پیشنویس:بانک خون امام حسین
بانک خون امام حسین، مرکز جمعآوری خون اهدایی در روز عاشورا در افغانستان.
بانک خون امام حسین با ابتکار معاون رئیسجمهور اسبق افغانستان تأسیس شد تا با توسعهٔ فرهنگ اهدای خون داوطلبانه، از پدیده آسیبزای قمهزنی در ایام محرم جلوگیری کند. این مرکز که در ۱۳۸۸ش بهصورت رسمی توسط دولت نامگذاری شد، به سرعت مورد توجه عمومی قرار گرفت. این ابتکار موفق شد روز عاشورا را به نمادی از همیاری و نیکوکاری تبدیل کرده و اهدای خون را به رسم عمومی عزاداران حسینی در سراسر افغانستان بدل سازد. کارشناسان این پویش را مونهٔ موفقی از جایگزینی یک آسیب اجتماعی با یک عمل خیرخواهانه در چارچوب مناسک دینی ارزیابی میکنند.
نامگذاری بانک خون امام حسین
این مرکز، بهدلیل اینکه در روز عاشورا و بهمنظور مقابله با خرافات دینی و جلوگیری از قمهزنی در ایام سوگواری محرم تأسیس شد، «بانک خون امام حسین» نامگذاری شده است.[۱]
تاریخچه بانک خون امام حسین
در عاشورای ۱۳۸۷ش، محمد کریم خلیلی، معاون رئیسجمهور اسبق افغانستان، با اهدای خون به نیازمندان و سربازان مجروح، بانک خون امام حسین را تأسیس کرد که خیلی زود، با اقبال عمومی رو به رو شد. در همان سال، مردم بیش از ۴۵۰۰۰ سیسی خون به این بانک هدیه کردند.[۲] دولت افغانستان در ۱۳۸۸ش، بانک خون مرکزی وزارت صحت عامه را بهصورت رسمی، بانک خون امام حسین نامگذاری کرد و در عاشورای ۱۳۹۲ش، آمار رسمی میزان اهدای خون، ۱٬۶۰۰٬۰۰۰ سیسی در سراسر کشور اعلام شد.[۳] بعد از آن، نامگذاری رسمی دههٔ اول محرم به هفتهٔ اهدای خون، به مجلس نمایندگان پیشنهاد شد؛ اما این امربهدلیل رعایت نشدن تشریفات اداری در مجلس، رسمیت نیافت.[۴]
بانک خون امام حسین: از مقابله با خرافات تا نهادینهشدن فرهنگ اهدای خون
فرهنگسازی اهدای خون
این ابتکار، بهمرور زمان، به فرهنگ عمومی بدل شد و عزاداران حسینی در سراسر افغانستان با اهدای خون خود، از روز عاشورا تجلیل میکنند.[۵] بعد از تأسیس این بانک، کارمندان وزارت صحت عامه با راهاندازی پویش جمعآوری خون در روز عاشورا، به خانههای مردم، تکیهخانهها، مساجد و حسینهها میروند تا خون داوطلبان را جمعآوری کنند.[۶]
این پویش با ادامه تا چند روز بعد از عاشورا، تمام نیازمندیهای خون وزارت صحت عامه را تأمین میکند.[۷] تا قبل از حاکمیت دوبارهٔ طالبان، رئیسجمهور وقت، شخصیتهای سیاسی و دینی و مقامهای دولتی، در این پویش سراسری شرکت و با اهدای خون خود، مردم را نیز به این کار تشویق میکردند.[۸] ناصر مکارم شیرازی از مراجع تقلید شیعیان نیز تشکیل بانک خون امام حسین را ابتکاری خوب خواند و بر لزوم اجرای این طرح در کشورهای مختلف اسلامی تأکید کرد.[۹]
مقابله با خرافات دینی
قمهزنی در ایام محرم در میان عزاداران افغانستانی رواج پیدا کرده بود[۱۰] و در خیابانهای کابل، بیشتر از هر جای دیگری انجام میشد.[۱۱] این پدیده، از سوی علمای دین و مقامات دولتی، بهعنوان خرافه و آسیب اجتماعی شناخته[۱۲] و برای مقابله با آن، بانک خون امام حسین و پویش اهدای خون در ایام عاشورا، راهاندازی[۱۳] و مؤثر واقع شد. در حالحاضر، به جای قمهزنی، رسم اهدای خون در عاشورا، رایج شده است.[۱۴]
اهدای خون به مثابه آیین نوین عاشورایی
کارشناسان پویش اهدای خون در روز عاشورا را فراتر از یک اقدام فردی، یک آیین اجتماعی میدانند که فرهنگ عاشورایی را از حوزهٔ سوگواری صرف به قلمرو کنشگری مدنی و همبستگی اجتماعی ارتقا داده است. در سراسر افغانستان، گردهمایی عزاداران در شعبات بانک خون برای اهدای خون، یک بازتعریف معنایی از شهادت امام حسین است؛ به این معنا که ریختهشدن خون در راه نجات جان نیازمندان، جایگزین اَشکال آسیبزای عزاداری شده است.
