عفاف و حجاب فرزندان خود باشند. به‌باور وی، زیبایی در بی‌حجابی نیست و زنان نباید با بی‌حجابی‌ها خود را ارزان بفروشند. او ریشۀ رواج بی‌حجابی‌ها در جامعه را پاسخ نگرفتن این افراد از دین خود برای دردهای زندگی و همچنین بلد‌نبودن چگونگی جذب آنان از سوی متدینان می‌داند که موجب قهر افراد بی‌حجاب با خداوند شده است. گنزالس تربیت خانوادگی برای حفظ حجاب را مهم دانسته و معتقد است که بچه‌ها باید از کودکی با پوشش مناسب بزرگ شوند و نیز مزیت‌های حجاب به آنان یاد آوری شود. زهرا گنزالس تذکر به حفظ حجاب، بازگشت به‌دین و دعا برای تاباندن نور قرآن بر دل آنان را وظیفۀ مردم می‌داند. او پوشش بانوان مسلمان در غرب را نیز ناقص دانسته و علت این نابهنجاری را کم‌کاری مسلمانان در اطلاع‌رسانی درست در مورد حجاب و همچنین ارائه ندادن الگوی خوب برای بانوان می‌داند.

دیدگاه گنزالس در بارۀ اسلام‌گرایی در غرب

زهرا گنزالس معتقد است که جامعۀ غرب برای پرکردن خلأهای معنوی، تشنۀ دینی همچون اسلام است و این وظیفۀ مسلمانان است تا نیازهای فکری آنان را تأمین کنند. به عقیدۀ او علت ممنوع‌شدن حجاب در محیط‌های آموزشی غرب، ترس آنها از قدرت‌گرفتن اسلام به‌خصوص پس‌از پیروزی انقلاب اسلامی ایران است که حجاب را نماد اسلام و راه جذب نوجوانان و جوانان به اسلام می‌دانند.

دیدگاه‌ زهرا گنزالس دربارۀ انقلاب اسلامی و مردم ایران

به عقیدۀ زهرا گنزالس، انقلاب اسلامی ایران، روح تازه در جذب افراد به اسلام دمیده بود و به‌رغم محدودیت دسترسی مردم آمریکا به نشریات اسلامی، اما انقلاب اسلامی توانسته بود مردم را به اسلام جذب کند. زهراگنزالس ضمن ستایش از فداکاری مردم ایران در جنگ ایران و عراق، معتقد است که به‌عنوان یک آمریکایی نخستین‌بار توانسته است با شنیدن داستان‌های خرمشهر و قضیۀ «شهید فهمیده» مفهوم شهادت و ایثار را درک کند و لذت ببرد.

فعالیت‌های فرهنگی زهرا گنزالس

زهرا گنزالس سه‌سال (1378-1381ش) در مدرسۀ غیر انتفاعی جامعۀ مسلمانان، به‌عنوان استاد زبان و یک‌سال (1382-1383ش) نیز به‌عنوان مدیر دفتر مرکز انجمن‌های اسلامی در مریلند پوتاماک آمریکا فعالیت کرد. او در ایران نیز از 1381ش با دفتر بین‌المللی زنان خارجی آستان قدس رضوی در مشهد و از 1384ش با وزارت امور‌خارجۀ‌ جمهوری اسلامی ایران همکاری داشته است. از 1384ش با بنیان‌گذاری دفتر شبکۀ زنان مترو پلیس در مشهد، کارگاه‌های آموزشی را در آن مرکز برگزار کرده است. این بانوی آمریکایی در یکی از مدارس حوزه علمیۀ مشهد، مشغول به تدریس بوده و کلاس آموزش زبان انگلیسی نیز دارد.

آثار زهرا گنزالس

زهرا گنزالس، کتاب «فاطمه و خانواده» تألیف اعظم رحمت آبادی را به زبان انگلیسی ترجمه کرده است. این کتاب در 1397ش، توسط انتشارات نامۀ نرجس به چاپ رسیده است. او همچنین کتاب‌های «زنان»، «دختران سرزمین خوبان» و «شهر مشهد» را به چاپ رسانده است.

آثار مکتوب در بارۀ زهرا گنزالس

کتاب «قهرمان»، نوشتۀ جمال طاهری، زندگی‌نامه‌ای جذاب از زهرا گنزالس است که به طور ویژه برای مخاطبان کودک و نوجوان نوشته و منتشر شده است. مصاحبۀ زهرا گنزالس با وب‌سایت «خانه حجاب صدف» نیز با عنوان «حجاب نجاتم داد» ‌در ماهنامۀ موعود به چاپ رسیده است.

منابع

• «آب دهان به صورتم پرت کردند، حجابم را حفظ کردم»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 آبان 1390ش.
• «ایوت مرسدس گنزالس (زهرا) رهیافته از امریکا، گزارش تصویری»، وبسایت رهیافته‌ها، تاریخ درج مطلب: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
• «بانوی مبلغ آمریکایی در نشست تخصصی حجاب از منظر ادیان: حجاب در غرب منحصر به راهبه‌ها و افراد سنتی است/ نگاه امروز غرب به زن همان نگاه قرون وسطایی است»، پایگاه خبری مفاز، تاریخ درج مطلب: 28 تیر 1400ش.
• «بانوی مسلمان شده آمریکایی: به وسیله قرآن با حجاب آشنا شدم»، وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 24 آبان 1404ش.
• «بانویی از آمریکا؛ آشنایی با زهرا گنزالس (ایوت مرسدس گونزالس) بانوی فعال فرهنگی و اجتماعی در مشهد» وبسایت فرهیخت، پایگاه اینترنتی اندیشکده بین‌المللی فرهیخت مشهد، رصدگاه مؤثران‌ غیرایرانی، تاریخ درج مطلب: 20 مهر 1399ش.
• «پرونده «دور از نزدیک»؛ زهرا گنزالس مسلمانی از دیار کفر»، پایگاه خبری صبح طوس، تاریخ درج مطلب: 5 آبان 1403ش.
• «حجاب نجاتم داد»، ماهنامه ی موعود، مؤسسه فرهنگی موعود عصر، سال پانزدهم، شماره 118، آذر 1389ش.
• «درخت کریسمس را شرک می دانستیم» وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 22 آبان 1404ش.
• «دلیل مسلمان شدن بانوی اهل کالیفرنیا»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 15 دی 1399ش.
• «رهیافتۀآمریکایی: زیبایی زن در بی‌حجابی نیست»، پایگاه خبری مفاز، تاریخ درج مطلب: 9 اردیبهشت 1401ش.
• «روایت متفاوت «زهرا گنزالس» بانوی آمریکایی از مسلمان شدنش»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 اردیبهشت 1401ش.
• «زهرا گنزالس مستبصر آمریکایی: آب دهان به صورتم پرت کردند، حجابم را حفظ کردم» وب‌سایت بنیاد بین‌المللی استبصار، تاریخ بازدید: 23 آبان 1404ش.
• «‌فاطمه و خانواده = Fatemah (PBUH) and family»، وب‌سایت کتاب و خانۀ ادبیات ایران، تاریخ بازدید: 25 آبان 1404ش.
• «قهرمان»، وب‌سایت ستارگان درخشان، تاریخ بازدید: 25 آبان 1404ش.
• «گنزالس در گفتگو با مهر: حسین(ع) نامی که پس از شنیدنش شیعه شدم/حجاب برایم اصل است»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 11دی 1391ش.