پیشنویس:انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳
انتخابات ریاست جمهوری 1403؛ برگزاری چهاردهمین دورۀ انتخابات ریاستجمهوری بهصورت فوقالعاده در تیرماه 1403ش.
انتخابات 1403، چهاردهمین دور انتخابات ریاستجمهوری، در جمهوری اسلامی ایران است که جمعه 8 تیر 1403ش، بهصورت فوقالعاده برگزار خواهد شد؛[۱] در 30 اردیبهشت ماه ۱۴۰۳ش سیدابراهیم رئیسی، هشتمین رییسجمهور ایران بر اثر سانحۀ سقوط بالگرد حامل وی، درگذشت.[۲] سپس در 31 اردیبهشت، آیتالله خامنهای، رهبر انقلاب اسلامی ایران، «محمد مخبر» معاون اول رییسجمهوری را بهعنوان مدیر قوۀ مجریه منصوب کرد تا بر اساس قانون به مدت 50 روز دولت را اداره کند.[۳]
پشتوانهها
1. حقوقی
در نظام مردمسالاری دینی برای تمام موارد اضطراری، راههای قانونی و حقوقی پیشبینی شده است تا شهروندان در چنین مواقعی احساس خلأ نکنند و کشور دچار هرجومرج و آسیبهای امنیتی، اجتماعی، سیاسی و اقتصادی نشود. انتخابات 1403ش نیز از نظر حقوقی، مبتنی بر اصل 131 قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران بوده که در آن شرایط انتخابات فوقالعاده را به این صورت توضیح داده است: در صورت فوت، عزل، استعفا، غیبت یا بیماری بیش از دو ماه رئیسجمهور یا در موردی که مدت ریاستجمهوری پایان یافته و رئیسجمهور جدید بر اثر موانعی هنوز انتخاب نشده یا امور دیگری از این قبیل، معاون اول رئیسجمهور با موافقت رهبری اختیارات و مسئولیتهای وی را بر عهده میگیرد و شورای متشکل از رئیس مجلس و رئیس قوه قضاییه و معاون اول رئیسجمهور موظف است ترتیبی دهد که حداکثر ظرف مدت ۵۰ روز رئیسجمهور جدید انتخاب شود.[۴]
2. ساختاری
کارشناسان معتقدند که ساختار نظام جمهوری اسلامی ایران از ثبات و قدرتمندی بالایی برخودار است؛ زیرا این نظام با تکیه بر ظرفیتها و قدرت درونزای خود، توانست در ظرف مدت کوتاه و بدون این که مردم احساس خلأ کنند، اوضاع پیشآمده را بهخوبی مدیریت و مقدمات انتخابات 1403ش را فراهم کند.[۵] در راستای مدیریت بحران، آیتالله خامنهای رهبر انقلاب اسلامی ایران، بعد از وقوع حادثه به ملت ایران توصیه کرد که نگران و دلواپس نباشند؛ هیچ اختلالی در کار کشور به وجود نمیآید و همه کارهای مربوط به قوۀ مجریه بهصورت مرتب و منظم انجام خواهد شد.[۶]
زمانبندی انتخابات 1403ش
بعد از قطعیشدن درگذشت رئیسجمهوری در سانحۀ سقوط بالگرد، مطابق تصویب سران قوا و با هماهنگی شورای نگهبان، جدول زمانبندی انتخابات نهایی شده و ۱۰ تا ۱۴ خردادماه 1403ش بهمدت ۵ روز موعد ثبتنام از داوطلبان خواهد بود.[۷] سپس شورای نگهبان از ۱۵ تا ۲۱ خرداد صلاحیتهای ثبتنامکنندگان را بررسی میکند و روز ۲۲ خرداد اسامی نامزدهای انتخابات دولت چهاردهم منتشر خواهد شد. بهگفتۀ سخنگوی ستاد انتخابات کشور، مهلت تبلیغات کاندیداها از ۲۳ خرداد تا ۶ تیرماه است و رأیگیری برای انتخابِ نهمین رئیسجمهور ایران در روز ۸ تیر ۱۴۰۳ش انجام خواهد گرفت. دولت چهاردهم کار خود را از تیرماه ۱۴۰۳ش آغاز و تا سال ۱۴۰۷ش ادامه خواهد داد.[۸]
ستاد انتخابات کشور، کلیات جدول زمان بندی انتخابات چهاردهمین دوره ریاست جمهوری را به شرح زیر، اعلام کرد:[۹]
| ردیف | شرح برنامه | مدت اجرا | تاریخ اجرا |
|---|---|---|---|
