پرش به محتوا

پیش‌نویس:اشتغال زن: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
imported>فاطمه کمالی
imported>مهدی مهدوی
خط ۷: خط ۷:


==اشتغال زنان در اسلام==
==اشتغال زنان در اسلام==
در قرآن کریم آشکارا به مالکیت زنان بر مالی که آن را کسب کرده‌اند اشاره شده است.<ref>سورۀ نساء آیۀ 32.</ref> کسب دارایی و به‌دست آوردن مال با فعالیت اقتصادی تناسب دارد. در روایات پیشوایان دین نیز عنوان کسب برای فعالیت‌های اقتصادی مانند خریدوفروش به‌کار رفته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/27311/10/533 کلینی، الکافی، 1429ق، ج10، ص533.]</ref> همچنین شواهد تاریخی حاکی از آن است که اشتغال زنان امری رایج و مباح بوده است. پیامبر خدا برای زنان سرپرست خانوار ارزش فراوانی قائل بود و کار آن‌ها را معادل دو ثواب می‌دانست.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بی‌تا، ج5، ص461.</ref> همچنین ایشان همۀ مردم از جمله زنان را به دادن زکات و صدقه سفارش می‌کرد که انجام چنین امور نیکی نیازمند مال است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11025/17/33 شیخ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، 1409ق، ج17، ص33.]</ref>
در قرآن کریم آشکارا به مالکیت زنان بر مالی که آن را کسب کرده‌اند اشاره شده است.<ref>سورۀ نساء آیۀ 32.</ref> کسب دارایی و به‌دست آوردن مال با فعالیت اقتصادی تناسب دارد. در روایات پیشوایان [[دین]] نیز عنوان کسب برای فعالیت‌های اقتصادی مانند خریدوفروش به‌کار رفته است.<ref>[https://lib.eshia.ir/27311/10/533 کلینی، الکافی، 1429ق، ج10، ص533.]</ref> همچنین شواهد تاریخی حاکی از آن است که اشتغال زنان امری رایج و مباح بوده است. پیامبر خدا برای زنان سرپرست خانوار ارزش فراوانی قائل بود و کار آن‌ها را معادل دو ثواب می‌دانست.<ref>ابن‌اثیر، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بی‌تا، ج5، ص461.</ref> همچنین ایشان همۀ مردم از جمله زنان را به دادن زکات و صدقه سفارش می‌کرد که انجام چنین امور نیکی نیازمند مال است.<ref>[https://lib.eshia.ir/11025/17/33 شیخ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، 1409ق، ج17، ص33.]</ref>
اشتغال زنان از همان ابتدا و در عصر ظهور اسلام وجود داشت و موارد متعددی از آن به چشم می‌خورد. عبدالله بن مسعود که نابینا و ناتوان شده بود همسرش برای تأمین معیشت خانواده، صنایع‌دستی می‌ساخت و می‌فروخت.  زینب حولاء معروف به عطاره، به خانه‌های اهل مدینه سر می‌زد و عطر می‌فروخت.<ref>العسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، 1414ق، ج8، ص154.</ref> ام‌عطیه انصاری نیز به آرایشگری مشغول بود.<ref>[https://lib.eshia.ir/27311/15/367 کلینی، الکافی، 1429ق، ج15، ص367.]</ref> پیامبر خدا نیز در روزهای عید به زنان اجازه می‌داد تا برای فروش اجناس‌شان و کسب روزی حلال، بساط خود را در کوچه و خیابان پهن کنند.<ref>[https://lib.eshia.ir/10083/3/287 طوسی، تهذیب الاحکام، 1407ق، ج3، ص287.]</ref> همچنین کارهایی مانند مامایی و تعلیم و تربیت از اموری بود که زنان به آن مشغول بودند و وجود احکام شرعی مربوط به مکاسب زنان در کتب فقهی، از وجود و جواز این مشاغل برای بانوان حکایت دارد.<ref>علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص390.</ref>
اشتغال زنان از همان ابتدا و در عصر ظهور اسلام وجود داشت و موارد متعددی از آن به چشم می‌خورد. عبدالله بن مسعود که نابینا و ناتوان شده بود همسرش برای تأمین معیشت خانواده، صنایع‌دستی می‌ساخت و می‌فروخت.  زینب حولاء معروف به عطاره، به خانه‌های اهل مدینه سر می‌زد و عطر می‌فروخت.<ref>العسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، 1414ق، ج8، ص154.</ref> ام‌عطیه انصاری نیز به آرایشگری مشغول بود.<ref>[https://lib.eshia.ir/27311/15/367 کلینی، الکافی، 1429ق، ج15، ص367.]</ref> پیامبر خدا نیز در روزهای عید به زنان اجازه می‌داد تا برای فروش اجناس‌شان و کسب روزی حلال، بساط خود را در کوچه و خیابان پهن کنند.<ref>[https://lib.eshia.ir/10083/3/287 طوسی، تهذیب الاحکام، 1407ق، ج3، ص287.]</ref> همچنین کارهایی مانند مامایی و تعلیم و تربیت از اموری بود که زنان به آن مشغول بودند و وجود احکام شرعی مربوط به مکاسب زنان در کتب فقهی، از وجود و جواز این مشاغل برای بانوان حکایت دارد.<ref>علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص390.</ref>


