پیشنویس:اتن ملی: تفاوت میان نسخهها
imported>روح الله حمیدی بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>روح الله حمیدی بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۵: | خط ۵: | ||
پژوهشگران احتمال میدهند که کلمۀ «اَتَن» ریشه در زبان پارتی در آریانای قدیم داشته باشد.<ref> «اتن ملی یا رقص عنعنوی افغانستان»، وبسایت برگههایی از فرهنگ افغانستان.</ref> در فرهنگ عامه، اتن ملی نوعی رقص گروهی، منظم و ایستاده است که در میان مردم افغانستان رواج دارد. این نوع رقص بهوسیلۀ جوانان در مناطق مختلف افغانستان و در مناسبتهای مختلف اجرا میشود.<ref> «فرهنگ افغانی/ رقصهای محلی»، ویکیکتاب.</ref> | پژوهشگران احتمال میدهند که کلمۀ «اَتَن» ریشه در زبان پارتی در آریانای قدیم داشته باشد.<ref> «اتن ملی یا رقص عنعنوی افغانستان»، وبسایت برگههایی از فرهنگ افغانستان.</ref> در فرهنگ عامه، اتن ملی نوعی رقص گروهی، منظم و ایستاده است که در میان مردم افغانستان رواج دارد. این نوع رقص بهوسیلۀ جوانان در مناطق مختلف افغانستان و در مناسبتهای مختلف اجرا میشود.<ref> «فرهنگ افغانی/ رقصهای محلی»، ویکیکتاب.</ref> | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
آتن ملی در مرحلۀ اول بین قوم پشتون در افغانستان و پاکستان رواج یافته و سپس سایر اقوام افغانستان نیز در اجرای آن ورود کردند. پیشینۀ این رقص به دوران آریای باستان بازمیگردد؛ آریاییها در مجامع مناسبتی خود، اتن را اجرا میکردند. در دوران ویدا اتن پیشرفت کرد و آواز نیز در هنگام اجرای آن اضافه شد. اتن ملی در دوران احمدشاه درانی رشد یافته و به رقص رسمی در افغانستان تبدیل شد. | آتن ملی در مرحلۀ اول بین قوم پشتون در افغانستان و پاکستان رواج یافته و سپس سایر اقوام افغانستان نیز در اجرای آن ورود کردند.<ref> «رقص افغانی»، وبسایت ویکیوند.</ref> پیشینۀ این رقص به دوران آریای باستان بازمیگردد؛ آریاییها در مجامع مناسبتی خود، اتن را اجرا میکردند. در دوران ویدا اتن پیشرفت کرد و آواز نیز در هنگام اجرای آن اضافه شد.<ref> جمال، «تاریخ اتن ملی در افغانستان»، وبسایت شبکۀ اطلاعرسانی افغانستان.</ref> اتن ملی در دوران احمدشاه درانی رشد یافته و به رقص رسمی در افغانستان تبدیل شد.<ref> «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.</ref> | ||
==روش اجرا== | ==روش اجرا== | ||
اَتن ملی، انواع مختلفی دارد و به شیوههای متفاوتی اجرا میشود. بهطور کلی، اجرای ایستاده و دایرهوار همراه با چکچک (کفزدن) و تکان دادن سر، راه رفتن، حرکات کمر و پا در تمام انواع اتن ملی وجود دارد. در برخی انواع آن، آوازخوانی و گاهی نواختن ساز و نی و همچنین چوببازی، اجرا میشود. | اَتن ملی، انواع مختلفی دارد و به شیوههای متفاوتی اجرا میشود. بهطور کلی، اجرای ایستاده و دایرهوار همراه با چکچک (کفزدن) و تکان دادن سر، راه رفتن، حرکات کمر و پا در تمام انواع اتن ملی وجود دارد. در برخی انواع آن، آوازخوانی و گاهی نواختن ساز و نی و همچنین چوببازی، اجرا میشود.<ref> «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.</ref> | ||
رقص آتن به انواع مختلف هراتی، خوستی، وردکی، کوچی، لوگری، ختک، نورستانی، پنجشیری و وزیری نامگذاری شده است. برای مثال، اتن خوستی در 9 مرحله و همراه با داشتن دستمال در دست اجرا میشود و اتن کوچی با بالا بردن دو دست و گردش حلقوی انجام میشود و به تدریج سرعت گردش اجرا کنندگان بیشتر میشود. در این اواخر با رواج آهنگهای مزاری در کابل، نوعی اتن کابلی نیز ظهور یافته است که ابتدا آهنگ اتن پخش میشود و بعد از چند دقیقه یک نفر از میان جمع برخاسته و رقص را آغاز میکند و سپس گروهی، اجرا میشود. اتن خوستی نیز بهصورت معمول همراه با شمشیر اجرا میشود. | رقص آتن به انواع مختلف هراتی، خوستی، وردکی، کوچی، لوگری، ختک، نورستانی، پنجشیری و وزیری نامگذاری شده است.<ref> «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.</ref> برای مثال، اتن خوستی در 9 مرحله و همراه با داشتن دستمال در دست اجرا میشود و اتن کوچی با بالا بردن دو دست و گردش حلقوی انجام میشود و به تدریج سرعت گردش اجرا کنندگان بیشتر میشود. در این اواخر با رواج آهنگهای مزاری در کابل، نوعی اتن کابلی نیز ظهور یافته است که ابتدا آهنگ اتن پخش میشود و بعد از چند دقیقه یک نفر از میان جمع برخاسته و رقص را آغاز میکند و سپس گروهی، اجرا میشود. اتن خوستی نیز بهصورت معمول همراه با شمشیر اجرا میشود.<ref> «اتن ملی»، ویکیوند.</ref> | ||