| 1 | صدور دستور شروع انتخابات توسط وزیر کشور به فرمانداران | 1 روز | 10 خرداد |
| 2 | تشکیل هیاتهای اجرایی مرکزی و شهرستانی | 1 روز | 10 خرداد |
| 3 | ثبت نام از داوطلبان | 5 روز | 10 تا 14 خرداد |
| 4 | رسیدگی به صلاحیت داوطلبان توسط شورای نگهبان | 7 روز | 15 تا 21 خرداد |
| 5 | انتشار اسامی نامزدها توسط وزارت کشور | 1 روز | 22 خرداد |
| 6 | تبلیغات انتخاباتی نامزدها | 15 روز | 23 خرداد تا 6 تیر |
| 7 | ممنوعیت تبلیغات انتخاباتی نامزدها | 1 روز | 7 تیر |
| 8 | اخذ رای | یک روز | 8 تیر |
گمانهزنیها درباره نامزدهای احتمالی
پس از درگذشت سید ابراهیم رئیسی، هشتمین رئیسجمهور اسلامی ایران، بر اساس قانون اساسی، آیتالله خامنهای در 31 اردیبهشت 1403ش، معاوناول رئیسجمهور را به سرپرستی قوه مجریه منصوب کرد تا ضمن ادارۀ دولت، زمینه برگزاری انتخابات ریاستجمهوری را بهسرعت فراهم کند. در پی این فرمان قانونی، احزاب، جناحها و شخصیتهای سیاسی تلاشهای گستردهای را در راستای شناسایی و معرفی افراد مناسب برای نامزدی انتخابات ریاستجمهوری آغاز کردند تا هم سلایق و جناحهای مختلف سیاسی در ایران، نمایندگان شایستهای در این انتخابات داشته باشند و هم مشارکت گسترده ایرانیان در چهاردهمین انتخابات ریاستجمهوری اسلامی ایران، شکل بگیرد. این تلاشها در رسانههای جمعی و شبکههای اجتماعی با عناوین گوناگون مانند «نامزدهای احتمالی انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳»، «تأیید و تکذیبهای کاندیداتوری افراد»، «بررسی گزینههای انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳» و عبارتهای مشابه، بازنمایی شده است. بر این اساس تا روز هفتم خرداد 1403ش، از افراد زیر بهعنوان کسانی نام برده میشود که گروههایی برای حضور آنها در انتخابات ریاستجمهوری 1403ش به رایزنی پرداختهاند:[۱۰]
- سعید جلیلی
- علی لاریجانی
- مسعود پزشکیان
- سعید محمد
- محمود احمدینژاد
- علی شمخانی
- صادق محصولی
- محسن هاشمی رفسنجانی
- محمدرضا عارف
- عبدالناصر همتی
- اسحاق جهانگیری
اطلاعیههای ستاد انتخابات کشور
اطلاعیه شماره یک
ستاد انتخابات کشور در هشتم خرداد 1403ش در اطلاعیه شماره یک خود، شرایط داوطلبین ثبتنام را به استناد ماده ۳۵ قانون انتخابات ریاستجمهوری، به شرح زیر اعلام کرد:[۱۱]
- رجل مذهبی - سیاسی بودن
- ایرانیالاصل بودن
- تابعیت کشور جمهوری اسلامی ایران
- مدیر و مدبر بودن
- دارای حسن سابقه و امانت و تقوی
- مؤمن و معتقد به مبانی جمهوری اسلامی ایران و مذهب رسمی کشور.
در بخش دیگری از این اطلاعیه، بر اساس مصوبه 20 دی 1396ش شورای نگهبان و اصلاحیه آن در تاریخ 8 اردیبهشت 1400ش، شرایط افزودهای برای داوطلبین ذکر شده است:[۱۲]
- سابقه تصدی حداقل چهار سال در مناصب اجرایی سیاسی کشور
- سلامت و توانایی لازم جهت ایفای مسئولیتهای ریاست جمهوری
- داشتن حداقل سن ۴۰ سال تمام شمسی و حداکثر سن ۷۵ سال تمام شمسی هنگام ثبتنام
- ارائه برنامهها و خطمشیهای اجرایی در چارچوب صلاحیت و اختیارات قوه مجریه مبتنی بر اسناد بالادستی از جمله قانون اساسی و سیاستهای کلی نظام
- وابسته نبودن به گروههای غیر قانونی و فقدان سوابق سوء امنیتی از جمله در فتنه سال ۱۳۸۸ش.
