پیشنویس:عفت: تفاوت میان نسخهها
imported>عبدالله اخلاقی حذف اسم نویسنده |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''<big>عفت؛</big>''' از سجایای اخلاقی و عامل پارسایی و پاکدامنی در سبک زندگی. | '''<big>عفت؛</big>''' از سجایای اخلاقی و عامل پارسایی و پاکدامنی در سبک زندگی. | ||
عِفَّت، حالتی در وجود انسان است که او را از انجام محرمات بازمیدارد. عفت جنسی، عفت در گفتار، عفت مالی و عفت شکم از اقسام عفت است که آثاری مانند استحکام خانواده، آرامش روانی جامعه و آمرزش گناهان را در پی دارد. | عِفَّت، حالتی در وجود انسان است که او را از انجام محرمات بازمیدارد. عفت جنسی، عفت در گفتار، عفت مالی و عفت شکم از اقسام عفت است که آثاری مانند استحکام خانواده، آرامش روانی جامعه و آمرزش گناهان را در پی دارد. | ||
==مفهومشناسی== | ==مفهومشناسی عفت== | ||
«عفت» در زبان فارسی بهمعنای پارسایی، پرهیزگاری و پاكدامنی است<ref>عمید، فرهنگ فارسي عمید، 1360ش، ذیل واژۀ عفت.</ref> و به حالتی در انسان اشاره دارد که بهوسیله آن تن بهخواستههای شهوانی نداده<ref>راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ذیل واژۀ عف.</ref> و از انجام محرمات دوری میکند.<ref>ابنمنظور، لسان العرب، 1414ق، ذیل واژۀ عف.</ref> عفت، در معنای خاص به پرهیز از تمایلات افراطی جنسی معطوف است.<ref>راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ذیل واژۀ عف.</ref> عفت نزد علمای اخلاق، از ارکان سجایای اخلاقی بهشمار میرود<ref>شبر، اخلاق، 1378ش، ص33-34؛ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص510-511.</ref> که تهذیب<ref>نراقى، معراج السعادة، 1378ش، ص49.</ref> و اعتدال نیروی شهوت<ref>شبر، اخلاق، 1378ش، ص33.</ref> و کنترل نفس را بهدنبال دارد.<ref>خواجه نصيرالدين طوسى، اخلاق ناصرى، 1413ق، ص74.</ref> | «عفت» در زبان فارسی بهمعنای پارسایی، پرهیزگاری و پاكدامنی است<ref>عمید، فرهنگ فارسي عمید، 1360ش، ذیل واژۀ عفت.</ref> و به حالتی در انسان اشاره دارد که بهوسیله آن تن بهخواستههای شهوانی نداده<ref>راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ذیل واژۀ عف.</ref> و از انجام محرمات دوری میکند.<ref>ابنمنظور، لسان العرب، 1414ق، ذیل واژۀ عف.</ref> عفت، در معنای خاص به پرهیز از تمایلات افراطی جنسی معطوف است.<ref>راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ذیل واژۀ عف.</ref> عفت نزد علمای اخلاق، از ارکان سجایای اخلاقی بهشمار میرود<ref>شبر، اخلاق، 1378ش، ص33-34؛ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص510-511.</ref> که تهذیب<ref>نراقى، معراج السعادة، 1378ش، ص49.</ref> و اعتدال نیروی شهوت<ref>شبر، اخلاق، 1378ش، ص33.</ref> و کنترل نفس را بهدنبال دارد.<ref>خواجه نصيرالدين طوسى، اخلاق ناصرى، 1413ق، ص74.</ref> | ||
==اهمیت و جایگاه== | ==اهمیت و جایگاه عفت== | ||
عفت را بهصورت فطری، همۀ انسانها<ref>امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص510-511.</ref> نیک میدانند<ref>مطهرى، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، 1384ش، ج3، ص74.</ref> و حتى انسانهای آلوده تلاش مىكنند كه خود را عفيف و پاك قلمداد کنند.<ref>سبحانى تبريزى، نظام اخلاقى اسلام: تفسير سوره مباركه حجرات، 1377ش، ص74.</ref> دانشمندان علم اخلاق، عفت را از امور زيربنایی اخلاق شمردهاند<ref>شبر، اخلاق، 1378ش، ص33-34؛ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص279.</ref> که زمينهساز تحقق برخى صفات اخلاقى ديگر مىشود و در سعادت و شقاوت انسان نقش مهمى ايفا مىكند.<ref>سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/95845/%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9]</ref> | عفت را بهصورت فطری، همۀ انسانها<ref>امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص510-511.</ref> نیک میدانند<ref>مطهرى، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، 1384ش، ج3، ص74.</ref> و حتى انسانهای آلوده تلاش مىكنند كه خود را عفيف و پاك قلمداد کنند.<ref>سبحانى تبريزى، نظام اخلاقى اسلام: تفسير سوره مباركه حجرات، 1377ش، ص74.</ref> دانشمندان علم اخلاق، عفت را از امور زيربنایی اخلاق شمردهاند<ref>شبر، اخلاق، 1378ش، ص33-34؛ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص279.</ref> که زمينهساز تحقق برخى صفات اخلاقى ديگر مىشود و در سعادت و شقاوت انسان نقش مهمى ايفا مىكند.<ref>سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/95845/%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9]</ref> | ||
