پرش به محتوا

پیش‌نویس:شخصیت‌پردازی فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
imported>امان الله فصیحی
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>زهرا فاضل
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱: خط ۱:
<ref group="دیدگاه">نویسنده گرامی شما دارید از منطق ویکی نگاری فاصله میگیرید. مقالات شما حالت تحلیلی و ترویجی به خود میگیرد. بی طرفی هم در آن رعایت نمی شود. مدام در حال توصیه و تجویز هستید. منابعی را که استفاده میکنید ارتباط مستقیم با مدخل ندارد. باید فقط و فقط مطالبی بیاید که در ارتباط با مدخل تولید شده است. از هوش مصنوعی فقط برای ویرایش استفاده کنید نه تولید محتوا. اشتباهات قبلی مدام در مقالات تکرار میشود. مقالات منسجم نیست. باید مقاله دارای یک روایت منسجم و ساختار منطقی باشد.  </ref><big>'''شخصیت‌پردازی فرهنگی'''</big>؛ آینۀ هویت، ابزار انتقال معنا و موتور محرک اقتصاد کاراکتر<ref group="دیدگاه">واقعا شخصیت پردازی فرهنگ این است؟ </ref>.<br>
<big>'''شخصیت‌پردازی فرهنگی'''</big>؛ فرآیندی متکی بر بازتاب هویت جمعی، ارزش‌های بومی و نشانه‌های فرهنگی در ساخت و پرداخت کاراکتر.<br>


