لوکیشن گیت
لوکیشن گیت؛ جنجالی در فضای مجازی ایران که در پی نمایش موقعیت جغرافیایی حسابهای کاربری در شبکه ایکس شکل گرفت.
لوکیشن گیت رویدادی است که در اواخر نوامبر ۲۰۲۵ و پس از راهاندازی قابلیت جدید About This Account (درباره این حساب) در شبکه اجتماعی ایکس (توییتر سابق) بهوقوع پیوست. این قابلیت با نمایش موقعیت جغرافیایی تقریبی محل استقرار یک حساب کاربری، منجر به افشای اتصال مستقیم برخی از چهرههای سرشناس سیاسی، رسانهای و فعالان اجتماعی ایرانی به اینترنت، بدون استفاده از فیلترشکن شد. این رخداد به جنجالی بهنام «اینترنت سفید» یا «خط سفید» دامن زد و به موضوعی جدی در مناقشات سیاسی-رسانهای ایران تبدیل شد.
قابلیت لوکیشن گیت
قابلیت About This Account در تاریخ ۲۱ نوامبر ۲۰۲۵ (۳۰ آبان ۱۴۰۴) توسط پلتفرم ایکس معرفی شد. به گفته نیکیتا بیر از مدیران شبکه اجتماعی ایکس، هدف از این اقدام افزایش شفافیت، احراز اصالت محتوا، مبارزه با حسابهای جعلی و محدود کردن فعالیتهای پروپاگاندایی بوده است.[۱]
این قابلیت، کشور یا منطقه فعالیت، تاریخ عضویت و منبع نصب اپلیکیشن را نمایش میدهد. همچنین سیستم تشخیص VPN در این پلتفرم استفاده از پروکسی یا فیلترشکن را شناسایی کرده و در صورت تشخیص، هشدار مربوطه را نمایش میدهد.[۲]
لوکیشن گیت در سطح جهانی
قابلیت جدید About This Account در پلتفرم ایکس که در ایران به «لوکیشن گیت» و موضوع «اینترنت سفید» منجر شد، در سطح جهانی نیز جنجالهای وسیعی را بهدنبال داشت.
جنجال در آمریکا
جنجال اصلی در آمریکا بر سر حسابهای پرتعامل حامی سیاستهای راستگرا و ترامپ بود که هویت آمریکایی داشتند، اما موقعیت جغرافیایی آنها خارج از ایالات متحده و در کشورهایی مانند نیجریه، بنگلادش، تایلند، پاکستان و اروپای شرقی مدیریت میشد.[۳]
جنجال حساب کاربری وزارت امنیت داخلی آمریکا در پلتفرم ایکس پس از افشای مدیریت آن از تلآویو، مرکز رژیم صهیونیستی، بالا گرفت؛ سپس شرکت ایکس این حساب را از نمایش اطلاعات مکانی معاف کرد و آن را یک خطای فنی خواند.[۴]
افشای موقعیت مکانی حسابهای پرنفوذ فارسی و فعالان حقوق بشر
در بین اکانتهای فارسی نیز چهرههای ضدانقلاب بهدنبال انتشار لوکیشن تقریبی و واقعی خود هستند تا اتهامات را از خود رفع کنند. اکنون مشخص شده که اکانت توماج صالحی در آلمان، نرگس محمدی در اروپا، کانون حقوق بشر ایران در آلبانی تاسیس شده و در آمریکا مدیریت میشود و عدالت علی نیز در لیتوانی هدایت میشود. همچنین اکانت فلات ایران که در حوزه محیطزیست فعالیت دارد، در آمریکای شمالی هدایت شده و علی کریمی نیز با وجود حضور در آمریکا، اکانتش در انگلیس مدیریت میشود و اکانت مولوی عبدالحمید نیز ضمن حضور در ایران، در قطر مدیریت میشود. همچنین مشخص شد که ۶۱درصد از حسابهای فعال سازمان منافقین در آلمان مستقر هستند؛ این آمار نشان میدهد که آلمان به بزرگترین مرکز فعالیت سایبری این سازمان تبدیل شده است.[۵]
لوکیشن گیت در ایران
با توجه به فیلتر بودن پلتفرم ایکس در ایران، نمایش عبارت "Iran" در بخش موقعیت کاربری بدون هشدار استفاده از VPN، از سوی کاربران بهمعنی اتصال مستقیم از طریق اینترنت بدون فیلتر معروف به اینترنت سفید یا خط سفید تلقی شد؛ این نوع دسترسی اغلب در اختیار مسئولان، سیاستمداران، تکنسینها، برخی خبرنگاران، فعالان رسانهای و گردشگران قرار دارد. انتشار گسترده تصاویر پروفایلهایی با موقعیت «Iran» افشا کرد که تعدادی از چهرههایی که پیشتر از سیاستهای فیلترینگ حمایت کرده یا در برابر محدودیتهای اینترنتی سکوت کرده بودند، در عمل از اینترنت بدون فیلتر برخوردارند. گزارشها همچنین نشان میدهد شمار سیمکارتهای بدون فیلتر که پیشتر کمتر از سه هزار عدد بود، تا زمان این رخداد به حدود ۵۰ هزار مورد رسیده است.[۶]
واکنشها به لوکیشن گیت در ایران
افشای موقعیت جغرافیایی حسابهای کاربری در ایکس، فوراً به یک موضوع داغ و پرمناقشه در فضای مجازی ایران تبدیل شد و باعث شکلگیری چهار جریان اصلی در واکنش به این رخداد گشت:
مطالبهگران عدالت دسترسی: این گروه شامل منتقدان دولت، مخالفان سیاست فیلترینگ و کاربران عادی است. آنان این تفاوت در دسترسی را مصداق «تبعیض دیجیتال» و «آپارتاید اطلاعاتی» دانستند. این جریان خواستار لغو فیلترینگ برای همه یا سلب دسترسی آزاد یا خط سفید از مسئولان است.