از نظر قرآن، نفس در حالت اعتدال ذاتی و ساختار الهی خویش<ref>سورۀ شمس، آیۀ 7؛ سورۀ انفطار، آیۀ 7</ref> از فجور اجتناب دارد.<ref>سورۀ طه، آیۀ50. </ref> در روایات از عفت به برترین عبادت،<ref>كلينى، اصول كافى، 1375ش، ج4، ص241.</ref> جمال مؤمن<ref>ابنشعبه حرانى، تحف العقول عن آلالرسول، 1404ق، ص263.</ref> و لباس تقوی یاد شده<ref>قمی، تفسیر القمی، 1404ق، ج1، ص226.</ref> و امام علی، شخص عفیف را حبیب خدا نامیده است.<ref>ابنشعبه حرانى، تحف العقول عن آلالرسول، 1404ق، ص300.</ref> | از نظر قرآن، نفس در حالت اعتدال ذاتی و ساختار الهی خویش<ref>سورۀ شمس، آیۀ 7؛ سورۀ انفطار، آیۀ 7</ref> از فجور اجتناب دارد.<ref>سورۀ طه، آیۀ50. </ref> در روایات از عفت به برترین عبادت،<ref>كلينى، اصول كافى، 1375ش، ج4، ص241.</ref> جمال مؤمن<ref>ابنشعبه حرانى، تحف العقول عن آلالرسول، 1404ق، ص263.</ref> و لباس تقوی یاد شده<ref>قمی، تفسیر القمی، 1404ق، ج1، ص226.</ref> و امام علی، شخص عفیف را حبیب خدا نامیده است.<ref>ابنشعبه حرانى، تحف العقول عن آلالرسول، 1404ق، ص300.</ref> | ||
==انواع== | ==انواع عفت== | ||
=== عفت در غریزۀ جنسی === | |||
اندیشمندان مسلمان با تکیه بر آموزههای اسلام، عفت را به انواع زیر تفکیک کردهاند: | اندیشمندان مسلمان با تکیه بر آموزههای اسلام، عفت را به انواع زیر تفکیک کردهاند: | ||
عفت در غریزۀ جنسی: از نظر روانشناسی یکی از علتهای اصلی پریشانی، عقدههای روانی و اخلاقی، ضعفهای عصبی، فشارها و انحرافات جنسی است و از راههای درمان این بیماریها، ازدواج است.<ref>خیراندیش، «تأمین نیازهای جنسی»، وبسایت شورزندگی.[https://shoorezendegi-1.hozeh.org/niazhaye-jensi/]</ref> در فرهنگ غربی برخی بهسبب مشترک بودن این نیاز بین انسان و حیوان، به آن نگرش منفی و تحقیرآمیز دارند و رهبانیت را تنها راه دینداری و کسب معنویت قلمداد میکنند. برخی دیگر، همۀ تحولات شخصیت را به این غریزه مرتبط میکنند؛ این دیدگاه بهزیادهروی و بیبندوباری در رفتار جنسی میانجامد. <ref>«تأمین نیازهای جنسی همسران»، وبسایت راسخون.[https://rasekhoon.net/lifestyle/show/1397118/%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86]</ref> در فرهنگ اسلامی برخلاف این دو نگاه، غريزۀ جنسي اگر تحت فرمان عقل باشد<ref>خواجه نصيرالدين طوسى، اخلاق ناصرى، 1413ق، ص74.</ref> يکي از لذتهای بیبدیل، <ref>کلینی، کافی، 1407ق، ج5، ص321.</ref> سودمند<ref>رفیعی محمدی، «تأمين نيازهاي جنسي در زندگي زناشويي»، وبسایت شورزندگی.[https://shoorezendegi-1.hozeh.org/niazhaye-jensi/]</ref> و موجب دلگرمي در زندگی است.<ref>اميني، اسلام و تعليم و تربيت، ج2، ص61.</ref> یگانه راهی که اسلام برای ارضای این غریزه تعیین کرده ازدواج است. <ref>«تامین نیاز جنسی به سبک غرب یا اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/116866/%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85]</ref> در نگاه قرآن مردان و زنان عفیف کسانی هستند که به همسران خویش بسنده میکنند.<ref>سورۀ مؤمنون، آیۀ 6؛ سورۀ معارج، آیۀ 30. </ref> قرآن اجتناب از گناهان مربوط به این غریزه را از نشانههای ایمان دانسته<ref>سورۀ مؤمنون، آیۀ 5</ref> و بهکسانی که بهدلیل فقر امکان ازدواج ندارند توصیه بهعفتورزی کرده تا زمانی که به فضل و رحمت خداوند امکان ازدواج پیدا کنند.<ref>سورۀ نور، آیۀ 33.</ref> | عفت در غریزۀ جنسی: از نظر روانشناسی یکی از علتهای اصلی پریشانی، عقدههای روانی و اخلاقی، ضعفهای عصبی، فشارها و انحرافات جنسی است و از راههای درمان این بیماریها، ازدواج است.<ref>خیراندیش، «تأمین نیازهای جنسی»، وبسایت شورزندگی.[https://shoorezendegi-1.hozeh.org/niazhaye-jensi/]</ref> در فرهنگ غربی برخی بهسبب مشترک بودن این نیاز بین انسان و حیوان، به آن نگرش منفی و تحقیرآمیز دارند و رهبانیت را تنها راه دینداری و کسب معنویت قلمداد میکنند. برخی دیگر، همۀ تحولات شخصیت را به این غریزه مرتبط میکنند؛ این دیدگاه بهزیادهروی و بیبندوباری در رفتار جنسی میانجامد. <ref>«تأمین نیازهای جنسی همسران»، وبسایت راسخون.[https://rasekhoon.net/lifestyle/show/1397118/%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86]</ref> در فرهنگ اسلامی برخلاف این دو نگاه، غريزۀ جنسي اگر تحت فرمان عقل باشد<ref>خواجه نصيرالدين طوسى، اخلاق ناصرى، 1413ق، ص74.</ref> يکي از لذتهای بیبدیل، <ref>کلینی، کافی، 1407ق، ج5، ص321.</ref> سودمند<ref>رفیعی محمدی، «تأمين نيازهاي جنسي در زندگي زناشويي»، وبسایت شورزندگی.[https://shoorezendegi-1.hozeh.org/niazhaye-jensi/]</ref> و موجب دلگرمي در زندگی است.<ref>اميني، اسلام و تعليم و تربيت، ج2، ص61.