پیشنویس:نصرت الهی
نصرت الهی؛ یاریگری خداوند نسبت به مخلوقات و بهویژه انسانها.
نصرت الهی به معنای یاری، کمک و همراهی خداوند با مؤمنان است که در قرآن به دو شکل تکوینی (زندگیبخشی و روزیرسانی) و تشریعی (هدایت و تکامل انسان) ظهور میکند. نمونههای آن در قرآن شامل نجات و پیروزی پیامبران، رفع گرفتاریها و موفقیت مؤمنان است. بهرهمندی از نصرت الهی مستلزم ایمان، ایستادگی در برابر زشتیها، تلاش، تقوا، دعا و رعایت حدود الهی است. ابزارهای این نصرت میتوانند از طریق معجزه، امدادهای غیبی، آرامش قلب، غلبه بر دشمنان، الهام به مؤمنان و گسترش محبت و انس میان انسانها تحقق یابند. نصرت الهی همواره وعدهای ثابت برای مؤمنان است و اغلب از راههایی ناپیشبینیشده به آنها میرسد.
مفهومشناسی نصرت الهی
نُصرَت بهمعنای یاری،[۱] کمککردن،[۲] همکاری[۳] و نیکیکردن[۴] است. نصرت الهی از منظر قرآن، گاهی تکوینی و ناظر به زندگی بخشیدن و روزی دادن به مخلوقات است و گاهی تشریعی و ناظر به ارادهٔ خدا برای هدایت و تکامل انسان است.[۵]
نصرت الهی در قرآن
مؤمنان، وعدههای الهی را در زندگی دنیوی تجربه میکنند و میدانند که نصرت خدا از راههای گوناگون و با واسطههایی از جنس فرشتگان یا انسانها، محقق میشود.[۶] خداوند در قرآن وعده داده است که اگر مؤمنان، دین را با مال و جان خویش یاری کنند، خدا نیز آنان را به اشکال گوناگون یاری میکند.[۷] عروج عیسی بهسوی خدا،[۸] حاصلخیزی سرزمینی و به دولت رسیدن یوسف،[۹] دفع غم و غصهٔ یونس،[۱۰] سرد شدن آتش بر ابراهیم،[۱۱] پیروزی و موفقیت آشکار محمد،[۱۲] نجات نوح در طوفان،[۱۳] نجات لوط،[۱۴] شعیب،[۱۵] صالح،[۱۶] هود،[۱۷] و موسی[۱۸] از عذابهایی که بر قوم آنها نازل شد و همچنین پیروزی و آرامش مؤمنان،[۱۹] از جمله نصرتهای الهی مورد اشارهٔ قرآن است.
عوامل نصرت الهی
قرآن، یاری رساندن به مؤمنان را سنت ثابت الهی دانسته است؛ البته مؤمنان نیز باید شرایط بهرهمندی از این نصرت را فراهم کنند.[۲۰] این شرایط عبارتاند از:
- بهرهگیری از تمام تواناییها؛[۲۱]
- به صحنه آمدن شخصیتهای فعّال و مخلص؛[۲۲]
- پاسداری از پیمانی که خدا بر عهده انسان نهاده؛
- دوری از نواهی و زشتیها؛
- باور به خدا، آخرت، بهشت و رضوان الهی؛[۲۳]
- ایستادگی در برابر آدابورسوم نادرست؛
- قیام به حدود و احکام الهی؛[۲۴]
- پایداری در سختیها و مشکلات؛[۲۵]
- یاریرساندن به بندگان خدا؛[۲۶]
- تقوا؛
- دعا؛[۲۷]
- نماز خواندن و روزه گرفتن؛[۲۸]
- باور به اینکه همهچیز در دست خدا است؛[۲۹]
- یاری کردن خداوند.[۳۰]
ابزارهای نصرت الهی
از نظر قرآن، نصرت الهی برای همهٔ مؤمنان است و خدا آنان را در صورت تحقق شرایط، با راههای گوناگون یاری میکند. گاهی این نصرت الهی از جایی میرسد که انسان گمان نمیکند.[۳۱] برخی ابزارهای نصرت الهی که در قرآن ذکر شده، عبارتاند از:
- الفت و انس؛[۳۲]
- استجابت دعا؛[۳۳]
- معجزه و استدلال؛[۳۴]
- اعطای حکومت؛[۳۵]
- غلبه در جنگ؛[۳۶]
- سکینه و آرامش؛[۳۷]
- هلاکت دشمن؛[۳۸]
- امدادهای غیبی؛[۳۹]
- افزایش پیروان؛[۴۰]
- نجات از خطرها؛[۴۱]
- خنثیکردن حیلهها؛[۴۲]
- الهام به مؤمنان.[۴۳]
پانویس
- ↑ قرشی بُنابی، قاموس قرآن، 1371ش، ج7، ص72.
