پیش‌نویس:نجف‌آباد

نمای بالا از شهر نجف آباد

نجف‌آباد؛ یکی از شهرهای غربی استان اصفهان.

نجف‌آباد، شهری تاریخی در ۲۹ کیلومتری غرب اصفهان با وسعت ۴۱۶۰ کیلومتر مربع و آب و هوای نسبتاً خشک است. این شهر در دوران شاه‌عباس صفوی و با طرح شیخ بهایی ساخته شد که نظام‌مند و هماهنگ با نیاز کشاورزان و صنعتگران بود. جاذبه‌های تاریخی آن شامل برج‌های کبوترخانه، ارگ شیخ بهایی، قلعه قمیشلو، خانه نوریان و کاروان‌سراها است. نجف‌آباد مهد علم و ایثار بوده و مفاخر برجسته‌ای همچون آیت‌الله ایزدی و پرفسور ابراهیم اسرافیلیان از آن برخاسته‌اند.

این شهر با ۲۳۷۷ شهید، سرانه بالای شهدا را در استان و کشور دارد. صنایع دستی مانند گیوه‌دوزی و قالی‌بافی و غذاهای سنتی همچون کباب‌شامی و گُندی، فرهنگ غنی آن را نشان می‌دهد. همچنین دانشگاه‌ها و حوزه‌های علمیه متعدد، نجف‌آباد را به قطب آموزشی و پژوهشی منطقه تبدیل کرده‌اند.

معرفی نجف آباد

شهر نجف‌آباد در ۲۹ کیلومتری غرب اصفهان، گستره‌ای در حدود ۴۱۶۰ کیلومتر مربع دارد و دارای دو بخش مرکزی و مهردشت، شش شهر (شهرهای نجف‌آباد، گلدشت، جُوزْدان، دِهَقْ، عَلَویجه و کَهریزسَنگْ)، پنج دهستان (صفائیه، صادقیه، جوزدان، حسین‌آباد و اَشَن) و ۱۴ روستا است. این شهر آب و هوای نسبتاً خشک دارد. بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۵ش، جمعیت این شهرستان حدود ۳۱۹۲۰۰ نفر بوده است.

پیشینه نجف آباد

شهر نجف‌آباد در دورۀ شاه‌عباس صفوی (۹۹۶-۱۰۳۸ق) و با طرح ویژه‌ای از شیخ بهایی (۹۵۳-۱۰۳۱ق) بنا شده است. طرح او برای ساخت شهر، از چنان نظم و دقتی برخوردار بود که علاوه بر داشتن سبک شهرهای امروزی، تقسیم آب قنوات آن، نیازهای کشاورزان، دامداران و صنعتگران را برطرف می‌کرد.

جاذبه‌های گردشگری نجف آباد

نمای بیرونی برج کبوترخانه، نجف آباد، حجتی، بوستان زندگی (محله‌ی بهارستان)

یکی از جاذبه‌های گردشگری شهرستان نجف‌آباد، کبوترخانه‌ها است. کبوترخانه یا برج کبوتر، مکانی در میان مزارع بوده که محل مناسبی برای زندگی کبوترها فراهم می‌کرده ‌است. از کود‌های جمع‌آوری شده در این برج‌ها برای کشاورزی، صنعت (چرم‌سازی) و صنایع نظامی (باروت) استفاده می‌کرده‌اند. ارگ شیخ بهایی (هفت برج خارون)، برج‌‌های دوقلوی صفا (آق غلامعلی) از جمله همین کبوترخانه‌ها هستند.

یکی دیگر از مکان‌های دیدنی شهر نجف‌آباد قلعۀ قمیشلو است. این قلعه در ۱۲ کیلومتری شمال‌ شرق تیران واقع شده ‌است. قمیشلو واژه‌ای ترکی و به‌معنای نیزار است. این قلعه را یکی از شاهزادگان قاجار در این مکان خوش آب‌وهوا، برای گردش و تفریح بنا کرده است.

از دیگر مکان‌های دیدنی نجف‌آباد، خانۀ تاریخی نوریان (مکتب‌خانۀ خواجه نصیر) است. این خانه، اولین مکتب‌خانۀ نجف‌آباد است که در اواخر دوران قاجار و اوایل دوران پهلوی ساخته‌ شده ‌است.

حسنیچه یکی از روستاهای توابع مهردشت است و کاروان‌سرای آن نیز به همین نام شهرت یافته ‌است. این کاروان‌سرا، استراحتگاه‌ کاروان‌های مسیر اصفهان به گلپایگان در عهد صفویه بود. کاروان‌سرای جلوگیر نیز از آثار تاریخی نجف‌آباد است که به ثبت ملی رسیده است. همچنین قنات‌های متعددی مانند احمدآباد، پایین‌آباد، جنت‌آباد، شور، سفید دالو در شهر نجف‌آباد وجود دارد.