</ref> یگانه راهی که اسلام برای ارضای این غریزه تعیین کرده ازدواج است. <ref>«تامین نیاز جنسی به سبک غرب یا اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/116866/%D8%AA%D8%A7%D9%85%DB%8C%D9%86-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%BA%D8%B1%D8%A8-%DB%8C%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85]</ref> در نگاه قرآن مردان و زنان عفیف کسانی هستند که به همسران خویش بسنده میکنند.<ref>سورۀ مؤمنون، آیۀ 6؛ سورۀ معارج، آیۀ 30. </ref> قرآن اجتناب از گناهان مربوط به این غریزه را از نشانههای ایمان دانسته<ref>سورۀ مؤمنون، آیۀ 5</ref> و بهکسانی که بهدلیل فقر امکان ازدواج ندارند توصیه بهعفتورزی کرده تا زمانی که به فضل و رحمت خداوند امکان ازدواج پیدا کنند.<ref>سورۀ نور، آیۀ 33.</ref> | ||
=== عفت در نگاه === | |||
عفت درنگاه: نگاه آلوده، غریزۀ جنسی انسان را تحریک و او را دچار آشفتگی روحی میکند.<ref>[https://farsnews.ir/news/13900724000152/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 عارفی]، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.</ref> در سبک زندگی مؤمنانه، مردان و زنان مؤمن مکلف هستند که شرمگاه خود را بپوشانند و چشمان خویش را بر نامحرمان بپوشانند.<ref>سورۀ نور، آیۀ 30-31.</ref> در نگاه امام علی بهترین روش مدیریت شهوت کنترل نگاه است و هیچ ورع و مروتی، بالاتر از عفت نگاه نیست.<ref>آقا جمال خوانسارى، شرح آقا جمالالدين خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ج7، ص385.</ref> | عفت درنگاه: نگاه آلوده، غریزۀ جنسی انسان را تحریک و او را دچار آشفتگی روحی میکند.<ref>[https://farsnews.ir/news/13900724000152/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85 عارفی]، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.</ref> در سبک زندگی مؤمنانه، مردان و زنان مؤمن مکلف هستند که شرمگاه خود را بپوشانند و چشمان خویش را بر نامحرمان بپوشانند.<ref>سورۀ نور، آیۀ 30-31.</ref> در نگاه امام علی بهترین روش مدیریت شهوت کنترل نگاه است و هیچ ورع و مروتی، بالاتر از عفت نگاه نیست.<ref>آقا جمال خوانسارى، شرح آقا جمالالدين خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ج7، ص385.</ref> | ||
عفت در پوشش | |||
عفت در گفتار | === عفت در پوشش === | ||
عفت مالی | در سبک زندگی اسلامی، زنان مؤمن پوشش ویژهای دارند که اصطلاحا به آن حجاب میگویند. در اصطلاح قرآن، حجاب عبارت است از پوششی که زن در برابر نامحرمان باید استفاده کند و از عشوهگری و خودنمایی بپرهیزد. <ref>سورۀ نور، آیۀ 31.</ref> حجاب، یکی از احکام مشترک ادیان ابراهیمی و بنا به گواهی متون تاریخی، در بیشتر قریب به اتفاق ملتها و آیینهای جهان، مرسوم بوده است.<ref>علیمردی و علیمردی، «حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، یهود و مسیحیت». معرفت ادیان، 1389ش، ص118.[http://ensani.ir/fa/article/306138/%D8%AD%D8%AC%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D9%BE%D9%88%D8%B4%D8%B4-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%B2%D8%B1%D8%AA%D8%B4%D8%AA-%DB%8C%D9%87%D9%88%D8%AF-%D9%88-%D9%85%D8%B3%DB%8C%D8%AD%DB%8C%D8%AA]</ref> در اسلام، پوشش زن و مرد و مسئله محرم و نامحرم از ضروريات دين قلمداد شده است.<ref>انصاريان، عرفان اسلامى، 1386ش، ج4، ص57.</ref> | ||
عفت در خوراک | |||
=== عفت در گفتار === | |||
این گونه از عفت بهمعنای زیبا سخن گفتن با دیگران، <ref>سورۀ بقره، آیۀ83.</ref> محکم و مطابق با واقع سخن گفتن<ref>سورۀ احزاب، آیۀ 70، سورۀ نساء، آیۀ 9.</ref> و پرهیز از توهین و ناسزا است.<ref>سورۀ انعام، آیۀ 108.</ref> استفاده از كنايهها در فرهنگ مسلمانان، برای پاسدارى از عفت در گفتار بوده و علاوه بر آن به آهنگ صدا، كيفيت القاء و درونمايه سخن نیز توجه میکنند.<ref>كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامى حسنات اصفهان، سيرى در سپهر اخلاق، 1389ش، ج2، ص521.</ref> از این منظر، آهنگ بلند صدا شیوۀ درازگوشان است و انسان عفیف مخاطبان خود را با آهنگ بلند مورد خطاب قرار نمیدهد.<ref>سورۀ لقمان، آیۀ 19.</ref> در این چارچوب به مسلمانان سفارش شده بود که آهنگ صدايشان بلندتر از آهنگ صداى پيامبر، نباشد <ref>سورۀ حجرات، آیۀ 10.</ref> و آهنگ صدای فرزندان نیز فروتر از صداى پدر و مادر باشد.<ref>مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج71، ص40.</ref> در فرهنگ اسلامی از زنان انتظار میرود که با نامحرمان به ناز و عشوهگری سخن نگويند؛ <ref>سورۀ احزاب، آیۀ 32.</ref> مردان نیز از شوخی با زنان نامحرم <ref>ابنبابويه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 1406ق، ص283.</ref> و توصیف زيبايىهاى زنى براى مردان نامحرم<ref>ديلمى، أعلام الدين في صفات المؤمنين، 1408ق، ص417.</ref> بپرهیزند.<ref>كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامى حسنات اصفهان، سيرى در سپهر اخلاق، 1389ش، ج2، ص521.</ref> | |||
