پیشنویس:آبشار نوژیان
آبشار نوژیان، آبشاری مرتفع بر فراز کوه تاف در بخش پاپی خرمآباد.
آبشار نوژیان جزء مرتفعترین و زیباترین آبشارهای ایران است و از سرمایههای طبیعی بینظیر در ایران بهشمار میرود که در دل کوهستانهای سرسبز و بکر لرستان واقع شده است. این آبشار از چشمههای زلال و گوارای بالادست کوه تاف سرچشمه گرفته و پس از سقوطی خروشان، به رودخانۀ سزار میپیوندد. آبشار نوژیان نهتنها جلوهای از عظمت طبیعت و زیباییهای بکر کوهستانی است، بلکه قدرت و هنر بینظیر پروردگار را در جهان هستی به تصویر کشیده است. صدای گوشنواز شرشر آب، آب زلال و خنک آبشار و پوشش گیاهی متنوع اطراف آبشار، همه نشاندهندۀ نظم و زیبایی خلقتی است که مخلوقات را به شگفتی وا میدارد. این آبشار در 27 اسفند 1387ش توسط سازمان میراث فرهنگی بهعنوان چهل و ششمین اثر طبیعی ملی ایران ثبت شده است و بهعنوان یکی از گنجینههای طبیعی استان لرستان شناخته میشود.
معرفی آبشار نوژیان
آبشار نوژیان، در 38 کیلومتری جنوبشرقی خرمآباد، بخش پاپی و نزدیکی روستایی به همین نام قرار دارد. ارتفاع آبشار 95 متر و عرض تاج آن 5 متر است و بلندترین آبشار لرستان بهشمار میرود. آبشار در دل کوههای زاگرس و بین دو کوه تاف و هشتاد پهلو واقع شده است و از چشمهسار تاف سرچشمه میگیرد و پس از سقوط به پایین، به رودخانه سزار میریزد که یکی از شاخههای رود دز است. مردمان محلی گاهی بهجای لفظ نوژیان از آن با نام، آبشار تاف یاد میکنند. در اطراف و نزدیکی آبشار نوژیان، دو آبشار وارک و هفتچشمه نیز قرار دارد.[۱]
«نوژیان» بهمعنای «آب زنده» است. برخی معتقدند دلیل نامگذاری این آبشار، تغییرات حجم آب آن در فصول مختلف است. عرض آبشار نوژیان در فصلهای پاییز و زمستان بهدلیل بارندگی، بیشتر شده و در فصول گرم سال، حجم آب آن کمتر میشود. به همین منظور مردمان محلی این آبشار را به یک موجود زنده تشبیه کردهاند. برخی دیگر علت نامگذاری این آبشار به نوژیان را نزدیک بودن آن به گردنۀ نوژیان دانستهاند.[۲]
ساکنان منطقه آبشار نوژیان
مردم ساکن منطقۀ آبشار نوژیان عمدتاً از ایل پاپی (بالاگریوه) و ایلات سکوند و بختیاری هستند که در بخش پاپی استان لرستان زندگی میکنند. این مردم به زبان لری صحبت میکنند و فرهنگ و تمدن آنها ریشه در تاریخ و زندگی عشایری و روستایی منطقه دارد. فرهنگ مردم این منطقه با طبیعت و زیستبوم پیرامون خود پیوند عمیقی دارد؛ بهگونهای که نام آبشار نوژیان نیز در باور محلی برگرفته از طبیعت و گیاهان بومی است. برای مثال، روایتی محلی نام «نوژیان» را به گیاهی به نام «عدسی نوژی» نسبت میدهد که خاصیت دارویی دارد و در ارتفاعات اطراف روستا میروید و این نشاندهندۀ ارتباط فرهنگی و اقتصادی مردم با منابع طبیعی و گیاهان دارویی منطقه است. زندگی مردم منطقه بیشتر بر پایۀ کشاورزی، دامداری و بهرهبرداری از منابع طبیعی مانند گیاهان دارویی و پرورش ماهی سردآبی (قزلآلا) است که در حوضچههای اطراف آبشار انجام میشود. این سبک زندگی و فرهنگ بومی، جلوهای از تمدن کهن و سازگار با طبیعت کوهستانی و جنگلی زاگرس است.
پوشش گیاهی و جانوری منطقه آبشار نوژیان
پوشش گیاهی اطراف آبشار نوژیان بسیار متنوع و سرسبز است و این منطقه را به یکی از زیباترین نقاط طبیعی لرستان تبدیل کرده است. جنگلهای وسیع بلوط و درختانی مانند زالزالک، بنه (پسته وحشی)، بادام کوهی، گردو، فندق، ارغوان، ممرس و انواع گیاهان دارویی پوشش گیاهی منطقۀ اطراف آبشار را تشکیل میدهند. مردم محلی و برخی از گردشگران برای جمعآوری گیاهان دارویی که برخی هم کمیاب و ارزشمند هستند به این منطقه سفر میکنند. بهطور کلی، پوشش گیاهی اطراف آبشار نوژیان ترکیبی از جنگلهای انبوه، گیاهان دارویی و گلهای وحشی است که در کنار آب و هوای کوهستانی و چشمههای طبیعی، اکوسیستمی غنی و زیبا را پدید آورده است و گردشگران را به خود جذب میکند.