شخصیت‌پردازی فرهنگی یا شخصیت‌سازی فرهنگی، فراتر از تکنیکی هنری در حوزه‌های فرهنگی، به نقش بنیادین شخصیت‌ها در بازنمایی و شکل‌دهی به نظام اجتماعی و فرهنگی اشاره دارد. در بسیاری از جوامع، خلق و ترویج شخصیت‌ها به‌عنوان ابزاری استراتژیک برای انتقال پایدار ارزش‌ها، تولید معنای جمعی و تأثیرگذاری بر [[سبک زندگی]] تلقی می‌شود. در دیدگاه‌های فرهنگی‌تربیتی استدلال می‌شود که حضور مؤثر این شخصیت‌ها در ساحت [[سرگرمی]] و [[رسانه]] می‌تواند به انتقال و نهادینه‌سازی ارزش‌های بنیادین مانند ارزش‌های بومی یا معنوی در زندگی روزمرۀ کودکان و نوجوانان کمک کرده و بر مسیر فرهنگی نسل آینده تأثیر بگذارد.  
شخصیت‌پردازی فرهنگی یا شخصیت‌سازی فرهنگی، پُلی میان خلاقیت هنری و میراث فرهنگی یک جامعه بوده و با بهره‌گیری از عناصر هویت ملی، اسطوره‌ها، روایت‌های تاریخی، ارزش‌های دینی و سنت‌های اجتماعی، شخصیت‌هایی می‌آفریند که نه‌تنها نقش‌آفرینان یک داستان، فیلم یا اثر هنری هستند بلکه به‌عنوان بازتابی از تجربۀ زیسته و ذهنیت جمعی جامعه نیز عمل می‌کنند. در این شیوه، خالق اثر با استفاده از نمادها، گویش‌ها، رفتارهای اجتماعی، الگوهای تربیتی و دغدغه‌های واقعی مردم، به شخصیت عمق و باورپذیری می‌بخشد و او را از یک «کاراکتر ساده» به یک «نشانۀ فرهنگی» تبدیل می‌کند؛ نشانه‌ای که می‌تواند ارزش‌های مشترک را تقویت کرده، الگوهای رفتاری مثبت را ترویج داده و پیوند میان گذشته و امروز را از راه قصه و هنر زنده نگه دارد.
==تعریف شخصیت‌پردازی فرهنگی==
==تعریف شخصیت‌پردازی فرهنگی==
شخصیت‌پردازی فرهنگی به فرآیند خلق و بازنمایی شخصیت‌هایی گفته می‌شود که در بستر [[فرهنگ]]، [[ارزش‌ها]] و [[جهان‌بینی]] یک جامعه شکل گرفته و حامل پیام‌های هویتی، اجتماعی و اخلاقی آن فرهنگ هستند. در این نوع شخصیت‌پردازی، [[شخصیت]] نه‌تنها مجموعه‌ای از غرایز و صفات فردی بوده، بلکه حاصل تعامل میان طبیعت درونی انسان و تجارب اکتسابی او در [[محیط فرهنگی]] و اجتماعی به‌شمار می‌آید.<ref>[https://www.ricac.ac.ir/news/4542/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D رضایی، «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref> <br>همچنین، شخصیت فرهنگی، نمود عینی فرهنگ در رفتار، گفتار و سبک زندگی افراد بوده و از همین‌رو، در آثار هنری و [[محصولات فرهنگی]]، نقش یک «آینۀ فرهنگی» را ایفا می‌کند. خالق اثر فرهنگی با تکیه بر تخیل و درک عمیق از جامعه، شخصیت‌هایی می‌آفریند که می‌توانند همزمان واقعی و الهام‌بخش باشند؛ شخصیت‌هایی که گاه بازتاب انسان‌های عادی‌ بوده و گاه فراتر از واقعیت رفته و به اسطوره‌ها و نمادهای فرهنگی تبدیل می‌شوند.<ref>یونسی، هنر داستان نویسی، 1341ش، ص22.</ref> <br>در این چارچوب، شخصیت‌پردازی فرهنگی شیوه‌ای از بازنمایی [[هویت]] در زندگی روزمره است. از کودکی که با عروسک یا انیمیشنی بومی خو می‌گیرد تا بزرگسالی که ارزش‌های خود را از قهرمانان فرهنگی جامعه الهام می‌گیرد، همگی در یک زنجیرۀ شخصیت‌پردازی فرهنگی قرار دارند. به این معنا، هر شخصیت فرهنگی، حامل بخشی از [[حافظۀ جمعی]] و تجربۀ زیستۀ یک ملت است.<ref>آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص580.</ref>
شخصیت‌پردازی فرهنگی به فرآیند خلق و بازنمایی شخصیت‌هایی گفته می‌شود که در بستر فرهنگ، ارزش‌ها و جهان‌بینی یک جامعه شکل گرفته و حامل پیام‌های هویتی، اجتماعی و اخلاقی آن فرهنگ هستند.<ref> [https://www.ricac.ac.ir/news/4542/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D رضایی، «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref> شخصیت فرهنگی، نمود عینی فرهنگ در رفتار، گفتار و سبک زندگی افراد بوده و نقش یک «آینۀ فرهنگی» را ایفا می‌کند. این شخصیت می‌توانند همزمان واقعی و الهام‌بخش باشند؛ شخصیت‌هایی که گاه بازتاب انسان‌های عادی‌ بوده و گاه فراتر از واقعیت رفته و به اسطوره‌ها و نمادهای فرهنگی تبدیل می‌شوند.<ref>یونسی، هنر داستان نویسی، 1341ش، ص22.</ref><br>
==بافت جهانی و مدل‌های شخصیت‌پردازی فرهنگی==
شخصیت‌پردازی فرهنگی پدیده‌ای جهانی است که در هر بستر فرهنگی، با رویکردها و اهداف متفاوتی دنبال می‌شود. از مهمترین شخصیت‌پردازی‌های فرهنگی می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
در این چارچوب، شخصیت‌پردازی فرهنگی شیوه‌ای از بازنمایی هویت در زندگی روزمره است. از کودکی که با عروسک یا انیمیشنی بومی خو می‌گیرد تا بزرگسالی که ارزش‌های خود را از قهرمانان فرهنگی جامعه الهام می‌گیرد، همگی در یک زنجیرۀ شخصیت‌پردازی فرهنگی قرار دارند. به این معنا، هر شخصیت فرهنگی، حامل بخشی از حافظۀ جمعی و تجربۀ زیستۀ یک ملت است.<ref>آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص580.</ref>  
==مدل‌های جهانی و رویکرد ایرانی در شخصیت‌پردازی فرهنگی==
شخصیت‌پردازی فرهنگی پدیده‌ای جهانی است که در هر بستر فرهنگی، با رویکردها و اهداف متفاوتی دنبال می‌شود.
===مدل آمریکایی===
===مدل آمریکایی===
این مدل که اغلب توسط شرکت‌هایی همچون دیزنی، پیکسار و مارول پیشگام شده، بر جذابیت بصری، روایت جهانی و همه‌پسند و اقتصاد کاراکتر تمرکز دارد. هدف اصلی در این رویکرد، خلق شخصیت‌هایی با پتانسیل تجاری و فراگیر بوده که بتوانند در زنجیره‌ای از محصولات مانند [[فیلم]]، [[پوشاک]]، [[شهربازی]] و [[اسباب‌بازی]] ثروت‌آفرینی کنند. تمرکز بر مفاهیمی همچون فردگرایی، قهرمان‌گرایی و کشمکش خیر و شر، از ویژگی‌های بارز این مدل است.<ref>[https://namafar.ir/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/?utm_source=chatgpt.com «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر.]</ref>  
بر جذابیت بصری، روایت جهانی و همه‌پسند و اقتصاد کاراکتر تمرکز دارد. هدف اصلی، خلق شخصیت‌هایی با پتانسیل تجاری و فراگیر بوده که بر مفاهیمی مانند فردگرایی و قهرمان‌گرایی تأکید می‌کنند.<ref>[https://namafar.ir/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/?utm_source=chatgpt.com «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر.]</ref>  
===مدل ژاپنی===
===مدل ژاپنی===
این مدل در قالب [[انیمه]] و [[مانگا]] ظهور کرده، بر عمق‌بخشی به شخصیت‌ها، پرداختن به مفاهیم فلسفی و هستی‌شناسانه مانند تنهایی، [[مسئولیت]] و [[تعهد]] و نیز بازنمایی فرهنگ بومی ژاپن تمرکز دارد. شخصیت‌ها اغلب دارای تعارضات درونی پیچیده بوده و بر خلاف مدل آمریکایی، بیشتر بر [[روابط اجتماعی]]، ارزش‌های جمع‌گرایانه و ساختارهای سنتی تأکید دارد.<ref> [https://cyberpajooh.com/%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86/ بهمنی، «انیمه، بازتابی از فرهنگ ژاپن»، وب‌سایت سایبرپروژه.]</ref>  
بر عمق‌بخشی به شخصیت‌ها و پرداختن به مفاهیم فلسفی و هستی‌شناسانه تمرکز دارد. در این مدل که در قالب انیمه و مانگا ظهور کرده، بر روابط اجتماعی، ارزش‌های جمع‌گرایانه و ساختارهای سنتی تأکید می‌شود.<ref> [https://cyberpajooh.com/%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85%D9%87%D8%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AA%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%DA%98%D8%A7%D9%BE%D9%86/ بهمنی، «انیمه، بازتابی از فرهنگ ژاپن»، وب‌سایت سایبرپروژه.]</ref>  
===مدل ایرانی===
===مدل ایرانی===
در [[ایران]]، شخصیت‌پردازی فرهنگی ریشه‌ای عمیق در فرهنگ اسلامی‌ایرانی داشته و سیاست‌گذاران و نظریه‌پردازان فرهنگی بر نقش آن به‌عنوان ابزار تربیت و الگوپذیری تأکید می‌کنند. در این دیدگاه، هدف از خلق شخصیت‌های بومی، تنها سرگرمی و کسب درآمد نبوده بلکه بازتاب‌دهندۀ ارزش‌های معنوی، اخلاقی و تمدنی هستند تا کودکان و نوجوانان با الگوهایی از دل فرهنگ خود همذات‌پنداری کنند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/6629079/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D8%B7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%8 «شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر.]</ref>  
ریشه‌ای عمیق در فرهنگ اسلامی-ایرانی داشته و سیاست‌گذاران بر نقش آن به‌عنوان ابزار تربیت و الگوپذیری تأکید می‌کنند. هدف، بازتاب‌دهندۀ ارزش‌های معنوی، اخلاقی و تمدنی بوده تا کودکان و نوجوانان با الگوهایی از دل فرهنگ خود همذات‌پنداری کنند.<ref> [https://www.mehrnews.com/news/6629079/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D8%B7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%8 «شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر.]</ref>  
==اهمیت شخصیت‌پردازی فرهنگی==
==شیوه‌های انتقال پیام و هویت فرهنگی==  
===شکل‌دهی به هویت و تربیت نسل===
شیوه‌های شخصیت‌پردازی و انتقال پیام فرهنگی در دو دستۀ کلی مستقیم و غیرمستقیم قرار می‌گیرند:
شخصیت‌پردازی فرهنگی در جهان امروز به یکی از مؤثرترین ابزارهای شکل‌دهی هویت فردی و جمعی تبدیل شده است. در عصر سلطۀ رسانه و صنعت سرگرمی، شخصیت‌ها نقش حاملان نرم قدرت فرهنگی را ایفا کرده و از طریق فیلم، انیمیشن، بازی و محصولات روزمره بر ذهن و رفتار نسل‌ها اثر می‌گذارند. سیاست‌گذاران فرهنگی در ایران بر خلق شخصیت‌های بومی تمرکز دارند<ref group="دیدگاه">جاهای دیگر چنین نیست؟</ref>؛ شخصیت‌هایی که علاوه بر جذابیت هنری، بازتاب‌دهندۀ ارزش‌های ایرانی، اسلامی و تمدنی باشند تا کودکان و نوجوانان با الگوهایی از دل فرهنگ خود همذات‌پنداری کنند<ref group="دیدگاه">جملات پایانی دقیقا تکرار جملات پایانی پاراگراف قبلی است</ref>.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5992146/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE رازدشت تازکند، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر.]</ref>  
===شیوه‌های سنتی (مستقیم و غیرمستقیم)===  
===ثروت‌آفرینی فرهنگی===
===شخصیت‌پردازی فرهنگی مستقیم (ذهنیت آشکار)====
شخصیت‌پردازی فرهنگی علاوه بر نقش هویت‌ساز، بُعد اقتصادی نیز داشته و می‌تواند به «اقتصاد کاراکتر<ref group="دیدگاه">چه نوع اقتصادی است؟</ref>» منتهی شود. یک شخصیت موفق، پایه‌گذار زنجیره‌ای از محصولات فرهنگی و تجاری است؛ از انیمیشن و کتاب تا پوشاک و لوازم‌التحریر. تجربۀ جهانی نشان می‌دهد که شخصیت‌سازی هوشمندانه، در کنار فرهنگ‌سازی، ثروت‌سازی نیز می‌کند.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5992146/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE رازدشت تازکند، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر.]</ref>   در ایران نیز ظرفیت‌های فراوانی برای این کار وجود دارد؛ از چهره‌های تاریخی و دینی مانند زنان شاهنامه و ائمۀ اطهار تا قهرمانان معاصر همچون شهید حاج قاسم سلیمانی که نماد ایمان، شجاعت و خدمت هستند. بازآفرینی این چهره‌ها در قالب‌های فرهنگی، روح خودباوری، معنویت و اقتدار فرهنگی را در جامعه تقویت می‌کند<ref group="دیدگاه">شما در این دو خط و نیم تارید توصیه ارزشی میکنید. نه گزارش نویسی. لطفا منطق ویکی نگاری را رعایت کنید. باید موارد و مصادیق را مشخص کنید. ضمن اینکه به نحوی این پاراگراف تکرار هم است</ref>.<ref>[https://www.irna.ir/news/82809240/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%8 «شخصیت‌پردازی مهمترین نیاز برای تولید محصولات فرهنگی است»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>  
ویژگی‌ها و ارزش‌های درونی شخصیت به‌صورت آشکار و بدون واسطه به مخاطب منتقل می‌شود. این شیوه از طریق توصیف ذهنیت شخصیت، واگویه‌های درونی<ref>Monologue</ref>  یا بیان مستقیم عقاید و ارزش‌ها کاربرد دارد.<ref>آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص589-590.</ref>  
==شیوه‌های شخصیت‌پردازی و انتقال پیام فرهنگی==
====شخصیت‌پردازی فرهنگی غیرمستقیم====
شیوه‌های شخصیت‌پردازی، تکنیک‌هایی هستند که خالق اثر فرهنگی برای زنده‌کردن یک کاراکتر و القای ویژگی‌های هویتی و رفتاری او به مخاطب استفاده می‌کند.<ref group="دیدگاه">منبع؟</ref>
مخاطب از طریق مشاهده و تفسیر اعمال و تعاملات شخصیت، خود به ویژگی‌های هویتی و انگیزشی او پی می‌برد.
===شخصیت‌پردازی فرهنگی مستقیم (ذهنیت آشکار)===
# کنش و رفتار: شخصیت با عمل خود تعریف می‌شود. رفتارهایی مانند حفظ عزت نفس در شکست، مدیریت بحران یا کمک ایثارگرانه، ارزش‌های اخلاقی و هویتی شخصیت را منتقل و تثبیت می‌کند.<ref>ایرانی، هنر رمان، ج1، 1364ش، ص200.</ref>
در این شیوه، ویژگی‌ها، انگیزه‌ها، افکار یا احساسات درونی شخصیت، به‌صورت آشکار و بدون واسطه به مخاطب منتقل می‌شود؛ مانند توصیف ذهنیت شخصیت در ادبیات، واگویه‌های درونی یا بیان مستقیم عقاید در مصاحبه‌های سینمایی. این شیوه برای نشان دادن دنیای پیچیدۀ درونی شخصیت، مانند تنهایی یا تعارض‌های هویتی، کاربرد دارد.<ref>آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص589-590.</ref>  
# گفت‌وگو و زبان: نحوۀ صحبت کردن، شامل انتخاب کلمات، لهجه، اصطلاحات و لحن کلام، تمایز ویژگی‌های درونی، طبقۀ اجتماعی و وابستگی‌های فرهنگی شخصیت را نشان می‌دهد؛ مانند استفاده از ضرب‌المثل‌های محلی که هویت فرهنگی و جغرافیایی شخصیت را در ذهن مخاطب تثبیت می‌کند.<ref>میرصادقی، عناصر داستان، 1376ش، ص465.</ref>
===شخصیت‌پردازی فرهنگی غیرمستقیم===
# توصیف ظاهر و پوشش: ظاهر فیزیکی شخصیت، به ویژه نوع لباس و پوشش مانند استفاده از لباس محلی یا نمادهای مذهبی، نخستین واسطۀ القای صفات درونی، وضعیت اجتماعی و باورهای اعتقادی است.<ref>آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص595-596.</ref>
در این شیوه، مخاطب با مشاهدۀ رفتار، گفتار و تعاملات شخصیت، خود به ویژگی‌های درونی او پی می‌برد. این روش، شخصیت‌ها را واقعی‌تر و باورپذیرتر می‌کند:<ref group="دیدگاه">به نظرم چهار گزاره زیر ارتباطی با شخصیت پردازی به معنای رایج ندارد. در گزاره های ریز شخصیت به صورت کلی بیان شده است. لطفا همان مطالبی را بیارید که در خصوص شخصیت پردازی به معنای رایج آن در عرصه فرهنگ بیان شده است و از آوردن مطالب عمومی اجتناب کنید. </ref>
# نام‌گذاری: انتخاب نامی متناسب با ویژگی‌های شخصیتی مانند «آقای امین» برای فرد درستکار، یا برعکس، نام متضاد برای ایجاد طنز یا تعارض، درک مخاطب از خصوصیات فرهنگی شخصیت را تسهیل می‌کند.<ref>نصر اصفهانی و شمعی، «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ»، 1386ش، ص164.</ref>  
#کنش و رفتار: شخصیت با عمل خود تعریف می‌شود. رفتارهایی مانند حفظ عزت نفس در شکست یا کمک به دیگران، به‌صورت مستقیم ارزش‌های اخلاقی شخصیت را نشان می‌دهد.<ref>ایرانی، هنر رمان، ج1، 1364ش، ص200.</ref>
===تکنیک‌های رسانه‌های چندرسانه‌ای===
#گفت‌وگو و زبان: نحوۀ صحبت کردن مانند انتخاب کلمات، لهجه، اصطلاحات و لحن، ویژگی‌های درونی و طبقۀ اجتماعی شخصیت را متمایز می‌کند. برای مثال، در سریال‌ها و تئاترهای بومی، استفاده از لهجه‌ها و ضرب‌المثل‌های محلی، هویت فرهنگی شخصیت را تثبیت می‌کند.<ref>میرصادقی، عناصر داستان، 1376ش، ص465.</ref>
در رسانه‌های چندرسانه‌ای، تکنیک‌های بصری و شنیداری برای انتقال سریع و مؤثر پیام هویتی و فرهنگی ضروری است.
#توصیف ظاهر و پوشش: ظاهر از جمله چهره، لباس، آرایش و وسایل همراه، نخستین القاکنندۀ صفات درونی، وضعیت اجتماعی و ایمان شخصیت است. برای مثال، در طراحی کاراکتر انیمیشن و بازی، نوع پوشش و ظاهر فیزیکی مانند استفاده از لباس محلی یا نمادهای مذهبی، حامل پیام فرهنگی و هویتی است.<ref>آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص595-596.</ref>
====زبان رنگ====
#نام‌گذاری: انتخاب نامی متناسب با شخصیت مانند «آقای امین» برای فرد درستکار یا برعکس، نامی متضاد برای ایجاد طنز یا تعارض مانند نام «آقای دانا» برای فردی نادان. در ادبیات کودک و انیمیشن‌ها، نام‌گذاری ساده و هدفمند، درک مخاطب از شخصیت را تسهیل می‌کند.<ref>نصر اصفهانی و شمعی، «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ»، 1386ش، ص164.</ref>
استفاده از رنگ‌های نمادین مانند آبی فیروزه‌ای یا قرمز ایرانی در پوشش یا محیط شخصیت، پیام‌های فرهنگی خاصی را منتقل می‌کند.<ref>[https://javm.iribu.ac.ir/article%20151010.html زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص77-79.]</ref>  پژوهش‌های داخلی نشان داده است که کودکان ایرانی رنگ‌های خاصی مانند آبی (در میان رنگ‌های سرد) و زرد (در میان رنگ‌های گرم) را ترجیح می‌دهند که این یافته‌ها باید در طراحی کاراکترهای فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.<ref>[https://javm.iribu.ac.ir/article%20151010.html زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص92.]</ref>
===شخصیت‌پردازی بصری و شنیداری<ref group="دیدگاه">به نظرم این بحث هم ارتباطی با شخصیت پردازی که در فرهنگ است مربوط نیست. این بحث هم عام است. شخصیت پردازی فرهنگی یک اصطلاح خاص است که در همان محدوده خودش باید کار شود. هیچ یک از موارد زیر در شخصیت پردازی فرهنگی استفاده نمیشود. </ref>===
====طراحی فرم<ref>Shape language. </ref>====
در رسانه‌های چندرسانه‌ای، تکنیک‌های بصری و شنیداری برای انتقال سریع پیام هویتی ضروری هستند:
استفاده از اشکال هندسی خاص در فرم کلی کاراکتر، به‌منظور انتقال فوری ویژگی‌های شخصیتی در انیمیشن و بازی به‌کار می‌رود؛ مانند مثلث برای القای پویایی و قهرمانی و دایره برای القای مهربانی.<ref>[https://javm.iribu.ac.ir/article%20151010.html زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص71.]</ref>
#زبان رنگ: استفاده از رنگ‌های نمادین مانند آبی فیروزه‌ای یا قرمز ایرانی در پوشش یا محیط شخصیت، پیام‌های فرهنگی خاصی را منتقل می‌کند.<ref> [https://javm.iribu.ac.ir/article%20151010.html زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص77-79.]</ref>  همچنین، با توجه به پژوهش‌های صورت‌گرفته در ایران، کودکان ایرانی، رنگ آبی را در میان رنگ‌های سرد و رنگ زرد را در میان رنگ‌های گرم ترجیح می‌دهند.<ref> [https://javm.iribu.ac.ir/article%20151010.html زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص92.]</ref>
====صدا و موسیقی====
#طراحی فرم:<ref>Shape language. </ref>  استفاده از اشکال هندسی مانند مثلث برای پویایی و قهرمانی و دایره برای مهربانی، به‌منظور انتقال فوری ویژگی‌های شخصیتی در انیمیشن و بازی به‌کار می‌رود.<ref> [https://javm.iribu.ac.ir/article%20151010.html زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص71.]</ref>
دوبلاژ، لهجه و لحن صدا نقش کلیدی در تثبیت هویت فرهنگی و حس درونی شخصیت دارد؛ مانند استفاده از لهجه‌های بومی در تولیداتی مانند «شکرستان». موسیقی زمینه‌ای<ref>Soundtrack.</ref> نیز به‌عنوان یک عامل شنیداری، در القای احساسات، تقویت روایت و تثبیت حس درونی شخصیت در ذهن مخاطب، مؤثر است.<ref>[https://civilica.com/doc/2434292/ درگاهی و سربخش ، «تحلیل نقش صدا و موسیقی روایی در انیمیشن‌های سینمایی موزیکال ایرانی (با مطالعۀ موردی انیمیشن ببعی قهرمان)»، 1404ش، چکیده.]</ref>
#صدا و موسیقی: نقش دوبلاژ، لهجه مانند استفاده از لهجه‌های بومی در شکرستان و نیز موسیقی زمینه‌ای در تثبیت هویت و حس درونی شخصیت کلیدی است.<ref>[https://civilica.com/doc/2434292/ درگاهی و سربخش ، «تحلیل نقش صدا و موسیقی روایی در انیمیشن‌های سینمایی موزیکال ایرانی (با مطالعۀ موردی انیمیشن ببعی قهرمان)»، 1404ش، چکیده.]</ref>
==کارکرد راهبردی و الگوسازی فرهنگی==
==فناوری، رسانه و تولید شخصیت در زیست معاصر==
شخصیت‌پردازی فرهنگی به‌عنوان عنصری محوری در نظام‌های معنایی عمل کرده و قادر است نظم گفتاری و پیوستگی هویتی را برای یک جامعه تولید کند.<ref>[https://www.ricac.ac.ir/news/4542/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>  
در دنیای امروز، فناوری و رسانه‌های دیجیتال نقش تعیین‌کننده‌ای در ساخت، بازنمایی و انتشار شخصیت‌های فرهنگی دارند. شخصیت‌ها دیگر تنها به قالب‌های سنتی مانند کتاب یا تلویزیون محدود نبوده و در انیمیشن، بازی‌های ویدئویی، شبکه‌های اجتماعی و واقعیت مجازی (VR) حضور فعال دارند.<ref group="دیدگاه">منبع؟ این بحث ذیل شخصیت پردزای فرهنگی مطرح شده است؟ </ref>
===ابعاد الگوی فرهنگی مطلوب===
===فناوری‌های نرم<ref>Soft Technologies.</ref>  و شخصیت‌های تعاملی<ref group="دیدگاه">من ارتباط این عنوان و عنوان بعدی را با شخصیت پردازی فرهنگی نفهمیدم. شما هر نوع مطلب مرتبط با شخصیت را با شخصیت پردازی فرهنگی پیوند داده اید. این درست نیست. </ref>===
الگوی فرهنگی موفق باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:
فناوری‌های نوین مانند هوش مصنوعی، طراحی گرافیک سه‌بعدی و محتوای تعاملی، امکان خلق شخصیت‌هایی را فراهم کرده‌اند که از حالت ایستا خارج شده و می‌توانند با مخاطب تعامل فعال داشته باشند. این تحول که گاهی به آن تکنولوژی‌های نرم نیز گفته می‌شود، سبب شده تا شخصیت‌ها به یک تجربۀ زیستی کاربر تبدیل شده و در پلتفرم‌های مختلف هویت خود را حفظ کنند.<ref>[https://acecr.ac.ir/fa/news/9454/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D9%81%D9%86%D8%A7%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%86%D8%B1%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B9%D9%87-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C «نقش فناوری‌های نرم در توسعۀ اقتصاد فرهنگی»، وب‌سایت جهاد دانشگاهی.]</ref> از نمونه‌های جهانی این پدیده می‌توان به «وی تیوبرها»<ref>VTubers یک شخصیت مجازی آنلاین است که می‌تواند شامل افراد و شخصیت‌های واقعی باشد و با اهداف بازاریابی یا تبلیغ مشاغل و شخصیت‌ها ایجاد شود.</ref> در ژاپن یا شخصیت‌های هوش مصنوعی در بازی‌های نقش‌آفرینی اشاره کرد که به‌صورت مستقیم بر الگوهای رفتاری طرفداران اثر می‌گذارند. در ایران نیز تلاش‌هایی در قالب پروژه‌هایی نظیر شخصیت‌های دیجیتال یا بازی‌های بومی مانند حماسۀ سیاوش برای ترکیب فناوری و ارزش‌های فرهنگی با هدف الگوآفرینی صورت گرفته است.<ref>[https://www.tebyan.net/news/474937/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%82%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 «چگونه قهرمانان ملی را به کودکانمان معرفی کنیم؟»، وب‌سایت تبیان.]</ref>  
# قهرمان حامل هویت: شخصیتی باشد که به‌صورت متوازن هویت دینی، ملی و انقلابی را در خود تلفیق کرده و حامل بخش‌های کلیدی نظام معنایی جامعه باشد.
===شبکه‌های اجتماعی و انتقال ارزش‌ها===
# تصویرسازی امیدبخش: شخصیت‌پردازی باید بر جنبه‌های پیروزمندانه و عملکرد مدیریتی الگو متمرکز شود تا به جامعه احساس قدرت، توانمندی و امید منتقل کند.
شبکه‌های اجتماعی فضایی نوین برای خلق و ترویج شخصیت‌های فرهنگی واقعی یا مجازی فراهم کرده‌اند که از طریق تعامل مستقیم با مخاطبان گسترده، به‌ویژه نسل جوان، قادر به انتقال سبک زندگی، الگوهای رفتاری و ارزش‌های فرهنگی هستند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/400040/%D9%85%D8%B7%D8%A7%D9%84%D8%B9%D9%87-%D8%AA%D8%B7%D8%A8%DB%8C%D9%82%DB%8C-%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B4%D8%A8%DA%A9%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2% فراهانی و دیگران، «مطالعۀ تطبیقی نقش شبکه‌های اجتماعی در سبک زندگی اسلامی ایرانی از دیدگاه شهروندان و مدیران فرهنگی شهر تهران»، 1397ش، ص78-79.]</ref> در زیست دیجیتال امروز، این پلتفرم‌ها به بستری قدرتمند برای نهادینه‌سازی الگوهای رفتاری خاص تبدیل می‌شوند. برای مثال، در ایران، معرفی شخصیت‌هایی با محوریت قهرمانان ملی یا دینی در پلتفرم‌هایی مانند اینستاگرام یا روبیکا، برای ترویج سبک زندگی مبتنی بر ارزش‌های اسلامی-ایرانی مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، تأثیرگذاری اینفلوئنسرهای دیجیتال و شخصیت‌های برند در سطح جهانی، این فضا را به بستر اصلی انتقال نرم قدرت فرهنگی و اقتصادی تبدیل کرده است.<ref>[https://www.tebyan.net/news/474937/%DA%86%DA%AF%D9%88%D9%86%D9%87-%D9%82%D9%87%D8%B1%D9%85%D8%A7%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%86%DB%8C%D9%85 «چگونه قهرمانان ملی را به کودکانمان معرفی کنیم؟»، وب‌سایت تبیان.]</ref>  
# تأکید بر فتوت و جوانمردی: سرّ نفوذ اجتماعی و محبوبیت پایدار یک الگو در انطباق عمیق رفتار و منش او با ارزش‌های ریشه‌دار و مشترک فرهنگ ایرانی مانند فتوت و جوانمردی نهفته است.
===ضرورت پیوست فرهنگی و اقتصاد کاراکتر===
# لطافت در اوج اقتدار: شخصیت‌پردازی باید تلفیق معنادار اقتدار نظامی و لطافت روحی و معنوی را برجسته کند.<ref>[https://www.ricac.ac.ir/news/4542/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>
پایداری و ماندگاری یک شخصیت فرهنگی نیازمند پشتوانۀ اقتصادی قوی و توازن با ارزش‌های اجتماعی است. موفقیت کاراکترهایی همچون کلاه قرمزی در ایران، یا شخصیت‌های جهانی مانند میکی ماوس، بر ضرورت استمرار، نوآوری و حمایت اقتصادی از برند شخصیت تأکید دارد. در رویکردهای ارزش‌محور، بر اهمیت پیوست فرهنگی نیز تأکید می‌شود تا محتوا با ارزش‌های اخلاقی و دینی جامعه هماهنگ باشد اما این هدف‌گذاری فرهنگی باید با حفظ جذابیت هنری و قدرت اقتصادی همراه باشد؛ زیرا در رقابت بازار جهانی، جذابیت عامل اصلی بقا در کنار انتقال ارزش‌ها است.<ref>[https://irannevesht.ir/blog/%D8%AA%D8%A7%D8%AB%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/ «تأثیرات بازارسازی فرهنگی»، وب‌سایت ایران نوشت.]</ref>
===ضرورت بازتولید تقدس و مزیت رقابتی===
 