این عمل داوطلبانه، ضمن تولید سرمایۀ اجتماعی و تقویت حس همنوعدوستی در میان اقشار مختلف، پیامی آشکار در برابر رفتار آسیبزای قمهزنی ارائه میکند. شهروندان با مشارکت فعال در این پویش، اعتقادات دینی خود را از طریق مداخلهٔ مؤثر اجتماعی ابراز میدارند. این کنش جمعی، نه تنها نیازهای درمانی فوری کشور را تأمین میکند، بلکه با تأکید بر لزوم اهدای خون در همه اوقات، مسئولیتپذیری اجتماعی را به مثابهٔ یک ارزش دائمی در سبک زندگی مؤمنانه نهادینه میسازد.[۱۵]
پانویس
- ↑ «ایجاد بانک خون امام حسین بهمنظور مقابله با انحرافات»، خبرگزاری رسا.
- ↑ «تاریخچۀ تأسیس بانک خون امام حسین»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «تاریخچۀ تأسیس بانک خون امام حسین»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «دهۀ اول ماه محرم، به نام هفتۀ اهدای خون نامگذاری شود»، خبرگزاری جمهور.
- ↑ «بانک خون امام حسین در وزارت صحت نامگزاری شد»، وبسایت پیام آفتاب.
- ↑ «بیشتر از چهارصد هزار سیسی خون در شهر کابل در روز عاشورا جمعآوری گردید»، وبسایت وزارت صحت عامه.
- ↑ «بانک خون امام حسین در وزارت صحت نامگزاری شد»، وبسایت پیام آفتاب.
- ↑ «اهدای خون در روز عاشورا به یک کمپاین سرتاسری مبدل شود،» خبرگزاری آوا.
- ↑ «حضرت آیت الله مکارم شیرازی: طرح بانک خون امام حسین در کشورهای اسلامی پیگیری شود»، خبرگزاری شفقنا.
- ↑ «بدعتها و خرافات را کنار بگذاریم»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «آیینهای محرم و عاشورا در ملل مختلف»، خبرگزاری پارس تودی.
- ↑ «سرور دانش: به جای زنجیرزدن به نیروهای امنیتی خون اهدا کنید»، وبسایت خامه پرس.
- ↑ «ایجاد بانک خون امام حسین بهمنظور مقابله با انحرافات»، خبرگزاری رسا .
- ↑ «آیینهای محرم و عاشورا در ملل مختلف»، خبرگزاری پارس تودی.
- ↑ «اهدای خون، فرهنگ عالی عاشورای حسینی را رشد میدهد»، خبرگزاری آوا.
منابع
- «آیینهای محرم و عاشورا در ملل مختلف»، خبرگزاری پارس تودی، تاریخ درج مطلب: ۱۶ آبان ۱۳۹۵ش.
- «اهدای خون در روز عاشورا به یک کمپاین سرتاسری مبدل شود،» خبرگزاری آوا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۳۹۳ش.
- «اهدای خون، فرهنگ عالی عاشورای حسینی را رشد میدهد»، خبرگزاری آوا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ آذر ۱۳۹۰ش.
- «ایجاد بانک خون امام حسین بهمنظور مقابله با انحرافات»، خبرگزاری رسا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ آبان ۱۳۹۷ش.
- «بانک خون امام حسین در وزارت صحت نامگزاری شد»، وبسایت پیام آفتاب، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۳۹۳ش.
- «بدعتها و خرافات را کنار بگذاریم»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۳۰ مهر ۱۳۹۴ش.
- «بیشتر از چهارصد هزار سیسی خون در شهر کابل در روز عاشورا جمعآوری گردید»، وبسایت وزارت صحت عامه، تاریخ درج مطلب: ۱۰ شهریور ۱۳۹۹ش.
- «تاریخچهٔ تأسیس بانک خون امام حسین»، وبسایت شفقنا، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۳۹۴ش.
- «حضرت آیتالله مکارم شیرازی: طرح بانک خون امام حسین در کشورهای اسلامی پیگیری شود»، خبرگزاری شفقنا، تاریخ در مطلب: ۱۹ آبان ۱۳۹۷ش.
- «دههٔ اول ماه محرم، به نام هفتهٔ اهدای خون نامگذاری شود»، خبرگزاری جمهور، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آبان ۱۳۹۳ش.
- «سرور دانش: به جای زنجیرزدن به نیروهای امنیتی خون اهدا کنید»، وبسایت خامه پرس، تاریخ درج مطلب: ۴ اکتبر ۲۰۱۶.