پیشنویس:کارآفرینی زنان
کارآفرینی زنان؛ ایجاد فرصتهای شغلی توسط زنان.
کارآفرینی زنان، سبب مشارکت آنها در فعالیتهای تولیدی و بهبود چرخهٔ اقتصادی کشور میشود. زنان، توانمندیهای زیادی در حوزهٔ کارآفرینی بهویژه در کسبوکارهای خانگی دارند. آشنایی و آگاهی زنان با ظرفیتهای نوین و پایدار کارآفرینی میتواند بانوان بسیاری را به کارآفرینی سوق دهد.
مفهومشناسی کارآفرینی زنان
کارآفرینی زنان نوعی فعالیت خودجوش و مجموعهای از رفتارهای خودبسنده است که منجر به شکلگیری کار تولیدی توسط بانوان میشود. بسیاری از فرصتهای شغلی برآمده از کارآفرینی زنان مربوط به مشاغل خانگی است. مشاغل خانگی، کسبوکارهایی هستند که بهدلیل ارزان و کمهزینهبودن آنها، مورد استقبال بانوان ایرانی قرار گرفته و درآمدزایی بالایی نسبت به سایر مشاغل دارند.[۱] در عصر حاضر که تقاضای کار نسبت به فرصتهای شغلی در جامعه بیشتر است، تمایل زنان ایرانی به کارآفرینی افزایش یافته است.[۲]
تاریخچه کارآفرینی زنان
مشارکت بانوان در امور اقتصادی و تولیدی، قدمتی به درازای تاریخ دارد. کارآفرینی زنان ایرانی در طول تاریخ به اشکال مختلف و متناسب با شرایط و امکانات، صورت گرفته است. نخریسی، تولید صنایعدستی مانند قالیبافی، گلیمبافی و حصیربافی، مشارکت در کشاورزی و دامپروری و تولید فرآوردههای دامی، نمونههای تاریخی از نقشآفرینی زنان در اقتصاد خانواده و جامعهٔ ایرانی است.[۳]
همکاری زنان با سایر اعضای خانواده در فعالیتهای تولیدی و سودآوری اقتصادی برای خانواده و کشور، همواره در خردهفرهنگهای ایرانی وجود داشته است؛[۴] اما امروزه با وجود افزایش میزان تحصیلات و آگاهی بانوان ایرانی، تمایل به راهاندازی کارهای تولیدی و توسعهٔ مشاغل خانگی که در طول تاریخ مهمترین منبع درآمد بانوان و سبب گردش چرخهٔ اقتصادی خانواده و جامعه بوده، کاهش یافته است. این درحالی است که بسیاری از کشورها همچنان بخش مهمی از بازار اشتغال خود را به کسبوکارهای خانگی اختصاص دادهاند.[۵]
ویژگیهای زنان کارآفرین
پژوهشگران در بررسی زنان کارآفرین به مجموعهای از ویژگیهای مشترک میان آنها دست یافتهاند که عبارت است از: شهامت غلبه بر موانع و رویارویی با ابهام، روابط اجتماعی مثبت،[۶] حس کمک به دیگران، تلاش برای ایجاد توازن بین زندگی خانوادگی و کار، هدفمندی و برنامهریزی درازمدت.[۷] این ویژگیها سبب افزایش تعامل اجتماعی آنها شده و تأثیر مستقیمی بر حضور فعالانهٔ آنها در عرصهٔ اشتغال و کسب درآمد دارد.[۸]
کارآفرینی معمولاً یک فعالیت دیربازده و نیازمند زمان است. بههمین دلیل، بانوان کارآفرین نیز زنانی هستند که خلاقیت و توفیقطلبی را با کنترل درونی و صبوری همراه میسازند و از قدرت تصمیمگیری و مهارت حل مسئله، مدیریت ریسک و شبکهسازی بهرهمند هستند.[۹]
در برخی پژوهشها کارشناسان در بررسی فرهنگ کارآفرینی به دو دسته از ویژگیهای زنان توجه کردهاند:
- ویژگیهای درونی: لازمهٔ گسترش فرهنگ کارآفرینی در بانوان، مثبتاندیشی، ایمان به توانمندیها، تفکر خلاق، عزت نفس، باور به ارزشهای دینی کار و افزایش ریسکپذیری است؛ به اعتقاد کارشناسان، وجود این ویژگیها در افزایش موفقیت کارآفرینی زنان تأثیر مستقیم دارد.