# بازتولید تقدس: در مواجهه با تلاش‌های جریان سکولار جهانی برای تقدس‌زدایی از نمادها و چهره‌های فرهنگی-دینی، شخصیت‌پردازی فرهنگی ابزاری استراتژیک برای حفظ بنیان‌های هویتی و اعتقادی جامعه است.
==الگوی بومی طراحی شخصیت فرهنگی در ایران==
# چهره‌های ناشناخته: معرفی صحیح و به‌موقع شخصیت‌های برجستۀ فرهنگی-دینی که در حال حاضر ناشناخته هستند، یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود و اقدامی پیشگیرانه و تهاجمی در جنگ روایت‌ها است.<ref> [https://ar.rasanews.ir/fa/news/78092/%DA%86%D9%87%D8%B1%D9%87-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AC%D8%A7%D9%85%D8%B9 «چهره‌پردازی از شخصیت‌های دینی و فرهنگی جامعه ضروری است»، خبرگزاری رسا.]</ref>  
الگوی بومی طراحی شخصیت فرهنگی در ایران، به‌عنوان رویکردی جایگزین برای مدل‌های جهانی، بر پیوند سه رکن اصلی استوار است: هویت اسلامی-ایرانی، نیازهای نسل امروز و زبان رسانه‌ای معاصر. این الگو در تلاش است تا میان سنت و نوگرایی، معنا و فناوری و آرمان و واقعیت، تعادل برقرار کند.<ref group="دیدگاه">منبع؟ مقاله دارد خیلی تحلیلی میشود. </ref>
==شخصیت‌پردازی در بازار و صنعت فرهنگی==
===ریشه‌یابی در هویت<ref group="دیدگاه">در این قسمت شما در حقیقت به صورت غیر مستقیم توصیه میکنید که الگوی شخصیت پردزای فرهنگی چگونه باید باشد؟ این خلاف رویه ویکی نگاری است. همین امر باعث شده است که مقاله شما حالت تحلیلی به خود بگیرید. مقاله ویکی جمع آوری مطالبی است که در یک موضوع نگارش شده است. لطفا مطالب غیر مرتبط را نچسپانید. </ref>===
شخصیت‌پردازی فرهنگی باید به فرآیند تجاری‌سازی و توسعۀ اقتصادی محصولات فرهنگی منجر شود.
نخستین گام در طراحی شخصیت فرهنگی، شناخت ریشه‌های هویتی جامعۀ ایرانی است. این هویت از سه سرچشمۀ تاریخی و فرهنگی شکل گرفته است: فرهنگ باستانی و اسطوره‌ای ایران، معارف اسلامی و سیرۀ اهل‌بیت و ارزش‌های انقلابی و مقاومت معاصر. شخصیت فرهنگی بومی بازتابی از این سه لایه را ارائه می‌دهد؛ برای نمونه، پهلوان رستم نماد قدرت و خرد ایرانی است،<ref>[https://www.irna.ir/news/85533952/%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D9%85-%D9%86%D9%85%D8%A7%D8%AF-%D8%B4%D8%AC%D8%A7%D8%B9%D8%AA-%D9%88%D9%81%D8%A7%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AE%D8%B1%D8%AF%D9%85%D9%86%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D9%BE%D9%87%D9%84%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C?utm_ ترک بیاتانی، «رستم؛ نماد شجاعت، وفاداری و خردمندی و پهلوانی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>  حضرت زینب نمونۀ صبر و ایستادگی در فرهنگ اسلامی بوده<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/95497/%D8%B5%D8%A8%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AD%D8%B6%D8%B1%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D9%86%D8%A8-%22%D8%B3%22?utm_source=chatgpt.com «صبر و پایداری حضرت زینب»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>  و حاج قاسم سلیمانی چهرۀ معاصر پیونددهندۀ این دو میراث در قالب انسان مؤمن و کنشگر است. این ریشه‌یابی، از تبدیل شخصیت به یک ظاهر تزیینی جلوگیری کرده و به او روح فرهنگی می‌بخشد.<ref>[https://www.irna.ir/news/84168506/%D8%AD%D8%A7%D8%AC-%D9%82%D8%A7%D8%B3%D9%85-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB%8C?utm_source=chatgpt.com «حاج قاسم سلیمانی و مکتب مقاومت اسلامی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> 
===کارکرد محوری شخصیت===
===طراحی براساس نیازهای روانی و نسلی===
مهم‌ترین نیاز در تولید محصولات فرهنگی و به‌ویژه نوشت‌افزار با الگوی اسلامی-ایرانی، خلق یک کاراکتر ویژه با پشتوانۀ هویتی است. این شخصیت‌محوری امکان جامعیت فرهنگی در محصول و تولید طیف وسیعی از محصولات جانبی را فراهم می‌آورد.
شخصیت فرهنگی بومی هم‌خوانی با نیازهای عاطفی و روانی مخاطب امروز را در نظر می‌گیرد. نسل کودک و نوجوان امروز با رسانه‌های دیجیتال، بازی‌های رایانه‌ای و کاراکترهای بین‌المللی رشد کرده است؛ بنابراین، طراحی شخصیت از لحاظ ظاهری، زبانی و رفتاری، سازگاری با ادبیات معاصر را حفظ کرده و در عین حال پیام‌های فرهنگی را به‌شکل درونی منتقل می‌سازد. برای مثال، قهرمان ایرانی می‌تواند در قالب کودک امروزی اما با روحیه‌ای شجاع، کنجکاو، عدالت‌طلب و مهربان طراحی شده و همراه و هم‌زبان نسل جدید باشد، نه موعظه‌گر. اصل اساسی در این بخش، جذابیت بدون از دست دادن معنا است.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/6629079/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D9%88%D9%85%DB%8C-%DA%A9%D9%84%DB%8C%D8%AF-%D9%BE%DB%8C%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B9%D8%A7%D8%B7%D9%81%DB%8C-%DA%A9%D9%88%D8%AF%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D9%8 «شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر.]</ref>
===تمایز شخصیت ارزش‌بنیاد===
===نمادپردازی فرهنگی و استفاده از نشانه‌های بومی===
کاراکترهای داخلی باید دارای خمیرمایۀ عمیق فرهنگی و ارزشی باشند تا بتوانند پیام اقتدار دین و هویت ملی را منتقل کرده و به موفقیت جامع و فراملی دست یابند.
در الگوی بومی طراحی شخصیت، استفاده از نمادهای آشنا برای مخاطب ایرانی نقش اساسی دارد؛ از پوشش و رنگ‌ها گرفته تا معماری و لهجه و حتی نام‌گذاری. این عناصر ضمن حفظ جذابیت بصری، پیوند مخاطب با ریشه‌های فرهنگی خود را تقویت می‌کنند. نمونۀ موفق این رویکرد را می‌توان در انیمیشن شکرستان مشاهده کرد که با بهره‌گیری از زبان طنز و نمادهای ایرانی، فضایی بومی و در عین حال جهانی خلق کرده است. طراح شخصیت در این رویکرد درک می‌کند که فرهنگ در جزئیات پنهان است؛ یک واژه، یک لباس یا حتی نحوۀ سلام دادن می‌تواند حامل معناهای فرهنگی باشد.<ref>[https://civilica.com/doc/1960187/ پورپیرعلی و ادلان، «چگونگی بازنمایی عناصر فرهنگی در انیمیشن‌های ساخت ایران (مورد مطالعاتی: انیمیشن شکرستان و پهلوانان)»، 1402ش، چکیده.]</ref>
===جذابیت تجاری هویت‌بنیان===
===نمونۀ موردی (رویداد پارس آرا)===
کاراکترهای ارزش‌محور موفق توانسته‌اند به مرحله‌ای برسند که سرمایه‌گذاران حوزه‌های مختلف تجاری مانند پوشاک، فرش و لوازم کودک، حاضر به تولید آنها در تیراژ بالا شوند. این امر نشان می‌دهد که تنوع‌بخشی به محصولات جانبی حول محور یک شخصیت فرهنگی قوی، یک نیروی محرکۀ اقتصادی است.
رویداد ملی پارس آرا به‌عنوان طرحی نوآورانه در ایران، با هدف کشف، طراحی و بازارپردازی شخصیت‌های بومی برای کودکان و نوجوانان تلاش می‌کند تا میان سه عنصر فرهنگ، اقتصاد و زیست کودکانه پلی برقرار کرده و شخصیت‌های فرهنگی را از مرحلۀ خلق هنری به مرحلۀ زیست واقعی در جامعه و بازار برساند.<ref>[https://www.ibna.ir/news/498183/%D9%87%D8%AF%D9%81-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B3%D8%A7%D8%A8%D9%82%D9%87-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D9%BE%D8%A7%D8%B1%D8%B3-%D8%A2%D8%B1%D8%A7-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C «هدف از مسابقۀ ملی پارس آرا بازارپردازی شخصیت مبتنی بر فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است»، خبرگزاری ایبنا.]</ref>
===پرهیز از دست‌نیافتنی کردن===
 