امامزاده ساره مریم، پارک ملی قمیشلو، خانۀ مهرپرور (موزۀ مردم‌شناسی)، کاروان‌سرای جلوگیر، عصارخانه آقا، مسجد تاریخی نصیر، حوزۀ علمیۀ الحجۀ (مدرسۀ شیخ ابراهیم ریاضی)، حمام اخوت، خانۀ تاریخی لطفی نیز از دیگر جاذبه‌های گردشگری نجف‌آباد است.

مفاخر و مشاهیر

از میان علمای برجستۀ شهرستان نجف‌آباد می‌توان به آیت‌الله حسینعلی منتظری، آیت‌الله ایزدی، ‌آیت‌الله سیدعلی نجف‌آبادی استادِ سیده نصرت‌بیگم امین، آیت‌‌الله ابراهیم امینی صاحب کتاب آیین همسرداری، ابوالقاسم پاینده نگارندۀ کتاب نهج‌الفصاحۀ و پرفسور ابراهیم اسرافیلیان (رئیس سابق دانشگاه علم و صنعت ایران و دانشگاه تربیت معلم تهران و از پایه‌گذاران انقلاب فرهنگی ایران) اشاره کرد.

نجف آباد با ۲۳۷۷ شهید در دوران جنگ ایران و عراق، از نظر سرانه شهدا بیشترین آمار را در استان اصفهان و کشور به خود اختصاص داده‌است. شهدای نامداری هم‌چون احمد کاظمی و غلامرضا یزدانی (از شهدای عرفه)، محمد منتظری و محسن حججی از اهالی شهرستان نجف‌آباد هستند. فراوانی علما، اندیشمندان و شهیدان در نجف‌آباد، موجب شده است که این شهر با عنوان شهر علم و ایثار و شهادت، شناخته شود.

کیومرث پوراحمد و پروین‌دخت یزدانیان، از هنرمندان مشهور سینما و تلویزیون نیز اهل نجف‌آباد هستند.

تصویر گُندی نجف آباد

صنایع دستی نجف آباد

گیوه‌دوزی (گیوه ملکی)، تخت‌کشی، قالی‌بافی، چاقوسازی، سبدبافی (لوده بافی)، نمدمالی و قفل‌سازی، از صنایع دستی نجف‌آباد است.

غذاهای سنتی نجف آباد

کباب‌شامی، گُندی، کوفته، آب‌گوشت غوره، کماج، کاچی، آماج کدو و شوربا از غذاهای سنتی نجف‌آباد است.

مراکز علمی و تحقیقاتی نجف آباد

از مراکز علمی و تحقیقاتی نجف‌آباد می‌توان به دانشگاه آزاد اسلامی، دانشگاه فرهنگیان، دانشگاه پیام نور، دانشگاه فنی و حرفه‌ای سمیه، مؤسسۀ آموزش عالی غیرانتفاعی و غیردولتی نجف‌آباد، مرکز تحقیقات معلمان، حوزۀ علمیۀ امام المنتظر (برادران) و حوزه‌های علمیۀ زهرائیه و فاطمیه و ام‌الائمه (بانوان) اشاره کرد.

منابع

• «اولین حوزه های علمیه خواهران کشور در نجف آباد راه اندازی شدند»، وب‌سایت خبرگزاری ایمنا، تاریخ انتشار: ۱۶ مرداد ۱۳۹۳ش.
• «خانه تاریخ نوریان»، وب‌سایت وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «دیدنی‌های نجف‌آباد» وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «شهرستان نجف آباد»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی استان اصفهان شهرستان نجف‌آباد،‌ تاریخ بازدید ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «قدمت شهر نجف‌آباد»، وب‌سایت اینجا اصفهان، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «قلعه حسنیچه»، وب‌سایت وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «قلعه قمیشلو»، وب‌سایت وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «کاروان‌سرای جلوگیر»، وب‌سایت ویکی پدیا، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «گزارشی از حوزه علمیه نجف‌‌آباد»، وب‌سایت تبیان، تاریخ انتشار: ۸ فروردین ۱۳۸۹ش.
• «معرفی اجمالی حوزه علميه زهرائيه نجف‌آباد»، وب‌سایت نجف‌آباد نگار، تاریخ بازدید: ۲۲مرداد ۱۴۰۱ش.
• «معرفی مرکز تحقیقات معلمان نجف آباد سال۹۰-۸۹»، وب‌سایت مرکز تحقیقات معلمان نجف‌آباد، تاریخ انتشار: ۲۱ دی ۱۳۸۹ش.
• «معرفی نجف‌آباد»، وب‌سایت استان‌داری اصفهان فرمان‌داری ویژه شهرستان نجف‌آباد، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.
• «مفاخر و مشاهیر نجف‌آباد»، وب‌سایت شهر الکترونیک نجف‌آباد، تاریخ بازدید: ۷ مرداد ۱۴۰۱ش.