==مناسبتهای اجرا== | ==مناسبتهای اجرا== | ||
===1. تشجیع مردم و سربازان=== | ===1. تشجیع مردم و سربازان=== | ||
اتن ملی در جشنوارهها و مناسبتهای مختلفی اجرا میشود. این آیین هنگام جمعآوری سرباز برای اعزام به جنگ، مراسم قبل از رفتن به جنگ و بعد از پیروزی در جنگ، توسط جوانان و نیروهای نظامی اجرا میشود که هدف آن تشجیع مردم و تقویت روحیۀ فداکاری آنها برای حفاظت از کشور بوده است. در ارتش با هدف تقویت روحیۀ سربازان و افزایش حس همگرایی در میان آنها، اتن ملی همراه با آهنگهای مختلف ملیگرایانه اجرا شده است. | اتن ملی در جشنوارهها و مناسبتهای مختلفی اجرا میشود. این آیین هنگام جمعآوری سرباز برای اعزام به جنگ، مراسم قبل از رفتن به جنگ و بعد از پیروزی در جنگ، توسط جوانان و نیروهای نظامی اجرا میشود که هدف آن تشجیع مردم و تقویت روحیۀ فداکاری آنها برای حفاظت از کشور بوده است. در ارتش با هدف تقویت روحیۀ سربازان و افزایش حس همگرایی در میان آنها، اتن ملی همراه با آهنگهای مختلف ملیگرایانه اجرا شده است.<ref> «اتن؛ رقص ملی مردم افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.</ref> | ||
===2. ایجاد حس وطندوستی=== | ===2. ایجاد حس وطندوستی=== | ||
در حالحاضر اتن ملی در جشنوارههای ملی مانند جشن نوروز، جشن استقلال و بعضا در مراسم عروسی و هر نوع مراسم شادی در قالب سبکهای مختلف و به وسیلۀ زنان و مردان انجام میشود که هدف اصلی از اجرای آن ایجاد و تقویت حس وطندوستی است. | در حالحاضر اتن ملی در جشنوارههای ملی مانند جشن نوروز، جشن استقلال و بعضا در مراسم عروسی و هر نوع مراسم شادی در قالب سبکهای مختلف و به وسیلۀ زنان و مردان انجام میشود که هدف اصلی از اجرای آن ایجاد و تقویت حس وطندوستی است.<ref> «اتن؛ رقص ملی مردم افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.</ref> | ||
===3. مجالس شادمانی=== | ===3. مجالس شادمانی=== | ||
امروزه اجرای این رقص آیینی بیشتر در مجالس شادمانی زنان و مردان همراه با آهنگ و اشعار ملی، از جمله سرود ملی با اجرای هنرمندان و موسیقیدانان اجرا میشود. | امروزه اجرای این رقص آیینی بیشتر در مجالس شادمانی زنان و مردان همراه با آهنگ و اشعار ملی، از جمله سرود ملی با اجرای هنرمندان و موسیقیدانان اجرا میشود.<ref> «اتن ملی»، وبسایت نماشا.</ref> | ||
==اتن ملی در هنر موسیقی و ادبیات== | ==اتن ملی در هنر موسیقی و ادبیات== | ||
بسیاری از خوانندگان و موسیقیدانان مشهور افغانستان در آثار خود به اتن ملی توجه کردهاند. برای مثال، فرهاد دریا آهنگ مشهوری به نام «اتن» را با این اشعار اجرا کرده است: | بسیاری از خوانندگان و موسیقیدانان مشهور افغانستان در آثار خود به اتن ملی توجه کردهاند. برای مثال، فرهاد دریا آهنگ مشهوری به نام «اتن» را با این اشعار اجرا کرده است: | ||
هی؛ با یک تن اتن کی میشود**این وطن بی ما وطن کی میشود | هی؛ با یک تن اتن کی میشود**این وطن بی ما وطن کی میشود | ||
گر نباشد از تو هم این سرزمین**خانۀ آباد من کی میشود | گر نباشد از تو هم این سرزمین**خانۀ آباد من کی میشود<ref> دریا، «آهنگ اتن»، وبسایت آپارات. </ref> | ||
==ثبت ملی== | ==ثبت ملی== | ||
اتن ملی، بهعنوان میراث فرهنگی ناملموس در زمان حکومت محمداشرف غنی، از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، ثبت ملی شده است. | اتن ملی، بهعنوان میراث فرهنگی ناملموس در زمان حکومت محمداشرف غنی، از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، ثبت ملی شده است.<ref> «مینیاتوری سبک بهزاد، اتن ملی و رباب افغانی برای ثبت به سازمان یونسکو فرستاده شد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.</ref> | ||
همچنین در سال 1399ش اسناد مربوط به این رقص آیینی، برای ثبت جهانی در اختیار یونسکو قرار گرفته است. | همچنین در سال 1399ش اسناد مربوط به این رقص آیینی، برای ثبت جهانی در اختیار یونسکو قرار گرفته است.<ref> «معرفی اتن ملی و رباب افغانی برای ثبت به یونسکو»، وبسایت موسسۀ فرهنگی اکو.</ref> | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
نسخهٔ ۹ شهریور ۱۴۰۲، ساعت ۱۵:۵۴
اتن ملی؛ نوعی رقص آیینی در افغانستان.