برای تضمین تداوم و «زنده‌مانی» مکتب، باید از ترویج تصویری فرابشری و دست‌نیافتنی از الگو پرهیز کرد تا امکان الگوپذیری عملی برای نسل‌های بعدی فراهم شود.<ref>[https://www.ricac.ac.ir/news/4542/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>
==آسیب‌شناسی<ref group="دیدگاه">بارها تذکر رفته است که از عنوان آسیب ها استفاده نکنید و این خلاف رویه ویکی نگاری است. </ref> و نقد شخصیت‌پردازی فرهنگی در ایران<ref group="دیدگاه">از این عنوان اینگونه فهمیده میشود که شما بدنبال نقد هستید. در حالیکه این خلاف رویه است. عنوان باید شبیه این باشد: انتقادات مطرح شده در مورد شخصیت پردازی فرهنگی ... انتقاداتی هم که مطرح شده است، در خصوص شخصیت پردازی فرهنگی نیست. مطلق صنایع فرهنگی است. </ref>==
===ضرورت روایت‌پردازی و دیده شدن===
هرچند ظرفیت‌های فراوانی برای خلق شخصیت‌های بومی در ایران وجود دارد اما این فرآیند با چالش‌ها و آسیب‌هایی روبرو است که مانع از نهادینه‌سازی شخصیت‌های فرهنگی در سبک زندگی مردم می‌شود.
یک شخصیت محبوب برای موفقیت در بازار، باید داستان یا روایت داشته باشد، به‌خوبی در رسانه‌ها دیده و سپس توسط مخاطب پسندیده شود. رسانه‌ها ازجمله تلویزیون، سینما و شبکه‌های مجازی، نقش مهمی در شناخت و محبوبیت شخصیت‌ها ایفا می‌کنند.<ref>[https://www.kanoonnews.ir/news/294664/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%88-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D9%88%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%AE%D8%B «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.]</ref>  
===خطر ایدئولوژیک‌سازی و حذف تنوع===
==شخصیت‌پردازی فرهنگی در حوزه‌های فرهنگی ایران==
منتقدان مدل‌های فرهنگی تجویزی، خطر تبدیل شخصیت به ابزاری ایدئولوژیک و کاهش تنوع در الگوهای هویتی را مطرح می‌کنند. تأکید بیش از حد بر یک انسان آرمانی خاص ممکن است باعث حذف یا نادیده گرفتن واقعیت‌های پیچیدۀ اجتماعی و تفاوت‌های نسلی شود و برای مخاطبِ امروز که با تنوع رسانه‌ای جهانی مواجه هستند، غیر قابل ‌همذات‌پنداری باشد.<ref> [https://www.ihcs.ac.ir/fa/news/5992/%D8%B4%D8%B9%D8%B1-%D8%A7%D9%86%D9%82%D9%84%D8%A7%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%86%D9%82%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B4%D8%AF-%D9%BE%D8%B1%D9%87%DB%8C%D8%B2-%D8%A7%D8%B2 «شعر انقلابی در ایران نقد و بررسی شد؛ پرهیز از ایدئولوژی‌زدگی در ادبیات»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.]</ref>  
===شخصیت‌پردازی فرهنگی در سینما و فیلم‌نامه===
===فقدان استمرار تولید و سامان‌دهی در چرخۀ تولید===
شخصیت‌پردازی در فیلم‌نامه شامل ساخت و توصیف شخصیت‌های مختلف با تعیین ویژگی‌های جسمانی و روحی، تاریخچۀ زندگی، اهداف و تحولات آنها است. هدف اصلی، ایجاد شخصیت‌های قابل ارتباط و قابل همدلی بوده که باعث تعامل و تأثیرگذاری بیشتر روی تماشاگران می‌شوند.<ref>[https://manafarhang.com/article/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87 «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه و ویژگی‌های یک شخصیت‌پردازی خوب»، وب‌سایت گسترش فرهنگ اندیشۀ مانا.]</ref>
یکی از آسیب‌های مهم در شخصیت‌پردازی فرهنگی در ایران، فقدان برنامه‌ریزی بلندمدت و پیوستگی تولید است. در بسیاری از موارد، خلق یک شخصیت فرهنگی با ایده‌ای قوی آغاز می‌شود اما در میانۀ راه متوقف شده یا فاقد یک برنامۀ زمانی مشخص برای حضور مستمر در رسانه‌های گوناگون است. این توقف و گسست باعث می‌شود شخصیت نتواند ارتباط مؤثر و پایداری با مخاطب برقرار کند و جایگاهی در زیست روزمرۀ او به‌دست آورد. حل این چالش مستلزم تعریف برنامه‌ای بلندمدت، حجم کاری مشخص و تولید محتوا در رسانه‌های متعدد است تا شخصیت به‌مرور به برندی فرهنگی و ماندگار تبدیل شود.<ref>[https://namafar.ir/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/?utm_source=chatgpt.com «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر.] </ref>
====سینما====  
===ضعف در انتقال هویت و اقتدار فرهنگی===
# وضعیت آثار سینمایی پرتره: سینمای ایران، آثار ماندگاری دربارۀ مفاخر ملی مانند «کمال‌الملک» و «غلامرضا تختی» و نیز شهدای دفاع مقدس مانند «احمد متوسلیان» تولید کرده است. با این حال، بسیاری از فیلم‌های سینمایی جدید، به‌ویژه در ژانر پرتره، در تبدیل چهره‌های شاخص به شخصیت‌های ماندگار سینمایی فاصله دارند.<ref> [https://www.irna.ir/news/85384930/%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D9%88-%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AE%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9% «اما و اگرهای شخصیت‌پردازی مفاخر فرهنگی- اجتماعی در جشنوارۀ چهل‌ودوم فجر»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>  
گاهی شخصیت‌های طراحی‌شده در حوزۀ کودک و نوجوان جذابیت ظاهری دارند اما در انتقال بازتاب عمیق هویت اسلامی-ایرانی یا فرهنگ بومی ناتوان هستند. این ضعف سبب می‌شود شخصیت نتواند حامل پیام هویتی قوی بوده یا حس همخوانی را در مخاطب ایجاد کند. برای رفع این نقیصه، شخصیت‌پردازی، مبتنی بر یک روایت هویتی مستحکم و ریشه‌دار در تاریخ و ارزش‌های جامعه است. این یعنی شخصیت باید از نظر مضمون، رفتار، گفتار و محصولات جانبی با معیارهای فرهنگی همخوان باشد تا مخاطب او را به‌عنوان بخشی از سبک زندگی خود پذیرفته و احساس تعلق کند.<ref>[https://civilica.com/doc/2209081/ نریمانی، «حکمرانی در مواجهه با چالش‌های فرهنگی ایران: آینده، راهکارها و راهبردها»، 1403ش، چکیده.]</ref>
# نقد کیفیت پرداخت: در برخی فیلم‌های پرترۀ دفاع مقدس، مانند «آسمان غرب»، تمرکز بیشتر بر توانایی‌های نظامی و فنی مانند توانایی‌های هوایی ارتش بوده و پرداخت عمیقی از ابعاد شخصیتی و فرهنگی قهرمان، به‌جز نمایش غیرت و برخی رشادت‌های کلیشه‌ای، به نمایش گذاشته نشده است. برای ارتقای کیفیت و تضمین ماندگاری، نیاز به بازنگری اساسی در شیوۀ پرداخت و واگذاری پروژه‌ها به افراد مسلط‌تر و متخصص‌تر در حوزۀ درام و شخصیت‌نگاری سینمایی است.<ref> [https://www.irna.ir/news/85384930/%D8%A7%D9%85%D8%A7-%D9%88-%D8%A7%DA%AF%D8%B1%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%85%D9%81%D8%A7%D8%AE%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9% «اما و اگرهای شخصیت‌پردازی مفاخر فرهنگی- اجتماعی در جشنوارۀ چهل‌ودوم فجر»، خبرگزاری ایرنا.]</ref>
===عدم فعال‌سازی به زنجیرۀ ارزش اقتصادی===
# اهداف راهبردی: هدف نهایی شخصیت‌پردازی در سینمای دفاع مقدس، بازتولید سبک زندگی شهیدانه و الگوهای مطلوب در بطن جامعه است. این امر با وارد کردن ابعاد مختلف حیات، مدیریت و سیرۀ عملی الگو به مصرف فرهنگی و محصولات هنری و رسانه‌ای محقق می‌شود. همچنین، حضور الگوهای فرهنگی در عرصه‌های بین‌المللی می‌تواند به صدور فرهنگی ارزش‌ها و دستاوردهای دوران دفاع مقدس منجر شود.<ref> [https://www.ricac.ac.ir/news/4542/%D8%A8%D9%87-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B1%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%DB%8C-%D9%85%DA%A9%D8%AA%D8%A8-%D8%B3%D9%84%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%86%DB%8C%D «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>  
شخصیت فرهنگی زمانی می‌تواند دوام و بقا داشته باشد که با یک زنجیرۀ تولید اقتصادی و بازارپردازی همراه شود؛ در غیر این صورت، در قالبی محدود باقی مانده و بودجه، توجه و استمرار لازم را نخواهد داشت. لازم است از همان مرحلۀ خلق شخصیت، تفکر به زنجیرۀ فرهنگی-تجاری مدنظر قرار گیرد؛ مانند تولید لوازم‌التحریر، عروسک، بازی و محصولات جانبی پیرامون شخصیت. علاوه بر آن، توجه به مدل تجاری و توان مالی تولید ضروری است تا صنعت فرهنگی بتواند آن شخصیت را به‌عنوان یک برند فرهنگی-اقتصادی تثبیت کند و از وابستگی به بودجه‌های دولتی صرف فاصله بگیرد.<ref> [https://namafar.ir/%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/?utm_source=chatgpt.com «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر.]</ref>
====فیلم‌نامه====
 
