پیش‌نویس:آبشار کبودوال

آبشار کبودوال: آبشار خزه‌‌ای در دل جنگل‌های علی‌آباد کتول.

آبشار کبودوال بلندترین آبشار خزه‌ای ایران، با زیبایی منحصربه‌فرد در دل جنگل‌های انبوه هیرکانی و دامنۀ کوه هارون در استان گلستان، واقع شده است. آبشار کبودوال با توجه به ویژگی‌های برجستۀ خود مانند خزه‌ای بودن، کیفیت آب و پوشش غنی گیاهی در سال 1394ش، به‌عنوان میراث طبیعی در فهرست آثار ملی به ثبت رسیده است.

معرفی آبشار کبودوال

آبشار کبودوال در استان گلستان، در ۵ تا ۸ کیلومتری جنوب‌شرقی شهرستان علی‌آباد کتول و در روستای شیرآباد واقع شده است. این آبشار در دل جنگل‌های هیرکانی که بخشی از میراث جهانی یونسکو هستند، میان درختان انبوه و تنوع زیستی بالا در فضایی بکر و دست نخورده، منظره‌ای بی‌نظیر را خلق کرده است.

آبشار کبودوال بزرگ‌ترین آبشار تمام خزه‌ای ایران و از بلندترین آبشارهای خزه‌ای جهان است که ارتفاع آن حدود ۱۲متر و عمق حوضچۀ آن ۲متر است. آب این آبشار از چشمه‌ای پرآب و زلال که از دل زمین و در ارتفاعات بالا به بیرون می‌جوشد، سرچشمه می‌گیرد و هیچ منبع آبی دیگری در مسیر آن وجود ندارد، به‌همین دلیل به «پاک‌ترین آبشار ایران» معروف بوده و آب آن قابل شرب است. قدمت آبشار کبودوال بسیار زیاد است؛ بر اساس فسیل‌های یافت شده در نزدیکی آبشار، عمر آن بین ۲۵ تا ۵۰ میلیون سال تخمین زده شده است.

واژۀ «کبودوال» در گویش کتولی از دو‌ بخش کبود به‌معنای «آبی» و وال به‌معنای «جوی آب» تشکیل شده است که به‌دلیل رنگ آبی و پاکی آب رودخانۀ جاری در جنگل‌های منطقه به این نام خوانده می‌شود. این منطقه در تمام فصل‌ها زیبایی خاص خود را دارد، اما با آغاز بهار و رشد مجدد خزه‌ها، آبشار جلوه‌ای ویژه پیدا می‌کند. رودخانۀ کبودوال و مجموعه‌ای از آبشارهای کوچک و بزرگ، حدود هفت آبشار، در این منطقه جاری هستند که آبشار کبودوال به‌عنوان بزرگ‌ترین و معروف‌ترین آن‌ها شناخته می‌شود.

پوشش گیاهی و جانوری منطقه اطراف آبشار کبودوال

درخشندگی، شفافیت، پاکی، آبی‌رنگ بودن آب رودخانۀ جاری در دل جنگل‌ها دلیل نام‌گذاری این منطقه به کبودوال است.

بهترین زمان بازدید از آبشار کبودوال فصل بهار و تابستان است. در این بازه، آبشار و طبیعت اطراف آن سرسبز و پرآب هستند و هوای منطقه معتدل و دلپذیر است. البته برخی از گردشگران در فصل پاییز و زمستان هم برای دیدن مناظر خاص آبشار و طبیعت اطراف آن در این فصول به این منطقه سفر می‌کنند.

پیشینه

بر اساس پژوهش‌های انجام شده، فسیلی چند میلیون ساله با قدمتی از ۲۵ تا ۵۰ میلیون‌ سال قبل و مربوط به دوران پالئوژن در نزدیکی این آبشار قرار دارد؛ به‌همین دلیل قدمت این آبشار را به هزاران یا حتی میلیون‌ها سال قبل نسبت داده‌اند.

جغرافیا

1. موقعیت جغرافیایی: آبشار دیدنی کبودوال در هشت کیلومتری جنوب شرقی شهر علی‌آباد کتول واقع شده و حدود ۴۸ کیلومتر با گرگان فاصله دارد. این آبشار از چشمه‌های جنوبی در دامنۀ کوه هارون سرچشمه می‌گیرد.
2. آب‌وهوا: آبشار کبودوال در ارتفاع ۱,۷۸۰ متری از سطح دریا واقع شده است.
3. آبشار کبودوال به‌دلیل قرارگیری در منطقه‌ای کم‌ارتفاع، وجود جنگل‌های کوهستانی و تپه‌های اطراف آن از آب‌و‌هوایی بسیار معتدل برخوردار است.
4. پوشش گیاهی: کبودوال یکی از بهترین زیستگاه‌ گونه‌های مختلف گیاهی است. اطراف این آبشار با گیاهانی مانند «توسکا»، «آزاد»، «انجیلی»، «ولیک»، «شیردار» و «بلوط» پوشیده شده است.
5. حیات وحش: کبودوال زیستگاه پرندگانی مانند «دارکوب»، «قرقاول»، «کبوتر جنگی»، «جغد»، «لنگ‌چشم»‌، «پرندگان شکاری» و «توکا» است. پرندگان آب‌زی و کنارآب‌زی مانند انواع «اردک‌ها»، «غازها» و «قوهای وحشی» هم در این منطقه دیده می‌شوند. همچنین آبشار کبودوال به‌دلیل قرار‌گرفتن در یک منطقة کوهستانی و جنگلی، زیستگاه حیوانات متعددی مانند «گراز»، «پلنگ»، «گربۀ جنگلی»، «مرال»، «شوکا» و «گراز» است.