اَتَنِ ملی، رقص آیینی است که در مناسبتهای ویژه و در جشنوارههای مختلف بهوسیلۀ جوانان همراه با آواز و نواختن ساز اجرا میشود. اجرای این رسم فرهنگی با اهداف مختلفی صورت میپذیرد که از جملۀ آنها میتوان به تقویت حس وطندوستی، افزایش انسجام و وحدت ملی و ایجاد شوق و سرور در مردم برای تلاش در راستای حفاظت از کشور و تقویت و توسعۀ آن اشاره کرد.
مفهومشناسی
پژوهشگران احتمال میدهند که کلمۀ «اَتَن» ریشه در زبان پارتی در آریانای قدیم داشته باشد.[۱] در فرهنگ عامه، اتن ملی نوعی رقص گروهی، منظم و ایستاده است که در میان مردم افغانستان رواج دارد. این نوع رقص بهوسیلۀ جوانان در مناطق مختلف افغانستان و در مناسبتهای مختلف اجرا میشود.[۲]
تاریخچه
آتن ملی در مرحلۀ اول بین قوم پشتون در افغانستان و پاکستان رواج یافته و سپس سایر اقوام افغانستان نیز در اجرای آن ورود کردند.[۳] پیشینۀ این رقص به دوران آریای باستان بازمیگردد؛ آریاییها در مجامع مناسبتی خود، اتن را اجرا میکردند. در دوران ویدا اتن پیشرفت کرد و آواز نیز در هنگام اجرای آن اضافه شد.[۴] اتن ملی در دوران احمدشاه درانی رشد یافته و به رقص رسمی در افغانستان تبدیل شد.[۵]
روش اجرا
اَتن ملی، انواع مختلفی دارد و به شیوههای متفاوتی اجرا میشود. بهطور کلی، اجرای ایستاده و دایرهوار همراه با چکچک (کفزدن) و تکان دادن سر، راه رفتن، حرکات کمر و پا در تمام انواع اتن ملی وجود دارد. در برخی انواع آن، آوازخوانی و گاهی نواختن ساز و نی و همچنین چوببازی، اجرا میشود.[۶] رقص آتن به انواع مختلف هراتی، خوستی، وردکی، کوچی، لوگری، ختک، نورستانی، پنجشیری و وزیری نامگذاری شده است.[۷] برای مثال، اتن خوستی در 9 مرحله و همراه با داشتن دستمال در دست اجرا میشود و اتن کوچی با بالا بردن دو دست و گردش حلقوی انجام میشود و به تدریج سرعت گردش اجرا کنندگان بیشتر میشود. در این اواخر با رواج آهنگهای مزاری در کابل، نوعی اتن کابلی نیز ظهور یافته است که ابتدا آهنگ اتن پخش میشود و بعد از چند دقیقه یک نفر از میان جمع برخاسته و رقص را آغاز میکند و سپس گروهی، اجرا میشود. اتن خوستی نیز بهصورت معمول همراه با شمشیر اجرا میشود.[۸]
مناسبتهای اجرا
1. تشجیع مردم و سربازان
اتن ملی در جشنوارهها و مناسبتهای مختلفی اجرا میشود. این آیین هنگام جمعآوری سرباز برای اعزام به جنگ، مراسم قبل از رفتن به جنگ و بعد از پیروزی در جنگ، توسط جوانان و نیروهای نظامی اجرا میشود که هدف آن تشجیع مردم و تقویت روحیۀ فداکاری آنها برای حفاظت از کشور بوده است. در ارتش با هدف تقویت روحیۀ سربازان و افزایش حس همگرایی در میان آنها، اتن ملی همراه با آهنگهای مختلف ملیگرایانه اجرا شده است.[۹]
2. ایجاد حس وطندوستی
در حالحاضر اتن ملی در جشنوارههای ملی مانند جشن نوروز، جشن استقلال و بعضا در مراسم عروسی و هر نوع مراسم شادی در قالب سبکهای مختلف و به وسیلۀ زنان و مردان انجام میشود که هدف اصلی از اجرای آن ایجاد و تقویت حس وطندوستی است.[۱۰]