=== عفت مالی === | |||
این بعد از عفت، بهمعنای پرهیز از کسب حرام<ref>سورۀ نساء، آیۀ 6.</ref> و حفظ مناعت طبع و قناعت است. <ref>سورۀ بقره، آیۀ 273.</ref> عفت مالی در ادبیات فارسی با اصطلاح لقمه حرام آمده<ref>ابوسعید، سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر، 1350ش، رباعی614.</ref> و ناظر به درآمد نامشروع است.<ref>سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/95845/%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9]</ref> در فرهنگ اسلامی در کنار سفارش به چگونگی نگهداری اموال یتیمان و سفهاء به پرهیز از تصرف شخصی در اموال آنان توجه شده است<ref>سورۀ نساء، آیۀ 6.</ref> و تصرف عدوانی در مال یتیم، به خوردن آتش تشبیه شده است. <ref>سورۀ نساء، آیۀ 10.</ref> از نظر قرآن عفّت مالی شامل پرهیز از هر درآمد نامشروع است.<ref>سورۀ بقره، آیۀ 188؛ سورۀ مائده، آیۀ 42؛ سورۀ نساء، آیۀ 29.</ref> از نظر قرآن انسان عفیف، بهکار و تلاش خود تکیه دارد و از سربار شدن بر مردم و درخواست از آنان ابا دارد.<ref>سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/95845/%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D9%85%D8%A7%D9%84%DB%8C-%D9%88-%D8%A7%D9%82%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D8%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%AF%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85%D8%B4%D8%B1%D9%88%D8%B9]</ref> | |||
=== عفت در خوراک === | |||
این گونه از عفت، ناظر به آن است که انسان غذای حرام و شبههناک نخورد و در جهت تأمین غذا، مرتکب حرام نشود.<ref>پاکنژاد، «عفت شکم»، پایگاه اطلاعرسانی سیدمحسن پاکنژاد.[http://andishehbanan.ir/%D8%B9%D9%81%D8%AA-%D8%B4%DA%A9%D9%85/]</ref> در نگاه امام علی خداوند کمخوردن، کمخفتن و کمگفتن را دوست دارد و هرگاه خداوند خیر و صلاح بندهاش را بخواهد شکم او را از طعام حرام پاکیزه میکند. <ref>ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، 1376ش، ص132.</ref> حکما معتقدند کسی که شکمش را از غذا پر میکند، حکمت در قلبش داخل نشده و به ملکوت آسمانها راهی ندارد.<ref>تويسركانى، لئالى الأخبار، 1413ق، ج1، ص145.</ref> بر اساس روایات، روزه گرفتن، گرسنگىکشیدن و كمخورى، بدن را از بيماريها و دل را از طغيان در امان مىدارد.<ref>فيض كاشانى، راه روشن، 1372ش، ج5، ص220.</ref> | |||
==آثار عفت در زندگی== | ==آثار عفت در زندگی== | ||
از نگاه حکما، عفت ثمرات زیادی در زندگی دارد، مانند: | از نگاه حکما، عفت ثمرات زیادی در زندگی دارد، مانند: | ||
# استحکام بنیان خانواده: کسانی که زندگی عفیفانه دارند همسران شان به سلامت اخلاقی آنها اطمینان داشته و با خاطری آسوده به انجام وظایف خانوادگی میپردازند.<ref>«پاکدامنی و عفت در خانواده و آثار آن»، وبسایت راسخون.[https://rasekhoon.net/article/show/1455816/%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%81%D8%AA-%D8%AF%D8%B1-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%88-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%D9%86]</ref> در مقابل، همسران بیبندوبار بهیکدیگر بدبیناند و در زندگی آنها، مهر پایدار حاکم نیست.<ref>اکبری، «عفت و پاکدامنی در اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[https://hawzah.net/fa/Article/View/111281/%D9%81%D9%88%D8%A7%DB%8C%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%81%D8%A7%D9%81]</ref> | |||
# آرامش روانی: در نگاه امام علی کسی که چشم از حرام فرو میبندد، اندوهش کاهش یافته و روانش آسایش مییابد.<ref>تميمى آمدى، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ص260.</ref> عفت، نیاز فطری انسان است و کسانی که زندگی عفیفانه دارند از آرامش روانی برخوردارند. در مقابل انسانهای بیعفت مملو از احساس گناه و تنفر از خود هستند.<ref>«آثار و برکات عفت و پاکدامنی»، وبسایت مدرسۀ علمیۀ زینبیۀ کرج. [https://karaj-s2.kowsarblog.ir/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%D8%B9%D9%81%D8%AA-%D9%88-%D9%BE%D8%A7%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85%D9%86%DB%8C]</ref> | |||
# سلامت روانی فرد و جامعه: اسلام کامجوییهای جنسى را به محيط خانوادگى و به همسر مشروع اختصاص داده، به همین جهت محیط زندگی، خالص براى فعاليت و سالم از آزارهای جنسی و روانی است.