- ویژگیهای بیرونی: برخی عوامل، زمینهساز گسترش فرهنگ کارآفرینی در بانوان هستند، مانند مسؤلیتپذیری، مدیریت زمان، درک تغییر، کشف فرصتها و روحیه تعاون و کار گروهی.[۱۰]
بهرهمندی از مجموعه این ویژگیها موجب شده است که بانوان ایرانی طیف گستردهای از کسبوکارها را راهاندازی کنند و از استارتاپی که شبکهٔ زنان خانهدار را برای تهیهٔ غذای ایرانی به سفارش مشتری گرد آورده تا مجموعهای که زنان سرپرست خانوار یا بدسرپرست را به کار گرفته یا راهاندازی شرکتهای شناختهشده ملی و بینالمللی را در حوزههایی مانند حملونقل، صنعت، فناوری اطلاعات و تولید تجهیزات پزشکی و ملزومات دارویی، پوشش میدهند.[۱۱]
پیامدهای کارآفرینی زنان
در بعد فردی، گرایش زنان به فعالیتهای تولیدی سازگار با هویت و جنسیت زنانه بهویژه مشاغل خانگی، علاوه بر سودآوری برای آنها؛ سبب حس رضایتمندی، افزایش عزت نفس و کرامت در آنها میشود. از حیث اجتماعی نیز کارآفرینی بانوان سبب مقاومسازی اقتصاد، خودکفایی کشور و افزایش کمی و کیفی تولید ملی میشود.[۱۲]
همچنین کارآفرینی زنان، سبب تقویت مشارکت همگانی و کار گروهی بهویژه در مشاغل خانوادگی میشود.[۱۳] زنان کارآفرین با فعال کردن ظرفیت تولیدی خانواده میتوانند روحیه کار و تلاش را میان اعضای خانواده و بهویژه فرزندان، نهادینه کنند و از این راه، منزلت خود را نیز در خانواده و جامعه افزایش دهند.[۱۴]
دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی
برخی پژوهشگران با توجه به نقش تاریخی و پررنگ زنان در کامیابی اقتصادی جوامع و شناسایی فرصتهای کسب درآمد،[۱۵] آنها را برخوردار از توانمندی بالا در تعامل اجتماعی سازنده و تأثیرگذار در فرهنگ جامعه، توصیف کردهاند.[۱۶] در بررسی کارآفرینی زنان ایرانی، به دستاوردهای فرهنگی و اجتماعی زیر توجه شده است:
- افزایش تعامل اجتماعی زنان؛[۱۷]
- فرهنگسازی و ارتقای جایگاه کار و تلاش در جامعه؛
- راهاندازی و گسترش مشاغل خانوادگی در محیط امن برای تمام اعضای خانواده؛[۱۸]
- افزایش عملکرد در فعالیتهای تولیدی بهدلیل امنیت و آرامش زنان؛[۱۹]
- ایجاد خوداتکایی در زنان سرپرست خانوار؛[۲۰]
- افزایش مشارکت زنان در فعالیتهای اقتصادی؛
- احیای مشاغل خانگی و رونق صنایع دستی؛[۲۱]
- سازگاری اشتغال زنان با فرهنگ اصیل ایرانی؛[۲۲]
- ایجاد ظرفیتهای نوین برای اشتغال بانوان؛
- ارتقاء جایگاه اجتماعی بانوان.[۲۳]
چالشهای کارآفرینی زنان در ایران
امروزه با تغییر رویکردها و نگرشهای بانوان و جامعه نسبت به شغلهای زنانه و خانگی، بسیاری از زنان بار دیگر به خودباوری در صحنهٔ مشاغل خانگی رسیدهاند و برخی به کارآفرینان اثرگذار در جامعه تبدیل شدهاند.[۲۴] با وجود این، همچنان زنان کارآفرین با چالشهایی مواجه هستند که برخی عبارت است از:
- ناتوان انگاشتن زنان در ایجاد تعادل و هماهنگی بین کار و زندگی خانوادگی؛
- باورهای منفی یا نادرست دربارهٔ سود اقتصادی شغلهای خانگی زنان؛
- بیتوجهی به آموزش و توسعهٔ مهارتهای زنان در عرصهٔ کارآفرینی.[۲۵]
حمایتهای دولت از کارآفرینی زنان