جاذبه‌های گردشگری

منبع آب کبودوال، چشمه‌ای است که از درون زمین می‌جوشد و هیچ منبع آبی دیگری مانند رودخانه دائمی یا فصلی به آن وارد نمی‌شود. به ‌همین ‌خاطر آب این آبشار، شفاف، زلال و قابل آشامیدن است و پاک‌ترین آبشار ایران محسوب می‌شود. این آبشار ۱۲ متر ارتفاع دارد و عمق حوضچۀ آن به دو متر می‌رسد. همچنین در امتداد رودخانۀ کبودوال آبشارهای کوچک و بزرگ بسیاری وجود دار و در زیر هر آبشار حوضچه‌های دیدنی به‌وجود آمده است.‌

از برجسته‌ترین جاذبه‌های گردشگری آبشار کبودوال، طبیعت بکر و سر‌سبز اطراف آبشار است. «آبشارهای شیرآباد»، «آبشار سد زرین‌گل»، «آبشار چلی»، «آبشار چه‌جا»، «آبشار آلامن»، «روستای افراتخته»، «موزه مردم‌شناسی علی‌آباد کتول»، «دهستان زرین»، «آبشار چلم زرین‌گل»، «روستای چلی‌سفلی» و «آبشار چلی»، «پارک جنگلی کبودوال»، «سد خاکی»، «درۀ شغال‌تپه»، «سایت پروازی ریگ‌چشمه»، «تپه باستانی چینو»، «روستای سیاه مرزکوه»، «روستای نرسو»، «روستای تاویر»، «روستای میان‌رستاق»، «روستای شیرین‌آباد» و «روستای مایان» از دیگر جاذبه‌های گردشگری نزدیک به آبشار کبودوال هستند.

امکانات رفاهی

امکانات رفاهی متعددی در آبشار کبودوال وجود دارد؛ از جمله امکانات این منطقه می‌توان به چادرهای انفرادی و گروهی، سکوی استراحت، سرویس ‌بهداشتی، آلاچیق، پارکینگ، دکۀ غذاهای خیابانی مانند آش، سوپرمارکت، نمازخانه و سنگ‌فرش بودن مسیر دسترسی به آبشار و امکان پیاده‌روی راحت اشاره کرد. علاقه‌مندان به اتراق می‌توانند در این منطقه چادر مسافرتی شخصی را در جنگل برپا کنند. همچنین اقامتگاه بومگردی کبودوال، یک خانۀ قدیمی با معماری سنتی است که مورد بازسازی قرار گرفته است. این اقامتگاه با حیاطی سرسبز، از دو واحد مسکونی برخوردار است و از امکانات رفاهی مناسبی برخوردار است.

مسیر دسترسی

برای رفتن به آبشار کبودوال ابتدا در استان گرگان، از شهر علی‌آباد مسیری ۴۰ کیلومتری در جاده گرگان - بجنورد پیموده می‌شود و سپس در ‌سمت جنوب شرق در جاده کمربندی، ادامه مسیر به جاده کبودوال می‌رسد. پس از عبور از سد خاکی زرین‌گل و پیمودن حدود ۴٫۵ کیلومتر راه، عوارضی کبودوال دیده می‌شود. پس از پرداخت عوارضی، 500 متر تا پارکینگ فاصله است.

منابع

• «آبشار کبودوال»، وب‌سایت پرواز ما، تاریخ انتشار: 28 بهمن 1403ش.

• «آبشار کبودوال»، وب‌سایت کجارو، تاریخ انتشار: 18 مهر 1396ش.
• «آبشار کبودوال»، وب‌سایت گردشگری ایران، تاریخ بازدید: 25 شهریور 1401ش.
• «آبشار کبودوال»، وب‌سایت ویزیت ایران، تاریخ بازدید: 18 شهریور 1401ش.
• «آبشار کبودوال علی‌آباد کتول»، وب‌سایت سفرمارکت، تاریخ بازدید: 18 شهریور 1401ش.
• «آبشار کبودوال کجاست؟ بزرگترین آبشار خزه ای در استان گلستان»، وب‌سایت ایرانگرد، تاریخ بازدید: 25 شهریور 1401ش.
• «آشنایی با آبشار کبودوال»، وب‌سایت مجله گردشگری هم‌اقلیم، تاریخ بازدید: 18 شهریور 1401ش.
• «آشنایی با جاذبه‌های گردشگری آبشار کبودوال-گلستان»، همشهری آنلاین، تاریخ انتشار: 18 خرداد 1399ش.
• «دیدنی‌های علی‌آباد کتول»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 18 شهریور 1401ش.
• «کبودوال، تنها آبشار خزه‌ای ایران»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت، تاریخ درج مطلب: 13 مهر 1398ش.
• «کبودوال زیباترین آبشار خزه‌ای ایران»، وب‌سایت کایت، تاریخ بازدید: 25 شهریور 1401ش.
• «کبودوال 320 پله تا بهشت»، وب‌سایت گلستانی‌ها، تاریخ 3 مرداد 1398ش.
• «۳۲۰ پله تا آبشار کبودوال ؛ بزرگترین آبشار خزه‌ای ایران»، وب‌سایت مجله پینورست، تاریخ بازدید: 18 شهریور 1401ش.