<ref>مطهری، مجموعۀ آثار شهید مطهری، 1384ش، ج19، ص451</ref> | |||
# حفظ حرمت اشخاص: بیعفّتی، بیآبرویی در پی دارد و عفّتپیشگی افراد عفیف را نیکنام و به آنها شخصیّت و احترام میبخشد.<ref>عارفی، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.</ref> | |||
# آمرزش گناهان: خداوند عفت مردان و زنان را عاملی مهم برای بهرهمندی شخص از مغفرت خداوند برمیشمارد.<ref>سورۀ نور، آیۀ 26؛ سورۀ احزاب، آیۀ 35.</ref> | |||
گر تو این انبان ز نان خالی کنی پر ز گوهرهای اجلالی کنی | # دستیابی به حکمت: در نگاه اندیشمندان مسلمان، عفت شکم، یگانه راه دستیابی به معارف اصیل و حکمت و همباز شدن با فرشتگان الهی است. از نظر مولوی: گر تو این انبان ز نان خالی کنی پر ز گوهرهای اجلالی کنی طفل جان از شیر شیطان باز کن بعد از آنش با ملک انباز کن<ref>مولوی بلخی، مثنوی معنوی، دفتر اول، بخش 88.[https://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar1/sh88]</ref> | ||
طفل جان از شیر شیطان باز کن بعد از آنش با ملک انباز کن<ref>مولوی بلخی، مثنوی معنوی، دفتر اول، بخش 88.[https://ganjoor.net/moulavi/masnavi/daftar1/sh88]</ref> | # پایداری جمال و زیبایی: بیبندوباری در امور جنسی، پیری زودرس و ناتوانی زودهنگام جنسی را پدید میآورد و امکان ابتلا به بیماریهای مقاربتی را افزایش داده و سلامت و نشاط انسان را بهخطر میاندازد. در مقابل عفّت¬پیشگی شادابی و زیبایی انسان را پایدارتر میسازد.<ref>عارفی، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.[https://farsnews.ir/news/13900724000152/%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%BE%DB%8C%D8%A7%D9%85%D8%AF%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B9%D9%81%D9%91%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85]</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۱ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۵۸
عفت؛ از سجایای اخلاقی و عامل پارسایی و پاکدامنی در سبک زندگی. عِفَّت، حالتی در وجود انسان است که او را از انجام محرمات بازمیدارد. عفت جنسی، عفت در گفتار، عفت مالی و عفت شکم از اقسام عفت است که آثاری مانند استحکام خانواده، آرامش روانی جامعه و آمرزش گناهان را در پی دارد.
مفهومشناسی عفت
«عفت» در زبان فارسی بهمعنای پارسایی، پرهیزگاری و پاكدامنی است[۱] و به حالتی در انسان اشاره دارد که بهوسیله آن تن بهخواستههای شهوانی نداده[۲] و از انجام محرمات دوری میکند.[۳] عفت، در معنای خاص به پرهیز از تمایلات افراطی جنسی معطوف است.[۴] عفت نزد علمای اخلاق، از ارکان سجایای اخلاقی بهشمار میرود[۵] که تهذیب[۶] و اعتدال نیروی شهوت[۷] و کنترل نفس را بهدنبال دارد.[۸]
اهمیت و جایگاه عفت
عفت را بهصورت فطری، همۀ انسانها[۹] نیک میدانند[۱۰] و حتى انسانهای آلوده تلاش مىكنند كه خود را عفيف و پاك قلمداد کنند.[۱۱] دانشمندان علم اخلاق، عفت را از امور زيربنایی اخلاق شمردهاند[۱۲] که زمينهساز تحقق برخى صفات اخلاقى ديگر مىشود و در سعادت و شقاوت انسان نقش مهمى ايفا مىكند.[۱۳] از نظر قرآن، نفس در حالت اعتدال ذاتی و ساختار الهی خویش[۱۴] از فجور اجتناب دارد.[۱۵] در روایات از عفت به برترین عبادت،[۱۶] جمال مؤمن[۱۷] و لباس تقوی یاد شده[۱۸] و امام علی، شخص عفیف را حبیب خدا نامیده است.[۱۹]
انواع عفت
عفت در غریزۀ جنسی
اندیشمندان مسلمان با تکیه بر آموزههای اسلام، عفت را به انواع زیر تفکیک کردهاند: عفت در غریزۀ جنسی: از نظر روانشناسی یکی از علتهای اصلی پریشانی، عقدههای روانی و اخلاقی، ضعفهای عصبی، فشارها و انحرافات جنسی است و از راههای درمان این بیماریها، ازدواج است.[۲۰] در فرهنگ غربی برخی بهسبب مشترک بودن این نیاز بین انسان و حیوان، به آن نگرش منفی و تحقیرآمیز دارند و رهبانیت را تنها راه دینداری و کسب معنویت قلمداد میکنند. برخی دیگر، همۀ تحولات شخصیت را به این غریزه مرتبط میکنند؛ این دیدگاه بهزیادهروی و بیبندوباری در رفتار جنسی میانجامد. [۲۱] در فرهنگ اسلامی برخلاف این دو نگاه، غريزۀ جنسي اگر تحت فرمان عقل باشد[۲۲] يکي از لذتهای بیبدیل، [۲۳] سودمند[۲۴] و موجب دلگرمي در زندگی است.[۲۵] یگانه راهی که اسلام برای ارضای این غریزه تعیین کرده ازدواج است. [۲۶] در نگاه قرآن مردان و زنان عفیف کسانی هستند که به همسران خویش بسنده میکنند.[۲۷] قرآن اجتناب از گناهان مربوط به این غریزه را از نشانههای ایمان دانسته[۲۸] و بهکسانی که بهدلیل فقر امکان ازدواج ندارند توصیه بهعفتورزی کرده تا زمانی که به فضل و رحمت خداوند امکان ازدواج پیدا کنند.[۲۹]
عفت در نگاه
