پیش‌نویس:آبشار بیشه

آبشار بیشه، آبشاری در دل کوه‌های زاگرس در منطقه بیشه.

آبشار بیشه از زیباترین و معروف‌ترین آبشارهای ایران است که در استان لرستان، در دل جنگل‌های بلوط و دامنه‌های رشته‌کوه زاگرس قرار دارد. این آبشار به‌عنوان چهل و هشتمین اثر ملی طبیعی در اسفند ۱۳۸۷ش در فهرست میراث طبیعی ایران ثبت شده است.

معرفی آبشار بیشه

آبشار بیشه در 65 کیلومتری شهرستان خرم‌آباد و 35 کیلومتری شهرستان دورود در بخش پاپی، شهر سپیددشت و روستای بیشه واقع شده است. این آبشار از شمال با کوه «ازگن» و از شرق با تپه‌های «کلاه‌کوه» احاطه شده است. آبشار بیشه در نزدیکی ایستگاه راه‌آهن بیشه و در کنار خط آهن تهران-خوزستان قرار دارد که مسیر ریلی آن از زیباترین مسیرهای ریلی ایران به‌شمار می‌رود.

ارتفاع آبشار بیشه تا نقطه برخورد به زمین حدود ۴۸ متر است و تا رسیدن به رودخانۀ سزار حدود ۱۰ متر دیگر جریان دارد. عرض تاج آبشار نیز حدود ۲۰ متر است. آب آبشار از چندین چشمۀ پرآب که در بالای آبشار و روبه‌روی ایستگاه قطار قرار دارند، تأمین می‌شود. این چشمه‌ها از دل کوه می‌جوشند و پس از عبور از میان کوه و درختان، آبشار بیشه را شکل می‌دهند. آبشار بیشه از ترکیب چند آبشار کوچک تشکیل شده است که در کنار هم از کوه‌های زاگرس سرازیر می‌شوند و در نهایت به رودخانۀ دائمی و پرآب سزار می‌ریزند.

منطقۀ اطراف آبشار، پوشیده از جنگل‌های بلوط، کوه‌های سرسبز و طبیعتی بکر و مه‌آلود است که چشم‌اندازی رؤیایی و دل‌انگیز ایجاد می‌کند. آب و هوای خنک و مطبوع، سرسبزی درختان و کوه‌های تماشایی، این مکان را به یکی از محبوب‌ترین مقاصد طبیعت‌گردی ایران تبدیل کرده است. گذر ریل قطار از کنار آبشار و طبیعت اطراف، منظره‌ای تماشایی و منحصر به فرد را به وجود آورده است.

ساکنان منطقه آبشار بیشه

ساکنان منطقۀ آبشار بیشه عمدتاً اهالی روستای بیشه هستند که در مجاورت آبشار و در دل طبیعت سرسبز زاگرس زندگی می‌کنند. روستای بیشه در دهستان سپیددشت، بخش پاپی شهرستان خرم‌آباد استان لرستان قرار دارد و نام محلی آن «بیشه پورم» است. اهالی روستا ارتباط نزدیکی با شهرهای اطراف و گردشگرانی دارند که برای بازدید از آبشار به این منطقه سفر می‌کنند.

همچنین مردم روستای بیشه به مهمان‌نوازی و مهربانی معروف هستند و بسیاری از گردشگران در سفر به آبشار، از بازارچه‌های محلی روستا نیز بازدید می‌کنند. شغل اصلی ساکنان، کشاورزی، دامداری و تولید محصولات محلی مانند گردو، عسل، کشک، لبنیات و روغن محلی است که بخشی از این محصولات به‌عنوان سوغات به گردشگران عرضه می‌شود. این روستا با طبیعت بکر و فرهنگ روستایی خود، بخشی از هویت منطقۀ آبشار بیشه را تشکیل می‌دهد.

آبشار بیشه و روستای بیشه در استان لرستان در مسیر ثبت جهانی شدن قرار گرفته‌اند. این منطقه به عنوان چهل و هشتمین اثر ملی طبیعی ایران ثبت شده و اکنون مقدمات ثبت جهانی روستای بیشه که در کنار آبشار واقع شده، در دست انجام است12.

روستای بیشه در مسیر جهانی شدن

روستای بیشه از بین 500 روستای کشور به‌عنوان یکی از ۸ روستای برتر برای ثبت جهانی انتخاب شده است و قرار است به‌عنوان دومین روستای ایران پس از ماسوله در فهرست جهانی ثبت شود. این اقدام توسط سازمان جهانی گردشگری (UNWTO) در حال پیگیری است و ثبت جهانی روستای بیشه نیازمند همکاری و رفع موانع مختلف است.

ویژگی‌های منحصربه‌فرد روستای بیشه، از جمله آبشار ثبت شدۀ ملی بیشه، پل راه‌آهن تاریخی، صنایع دستی متنوع، خدمات گردشگری قوی، مراکز اقامتی و حمل‌ونقل زمینی و ریلی، باعث شده این روستا در اولویت‌های ثبت جهانی قرار گیرد. رویداد «رود و ریل» نیز به‌منظور معرفی و ارتقای این منطقه در مسیر جهانی شدن برگزار شده است و حضور دبیرکل سازمان جهانی گردشگری در این رویداد نشان‌دهندۀ اهمیت آن است.

ثبت جهانی روستای بیشه به توسعۀ اقتصادی محلی، ایجاد برند بین‌المللی برای محصولات گردشگری و جذب تورهای ورودی کمک می‌کند و دروازه‌های نوینی برای گردشگری طبیعت‌گردی در ایران باز خواهد کرد.