نسخهٔ ۲۴ خرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۱:۰۵

اشتغال زنان، پرداختن زنان به فعالیت اقتصادی

مفهوم‌شناسی

اشتغال در لغت به‌معنای «به کاری پرداختن» و «به کاری سرگرم شدن» آمده است.[۱] در اصطلاح به مجموعه مشاغل موجود در جامعه گویند که به‌طور مستقیم و غیرمستقیم در افزایش تولیدات ملی مؤثر است.[۲]

اشتغال در اسلام

مفهوم کار و اشتغال از نگاه درون‌دینی و بر اساس آموزه‌‏های اسلامی، با مفهوم آن از نگاه برون‌دینی، تفاوت اساسی دارد. فرهنگ غربی، به هر فعالیتی که موجب کسب درآمد و ثروت باشد «کار و اشتغال» می‌گوید حتی فعاليت‌هایی مثل روسپیگری، رباخواری و احتکار نیز از مصادیق اشتغال دانسته می‌شود و درآمد حاصل از آن‌ها مشروع به‌حساب می‌‏آید. اما در فرهنگ اسلامی، کار و فعالیت باید در چارچوب خاص و شرایط ویژه‌ای انجام گیرد و انسان مجاز نیست از هر روشی کسب درآمد کند. از این منظر، اشتغال باید با نظام ارزشی اسلام سازگاری داشته باشد.[۳] در آموزه‌های اسلامی و به‌ويژه در روایاتی که از معصومان و پیشوایان دینی به ما رسیده نیز به این مهم توجه شده و پیامدهایی چون فقر،[۴] خرج مال در راه ناروا[۵] و گرفتاری در آتش جهنم[۶] برای کسب روزی غیر حلال معرفی شده است.

اشتغال زنان در اسلام

در قرآن کریم آشکارا به مالکیت زنان بر مالی که آن را کسب کرده‌اند اشاره شده است.[۷] کسب دارایی و به‌دست آوردن مال با فعالیت اقتصادی تناسب دارد. در روایات پیشوایان دین نیز عنوان کسب برای فعالیت‌های اقتصادی مانند خریدوفروش به‌کار رفته است.[۸] همچنین شواهد تاریخی حاکی از آن است که اشتغال زنان امری رایج و مباح بوده است. پیامبر خدا برای زنان سرپرست خانوار ارزش فراوانی قائل بود و کار آن‌ها را معادل دو ثواب می‌دانست.[۹] همچنین ایشان همۀ مردم از جمله زنان را به دادن زکات و صدقه سفارش می‌کرد که انجام چنین امور نیکی نیازمند مال است.[۱۰] اشتغال زنان از همان ابتدا و در عصر ظهور اسلام وجود داشت و موارد متعددی از آن به چشم می‌خورد. عبدالله بن مسعود که نابینا و ناتوان شده بود همسرش برای تأمین معیشت خانواده، صنایع‌دستی می‌ساخت و می‌فروخت. زینب حولاء معروف به عطاره، به خانه‌های اهل مدینه سر می‌زد و عطر می‌فروخت.[۱۱] ام‌عطیه انصاری نیز به آرایشگری مشغول بود.[۱۲] پیامبر خدا نیز در روزهای عید به زنان اجازه می‌داد تا برای فروش اجناس‌شان و کسب روزی حلال، بساط خود را در کوچه و خیابان پهن کنند.[۱۳] همچنین کارهایی مانند مامایی و تعلیم و تربیت از اموری بود که زنان به آن مشغول بودند و وجود احکام شرعی مربوط به مکاسب زنان در کتب فقهی، از وجود و جواز این مشاغل برای بانوان حکایت دارد.[۱۴]