عفت درنگاه: نگاه آلوده، غریزۀ جنسی انسان را تحریک و او را دچار آشفتگی روحی میکند.[۳۰] در سبک زندگی مؤمنانه، مردان و زنان مؤمن مکلف هستند که شرمگاه خود را بپوشانند و چشمان خویش را بر نامحرمان بپوشانند.[۳۱] در نگاه امام علی بهترین روش مدیریت شهوت کنترل نگاه است و هیچ ورع و مروتی، بالاتر از عفت نگاه نیست.[۳۲]
عفت در پوشش
در سبک زندگی اسلامی، زنان مؤمن پوشش ویژهای دارند که اصطلاحا به آن حجاب میگویند. در اصطلاح قرآن، حجاب عبارت است از پوششی که زن در برابر نامحرمان باید استفاده کند و از عشوهگری و خودنمایی بپرهیزد. [۳۳] حجاب، یکی از احکام مشترک ادیان ابراهیمی و بنا به گواهی متون تاریخی، در بیشتر قریب به اتفاق ملتها و آیینهای جهان، مرسوم بوده است.[۳۴] در اسلام، پوشش زن و مرد و مسئله محرم و نامحرم از ضروريات دين قلمداد شده است.[۳۵]
عفت در گفتار
این گونه از عفت بهمعنای زیبا سخن گفتن با دیگران، [۳۶] محکم و مطابق با واقع سخن گفتن[۳۷] و پرهیز از توهین و ناسزا است.[۳۸] استفاده از كنايهها در فرهنگ مسلمانان، برای پاسدارى از عفت در گفتار بوده و علاوه بر آن به آهنگ صدا، كيفيت القاء و درونمايه سخن نیز توجه میکنند.[۳۹] از این منظر، آهنگ بلند صدا شیوۀ درازگوشان است و انسان عفیف مخاطبان خود را با آهنگ بلند مورد خطاب قرار نمیدهد.[۴۰] در این چارچوب به مسلمانان سفارش شده بود که آهنگ صدايشان بلندتر از آهنگ صداى پيامبر، نباشد [۴۱] و آهنگ صدای فرزندان نیز فروتر از صداى پدر و مادر باشد.[۴۲] در فرهنگ اسلامی از زنان انتظار میرود که با نامحرمان به ناز و عشوهگری سخن نگويند؛ [۴۳] مردان نیز از شوخی با زنان نامحرم [۴۴] و توصیف زيبايىهاى زنى براى مردان نامحرم[۴۵] بپرهیزند.[۴۶]
عفت مالی
این بعد از عفت، بهمعنای پرهیز از کسب حرام[۴۷] و حفظ مناعت طبع و قناعت است. [۴۸] عفت مالی در ادبیات فارسی با اصطلاح لقمه حرام آمده[۴۹] و ناظر به درآمد نامشروع است.[۵۰] در فرهنگ اسلامی در کنار سفارش به چگونگی نگهداری اموال یتیمان و سفهاء به پرهیز از تصرف شخصی در اموال آنان توجه شده است[۵۱] و تصرف عدوانی در مال یتیم، به خوردن آتش تشبیه شده است. [۵۲] از نظر قرآن عفّت مالی شامل پرهیز از هر درآمد نامشروع است.[۵۳] از نظر قرآن انسان عفیف، بهکار و تلاش خود تکیه دارد و از سربار شدن بر مردم و درخواست از آنان ابا دارد.[۵۴]
عفت در خوراک
این گونه از عفت، ناظر به آن است که انسان غذای حرام و شبههناک نخورد و در جهت تأمین غذا، مرتکب حرام نشود.[۵۵] در نگاه امام علی خداوند کمخوردن، کمخفتن و کمگفتن را دوست دارد و هرگاه خداوند خیر و صلاح بندهاش را بخواهد شکم او را از طعام حرام پاکیزه میکند. [۵۶] حکما معتقدند کسی که شکمش را از غذا پر میکند، حکمت در قلبش داخل نشده و به ملکوت آسمانها راهی ندارد.[۵۷] بر اساس روایات، روزه گرفتن، گرسنگىکشیدن و كمخورى، بدن را از بيماريها و دل را از طغيان در امان مىدارد.[۵۸]
آثار عفت در زندگی
از نگاه حکما، عفت ثمرات زیادی در زندگی دارد، مانند:
- استحکام بنیان خانواده: کسانی که زندگی عفیفانه دارند همسران شان به سلامت اخلاقی آنها اطمینان داشته و با خاطری آسوده به انجام وظایف خانوادگی میپردازند.[۵۹] در مقابل، همسران بیبندوبار بهیکدیگر بدبیناند و در زندگی آنها، مهر پایدار حاکم نیست.[۶۰]
- آرامش روانی: در نگاه امام علی کسی که چشم از حرام فرو میبندد، اندوهش کاهش یافته و روانش آسایش مییابد.[۶۱] عفت، نیاز فطری انسان است و کسانی که زندگی عفیفانه دارند از آرامش روانی برخوردارند. در مقابل انسانهای بیعفت مملو از احساس گناه و تنفر از خود هستند.[۶۲]
- سلامت روانی فرد و جامعه: اسلام کامجوییهای جنسى را به محيط خانوادگى و به همسر مشروع اختصاص داده، به همین جهت محیط زندگی، خالص براى فعاليت و سالم از آزارهای جنسی و روانی است.[۶۳]
- حفظ حرمت اشخاص: بیعفّتی، بیآبرویی در پی دارد و عفّتپیشگی افراد عفیف را نیکنام و به آنها شخصیّت و احترام میبخشد.[۶۴]
- آمرزش گناهان: خداوند عفت مردان و زنان را عاملی مهم برای بهرهمندی شخص از مغفرت خداوند برمیشمارد.[۶۵]
- دستیابی به حکمت: در نگاه اندیشمندان مسلمان، عفت شکم، یگانه راه دستیابی به معارف اصیل و حکمت و همباز شدن با فرشتگان الهی است. از نظر مولوی: گر تو این انبان ز نان خالی کنی پر ز گوهرهای اجلالی کنی طفل جان از شیر شیطان باز کن بعد از آنش با ملک انباز کن[۶۶]
- پایداری جمال و زیبایی: بیبندوباری در امور جنسی، پیری زودرس و ناتوانی زودهنگام جنسی را پدید میآورد و امکان ابتلا به بیماریهای مقاربتی را افزایش داده و سلامت و نشاط انسان را بهخطر میاندازد. در مقابل عفّت¬پیشگی شادابی و زیبایی انسان را پایدارتر میسازد.[۶۷]
پانویس
- ↑ عمید، فرهنگ فارسي عمید، 1360ش، ذیل واژۀ عفت.
