پیش‌نویس:شادی در خانواده

مسابقه خانه ما - خانواده رخ

شادی در خانواده؛ نشاط و پویایی در خانه همراه با هیجانات درونی مثبت اعضای خانواده.

شادی در خانواده، نقش کلیدی در استحکام روابط و افزایش توان افراد در برابر مشکلات دارد. محیط خانوادگی شاد با محبت، قدردانی، گذراندن اوقات خوش، گفت‌وگو و کمک به یکدیگر شکل می‌گیرد و باعث آرامش و نشاط همه اعضای خانواده می‌شود.

اهمیت شادی در خانواده

مهمانی یک کیلومتری عید غدیر - قرچک تهران

از جمله نیازهای بشر که نقش مؤثری در تقویت اراده و تصمیم انسان دارد و استقامت و پایداری او را در برابر سختی‌ها افزایش می‌دهد، شادی و نشاط است. نشاط به جهت داشتن انرژی مثبت، کارهای بزرگ و سخت را آسان می‌کند. همهٔ افراد خانواده نیازمند شادی هستند و در این میان، زن و شوهر نقش مؤثری در داشتن یک خانواده بانشاط دارند. نقش زن به‌دلیل محوریت او در خانواده، در فراهم‌کردن بستر لازم برای شاد بودن اعضای خانواده و رسیدن به آرامش روحی و روانی، حائز اهمیت است.

مؤلفه‌های خانوادهٔ شاد

روان‌شناسان، مؤلفه‌های ذیل را برای خانوادهٔ شاد برشمرده‌اند:

سیزده بدر در بلوچستان

1. در اولویت قرار دادن خانواده؛
2. قدرشناسی و ارتباط بین اعضای خانواده؛
3. سپری‌کردن اوقات خوش در کنار یکدیگر؛
4. داشتن الگوی مناسب؛
5. داشتن عقاید مذهبی قوی؛
6. توانایی مقابلهٔ درست و بهنگام با بحران‌ها؛
7. شکوفایی استعدادها و توانایی‌های هر یک از اعضای خانواده با تشویق و ترغیب در مراحل حساس زندگی مانند سنین رفتن به مدرسه و در طی فرایند تحصیل؛
8. مشخص بودن، انعطاف‌پذیر بودن و قابل تعویض بودن وظایف اعضای خانواده.

موانع شادی در خانواده

بر اساس پژوهش‌ها، پزشکان و روان‌شناسان موارد زیر را از جمله موانع شادی دانسته‌اند:

1. افراط در زمان کار؛
2. حرف زدن با خود هنگام مشکلات؛
3. تلاش برای کنترل کردن و بازرسی همهٔ جوانب زندگی خود و دیگران؛
4. سرزنش دیگران؛
5. ارتباط با انسان‌های منفی‌باف و بدبین؛
6. ترس از دست دادن؛
7. توقع بی‌جا از دیگران برای رسیدن به اهداف؛
8. انتظار بیش از اندازه از خود؛
9. زیاده‌خواهی.

آداب شادی

دین اسلام خواهان زندگی شاد برای انسان است و از شادی همراه با گناه و لهو و لعب و مخالف دستورهای الهی، نهی می‌کند. بر اساس آموزه‌های دینی برخی از آداب شادی عبارت‌اند از:

1. دوری از گناه و معصیت؛
2. همراه نبودن با اذیت و آزار دیگران؛
3. دوری از لهو.

عوامل شادکننده در محیط خانواده

محیط شادِ خانه، زندگی را برای اعضای آن جذاب می‌کند. از آن‌سو کانون خانوادگی خشک و بی‌روح، طعم زندگی را به کام اعضای آن تلخ می‌کند. شاد بودن از غذاهای روحی انسان است و تأمین آن بر عهدهٔ همهٔ افراد خانواده به‌ویژه مادر است. از جمله عوامل شادی در خانواده بر اساس آموزه‌های دینی عبارت‌اند از:

1. خوش‌اخلاقی و خوش‌رویی؛ کم‌هزینه‌ترین راهکار برای شاد کردن افراد خانواده است که دین اسلام نیز به آن، سفارش کرده است.
2. شوخی؛ از جمله ویژگی‌های فرد مؤمن شوخی‌کردن است و از جمله مصادیق خوش‌اخلاقی است. شوخی از کارهایی است که نباید در آن افراط کرد و اگر از حد گذشت دیگر جنبهٔ شادکنندگی ندارد و موجب آزار دیگران می‌شود.
3. تفریحات سالم؛ پرداختن به تفریحات سالم از دیگر ویژگی‌های فرد مؤمن است. قدم‌زدن، نگاه به فضای سبز، سوارکاری و شنا از کارهایی هستند که در معارف دینی، عامل شادی معرفی شده‌اند. تفریح مناسب علاوه بر اینکه به شاد شدن انسان کمک می‌کند، او را در مسیر تقویت معنوی خود یاری می‌کند.
4. گفتگو؛ امروزه به جهت حضور جدی تلویزیون، گوشی‌های همراه و رایانه در خانه، ارتباط اعضای خانواده به حداقل رسیده است؛ حال آنکه گفتگو با اعضای خانواده، یکی از عوامل نشاط و شادی در محیط خانه است.

راهکارهای شاد کردن دیگران در روان‌شناسی

روان‌شناسان معتقدند بهترین راهکار برای شاد بودن، شاد کردن دیگران است و راهکارهایی را برای آن ذکر کرده‌اند:

1. تعریف به‌جا و استفاده از جملات مثبت و آرامش‌بخش؛
2. قدردانی از دیگران در جمع؛
3. صلهٔ ارحام و داشتن تماس تلفنی با اعضای خانواده و خویشان؛
4. پشتیبانی در مواقع لازم؛
5. کمک به دیگران؛
6. کمک به خیریه‌ها؛
7. پاداش دادن؛
8. ابراز علاقه به فرزندان؛
9. ابراز دلتنگی از دوری و ندیدن عزیزان.

منابع

• «۱۰ مورد از عادت‌هایی که مانع شاد بودن می‌شود»، وب‌سایت تالاب، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۱.
• «۵۳ راه‌کار برای اینکه اطرافیان‌مان را شاد کنیم»، وب‌سایت هنر فردی، تاریخ بازدید: ۱۴ آذر ۱۴۰۱.
• «چطور خانواده شاد داشته باشیم؟»، وب‌سایت ترانهٔ مؤذن، تاریخ بازدید: ۱۲ آذر ۱۴۰۱ش.
• ابن‌سعید اهوازی، حسین، الزهد، قم، دارالحدیث، چاپ اول، ۱۴۲۶ق.
• عباسی، محسن، تا ساحل آرامش، قم، آیین فطرت، ۱۳۹۴ش.
• محمدی‌نیا، اسدالله، پاسخ به پرسش‌های جوانان، قم، [بی‌نا]، چاپ چهارم، ۱۳۸۶ش.
• محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، قم، دارالحدیث، چاپ دوم، ۱۳۹۱ش.
• مطهری، مرتضی، مقالات فلسفی، تهران، حکمت، چاپ سوم، ۱۳۸۶ش.