تحلیلگران فنی: این گروه متشکل از کارشناسان فناوری اطلاعات، متخصصان شبکه و فعالان شفافسازی فضای مجازی است. این گروه ثابت کردند که نمایش عنوان «Iran» در مقابل حسابهای فیلتر شده، نشاندهنده اتصال مستقیم با IP ایرانی و استفاده از اینترنت آزاد است.
سیاستمداران میانهرو و اصلاحطلبان: برخی از این چهرههای این گروه که طیفهای مختلف اصلاحطلب و میانهرو هستند، استفاده از اینترنت سفید را به دولتهای پیشین نسبت داده یا بهکل آن را تکذیب کردند. دستهای دیگر نیز با مشاهده پیامدهای اجتماعی و سیاسی، بهسرعت موقعیت مکانی خود را به مناطق وسیعتری مانند «West Asia» (آسیای غربی) تغییر دادند تا از مرکز توجه دور بمانند.[۷]
پاسخ ایکس به جنجال لوکیشن گیت
پلتفرم ایکس در پی نگرانیها در خصوص حفظ حریم خصوصی و امنیت کاربران، بهویژه در مناطق پرخطر اعلام کرد که تدابیری برای محافظت از حریم خصوصی کاربران در کشورهایی که فعالیتهای مرتبط با آزادی بیان با «مجازات» یا «خطر امنیتی» همراه است، در نظر گرفته است؛ بهطوری که میتوانند بهجای نمایش نام دقیق کشور، گزینه نمایش «منطقه جغرافیایی گستردهتر» را انتخاب کنند.[۸]
پانویس
- ↑ «لوکیشن گیت؛ افشای اتصال چهرهها به اینترنت سفید»، وبسایت آی تی رسان.
- ↑ «لوکیشن گیت؛ افشای اتصال چهرهها به اینترنت سفید»، وبسایت آی تی رسان.
- ↑ «جنجال افشای موقعیت کاربران توییتر در آمریکا»، وبسایت آی تی آنالیز.
- ↑ «شرکت ایکس پته ضدانقلاب را روی آب ریخت!»، پایگاه خبری صراط.
- ↑ «ماجرای قابلیت جدید «ایکس» چیست/ میزبانی آلبانی و تلآویو از اکانتهای مشکوک و ضدایرانی»، وبسایت خبری مشرق نیوز.
- ↑ «لوکیشن گیت، رسوایی یا هشدار درباره وضعیت فیلترینگ؟»، وبسایت فرارو.
- ↑ «لوکیشن گیت؛ افشای اتصال چهرهها به اینترنت سفید»، وبسایت آی تی رسان.
- ↑ «ماجرای قابلیت جدید «ایکس» چیست/ میزبانی آلبانی و تلآویو از اکانتهای مشکوک و ضدایرانی»، وبسایت خبری مشرق نیوز.
منابع
- «جنجال افشای موقعیت کاربران توییتر در آمریکا»، وبسایت آی تی آنالیز، تاریخ درج مطلب: 3 آذر 1404ش.
- «شرکت ایکس پته ضدانقلاب را روی آب ریخت!»، پایگاه خبری صراط، تاریخ درج مطلب: 5 آذر 1404ش.
- «ماجرای قابلیت جدید «ایکس» چیست/ میزبانی آلبانی و تلآویو از اکانتهای مشکوک و ضدایرانی»، وبسایت خبری مشرق نیوز، تاریخ درج مطلب: 5 آذر 1404ش.
- «لوکیشن گیت، افشای اتصال چهرهها به اینترنت سفید»، وبسایت آی تی رسان، تاریخ درج مطلب: 4 آذر 1404ش.
- «لوکیشن گیت، رسوایی یا هشدار درباره وضعیت فیلترینگ؟»، وبسایت فرارو، تاریخ درج مطلب: 8 آذر 1404ش.