- ↑ راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ذیل واژۀ عف.
- ↑ ابنمنظور، لسان العرب، 1414ق، ذیل واژۀ عف.
- ↑ راغب اصفهانى، مفردات ألفاظ القرآن، 1412ق، ذیل واژۀ عف.
- ↑ شبر، اخلاق، 1378ش، ص33-34؛ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص510-511.
- ↑ نراقى، معراج السعادة، 1378ش، ص49.
- ↑ شبر، اخلاق، 1378ش، ص33.
- ↑ خواجه نصيرالدين طوسى، اخلاق ناصرى، 1413ق، ص74.
- ↑ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص510-511.
- ↑ مطهرى، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، 1384ش، ج3، ص74.
- ↑ سبحانى تبريزى، نظام اخلاقى اسلام: تفسير سوره مباركه حجرات، 1377ش، ص74.
- ↑ شبر، اخلاق، 1378ش، ص33-34؛ امام خمينى، شرح حديث «جنود عقل و جهل»، 1382ش، ص279.
- ↑ سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[۱]
- ↑ سورۀ شمس، آیۀ 7؛ سورۀ انفطار، آیۀ 7
- ↑ سورۀ طه، آیۀ50.
- ↑ كلينى، اصول كافى، 1375ش، ج4، ص241.
- ↑ ابنشعبه حرانى، تحف العقول عن آلالرسول، 1404ق، ص263.
- ↑ قمی، تفسیر القمی، 1404ق، ج1، ص226.
- ↑ ابنشعبه حرانى، تحف العقول عن آلالرسول، 1404ق، ص300.
- ↑ خیراندیش، «تأمین نیازهای جنسی»، وبسایت شورزندگی.[۲]
- ↑ «تأمین نیازهای جنسی همسران»، وبسایت راسخون.[۳]
- ↑ خواجه نصيرالدين طوسى، اخلاق ناصرى، 1413ق، ص74.
- ↑ کلینی، کافی، 1407ق، ج5، ص321.
- ↑ رفیعی محمدی، «تأمين نيازهاي جنسي در زندگي زناشويي»، وبسایت شورزندگی.[۴]
- ↑ اميني، اسلام و تعليم و تربيت، ج2، ص61.
- ↑ «تامین نیاز جنسی به سبک غرب یا اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[۵]
- ↑ سورۀ مؤمنون، آیۀ 6؛ سورۀ معارج، آیۀ 30.
- ↑ سورۀ مؤمنون، آیۀ 5
- ↑ سورۀ نور، آیۀ 33.
- ↑ عارفی، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.
- ↑ سورۀ نور، آیۀ 30-31.
- ↑ آقا جمال خوانسارى، شرح آقا جمالالدين خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ج7، ص385.
- ↑ سورۀ نور، آیۀ 31.
- ↑ علیمردی و علیمردی، «حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، یهود و مسیحیت». معرفت ادیان، 1389ش، ص118.[۶]
- ↑ انصاريان، عرفان اسلامى، 1386ش، ج4، ص57.
- ↑ سورۀ بقره، آیۀ83.
- ↑ سورۀ احزاب، آیۀ 70، سورۀ نساء، آیۀ 9.
- ↑ سورۀ انعام، آیۀ 108.
- ↑ كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامى حسنات اصفهان، سيرى در سپهر اخلاق، 1389ش، ج2، ص521.
- ↑ سورۀ لقمان، آیۀ 19.
- ↑ سورۀ حجرات، آیۀ 10.
- ↑ مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج71، ص40.
- ↑ سورۀ احزاب، آیۀ 32.
- ↑ ابنبابويه، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، 1406ق، ص283.
- ↑ ديلمى، أعلام الدين في صفات المؤمنين، 1408ق، ص417.
- ↑ كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامى حسنات اصفهان، سيرى در سپهر اخلاق، 1389ش، ج2، ص521.
- ↑ سورۀ نساء، آیۀ 6.
- ↑ سورۀ بقره، آیۀ 273.
- ↑ ابوسعید، سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر، 1350ش، رباعی614.
- ↑ سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[۷]
- ↑ سورۀ نساء، آیۀ 6.
- ↑ سورۀ نساء، آیۀ 10.
- ↑ سورۀ بقره، آیۀ 188؛ سورۀ مائده، آیۀ 42؛ سورۀ نساء، آیۀ 29.
- ↑ سبحانىنيا، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[۸]
- ↑ پاکنژاد، «عفت شکم»، پایگاه اطلاعرسانی سیدمحسن پاکنژاد.[۹]
- ↑ ليثى واسطى، عيون الحكم و المواعظ، 1376ش، ص132.
- ↑ تويسركانى، لئالى الأخبار، 1413ق، ج1، ص145.
- ↑ فيض كاشانى، راه روشن، 1372ش، ج5، ص220.
- ↑ «پاکدامنی و عفت در خانواده و آثار آن»، وبسایت راسخون.[۱۰]
- ↑ اکبری، «عفت و پاکدامنی در اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.[۱۱]
- ↑ تميمى آمدى، تصنيف غرر الحكم و درر الكلم، 1366ش، ص260.