گونههای جانوری این منطقه شامل کل، بز کوهی، گراز وحشی، خرگوش، روباه، گرگ، خرس و پلنگ و پرندگانی از جمله کبک، تیهو، عقاب، شاهین، بلبل، سار و کلاغ است. رودخانه و حوضچههای پاییندست آبشار زیستگاه ماهیهای سردآبی بهویژه قزلآلا است و پرورش ماهی در این منطقه رواج دارد.
آبشار نوژیان بهعنوان یک جاذبه بکر طبیعی گردشگری، محل مناسبی برای طبیعتگردی و تفریح است.[۳] همچنین وجود کوههای تاف در نزدیکی این آبشار فرصت خوبی را برای کوهنوردان فراهم آورده است. علاوه بر این، خاک حاصلخیزی که در اطراف این آبشار و بالای کوه تاف وجود دارد، شرایط رویش انواع گیاهان دارویی را فراهم کرده است. تلفیق این زیستمحیط طبیعی با گیاهان دارویی، هم سبب استفاده مردمان محلی شده و هم بر جاذبه گردشگری افزوده است. کمی پایینتر از آبشار نوژیان یک رودخانهای جاری است، که از آبشار نوژیان تغذیه کرده و در نهایت به رودخانه سزار میریزد. آبشار نوژیان بعد از آبشار بیشه، دومین آبشار معروف لرستان و از آبشارهای بکر ایران است.[۴]
مسیرهای دسترسی
از سهراهی پلیس راه بروجرد- خرمآباد- درود، تا آبشار نوژیان، 52 کیلومتر مسافت وجود دارد. با ورود به جاده کمربندی خرمآباد پس از طی کردن 14 کیلومتر، تابلوی آبشار نوژیان قابل مشاهده است. مسیر منتهی به آبشار، پر از درختان بلوط و پوشش گیاهی زیبا است. از ابتدای جاده تا آبشار 38 کیلومتر راه است، که 32 کیلومتر جاده آسفالت و 6 کیلومتر باقیمانده، جاده خاکی است.[۵]
امکانات رفاهی
امروزه گردشگران بسیاری از آبشار نوژیان بازدید میکنند، اما امکانات رفاهی در نزدیک این آبشار، محدود است و هتل، رستوران و فروشگاههای مجهز وجود ندارد. با توجه به این موضوع، در صورت سفر به این منطقه و برای اقامت، باید از امکانات کمپی و چادر مسافرتی شخصی استفاده شود.[۶]
گردشگری
آبشار نوژیان از مهمترین جاذبههای طبیعی گردشگری استان لرستان بهشمار میرود. کوههایی با پوشش گیاهی چشمگیر، جنگلهای بلوط و رودخانه سزار در اطراف این آبشار، این مکان را به مقصد گردشگری مناسبی تبدیل کرده است. تمرکز بر ظرفیت بالای این مکان برای سرمایهگذاری و گسترش امکانات رفاهی، میتواند پیامدهای زیر را به دنبال داشته باشد:
الف) معرفی جاذبههای گردشگری استان لرستان
ب) افزایش درآمد و ایجاد شغل برای مردمان بومی
ت) افزایش جذب گردشگر و توسعه صنعت توریسم در این مکان
ث) ایجاد انگیزه در مردمان محلی برای حفظ و نگهداری از این جاذبه طبیعی بهمنظور افزایش بازدید گردشگران.[۷]
پانویس
- ↑ هاشمی و بدر، پتانسیلسنجی ژیومورفوسایتهای دریاچه کیو و آبشار نوژیان شهرستان خرمآباد به منظور توسعه گردشگری با مدل Comanescu» 1397ش، ص4.
- ↑ «آبشار نوژیان خرم آباد»، وبسایت Reisen Iran، تاریخ بازدید: 30 خرداد 1401ش.
- ↑ «آبشار نوژیان»، وبسایت مجله پینورست، تاریخ بازدید: 30 خرداد 1401ش.
- ↑ هاشمی و بدر، پتانسیلسنجی ژیومورفوسایتهای دریاچه کیو و آبشار نوژیان شهرستان خرمآباد به منظور توسعه گردشگری با مدل Comanescu، 1397ش، ص8.
- ↑ صفیزاده، ژئوتوریسم آبشار نوژیان شرق خرمآباد، 1390ش، ص12.
- ↑ «آبشار نوژیان خرمآباد»، وبسایت Reisen Iran، تاریخ بازدید: 30 خرداد 1401ش.
- ↑ پیروزی و همکاران، «بررسی فون وفلور منطقه آبشار نوژیان در استان لرستان»، 1391ش، ص15.
منابع
- «آبشار نوژیان»، وبسایت مجله پینورست، تاریخ درج مطلب: 17 اسفند 1393ش.
- «آبشار نوژیان خرمآباد»، وبسایت Reisen Iran، تاریخ درج مطلب: 23 شهریور 1400ش.
- پیروزی و همکاران، «بررسی فون وفلور منطقه آبشار نوژیان در استان لرستان»، اولین همایش ملی حفاظت و برنامهریزی محیط زیست، 1391ش.
- صفیزاده، مهدیه، «ژئوتوریسم آبشار نوژیان شرق خرمآباد»، دومین همایش علوم زمین و نکوداشت استاد پیشگام علم زمینشناسی ایران دکتر عبدالکریم قریب، 1390ش.
- هاشمی، مهدی و بدر، افسانه، «پتانسیلسنجی ژیومورفوسایتهای دریاچه کیو و آبشار نوژیان شهرستان خرمآباد به منظور توسعه گردشگری با مدل Comanescu»، کنفرانس عمران, معماری و شهرسازی کشورهای جهان اسلام، 1397ش.