3. مجالس شادمانی
امروزه اجرای این رقص آیینی بیشتر در مجالس شادمانی زنان و مردان همراه با آهنگ و اشعار ملی، از جمله سرود ملی با اجرای هنرمندان و موسیقیدانان اجرا میشود.[۱۱]
اتن ملی در هنر موسیقی و ادبیات
بسیاری از خوانندگان و موسیقیدانان مشهور افغانستان در آثار خود به اتن ملی توجه کردهاند. برای مثال، فرهاد دریا آهنگ مشهوری به نام «اتن» را با این اشعار اجرا کرده است:
هی؛ با یک تن اتن کی میشود**این وطن بی ما وطن کی میشود گر نباشد از تو هم این سرزمین**خانۀ آباد من کی میشود[۱۲]
ثبت ملی
اتن ملی، بهعنوان میراث فرهنگی ناملموس در زمان حکومت محمداشرف غنی، از سوی وزارت اطلاعات و فرهنگ افغانستان، ثبت ملی شده است.[۱۳] همچنین در سال 1399ش اسناد مربوط به این رقص آیینی، برای ثبت جهانی در اختیار یونسکو قرار گرفته است.[۱۴]
پانویس
- ↑ «اتن ملی یا رقص عنعنوی افغانستان»، وبسایت برگههایی از فرهنگ افغانستان.
- ↑ «فرهنگ افغانی/ رقصهای محلی»، ویکیکتاب.
- ↑ «رقص افغانی»، وبسایت ویکیوند.
- ↑ جمال، «تاریخ اتن ملی در افغانستان»، وبسایت شبکۀ اطلاعرسانی افغانستان.
- ↑ «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.
- ↑ «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.
- ↑ «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.
- ↑ «اتن ملی»، ویکیوند.
- ↑ «اتن؛ رقص ملی مردم افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.
- ↑ «اتن؛ رقص ملی مردم افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ.
- ↑ «اتن ملی»، وبسایت نماشا.
- ↑ دریا، «آهنگ اتن»، وبسایت آپارات.
- ↑ «مینیاتوری سبک بهزاد، اتن ملی و رباب افغانی برای ثبت به سازمان یونسکو فرستاده شد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح.
- ↑ «معرفی اتن ملی و رباب افغانی برای ثبت به یونسکو»، وبسایت موسسۀ فرهنگی اکو.
منابع
- «اتن ملی یا رقص عنعنوی افغانستان»، وبسایت برگههایی از فرهنگ افغانستان، تاریخ درج مطلب: 5 آبان 1387ش.
- «اتن ملی»، خبرگزاری فرهنگ، تاریخ بازدید: 26 مرداد 1402ش.
- «اتن ملی»، وبسایت نماشا، تاریخ نشر آهنگ: 20 اسفند 1395ش.
- «اتن ملی»، ویکیوند، تاریخ بازدید: 26 مرداد 1402ش.
- «اتن؛ رقص ملی افغانستان»، خبرگزاری فرهنگ، تاریخ درج مطلب: 30 دی 1399ش.
- جمال، ماریا، «تاریخ اتن ملی در افغانستان»، وبسایت شبکۀ اطلاعرسانی افغانستان، تاریخ درج مطلب: 23 مرداد 1393ش.
- دریا، فرهاد، «آهنگ اتن»، وبسایت آپارات، تاریخ بازدید: 27 مرداد 1402ش.
- «رقص افغانی»، ویکیوند، تاریخ بازدید: 15 مرداد 1402ش.
- «فرهنگ افغانی/ رقصهای محلی»، ویکیکتاب، تاریخ بازدید: 15 تیر 1402ش.
- «معرفی اتن ملی و رباب افغانی برای ثبت به یونسکو»، وبسایت موسسۀ فرهنگی اکو، تاریخ درج مطلب: 17 اسفند 1399ش.
- «مینیاتوری سبک بهزاد، اتن ملی و رباب افغانی برای ثبت به سازمان یونسکو فرستاده شد»، وبسایت روزنامۀ 8 صبح، تاریخ درج مطلب: 5 اسفند 1399ش.