- ↑ «آثار و برکات عفت و پاکدامنی»، وبسایت مدرسۀ علمیۀ زینبیۀ کرج. [۱۲]
- ↑ مطهری، مجموعۀ آثار شهید مطهری، 1384ش، ج19، ص451
- ↑ عارفی، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.
- ↑ سورۀ نور، آیۀ 26؛ سورۀ احزاب، آیۀ 35.
- ↑ مولوی بلخی، مثنوی معنوی، دفتر اول، بخش 88.[۱۳]
- ↑ عارفی، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس.[۱۴]
منابع
…
- ابنبابويه، محمد بن على، ثواب الأعمال و عقاب الأعمال، قم، دار الشريف الرضي، 1406ق.
- ابنشعبه حرانى، حسن بن على، تحف العقول عن آل الرسول قم، جامعه مدرسين، 1404ق.
- ابنمنظور، محمد بن مكرم، لسان العرب، بيروت، دار صادر، 1414ق.
- ابوسعید، فضلالله بن ابیالخیر، سخنان منظوم ابوسعید ابوالخیر، تهران، کتابخانۀ سنایی، 1350ش.
- «آثار و برکات عفت و پاکدامنی»، وبسایت مدرسۀ علمیۀ زینبیۀ کرج، تاریخ درج مطلب: 1 بهمن 1398ش.
- اکبری، محمود، «عفت و پاکدامنی در اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 27 مهر 1396ش.
- امامخمينى، سیدروح الله، شرح حديث جنود عقل و جهل، قم، موسسه تنظيم و نشر آثار امام خمينى، 1382ش.
- امینی، ابراهیم، اسلام و تعلیم و تربیت، قم، بوستان کتاب قم، 1387ش.
- انصاريان، حسين، عرفان اسلامى، قم، دارالعرفان، 1386ش.
- آقاجمال خوانسارى، محمد بن حسين، شرح آقا جمالالدين خوانسارى بر غرر الحكم و درر الكلم، تهران، دانشگاه تهران، 1366ش.
- «پاکدامنی و عفت در خانواده و آثار آن»، وبسایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 11 شهریور 1398ش.
- پاکنژاد، «عفت شکم»، پایگاه اطلاعرسانی سیدمحسن پاکنژاد، تاریخ درج مطلب: 8 دسامبر 2020م.
- «تامین نیاز جنسی به سبک غرب یا اسلام»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 29 تیر 1398ش.
- «تأمین نیازهای جنسی همسران»، وبسایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 28 مهر 1397ش.
- تويسركانى، محمدنبى بن احمد، لئالى الأخبار، قم، العلامة، 1413ق.
- خواجه نصيرالدين طوسى، محمد بن محمد، اخلاق ناصرى، تهران، علميه اسلاميه، 1413ق.
- خیراندیش، حسین، «تأمین نیازهای جنسی»، وبسایت شورزندگی، تاریخ بازدید: 24 بهمن 1402ش.
- ديلمى، حسن بن محمد، أعلام الدين في صفات المؤمنين، قم، مؤسسة آلالبيت، 1408ق.
- راغب اصفهانى، حسين بن محمد، مفردات ألفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، 1412ق.
- رفیعی محمدی، «تأمين نيازهاي جنسي در زندگي زناشويي»، وبسایت شورزندگي، تاریخ بازدید: 30 بهمن 1402ش.
- سبحانى تبريزى، جعفر، نظام اخلاقى اسلام: تفسير سورۀ مباركۀ حجرات، قم، بوستان كتاب، 1377ش.
- سبحانىنيا، محمد، «عفّت مالی و اقتصادی و درآمد نامشروع»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 11 دی 1396ش.
- شبر، عبدالله، اخلاق، ترجمۀ محمدرضا جباران، قم، هجرت، 1378ش.
- عارفی، محمدیونس، «آثار و پیامدهای عفّت از دیدگاه اسلام»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 24 مهر 1390ش.
- علیمردی، مهناز و علیمردی، محمدمهدی، «حجاب و پوشش در ادیان زرتشت، یهود و مسیحیت»، معرفت ادیان، سال اول شمارۀ سوم، تابستان 1389ش.
- عمید، حسن، فرهنگ فارسی عمید، تهران، امیرکبیر، 1360ش.
- فيض كاشانى، محمد، راه روشن، ترجمة محمدصادق عارف، مشهد، بنياد پژوهشهاى اسلامى، 1372ش.
- كانون نشر و ترويج فرهنگ اسلامى حسنات اصفهان، سيرى در سپهر اخلاق، قم، صحيفه خرد، 1389ش.
- كلينى، محمد بن يعقوب، اصول كافى (ترجمه كمره اى)، قم، اسوه، 1375ش.
- ليثى واسطى، على بن محمد، عيون الحكم و المواعظ، قم، دارالحديث، 1376ش.
- مجلسى، محمدباقر، بحار الأنوارالجامعة لدرر أخبار الأئمة الأطهار، بیروت، دار إحياء التراث العربي، 1403ق.
- مطهرى، مرتضى، مجموعه آثار استاد شهيد مطهرى، تهران، صدرا، 1384ش.
- مظاهرى، حسين، خانواده در اسلام (مظاهرى)، قم، شفق، بیتا.
- مولوی بلخی رومی، جلالالدین محمد، مثنوی معنوی، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: 2 اسفند 1402ش.
- نراقى، احمد، معراج السعادة، قم، هجرت، 1378ش.
الگو:ردۀ: ویکیزندگی الگو:ردۀ: اخلاق اسلامی الگو:ردۀ: اخلاق الگو:ردۀ: سبک رفتار
عبدالله اخلاقی (بحث) ۵ مارس ۲۰۲۴، ساعت ۱۰:۱۵ (+0330)