- عدم وابستگی به رژیم گذشته و مؤثر نبودن در تحکیم آن.
امکان رأیگیری الکترونیک در برخی شهرها
ستاد انتخابات کشور اعلام کرده است که در این دوره از انتخابات ریاستجمهوری، زیرساختهای لازم برای برگزاری رأیگیری الکترونیک در تهران و چند کلانشهر دیگر را دارد. بهصورت قانونی، بهرهگیری از این امکان، منوط به تأیید شورای نگهبان است.[۱۳]
جستارهای وابسته
- سید ابراهیم رئیسی
- مردمسالاری دینی
- مشارکت در انتخابات
- رأیگیری
- رأی اولی
- رأی سفید
- تبلیغات انتخاباتی
- تنفیذ حکم
پانویس
- ↑ «کلیات جدول زمانبندی انتخابات ریاست جمهوری»، وبسایت وزارت کشور.
- ↑ «سید محرومان شهید راه خدمت شد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «اعلام جزئیاتی مهم از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳»، وبسایت روزنامۀ دنیا اقتصاد؛ «زمانبندی انتخابات ریاستجمهوری منتشر شده در فضای مجازی اعتبار ندارد»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «انتخابات برای تعیین رئیسجمهور جدید ۸ تیر برگزار میشود»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «نهضت ادامه دارد»، وبسایت دیگران.
- ↑ «دعای رهبر انقلاب برای سلامتی رئیسجمهور در دیدار جمعی از خانوادههای سپاهیان پاسدار»، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای.
- ↑ «اعلام جزئیاتی مهم از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳»، وبسایت روزنامۀ دنیای اقتصاد.
- ↑ «انتخابات ریاستجمهوری دوره چهاردهم چه مراحلی دارد؟»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ «کلیات جدول زمانبندی انتخابات ریاست جمهوری»، وبسایت وزارت کشور.
- ↑ «آخرین اخبار انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳/ نامزدهای احتمالی چه افرادی هستند؟»، خبرگزاری میزان.
- ↑ «اطلاعیه شماره یک ستاد انتخابات کشور در مورد ثبت نام انتخابات ریاستجمهوری» وبسایت وزارت کشور.
- ↑ «اطلاعیه شماره یک ستاد انتخابات کشور در مورد ثبت نام انتخابات ریاستجمهوری» وبسایت وزارت کشور.
- ↑ «ساز و کار نهایی برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ۱۴۰۳»، خبرگزاری مهر.
منابع
- «آخرین اخبار انتخابات ریاستجمهوری ۱۴۰۳/ نامزدهای احتمالی چه افرادی هستند؟»، خبرگزاری میزان، تاریخ انتشار: 7 خرداد 1403ش.
- «اعلام جزئیاتی مهم از انتخابات ریاست جمهوری ۱۴۰۳»، وبسایت روزنامۀ دنیای اقتصاد، تاریخ درج مطلب: ۷ خرداد ۱۴۰۳ش.
- «اطلاعیه شماره یک ستاد انتخابات کشور در مورد ثبت نام انتخابات ریاست جمهوری»، وبسایت وزارت کشور، تاریخ درج مطلب: 8 خرداد ۱۴۰۳ش.
- «انتخابات برای تعیین رئیسجمهور جدید ۸ تیر برگزار میشود»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
- «انتخابات ریاستجمهوری دوره چهاردهم چه مراحلی دارد؟»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۵ خرداد ۱۴۰۳ش.
- «دعای رهبر انقلاب برای سلامتی رئیسجمهور در دیدار جمعی از خانوادههای سپاهیان پاسدار»، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار حضرت آیتالله العظمی خامنهای، تاریخ درج مطلب: 30 اردیبهشت 1403ش.
- «زمانبندی انتخابات ریاستجمهوری منتشر شده در فضای مجازی اعتبار ندارد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
- «ساز و کار نهایی برگزاری انتخابات زودهنگام ریاست جمهوری ۱۴۰۳»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۴۰۳ش.
- «سید محرومان شهید راه خدمت شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
- «کلیات جدول زمانبندی انتخابات ریاست جمهوری»، وبسایت وزارت کشور، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۴۰۳ش.
- «نهضت ادامه دارد»، وبسایت دیگران، تاریخ درج مطلب: 4 خرداد 1403ش.