# ساختار شخصیت درام: برای شخصیت‌پردازی فرهنگی در فیلم‌نامه، باید فراتر از تیپ‌سازی عمل کرد. شخصیت‌پردازی خوب، تنها به نمایش واکنش‌های سطحی اکتفا نمی‌کند بلکه به لایه‌های عمیق درونی، تضادهای اخلاقی و فرهنگی و انگیزه‌های ناخودآگاه شخصیت می‌پردازد.<ref>میرصادقی، عناصر داستان، 1376ش، ص465.</ref>  
# تغییر و تحول فرهنگی: هستۀ اصلی درام، تحول شخصیت است. در فیلم‌نامۀ فرهنگی، این تحول باید در راستای تغییر باورها، سبک زندگی یا منش باشد؛ مانند تحول شخصیت از یک فرد منفعت‌طلب به یک قهرمان با ارزش‌های ایثارگرانه.<ref> [https://www.tebyan.net/news/79213/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان.]</ref>
# بافت فرهنگی دیالوگ: دیالوگ‌ها باید با دقت فراوان، بافت فرهنگی، طبقۀ اجتماعی و سطح سواد شخصیت را بازتاب دهند. استفاده از ضرب‌المثل‌ها، اصطلاحات بومی یا لحن رسمی و غیررسمی، بدون توصیف مستقیم، هویت فرهنگی شخصیت را به مخاطب معرفی می‌کند.<ref> [https://www.tebyan.net/news/79213/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان.]</ref>   
===شخصیت‌پردازی فرهنگی در ادبیات داستانی===
در ادبیات داستانی، شخصیت‌پردازی فرهنگی موفق، مخاطب را در دنیای فرهنگی روایت غوطه‌ور ساخته و از طریق همدلی با باورها و آرمان‌های فرهنگی شخصیت، تأثیرگذاری عمیق‌تری می‌یابد. تصمیمات و کنش‌های شخصیت‌ها که ریشه در نظام ارزشی و فرهنگی دارند، مسیر روایت را شکل می‌دهند.<ref> [https://www.ravi-inst.com/blog/literature/characterization-of-the-story/ «شخصیت‌پردازی در داستان: راهنمای کامل خلق شخصیت‌های به‌یادماندنی»، وب‌سایت مؤسسۀ فرهنگی و هنری راوی.]</ref>
====محورهای فرهنگی روایت====
# زیرساخت باور و اعتقادات: اعتقاد و باور، عامل اصلی تفاوت‌های هویتی بوده و تمرکز بر فطریات و اعتقادات مذهبی ضروری است. این رویکرد در تضاد با تمرکز صرف بر غرایز جسمانی است.
# تیپیکال و هویت فرهنگی: خصوصیات رفتاری و فکری متأثر از طبقۀ اجتماعی و محیط فرهنگی (تیپیکال) باید با خصایص فردی آن فرد در هم آمیخته شوند تا شخصیتی با هویت منسجم و باورپذیر خلق شود.
# تحول فرهنگی- اعتقادی: شخصیت‌های پویا کسانی هستند که در طول داستان دچار تحول می‌شوند که می‌تواند شامل تغییر منش یا تغییر عمیق در عقاید و باورها باشد.
# انطباق هویتی: نویسنده باید زبان و گفت‌وگوی شخصیت‌ها را با پایگاه اجتماعی، سطح سواد و طبقۀ فرهنگی آنها تطابق دهد. توصیف نوع لباس و پوشش نیز به‌عنوان نمادهای هویتی، نخستین ابزارهای انتقال‌دهندۀ پایگاه اجتماعی و باورهای فردی هستند.
# ساختار روایت ارزشی: قهرمان اصلی باید یک شخصیت جامع و پیچیده باشد تا عمق لازم برای درگیری مخاطب با تعارضات هویتی و اعتقادی فراهم شود.<ref>[https://www.tebyan.net/news/79213/%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان.]</ref>
===شخصیت‌پردازی فرهنگی در بازی و سرگرمی===
در فرآیند پرداخت شخصیت برای محصولات سرگرمی، تأکید بر استفاده از ادبیات، هنر و میراث فرهنگی بومی به‌عنوان عوامل سه‌گانۀ مؤثر صورت می‌گیرد.<ref>[https://www.kanoonnews.ir/news/294664/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%88-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D9%88%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%AE%D8%B «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.]</ref>  شخصیت‌پردازی فرهنگی در این حوزه دارای سه مرحلۀ «پرداخت شخصیت»،<ref>Character Conception.</ref>  «شخصیت‌سازی»<ref>Character Creation.</ref>  و «شیوه‌های ارائه»<ref>Presentation.</ref> است.
====مؤلفه‌های خلق هویت در بازی و سرگرمی====  
# نقش خلاقیت و خودباوری: خلاقیت و شهامت «خود بودن» از عناصر مهم است. بازی به‌عنوان زبان کودک، نقش محوری در افزایش خلاقیت داشته و کودک از طریق آن به بازآفرینی خود می‌پردازد. وظیفۀ اصلی هنرمند، درگیرکردن احساسات مخاطب است.
# لزوم دیده شدن و روایت: موفقیت یک شخصیت فرهنگی در بازار، به دیده شدن او وابسته است. شخصیت محبوب باید داستان یا روایت داشته باشد، در رسانه‌ها دیده و سپس توسط مخاطب پسندیده شود.
# اهمیت رسانه در تثبیت: رسانه‌ها نقش بسیار مهمی در شناخت و محبوبیت شخصیت‌ها و محصولات فرهنگی جانبی آنها مانند اسباب‌بازی‌ها ایفا می‌کنند.<ref>[https://www.kanoonnews.ir/news/294664/%D8%A7%D8%AF%D8%A8%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%88-%D9%85%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D8%AB-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D9%88%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%B4%D8%AE%D8%B «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.]</ref>  
===شخصیت‌پردازی فرهنگی در انیمیشن===
فرآیندی تخصصی برای خلق کاراکترهایی است که نه‌تنها جذابیت بصری دارند بلکه حامل ارزش‌ها، هویت و سبک زندگی مورد نظر هستند. امکان خیال‌پردازی نامحدود در انیمیشن باید در راستای تقویت هویت فرهنگی کاراکتر به‌کار گرفته شود.<ref> [https://hds.sndu.ac.ir/article%20641.html حیدریان کرویه و گلپایگانی، «مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس بر مبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور»، 1397ش، ص42-45.]</ref>  
====تکنیک‌ها و الزامات فرهنگی====  
# تکنیک‌های خلق: در فیلم‌نامۀ انیمیشن لازم است به جزئیاتی مانند نمود ظاهری شخصیت یعنی طراحی فراتر از واقعیت با پیام فرهنگی خاص، سرزمین و بستر جغرافیایی یعنی تعیین محیط برای تعریف زمینۀ فرهنگی رفتارها و پیام‌ها و هراس‌ها برای افزایش عمق روان‌شناختی توجه شود.<ref> [https://virgool.io/@samanamash/%DB%B5-%D9%86%DA%A9%D8%AA%D9%87-%D8%AE%D9%84%D9%82-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D9%81%DB%8C%D9%84%D9%85-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%86%D9%88%DB%8C%D8%B3%DB%8C-%D8%A7%D9%86%DB%8C%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%86-qm4ex اشرفی، «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه انیمیشن با 5 تکنیک حرفه‌ای»، وب‌سایت ویرگول.]</ref>  
# لزوم فعال بودن شخصیت: شخصیت‌ها باید به‌جای ناظر، کنشگر فعال باشند.
# عمق‌بخشی فرهنگی: باید به انگیزه‌ها، درونیات و خاستگاه اجتماعی، فکری و فرهنگی شخصیت‌ها پرداخت عمیق صورت گیرد تا شخصیت‌ها به الگوهای بدون پیچیدگی‌های انسانی تقلیل نیابند.
# پرهیز از آرمان‌گرایی محض: تلاش برای خلق شخصیت‌های اصلی بدون هیچ نقصان و لغزشی مانند الگوهای آرمانی محض، مانع از تنوع، کنشگری و پیچیدگی لازم در شخصیت‌ها و باورپذیری آنها می‌شود.<ref>[https://hds.sndu.ac.ir/article%20641.html حیدریان کرویه و گلپایگانی، «مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس بر مبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور»، 1397ش، ص42-45.]</ref> 
==شخصیت‌پردازی فرهنگی و توسعۀ محصولات کودک و نوجوان==
# هدف توسعه: شخصیت‌پردازی فرهنگی، سیاستی محوری است. هدف اصلی، ساماندهی زیست‌بومی است که در آن، اقتضائات فرهنگ تمدنی و ایرانی اسلامی در زنجیرۀ محصولات فرهنگی از جمله انیمیشن، کتاب، بازی و عروسک بروز پیدا کن.
# اهمیت تجاری‌سازی: طراحی شخصیت‌های موفق، باید به تجاری‌سازی و توسعۀ اقتصادی برسد.
# حمایت از هویت‌سازی: رویدادهایی مانند «پارس آرا»، برای کشف چاه‌های نفت محتوایی یا شخصیت‌ها راه‌اندازی شده و طرح‌های برگزیده از حیث بُن‌مایه‌های فرهنگ تمدنی و ظرفیت بازارپردازی ارتقا می‌یابند. در این رویداد، فرآیند ثبت حقوقی بستۀ کامل شخصیت نیز انجام می‌گیرد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5992146/%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%AF%D8%B0%D8%A7%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C-%D8%AE%DB%8C%D9%84%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A8%D8%AD%D8%AB-%D8%B4%D8%AE%D8%B5%DB%8C%D8%AA-%D9%BE رازدشت تازکند، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر.]</ref>  
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
{{پانویس پیش‌نویس}}
==منابع==  
==منابع==  
*آزاددل، عادل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، یازدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه گیلان، 1395ش.
* آزاددل، عادل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، یازدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه گیلان، 1395ش.
*ایرانی، ناصر، هنر رمان، تهران، آبانگاه، 1364ش.
* «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تاریخ بارگذاری: 12 دی 1398ش.
*«بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر، تاریخ بارگذاری: 25 مهر 1400ش.
* «اما و اگرهای شخصیت‌پردازی مفاخر فرهنگی- اجتماعی در جشنوارۀ چهل‌ودوم فجر»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 24 بهمن 1402ش.
*بهمنی، کیوان، «انیمه، بازتابی از فرهنگ ژاپن»، وب‌سایت سایبرپروژه، تاریخ بارگذاری: 28 شهریور 1400ش.
* اشرفی، سمانه، «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه انیمیشن با 5 تکنیک حرفه‌ای»، وب‌سایت ویرگول، تاریخ بازدید 25 آبان 1404ش.
*پورپیرعلی، پروین و ادلان، حسین، «چگونگی بازنمایی عناصر فرهنگی در انیمیشن‌های ساخت ایران (مورد مطالعاتی: انیمیشن شکرستان و پهلوانان)»، سومین کنفرانس بین‌المللی معماری، عمران، شهرسازی، محیط‌زیست و افق‌های هنر اسلامی در بیانیۀ گام دوم انقلاب، 1402ش.
* ایرانی، ناصر، هنر رمان، تهران، آبانگاه، 1364ش.
*«تأثیرات بازارسازی فرهنگی»، وب‌سایت ایران نوشت، تاریخ بارگذاری: 5 بهمن 1398ش.
* «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر، تاریخ بارگذاری: 25 مهر 1400ش.
*ترک بیاتانی، آسیه، «رستم؛ نماد شجاعت، وفاداری و خردمندی و پهلوانی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 20 تیر 1403ش.
* «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ بارگذاری: 19 دی 1401ش.
*«چگونه قهرمانان ملی را به کودکانمان معرفی کنیم؟»، وب‌سایت تبیان، تاریخ بارگذاری: 8 دی 1399ش.
* بهمنی، کیوان، «انیمه، بازتابی از فرهنگ ژاپن»، وب‌سایت سایبرپروژه، تاریخ بارگذاری: 28 شهریور 1400ش.
*«حاج قاسم سلیمانی و مکتب مقاومت اسلامی»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 13 دی 1399ش.
* «چهره‌پردازی از شخصیت‌های دینی و فرهنگی جامعه ضروری است»، خبرگزاری رسا، تاریخ بارگذاری: 25 اسفند 1388ش.
*درگاهی، پردیس و سربخش، رضا، «تحلیل نقش صدا و موسیقی روایی در انیمیشن‌های سینمایی موزیکال ایرانی (با مطالعۀ موردی انیمیشن ببعی قهرمان)»، نخستین همایش ملی مطالعات پویانمایی و فیلم کودک و نوجوان، 1404ش.
* حیدریان کرویه، مهدی و گلپایگانی، علیرضا، «مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس بر مبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور»، فصلنامۀ علمی مطالعات دفاع مقدس، دورۀ 4، شمارۀ 4، پیاپی 16، 1397ش.  
*رازدشت تازکند، زینب، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری: 23 دی 1402ش.
* درگاهی، پردیس و سربخش، رضا، «تحلیل نقش صدا و موسیقی روایی در انیمیشن‌های سینمایی موزیکال ایرانی (با مطالعۀ موردی انیمیشن ببعی قهرمان)»، نخستین همایش ملی مطالعات پویانمایی و فیلم کودک و نوجوان، 1404ش.
*رضایی، فریبا، «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ بازدید: 17 آبان 1404ش.
* رازدشت تازکند، زینب، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری: 23 دی 1402ش.
*زریابی یکتا، حسن، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، رسانه‌های دیداری و شنیداری، دورۀ 16، شمارۀ 44، 1401ش.
* رضایی، فریبا، «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ بازدید: 17 آبان 1404ش.
*«شخصیت‌پردازی مهمترین نیاز برای تولید محصولات فرهنگی است»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 7 بهمن 1396ش.
* زریابی یکتا، حسن، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، رسانه‌های دیداری و شنیداری، دورۀ 16، شمارۀ 44، 1401ش.
*«شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری: 29 مهر 1404ش.
* «شخصیت‌پردازی در داستان: راهنمای کامل خلق شخصیت‌های به‌یادماندنی»، وب‌سایت مؤسسۀ فرهنگی و هنری راوی، تاریخ بازدید: 24 آبان 1404ش.
*«شعر انقلابی در ایران نقد و بررسی شد؛ پرهیز از ایدئولوژی‌زدگی در ادبیات»، پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی، تاریخ بارگذاری: 21 بهمن 1391ش.
* «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان، تاریخ بارگذاری: 3 آذر 1387ش.
*«صبر و پایداری حضرت زینب»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تارخی بازدید: 20 آبان 1404ش.
* «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه و ویژگی‌های یک شخصیت‌پردازی خوب»، وب‌سایت گسترش فرهنگ اندیشۀ مانا، تاریخ بازدید: 23 آبان 1404ش.
*فراهانی، محمد و دیگران، «مطالعۀ تطبیقی نقش شبکه‌های اجتماعی در سبک زندگی اسلامی ایرانی از دیدگاه شهروندان و مدیران فرهنگی شهر تهران»، تحقیقات رسانه، شمارۀ 2، 1397ش.
* «شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری: 29 مهر 1404ش.
*میرصادقی، جمال، عناصر داستان، چ3، تهران، سخن، 1376ش.
* میرصادقی، جمال، عناصر داستان، چ3، تهران، سخن، 1376ش.
*نریمانی، امیررضا، «حکمرانی در مواجهه با چالش‌های فرهنگی ایران: آینده، راهکارها و راهبردها»، اولین کنفرانس ملی حکمرانی و نظام سیاست‌گذاری فرهنگی، 1403ش.
* نصر اصفهانی، محمدرضا و شمعی، میلاد، «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 5، 1386ش.
*نصر اصفهانی، محمدرضا و شمعی، میلاد، «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 5، 1386ش.
* یونسی، ابراهیم، هنر داستان نویسی، تهران، امیرکبیر، 1341ش.
*«نقش فناوری‌های نرم در توسعۀ اقتصاد فرهنگی»، وب‌سایت جهاد دانشگاهی، تاریخ بارگذاری: 21 تیر 1398ش.
*
*یونسی، ابراهیم، هنر داستان نویسی، تهران، امیرکبیر، 1341ش.
*«هدف از مسابقۀ ملی پارس آرا بازارپردازی شخصیت مبتنی بر فرهنگ و تمدن ایرانی اسلامی است»، خبرگزاری ایبنا، تاریخ بارگذاری: 22 مهر 1402ش.
*همتیان، هادی و همتیان، مهدی، «بررسی تأثیر مبانی انسان‌شناختی اسلامی بر نظام تربیتی اسلام در اندیشه علامه مصباح یزدی»، فصلنامۀ پژوهش در آموزش معارف و تربیت اسلامی، دورۀ 4، شمارۀ 1، 1402ش.