با ابلاغ سیاستهای کلی اقتصاد مقاومتی، راهبرد نظام جمهوری اسلامی بر اقتصاد مقاومتی و کارآفرینی، متمرکز شده است و وزارت کار بهدلیل نقش و سهم چشمگیر بانوان، از آنها در کارآفرینی و گسترش مشاغل خانگی حمایت میکند. شهرداریها نیز مکلف شدهاند بازارهای موقت یا مکانهای مناسبی برای عرضهٔ محصولات صاحبان این دسته مشاغل مهیا و واگذار کنند.[۲۶] همچنین ارائهٔ وام و تسهیلات مالی متناسب با توانمندیها، مهارتها، ویژگیها و انگیزههای بانوان، تعریف شده است.[۲۷]
پانویس
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص3.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ . دنیاری و داودی، «بررسی مشاغل و فعالیتهای اقتصادی زنان شهری و روستایی در عصر قاجار براساس سفرنامهها و اسناد خارجی»، 1400ش، ص58.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص3.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص6.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص6.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص5.
- ↑ . «اسامی زنان کارآفرین ثروتمند و موفق در داخل کشور»، وبسایت کارنکن؛ «۱۰ بانوی کارآفرین ایران»، وبسایت برترینها.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص5.
- ↑ . ماهوشی، مبانی فرهنگ کارآفرینی، 1392ش، ص102.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ . ماهوشی، مبانی فرهنگ کارآفرینی، 1392ش، ص107.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص5.
- ↑ . دنیاری و داودی، «بررسی مشاغل و فعالیتهای اقتصادی زنان شهری و روستایی در عصر قاجار براساس سفرنامهها و اسناد خارجی»، 1400ش، ص58.
- ↑ . ماهوشی، مبانی فرهنگ کارآفرینی، 1392ش، ص107.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص5.
- ↑ ده بانوی کارآفرین ایران»، وبسایت برترینها.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
- ↑ خنیفر، کارآفرینی در نظام ارزشی، 1387ش، ص72.
- ↑ خنیفر، کارآفرینی در نظام ارزشی، 1387ش، ص72.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص6.
- ↑ ماهوشی، مبانی فرهنگ کارآفرینی، 1392ش، ص102.
- ↑ . ماهوشی، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، 1396ش، ص3.
- ↑ . «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا.
منابع
- «اسامی زنان کارآفرین ثروتمند و موفق در داخل کشور»، وبسایت کارنکن، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
- خنیفر، حسین، کارآفرینی در نظام ارزشی، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۸۷ش.
- دنیاری، سکینه و داودی، امین، «بررسی مشاغل و فعالیتهای اقتصادی زنان شهری و روستایی در عصر قاجار بر اساس سفرنامهها و اسناد خارجی: «مشاغل تولیدی و خدماتی»(۱۲۱۲–۱۳۲۴ه.ق)»، پژوهشنامه تاریخ اجتماعی و اقتصادی، شماره ۲، ۱۴۰۰ش.
- «۱۰ بانوی کارآفرین ایران»، وبسایت برترینها، تاریخ درج مطلب: ۹ بهمن ۱۳۹۶ش.
- ماهوشی، افشین. مبانیفرهنگ کارآفرینی، تهران، دانشگاه آزاد اسلامی، ۱۳۹۲ش.
- ماهوشی، افشین، «نقش زنان در توسعه کارآفرینی»، دومین همایش ملی جایگاه زنان در کارآفرینی و توسعه پایدار، ۱۳۹۶ش.
- «ویژگیها زنان موفق کارآفرین چیست؟»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ درج مطلب: ۱۱ بهمن ۱۴۰۰ش.
| زنان در ادیان | |
|---|---|
| زن در جامعه | |
| زن در سیاست | |
| زن در خانواده | |
| افراد مرتبط | |
| مشاغل زنانه | |
| اخلاق زنان | |
| حقوق زنان | |
| تاریخ زنان | |
| زن در ادبیات و فرهنگ | |