پوشش گیاهی و جانوری منطقه آبشار بیشه

منطقۀ آبشار بیشه از نظر پوشش گیاهی بسیار متنوع و غنی است. مهم‌ترین گونه‌های گیاهی این منطقه عبارت‌اند از: درختان بلوط (گونه غالب جنگل‌های اطراف آبشار)، راش، افرا، زالزالک، بنه (پسته وحشی)، گردو و بادام کوهی، نارون، چنار و ارژن. علاوه بر این، در فصل بهار گل‌های وحشی و گیاهان دارویی مانند گل گاوزبان، گل ختمی، لاله، شقایق و بنفشه در اطراف آبشار می‌رویند که جلوه‌ای خاص به طبیعت منطقه می‌بخشند.

حیات وحش منطقۀ آبشار بیشه نیز بسیار متنوع است و زیستگاه گونه‌های مختلف جانوری به‌شمار می‌رود. از مهم‌ترین گونه‌های جانوری این منطقه می‌توان به خرس قهوه‌ای، پلنگ ایرانی، کل و بز، قوچ و میش، گرگ، روباه، شغال، گراز و سمور آبی و پرندگانی چون کبک، تیهو، بلدرچین، قرقی و انواع پرندگان بومی و مهاجر اشاره کرد. همچنین حوضچه‌های پرورش ماهی و ماهی‌های بومی رودخانه سزار که در پایین‌دست آبشار جریان دارد، نیز از جاذبه‌های گردشگری این منطقه است.

این تنوع گیاهی و جانوری، منطقۀ آبشار بیشه را به یکی از مهم‌ترین زیست‌بوم‌های طبیعی زاگرس تبدیل کرده است که نقش مهمی در حفظ اکوسیستم و همچنین جذب گردشگران طبیعت‌دوست دارد. حفظ این پوشش گیاهی و جانوری برای پایداری محیط زیست منطقه اهمیت زیادی دارد.

گردشگری

آبشار بیشه، یکی از جاذبه‌های طبیعی و گردشگری استان خوش آب‌وهوای لرستان است. احاطۀ این آبشار با کوه «ازگن» و تپه‌های «کلاه‌کوه»، بر زیبایی و جاذبۀ گردشگری این منطقه افزوده است. این آبشار هر ساله خصوصا در فصل بهار و تابستان گردشگران بسیاری را به خود جلب می‌کند. وجود آبشار و جاذبۀ گردشگری روستایی بیشه از یک طرف و درختان با طراوت جنگل بلوط از طرف دیگر، تلاقی آب و درخت را برای گردشگران فراهم آورده و بر زیبایی و انتخاب این مکان به عنوان منطقه گردشگری و تفریحی افزوده است.

روستای بیشه نیز از ظرفیت بالای گردشگریِ روستایی برخوردار است که از نظر کارشناسان، با فراهم آوردن زیرساخت‌های ارتباطی می‌تواند پیامدهای زیر را به دنبال داشته باشد:

• معرفی جاذبه‌های طبیعی گردشگری ایران؛
• افزایش جذب گردشگر و گسترش صنعت توریسم؛
• ایجاد شغل و افزایش درآمد برای مردمان محلی از طریق ارائۀ خدمات به گردشگران؛
• افزایش سود و توسعه اقتصادی برای استان و کشور؛
• معرفی و ارائۀ صنایع دستی، محصولات و غذاهای محلی به گردشگران؛
• حفظ و نگهداری منابع طبیعی به‌منظور بازدید گردشگر؛
• کاهش مهاجرت مردم روستا به شهر و ترغیب مردم محلی به گسترش و توسعۀ زندگی سالم روستایی؛
• عدم انهدام ذخایر طبیعی، دامی و کشاورزی.

منابع

• «آبشار بیشه»، وب‌سایت پرواز ما، تاریخ انتشار: 8 خرداد 1403ش.

• «آبشار بیشه»، وب‌سایت وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات، تاریخ بازدید: 2 خرداد 1404ش.
• «آبشار بیشه در روستای بیشه»، وب‌سایت bishehvillage، تاریخ انتشار: 10 خرداد 1402ش.
• «آبشار بیشه لرستان، تماشای شکوه آب در دل زاگرس»، وب‌سایت همسفرشیم، تاریخ انتشار: 8 فروردین 1404ش.
• «آبشار رؤیایی بیشه در لرستان+ فیلم»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: 2 اردیبهشت 1403ش.
• «آبشارهای لرستان بستر رونق صنعت سبز/ جذب سرمایه‌گذار برای بیشه»، وب‌سایت خبرگزاری مهر، تاریخ درج خبر: ۱۹ مرداد ۱۳۹۴ش.
• «بیشه خرم‌آباد از بین ۸ روستای گردشگری کشور برای ثبت جهانی انتخاب شد»، خبرآنلاین، تاریخ انتشار: 1 اردیبهشت 1403ش.
• «بیشه کجاست»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ انتشار: 12 بهمن 1392ش.
• جعفریان، لیلی، «ژئوتوریسم آبشارهای استان لرستان»، وب‌سایت دفتر انتشارات و فناوری آموزشی، تاریخ انتشار: 11 اسفند 1397ش.
• شیرواند، رمضان، «ژئوتوریسم آبشار بیشه لرستان»، دومین همایش ملی گردشگری، جغرافیا و محیط زیست پاک، 1394ش.
• نصیری، احسان و مهکویی، حجت، «بررسی نقش آبشار بیشه در توسعه و گردشگری روستای بیشه»، پنجمین کنفرانس علمی پژوهشی افق های نوین در علوم جغرافیا و برنامه ریزی معماری و شهرسازی ایران، 1396ش.