نسخهٔ ۲۶ آبان ۱۴۰۴، ساعت ۱۷:۵۵

شخصیت‌پردازی فرهنگی؛ فرآیندی متکی بر بازتاب هویت جمعی، ارزش‌های بومی و نشانه‌های فرهنگی در ساخت و پرداخت کاراکتر.

شخصیت‌پردازی فرهنگی یا شخصیت‌سازی فرهنگی، پُلی میان خلاقیت هنری و میراث فرهنگی یک جامعه بوده و با بهره‌گیری از عناصر هویت ملی، اسطوره‌ها، روایت‌های تاریخی، ارزش‌های دینی و سنت‌های اجتماعی، شخصیت‌هایی می‌آفریند که نه‌تنها نقش‌آفرینان یک داستان، فیلم یا اثر هنری هستند بلکه به‌عنوان بازتابی از تجربۀ زیسته و ذهنیت جمعی جامعه نیز عمل می‌کنند. در این شیوه، خالق اثر با استفاده از نمادها، گویش‌ها، رفتارهای اجتماعی، الگوهای تربیتی و دغدغه‌های واقعی مردم، به شخصیت عمق و باورپذیری می‌بخشد و او را از یک «کاراکتر ساده» به یک «نشانۀ فرهنگی» تبدیل می‌کند؛ نشانه‌ای که می‌تواند ارزش‌های مشترک را تقویت کرده، الگوهای رفتاری مثبت را ترویج داده و پیوند میان گذشته و امروز را از راه قصه و هنر زنده نگه دارد.

تعریف شخصیت‌پردازی فرهنگی

شخصیت‌پردازی فرهنگی به فرآیند خلق و بازنمایی شخصیت‌هایی گفته می‌شود که در بستر فرهنگ، ارزش‌ها و جهان‌بینی یک جامعه شکل گرفته و حامل پیام‌های هویتی، اجتماعی و اخلاقی آن فرهنگ هستند.[۱] شخصیت فرهنگی، نمود عینی فرهنگ در رفتار، گفتار و سبک زندگی افراد بوده و نقش یک «آینۀ فرهنگی» را ایفا می‌کند. این شخصیت می‌توانند همزمان واقعی و الهام‌بخش باشند؛ شخصیت‌هایی که گاه بازتاب انسان‌های عادی‌ بوده و گاه فراتر از واقعیت رفته و به اسطوره‌ها و نمادهای فرهنگی تبدیل می‌شوند.[۲]

در این چارچوب، شخصیت‌پردازی فرهنگی شیوه‌ای از بازنمایی هویت در زندگی روزمره است. از کودکی که با عروسک یا انیمیشنی بومی خو می‌گیرد تا بزرگسالی که ارزش‌های خود را از قهرمانان فرهنگی جامعه الهام می‌گیرد، همگی در یک زنجیرۀ شخصیت‌پردازی فرهنگی قرار دارند. به این معنا، هر شخصیت فرهنگی، حامل بخشی از حافظۀ جمعی و تجربۀ زیستۀ یک ملت است.[۳]

مدل‌های جهانی و رویکرد ایرانی در شخصیت‌پردازی فرهنگی

شخصیت‌پردازی فرهنگی پدیده‌ای جهانی است که در هر بستر فرهنگی، با رویکردها و اهداف متفاوتی دنبال می‌شود.

مدل آمریکایی

بر جذابیت بصری، روایت جهانی و همه‌پسند و اقتصاد کاراکتر تمرکز دارد. هدف اصلی، خلق شخصیت‌هایی با پتانسیل تجاری و فراگیر بوده که بر مفاهیمی مانند فردگرایی و قهرمان‌گرایی تأکید می‌کنند.[۴]

مدل ژاپنی

بر عمق‌بخشی به شخصیت‌ها و پرداختن به مفاهیم فلسفی و هستی‌شناسانه تمرکز دارد. در این مدل که در قالب انیمه و مانگا ظهور کرده، بر روابط اجتماعی، ارزش‌های جمع‌گرایانه و ساختارهای سنتی تأکید می‌شود.[۵]

مدل ایرانی

ریشه‌ای عمیق در فرهنگ اسلامی-ایرانی داشته و سیاست‌گذاران بر نقش آن به‌عنوان ابزار تربیت و الگوپذیری تأکید می‌کنند. هدف، بازتاب‌دهندۀ ارزش‌های معنوی، اخلاقی و تمدنی بوده تا کودکان و نوجوانان با الگوهایی از دل فرهنگ خود همذات‌پنداری کنند.[۶]

شیوه‌های انتقال پیام و هویت فرهنگی

شیوه‌های شخصیت‌پردازی و انتقال پیام فرهنگی در دو دستۀ کلی مستقیم و غیرمستقیم قرار می‌گیرند:

شیوه‌های سنتی (مستقیم و غیرمستقیم)

شخصیت‌پردازی فرهنگی مستقیم (ذهنیت آشکار)=

ویژگی‌ها و ارزش‌های درونی شخصیت به‌صورت آشکار و بدون واسطه به مخاطب منتقل می‌شود. این شیوه از طریق توصیف ذهنیت شخصیت، واگویه‌های درونی[۷] یا بیان مستقیم عقاید و ارزش‌ها کاربرد دارد.[۸]

شخصیت‌پردازی فرهنگی غیرمستقیم

مخاطب از طریق مشاهده و تفسیر اعمال و تعاملات شخصیت، خود به ویژگی‌های هویتی و انگیزشی او پی می‌برد.