- ↑ راغب اصفهانی، مفردات ألفاظ القرآن، ذیل واژه نصر.
- ↑ ابنمنظور، لسان العرب، ج5، ذیل واژه نصر
- ↑ ابنفارس، معجم مقاییس اللغة، ج5، ذیل واژه نصر
- ↑ خسروی حسینی، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، 1369ش، ج4، ص347.
- ↑ سوره احزاب، آیه 22؛ سوره انفال، آیات 123-126؛ سوره روم، آیات 4-6؛ سوره آلعمران، آیه 13.
- ↑ سوره محمد، آیه 7.
- ↑ سوره آل عمران، آیه 55.
- ↑ سوره یوسف، آیه 56
- ↑ سوره انبیاء، آیه 88
- ↑ سوره انبیاء، آیه 69
- ↑ سوره فتح، آیه1.
- ↑ سوره یونس، آیه 73.
- ↑ سوره یونس، آیه 73.
- ↑ سوره هود، آیه94.
- ↑ سوره هود، آیه 66.
- ↑ سوره هود، آیه 58.
- ↑ سوره شعراء، آیه 65.
- ↑ سوره آل عمران، آیه 123؛ سوره توبه، آیه 26؛ سوره فتح، آیه 4.
- ↑ منصوری، «شرایط بهرهمندی از نصرت الهی»، وبسایت سماموس.
- ↑ سوره یوسف، آیه۱۱۰.
- ↑ خسروی حسینی، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، 1369ش، ج4، ص347.
- ↑ سوره احزاب، آیات 21-22.
- ↑ لطفیزاده، «نصرت الهی نصیب چه کسانی میشود؟» خبرگزاری بینالمللی قرآن.
- ↑ سوره بقره، آیه 250؛ سوره انعام، آیه 34؛ سوره یوسف، آیه 110؛ سوره بقره، آیه 214؛ سوره انبیاء، آیه 105.
- ↑ سوره هود، آیه 30.
- ↑ سوره غافر، آیه۶۰.
- ↑ «راههای بهرهمندی از یاری خداوند کدامند؟»، وبسایت ستاره.
- ↑ سوره حدید، آیات 22-23؛ سوره انفال، آیه 60؛ سوره بقره، آیه 249.
- ↑ سوره محمد، آیه 7.
- ↑ منصوری، «شرایط بهرهمندی از نصرت الهی»، وبسایت سماموس.
- ↑ سوره انعام، آیه 11 و سوره ابراهیم، آیه 27.
- ↑ سوره انبیاء، آیات76 و 84 و 88 و 90؛ سوره شوری، آیه 26؛ سوره یوسف، آیه 34؛ سوره نوح، آیه 26.
- ↑ سوره حدید، آیه 25.
- ↑ سوره نساء، آیه 54.
- ↑ سوره توبه، آیه 25.
- ↑ سوره تویه، آیه 40.
- ↑ سوره اعراف، آیه 136.
- ↑ سوره آل عمران، آیه 124 و سوره سوره حشر، آیه 25.
- ↑ سوره صف، آیه 9.
- ↑ سوره عنکبوت، آیه 15.
- ↑ سوره انفال، آیه 18.
- ↑ سوره قصص، آیه 7.
منابع
- قرآن مجید.
- ابنفارس، احمد، معجم مقاییس اللغة، قم، مکتب الإعلام الإسلامی، ۱۴۰۴ق.
- ابنمنظور، محمد بن مکرم، لسان العرب، بیروت، دارالفکر، ۱۳۷۵ق.
- جوهری، اسماعیل بن حماد، الصحاح: تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت، دارالعلم للملایین، ۱۴۰۴ق
- خسروی حسینی، سید غلامرضا، ترجمه و تحقیق مفردات الفاظ قرآن، تهران، مرتضوی، ۱۳۶۹ش.
- راغب اصفهانی، حسین بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دار الشامیة، ۱۴۱۲ق.
- «راههای بهرهمندی از یاری خداوند کداماند؟»، وبسایت ستاره، تاریخ درج مطلب: ۸ آذر ۱۴۰۰ش.
- منصوری، خلیل، «شرایط بهرهمندی از نصرت الهی»، وبسایت سماموس، تاریخ درج مطلب: ۱۷ آذر ۱۴۰۱ش.
- قرشی بنابی، علیاکبر، قاموس قرآن، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۳۷۱ش.
- لطفیزاده، محمد، «نصرت الهی نصیب چه کسانی میشود؟»، خبرگزاری بینالمللی قرآن، تاریخ درج مطلب: ۲۶ فروردین ۱۳۹۹ش.