اشتغال زنان در فقه و قانون اساسی

بر اساس آموزه‌های اسلام، زن درباره تأمین مخارج خانه وظیفه‌ای ندارد[۱۵] اما پرداختن زن به فعالیت‌های اقتصادی و کسب درآمد نه‌تنها از نظر شرعی مانعی ندارد، بلکه پسندیده است و در روایات اهل‌بيت نیز به آن سفارش شده است.[۱۶] زنان مانند مردان می‌توانند تحت شرایط و قوانینی شاغل باشند.[۱۷] در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران به‌منظور حفظ جایگاه و ارزش زن و بر هم نخوردن خانواده و همچنین رفاه حال زنان شاغل قوانین و مقرراتی تنظیم شده است؛ مانند اینکه محیط کار زنان باید به‌گونه‌ای باشد تا زمینه‌ساز رشد معنوی، علمی و حرفه‌ای آنان باشد، فرصت‌های شغلی مناسب در اختیار زنان قرار داده شود و برای مشاغلی چون مامایی اولویت با جذب زنان باشد.[۱۸]

پانویس

  1. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، 1338ش، ذیل واژۀ اشتغال.
  2. ↑ مدرسی، فرهنگ توصیفی واژگان برنامه‌ریزی و توسعه، 1385ش، ص33.
  3. ↑ پناهی، اشتغال، «آثار تربیتی و روان‏شناختی»، 1386ش.
  4. ↑ محمّدى رى‌‏شهرى، میزان الحکمه، 1386ش، ج11، ص173.
  5. ↑ محمّدى رى‏‌شهرى، میزان الحکمه، 1386ش، ج11، ص174.
  6. ↑ مفید، الإختصاص، 1413ق، ص249.
  7. ↑ سورۀ نساء آیۀ 32.
  8. ↑ کلینی، الکافی، 1429ق، ج10، ص533.
  9. ↑ ابن‌اثیر، اسدالغابه فی معرفه الصحابه، بی‌تا، ج5، ص461.
  10. ↑ شیخ حر عاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، 1409ق، ج17، ص33.
  11. ↑ العسقلانی، الاصابه فی تمییز الصحابه، 1414ق، ج8، ص154.
  12. ↑ کلینی، الکافی، 1429ق، ج15، ص367.
  13. ↑ طوسی، تهذیب الاحکام، 1407ق، ج3، ص287.
  14. ↑ علاسوند، زن در اسلام، 1397ش، ص390.
  15. ↑ قانون مدنی، ماده 1106.
  16. ↑ حرعاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، 1409ق، ج17، ص236.
  17. ↑ قانون اساسی، اصل 28، فصل سوم، حقوق ملت.
  18. ↑ «سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران»، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاريخ تصویب: 20 مرداد 1371ش.

منابع

  • قرآن کریم
  • ابن‌اثیر جزری، علی بن محمد، اسدالغابه فی معرفة الصحابه، بیروت، دارالکتب الاسلامیه، بی‌تا.
  • پناهی، علی‌احمد، «اشتغال؛ آثار تربیتی و روان‏شناختی»، ماهنامه معرفت،شماره 119، 1386ش.
  • حر عاملى، محمد بن حسن‏، حرعاملی، تفصیل وسائل الشیعة إلی تحصیل مسائل الشریعة، به‌تحقیق مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، قم، مؤسسة آل البيت عليهم السلام‏، 1409ق.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران، 1338ش.
  • «سیاست‌های اشتغال زنان در جمهوری اسلامی ایران»، مصوبه شورای عالی انقلاب فرهنگی، در وب‌سایت مرکز پژوهش‌های مجلس شورای اسلامی، تاريخ تصویب: 20 مرداد 1371ش.
  • طوسى، محمد بن حسن‏، تهذيب الأحكام، به‌تحقیق حسن الموسوی خرسان، تهران، دارالكتب الإسلاميه‏، 1407ق‏.
  • العسقلانی، ابن‌حجر، فتح الباری فی شرح صحیح البخاری، بیروت، دارالفکر، 2000م.
  • العسقلانی، ابن‌حجر، الاصابه فی تمییز الصحابه، بیروت، دارالکتب العلمیه، 1414ق.
  • علاسوند، فریبا، زن در اسلام، قم، هاجر، چ ششم، 1397ش.
  • قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران.
  • قانون مدنی
  • كلينى، محمد بن يعقوب‏، الکافی، تصحیح دارالحدیث، قم، دارالحدیث، 1429ق.
  • محمّدى رى‌‏شهرى، محمّد، میزان الحکمه، قم، دارالحدیث، 1386ش.
  • مدرسی، منصور، فرهنگ توصیفی واژگان برنامه‌ریزی و توسعه، تهران، سازمان مدیریت و برنامه‌ریزی کشور، 1385ش.
  • مفيد، محمد بن محمد، الاختصاص، به‌تحقیق علی‌اکبر غفاری و محمود محرمی زرندی، قم، المؤتمر العالمى لالفية الشيخ المفيد، 1413‌ق.‏
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:اشتغال_زن&oldid=22504»