  1. کنش و رفتار: شخصیت با عمل خود تعریف می‌شود. رفتارهایی مانند حفظ عزت نفس در شکست، مدیریت بحران یا کمک ایثارگرانه، ارزش‌های اخلاقی و هویتی شخصیت را منتقل و تثبیت می‌کند.[۹]
  2. گفت‌وگو و زبان: نحوۀ صحبت کردن، شامل انتخاب کلمات، لهجه، اصطلاحات و لحن کلام، تمایز ویژگی‌های درونی، طبقۀ اجتماعی و وابستگی‌های فرهنگی شخصیت را نشان می‌دهد؛ مانند استفاده از ضرب‌المثل‌های محلی که هویت فرهنگی و جغرافیایی شخصیت را در ذهن مخاطب تثبیت می‌کند.[۱۰]
  3. توصیف ظاهر و پوشش: ظاهر فیزیکی شخصیت، به ویژه نوع لباس و پوشش مانند استفاده از لباس محلی یا نمادهای مذهبی، نخستین واسطۀ القای صفات درونی، وضعیت اجتماعی و باورهای اعتقادی است.[۱۱]
  4. نام‌گذاری: انتخاب نامی متناسب با ویژگی‌های شخصیتی مانند «آقای امین» برای فرد درستکار، یا برعکس، نام متضاد برای ایجاد طنز یا تعارض، درک مخاطب از خصوصیات فرهنگی شخصیت را تسهیل می‌کند.[۱۲]

تکنیک‌های رسانه‌های چندرسانه‌ای

در رسانه‌های چندرسانه‌ای، تکنیک‌های بصری و شنیداری برای انتقال سریع و مؤثر پیام هویتی و فرهنگی ضروری است.

زبان رنگ

استفاده از رنگ‌های نمادین مانند آبی فیروزه‌ای یا قرمز ایرانی در پوشش یا محیط شخصیت، پیام‌های فرهنگی خاصی را منتقل می‌کند.[۱۳] پژوهش‌های داخلی نشان داده است که کودکان ایرانی رنگ‌های خاصی مانند آبی (در میان رنگ‌های سرد) و زرد (در میان رنگ‌های گرم) را ترجیح می‌دهند که این یافته‌ها باید در طراحی کاراکترهای فرهنگی مورد توجه قرار گیرد.[۱۴]

طراحی فرم[۱۵]

استفاده از اشکال هندسی خاص در فرم کلی کاراکتر، به‌منظور انتقال فوری ویژگی‌های شخصیتی در انیمیشن و بازی به‌کار می‌رود؛ مانند مثلث برای القای پویایی و قهرمانی و دایره برای القای مهربانی.[۱۶]

صدا و موسیقی

دوبلاژ، لهجه و لحن صدا نقش کلیدی در تثبیت هویت فرهنگی و حس درونی شخصیت دارد؛ مانند استفاده از لهجه‌های بومی در تولیداتی مانند «شکرستان». موسیقی زمینه‌ای[۱۷] نیز به‌عنوان یک عامل شنیداری، در القای احساسات، تقویت روایت و تثبیت حس درونی شخصیت در ذهن مخاطب، مؤثر است.[۱۸]

کارکرد راهبردی و الگوسازی فرهنگی

شخصیت‌پردازی فرهنگی به‌عنوان عنصری محوری در نظام‌های معنایی عمل کرده و قادر است نظم گفتاری و پیوستگی هویتی را برای یک جامعه تولید کند.[۱۹]

ابعاد الگوی فرهنگی مطلوب

الگوی فرهنگی موفق باید دارای ویژگی‌های زیر باشد:

  1. قهرمان حامل هویت: شخصیتی باشد که به‌صورت متوازن هویت دینی، ملی و انقلابی را در خود تلفیق کرده و حامل بخش‌های کلیدی نظام معنایی جامعه باشد.
  2. تصویرسازی امیدبخش: شخصیت‌پردازی باید بر جنبه‌های پیروزمندانه و عملکرد مدیریتی الگو متمرکز شود تا به جامعه احساس قدرت، توانمندی و امید منتقل کند.
  3. تأکید بر فتوت و جوانمردی: سرّ نفوذ اجتماعی و محبوبیت پایدار یک الگو در انطباق عمیق رفتار و منش او با ارزش‌های ریشه‌دار و مشترک فرهنگ ایرانی مانند فتوت و جوانمردی نهفته است.
  4. لطافت در اوج اقتدار: شخصیت‌پردازی باید تلفیق معنادار اقتدار نظامی و لطافت روحی و معنوی را برجسته کند.[۲۰]

ضرورت بازتولید تقدس و مزیت رقابتی

  1. بازتولید تقدس: در مواجهه با تلاش‌های جریان سکولار جهانی برای تقدس‌زدایی از نمادها و چهره‌های فرهنگی-دینی، شخصیت‌پردازی فرهنگی ابزاری استراتژیک برای حفظ بنیان‌های هویتی و اعتقادی جامعه است.
  2. چهره‌های ناشناخته: معرفی صحیح و به‌موقع شخصیت‌های برجستۀ فرهنگی-دینی که در حال حاضر ناشناخته هستند، یک مزیت رقابتی محسوب می‌شود و اقدامی پیشگیرانه و تهاجمی در جنگ روایت‌ها است.[۲۱]

شخصیت‌پردازی در بازار و صنعت فرهنگی

شخصیت‌پردازی فرهنگی باید به فرآیند تجاری‌سازی و توسعۀ اقتصادی محصولات فرهنگی منجر شود.

کارکرد محوری شخصیت

مهم‌ترین نیاز در تولید محصولات فرهنگی و به‌ویژه نوشت‌افزار با الگوی اسلامی-ایرانی، خلق یک کاراکتر ویژه با پشتوانۀ هویتی است. این شخصیت‌محوری امکان جامعیت فرهنگی در محصول و تولید طیف وسیعی از محصولات جانبی را فراهم می‌آورد.

تمایز شخصیت ارزش‌بنیاد

کاراکترهای داخلی باید دارای خمیرمایۀ عمیق فرهنگی و ارزشی باشند تا بتوانند پیام اقتدار دین و هویت ملی را منتقل کرده و به موفقیت جامع و فراملی دست یابند.

جذابیت تجاری هویت‌بنیان

کاراکترهای ارزش‌محور موفق توانسته‌اند به مرحله‌ای برسند که سرمایه‌گذاران حوزه‌های مختلف تجاری مانند پوشاک، فرش و لوازم کودک، حاضر به تولید آنها در تیراژ بالا شوند. این امر نشان می‌دهد که تنوع‌بخشی به محصولات جانبی حول محور یک شخصیت فرهنگی قوی، یک نیروی محرکۀ اقتصادی است.

پرهیز از دست‌نیافتنی کردن

برای تضمین تداوم و «زنده‌مانی» مکتب، باید از ترویج تصویری فرابشری و دست‌نیافتنی از الگو پرهیز کرد تا امکان الگوپذیری عملی برای نسل‌های بعدی فراهم شود.[۲۲]

ضرورت روایت‌پردازی و دیده شدن

یک شخصیت محبوب برای موفقیت در بازار، باید داستان یا روایت داشته باشد، به‌خوبی در رسانه‌ها دیده و سپس توسط مخاطب پسندیده شود. رسانه‌ها ازجمله تلویزیون، سینما و شبکه‌های مجازی، نقش مهمی در شناخت و محبوبیت شخصیت‌ها ایفا می‌کنند.[۲۳]

شخصیت‌پردازی فرهنگی در حوزه‌های فرهنگی ایران

شخصیت‌پردازی فرهنگی در سینما و فیلم‌نامه

شخصیت‌پردازی در فیلم‌نامه شامل ساخت و توصیف شخصیت‌های مختلف با تعیین ویژگی‌های جسمانی و روحی، تاریخچۀ زندگی، اهداف و تحولات آنها است. هدف اصلی، ایجاد شخصیت‌های قابل ارتباط و قابل همدلی بوده که باعث تعامل و تأثیرگذاری بیشتر روی تماشاگران می‌شوند.[۲۴]

سینما

  1. وضعیت آثار سینمایی پرتره: سینمای ایران، آثار ماندگاری دربارۀ مفاخر ملی مانند «کمال‌الملک» و «غلامرضا تختی» و نیز شهدای دفاع مقدس مانند «احمد متوسلیان» تولید کرده است. با این حال، بسیاری از فیلم‌های سینمایی جدید، به‌ویژه در ژانر پرتره، در تبدیل چهره‌های شاخص به شخصیت‌های ماندگار سینمایی فاصله دارند.[۲۵]
  2. نقد کیفیت پرداخت: در برخی فیلم‌های پرترۀ دفاع مقدس، مانند «آسمان غرب»، تمرکز بیشتر بر توانایی‌های نظامی و فنی مانند توانایی‌های هوایی ارتش بوده و پرداخت عمیقی از ابعاد شخصیتی و فرهنگی قهرمان، به‌جز نمایش غیرت و برخی رشادت‌های کلیشه‌ای، به نمایش گذاشته نشده است. برای ارتقای کیفیت و تضمین ماندگاری، نیاز به بازنگری اساسی در شیوۀ پرداخت و واگذاری پروژه‌ها به افراد مسلط‌تر و متخصص‌تر در حوزۀ درام و شخصیت‌نگاری سینمایی است.[۲۶]
  3. اهداف راهبردی: هدف نهایی شخصیت‌پردازی در سینمای دفاع مقدس، بازتولید سبک زندگی شهیدانه و الگوهای مطلوب در بطن جامعه است. این امر با وارد کردن ابعاد مختلف حیات، مدیریت و سیرۀ عملی الگو به مصرف فرهنگی و محصولات هنری و رسانه‌ای محقق می‌شود. همچنین، حضور الگوهای فرهنگی در عرصه‌های بین‌المللی می‌تواند به صدور فرهنگی ارزش‌ها و دستاوردهای دوران دفاع مقدس منجر شود.[۲۷]

فیلم‌نامه

  1. ساختار شخصیت درام: برای شخصیت‌پردازی فرهنگی در فیلم‌نامه، باید فراتر از تیپ‌سازی عمل کرد. شخصیت‌پردازی خوب، تنها به نمایش واکنش‌های سطحی اکتفا نمی‌کند بلکه به لایه‌های عمیق درونی، تضادهای اخلاقی و فرهنگی و انگیزه‌های ناخودآگاه شخصیت می‌پردازد.[۲۸]
  2. تغییر و تحول فرهنگی: هستۀ اصلی درام، تحول شخصیت است. در فیلم‌نامۀ فرهنگی، این تحول باید در راستای تغییر باورها، سبک زندگی یا منش باشد؛ مانند تحول شخصیت از یک فرد منفعت‌طلب به یک قهرمان با ارزش‌های ایثارگرانه.[۲۹]
  3. بافت فرهنگی دیالوگ: دیالوگ‌ها باید با دقت فراوان، بافت فرهنگی، طبقۀ اجتماعی و سطح سواد شخصیت را بازتاب دهند. استفاده از ضرب‌المثل‌ها، اصطلاحات بومی یا لحن رسمی و غیررسمی، بدون توصیف مستقیم، هویت فرهنگی شخصیت را به مخاطب معرفی می‌کند.[۳۰]

شخصیت‌پردازی فرهنگی در ادبیات داستانی

در ادبیات داستانی، شخصیت‌پردازی فرهنگی موفق، مخاطب را در دنیای فرهنگی روایت غوطه‌ور ساخته و از طریق همدلی با باورها و آرمان‌های فرهنگی شخصیت، تأثیرگذاری عمیق‌تری می‌یابد. تصمیمات و کنش‌های شخصیت‌ها که ریشه در نظام ارزشی و فرهنگی دارند، مسیر روایت را شکل می‌دهند.[۳۱]

محورهای فرهنگی روایت

  1. زیرساخت باور و اعتقادات: اعتقاد و باور، عامل اصلی تفاوت‌های هویتی بوده و تمرکز بر فطریات و اعتقادات مذهبی ضروری است. این رویکرد در تضاد با تمرکز صرف بر غرایز جسمانی است.
  2. تیپیکال و هویت فرهنگی: خصوصیات رفتاری و فکری متأثر از طبقۀ اجتماعی و محیط فرهنگی (تیپیکال) باید با خصایص فردی آن فرد در هم آمیخته شوند تا شخصیتی با هویت منسجم و باورپذیر خلق شود.
  3. تحول فرهنگی- اعتقادی: شخصیت‌های پویا کسانی هستند که در طول داستان دچار تحول می‌شوند که می‌تواند شامل تغییر منش یا تغییر عمیق در عقاید و باورها باشد.
  4. انطباق هویتی: نویسنده باید زبان و گفت‌وگوی شخصیت‌ها را با پایگاه اجتماعی، سطح سواد و طبقۀ فرهنگی آنها تطابق دهد. توصیف نوع لباس و پوشش نیز به‌عنوان نمادهای هویتی، نخستین ابزارهای انتقال‌دهندۀ پایگاه اجتماعی و باورهای فردی هستند.
  5. ساختار روایت ارزشی: قهرمان اصلی باید یک شخصیت جامع و پیچیده باشد تا عمق لازم برای درگیری مخاطب با تعارضات هویتی و اعتقادی فراهم شود.[۳۲]

شخصیت‌پردازی فرهنگی در بازی و سرگرمی

در فرآیند پرداخت شخصیت برای محصولات سرگرمی، تأکید بر استفاده از ادبیات، هنر و میراث فرهنگی بومی به‌عنوان عوامل سه‌گانۀ مؤثر صورت می‌گیرد.[۳۳] شخصیت‌پردازی فرهنگی در این حوزه دارای سه مرحلۀ «پرداخت شخصیت»،[۳۴] «شخصیت‌سازی»[۳۵] و «شیوه‌های ارائه»[۳۶] است.

مؤلفه‌های خلق هویت در بازی و سرگرمی

  1. نقش خلاقیت و خودباوری: خلاقیت و شهامت «خود بودن» از عناصر مهم است. بازی به‌عنوان زبان کودک، نقش محوری در افزایش خلاقیت داشته و کودک از طریق آن به بازآفرینی خود می‌پردازد. وظیفۀ اصلی هنرمند، درگیرکردن احساسات مخاطب است.
  2. لزوم دیده شدن و روایت: موفقیت یک شخصیت فرهنگی در بازار، به دیده شدن او وابسته است. شخصیت محبوب باید داستان یا روایت داشته باشد، در رسانه‌ها دیده و سپس توسط مخاطب پسندیده شود.
  3. اهمیت رسانه در تثبیت: رسانه‌ها نقش بسیار مهمی در شناخت و محبوبیت شخصیت‌ها و محصولات فرهنگی جانبی آنها مانند اسباب‌بازی‌ها ایفا می‌کنند.[۳۷]

شخصیت‌پردازی فرهنگی در انیمیشن

فرآیندی تخصصی برای خلق کاراکترهایی است که نه‌تنها جذابیت بصری دارند بلکه حامل ارزش‌ها، هویت و سبک زندگی مورد نظر هستند. امکان خیال‌پردازی نامحدود در انیمیشن باید در راستای تقویت هویت فرهنگی کاراکتر به‌کار گرفته شود.[۳۸]

تکنیک‌ها و الزامات فرهنگی

  1. تکنیک‌های خلق: در فیلم‌نامۀ انیمیشن لازم است به جزئیاتی مانند نمود ظاهری شخصیت یعنی طراحی فراتر از واقعیت با پیام فرهنگی خاص، سرزمین و بستر جغرافیایی یعنی تعیین محیط برای تعریف زمینۀ فرهنگی رفتارها و پیام‌ها و هراس‌ها برای افزایش عمق روان‌شناختی توجه شود.[۳۹]
  2. لزوم فعال بودن شخصیت: شخصیت‌ها باید به‌جای ناظر، کنشگر فعال باشند.
  3. عمق‌بخشی فرهنگی: باید به انگیزه‌ها، درونیات و خاستگاه اجتماعی، فکری و فرهنگی شخصیت‌ها پرداخت عمیق صورت گیرد تا شخصیت‌ها به الگوهای بدون پیچیدگی‌های انسانی تقلیل نیابند.
  4. پرهیز از آرمان‌گرایی محض: تلاش برای خلق شخصیت‌های اصلی بدون هیچ نقصان و لغزشی مانند الگوهای آرمانی محض، مانع از تنوع، کنشگری و پیچیدگی لازم در شخصیت‌ها و باورپذیری آنها می‌شود.[۴۰]

شخصیت‌پردازی فرهنگی و توسعۀ محصولات کودک و نوجوان

  1. هدف توسعه: شخصیت‌پردازی فرهنگی، سیاستی محوری است. هدف اصلی، ساماندهی زیست‌بومی است که در آن، اقتضائات فرهنگ تمدنی و ایرانی اسلامی در زنجیرۀ محصولات فرهنگی از جمله انیمیشن، کتاب، بازی و عروسک بروز پیدا کن.
  2. اهمیت تجاری‌سازی: طراحی شخصیت‌های موفق، باید به تجاری‌سازی و توسعۀ اقتصادی برسد.
  3. حمایت از هویت‌سازی: رویدادهایی مانند «پارس آرا»، برای کشف چاه‌های نفت محتوایی یا شخصیت‌ها راه‌اندازی شده و طرح‌های برگزیده از حیث بُن‌مایه‌های فرهنگ تمدنی و ظرفیت بازارپردازی ارتقا می‌یابند. در این رویداد، فرآیند ثبت حقوقی بستۀ کامل شخصیت نیز انجام می‌گیرد.[۴۱]

پانویس

  1. ↑ رضایی، «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  2. ↑ یونسی، هنر داستان نویسی، 1341ش، ص22.
  3. ↑ آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص580.
  4. ↑ «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر.
  5. ↑ بهمنی، «انیمه، بازتابی از فرهنگ ژاپن»، وب‌سایت سایبرپروژه.
  6. ↑ «شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر.
  7. ↑ Monologue
  8. ↑ آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص589-590.
  9. ↑ ایرانی، هنر رمان، ج1، 1364ش، ص200.
  10. ↑ میرصادقی، عناصر داستان، 1376ش، ص465.
  11. ↑ آزاددل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، 1395ش، ص595-596.
  12. ↑ نصر اصفهانی و شمعی، «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ»، 1386ش، ص164.
  13. ↑ زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص77-79.
  14. ↑ زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص92.
  15. ↑ Shape language.
  16. ↑ زریابی یکتا، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، 1401ش، ص71.
  17. ↑ Soundtrack.
  18. ↑ درگاهی و سربخش ، «تحلیل نقش صدا و موسیقی روایی در انیمیشن‌های سینمایی موزیکال ایرانی (با مطالعۀ موردی انیمیشن ببعی قهرمان)»، 1404ش، چکیده.
  19. ↑ «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  20. ↑ «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  21. ↑ «چهره‌پردازی از شخصیت‌های دینی و فرهنگی جامعه ضروری است»، خبرگزاری رسا.
  22. ↑ «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  23. ↑ «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
  24. ↑ «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه و ویژگی‌های یک شخصیت‌پردازی خوب»، وب‌سایت گسترش فرهنگ اندیشۀ مانا.
  25. ↑ «اما و اگرهای شخصیت‌پردازی مفاخر فرهنگی- اجتماعی در جشنوارۀ چهل‌ودوم فجر»، خبرگزاری ایرنا.
  26. ↑ «اما و اگرهای شخصیت‌پردازی مفاخر فرهنگی- اجتماعی در جشنوارۀ چهل‌ودوم فجر»، خبرگزاری ایرنا.
  27. ↑ «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  28. ↑ میرصادقی، عناصر داستان، 1376ش، ص465.
  29. ↑ «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان.
  30. ↑ «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان.
  31. ↑ «شخصیت‌پردازی در داستان: راهنمای کامل خلق شخصیت‌های به‌یادماندنی»، وب‌سایت مؤسسۀ فرهنگی و هنری راوی.
  32. ↑ «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان.
  33. ↑ «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
  34. ↑ Character Conception.
  35. ↑ Character Creation.
  36. ↑ Presentation.
  37. ↑ «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان.
  38. ↑ حیدریان کرویه و گلپایگانی، «مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس بر مبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور»، 1397ش، ص42-45.
  39. ↑ اشرفی، «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه انیمیشن با 5 تکنیک حرفه‌ای»، وب‌سایت ویرگول.
  40. ↑ حیدریان کرویه و گلپایگانی، «مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس بر مبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور»، 1397ش، ص42-45.
  41. ↑ رازدشت تازکند، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر.

منابع

  • آزاددل، عادل و دیگران، «بررسی و تطبیق عنصر شخصیت‌پردازی در رمان‌ها "اللص و الکلاب" اثر نجیب محفوظ و "بار دیگر شهری که دوست می‌داشتم" اثر نادر ابراهیمی»، یازدهمین گردهمایی بین‌المللی انجمن ترویج زبان و ادب فارسی، دانشگاه گیلان، 1395ش.
  • «ادبیات، هنر و میراث فرهنگی، عوامل مؤثر بر شخصیت‌پردازی»، پایگاه خبری کودک و نوجوان، کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان، تاریخ بارگذاری: 12 دی 1398ش.
  • «اما و اگرهای شخصیت‌پردازی مفاخر فرهنگی- اجتماعی در جشنوارۀ چهل‌ودوم فجر»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ بارگذاری: 24 بهمن 1402ش.
  • اشرفی، سمانه، «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه انیمیشن با 5 تکنیک حرفه‌ای»، وب‌سایت ویرگول، تاریخ بازدید 25 آبان 1404ش.
  • ایرانی، ناصر، هنر رمان، تهران، آبانگاه، 1364ش.
  • «بازارپردازی فرهنگی/ نیمۀ پنهان درآمدزایی در صنعت سینما و انیمیشن»، وب‌سایت نمافر، تاریخ بارگذاری: 25 مهر 1400ش.
  • «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ بارگذاری: 19 دی 1401ش.
  • بهمنی، کیوان، «انیمه، بازتابی از فرهنگ ژاپن»، وب‌سایت سایبرپروژه، تاریخ بارگذاری: 28 شهریور 1400ش.
  • «چهره‌پردازی از شخصیت‌های دینی و فرهنگی جامعه ضروری است»، خبرگزاری رسا، تاریخ بارگذاری: 25 اسفند 1388ش.
  • حیدریان کرویه، مهدی و گلپایگانی، علیرضا، «مقالۀ ترویجی شخصیت‌پردازی در مجموعه‌های انیمیشن دفاع مقدس بر مبنای سه مجموعۀ شجاعان، همسنگران و حماسۀ یک دلاور»، فصلنامۀ علمی مطالعات دفاع مقدس، دورۀ 4، شمارۀ 4، پیاپی 16، 1397ش.
  • درگاهی، پردیس و سربخش، رضا، «تحلیل نقش صدا و موسیقی روایی در انیمیشن‌های سینمایی موزیکال ایرانی (با مطالعۀ موردی انیمیشن ببعی قهرمان)»، نخستین همایش ملی مطالعات پویانمایی و فیلم کودک و نوجوان، 1404ش.
  • رازدشت تازکند، زینب، «سیاست‌گذاران فرهنگی خیلی دیر به بحث شخصیت‌پردازی فرهنگی ورود کردند»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری: 23 دی 1402ش.
  • رضایی، فریبا، «به شخصیت‌پردازی در راستای مکتب سلیمانی نیاز داریم»، وب‌سایت پژوهشگاه فرهنگ، هنر و ارتباطات، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی، تاریخ بازدید: 17 آبان 1404ش.
  • زریابی یکتا، حسن، «شاخص‌های طراحی بصری شخصیت در انیمیشن‌های تلویزیونی از دید مخاطبین کودک»، رسانه‌های دیداری و شنیداری، دورۀ 16، شمارۀ 44، 1401ش.
  • «شخصیت‌پردازی در داستان: راهنمای کامل خلق شخصیت‌های به‌یادماندنی»، وب‌سایت مؤسسۀ فرهنگی و هنری راوی، تاریخ بازدید: 24 آبان 1404ش.
  • «شخصیت‌پردازی در داستان»، وب‌سایت تبیان، تاریخ بارگذاری: 3 آذر 1387ش.
  • «شخصیت‌پردازی در فیلمنامه و ویژگی‌های یک شخصیت‌پردازی خوب»، وب‌سایت گسترش فرهنگ اندیشۀ مانا، تاریخ بازدید: 23 آبان 1404ش.
  • «شخصیت‌های بومی کلید پیوند عاطفی کودکان با فرهنگ ایرانی»، خبرگزاری مهر، تاریخ بارگذاری: 29 مهر 1404ش.
  • میرصادقی، جمال، عناصر داستان، چ3، تهران، سخن، 1376ش.
  • نصر اصفهانی، محمدرضا و شمعی، میلاد، «تحلیل عنصر شخصیت در رمان جای خالی سلوچ»، مجلۀ زبان و ادبیات فارسی دانشگاه سیستان و بلوچستان، سال 5، 1386ش.
  • یونسی، ابراهیم، هنر داستان نویسی، تهران، امیرکبیر، 1341ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:شخصیت‌پردازی_فرهنگی&oldid=8344»