پیش‌نویس:الگوی مصرف مردانه: تفاوت میان نسخه‌ها
imported>حمید فاضل |
imported>حمید فاضل اصلاح پانویس‌ها |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
==تعریف الگوی مصرف مردانه== | ==تعریف الگوی مصرف مردانه== | ||
الگوی مصرف مردانه به شیوه خرید و مصرف کالاها تحت تأثیر هویت جنسیتی مردانه اطلاق می‌شود که هدف آن تأمین نیازهای مادی، معنوی و فرهنگی مردان است. این الگو مبتنی بر پذیرش تفاوت‌های جنسیتی شکل می‌گیرد، در حالی که در نگرش‌های برساخت‌گرایانه، مصرف مردان و زنان یکسان تلقی می‌شود.<ref>[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-57.]</ref> از منظر برخی صاحب‌نظران، [[مصرف تظاهری]] مردان نشاندهنده تلاش برای کسب هویت‌های انتخابی و متأثر از ذائقه مصرفی خاص آنان است. بر مبنای نظریه [[طبقه تن‌آسا]]، [[مرد|مردان]] همانند [[زن|زنان]] با نوع [[پوشش]] و [[آرایش]]، خود را از دیگران متمایز می‌کنند.<ref>[https://jas.ui.ac.ir/article_22919.html نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات | الگوی مصرف مردانه به شیوه خرید و مصرف کالاها تحت تأثیر هویت جنسیتی مردانه اطلاق می‌شود که هدف آن تأمین نیازهای مادی، معنوی و فرهنگی مردان است. این الگو مبتنی بر پذیرش تفاوت‌های جنسیتی شکل می‌گیرد، در حالی که در نگرش‌های برساخت‌گرایانه، مصرف مردان و زنان یکسان تلقی می‌شود.<ref>[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-57.]</ref> از منظر برخی صاحب‌نظران، [[مصرف تظاهری]] مردان نشاندهنده تلاش برای کسب هویت‌های انتخابی و متأثر از ذائقه مصرفی خاص آنان است. بر مبنای نظریه [[طبقه تن‌آسا]]، [[مرد|مردان]] همانند [[زن|زنان]] با نوع [[پوشش]] و [[آرایش]]، خود را از دیگران متمایز می‌کنند.<ref>[https://jas.ui.ac.ir/article_22919.html نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه»، 1397ش، ص189-188.]</ref> از این منظر، مصرف نیابتی زنان نیز عمدتاً برای آبرومندی مردان، صورت می‌گیرد.<ref name=":02">[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص62-59.]</ref> | ||
==الگوی خرید مردانه== | ==الگوی خرید مردانه== | ||
مردان در چارچوب نظام ادراکی، عاطفی و ارادی مردانه، هنگام خرید، فعالانه عمل می‌کنند.<ref>[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص65.]</ref> آنها می‌دانند چه می‌خواهند و به‌ندرت بدون [[برنامه‌ریزی]] خرید می‌کنند. مردها وقت زیادی را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه نکرده و کمتر به قیمت کالاها توجه دارند.<ref>[https://khooyeh.ir/نقش-جنسیت-خریداران-در-فرآیند-فروش/ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، وب‌سایت خویه.]</ref> مردان نسبت به زنان کمتر تحت تأثیر [[چشم‌وهم‌چشمی]] یا [[خودنمایی]]، اقدام به خرید می‌کنند.<ref>[https://jas.ui.ac.ir/article_22919.html نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات | مردان در چارچوب نظام ادراکی، عاطفی و ارادی مردانه، هنگام خرید، فعالانه عمل می‌کنند.<ref>[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص65.]</ref> آنها می‌دانند چه می‌خواهند و به‌ندرت بدون [[برنامه‌ریزی]] خرید می‌کنند. مردها وقت زیادی را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه نکرده و کمتر به قیمت کالاها توجه دارند.<ref>[https://khooyeh.ir/نقش-جنسیت-خریداران-در-فرآیند-فروش/ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، وب‌سایت خویه.]</ref> مردان نسبت به زنان کمتر تحت تأثیر [[چشم‌وهم‌چشمی]] یا [[خودنمایی]]، اقدام به خرید می‌کنند.<ref>[https://jas.ui.ac.ir/article_22919.html نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه»، 1397ش، ص184.]</ref> آنها تمایل به خرید سریع داشته و نمی‌خواهند دست خالی از فروشگاه خارج شوند. مردان به‌طور کلی تنها خرید کرده<ref>[https://www.bartarinha.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-3/644301-%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88%D9%86%D9%88%D8%B3%DB%8C «تفاوت خرید کردن در زنان ونوسی و مردان مریخی»، پایگاه خبری برترین‌ها.]</ref> و عمدتاً مغرور و جویای موقعیت هستند، بر دارایی‌های خود، به‌عنوان نماد موفقیت تأکید داشته و از خرید کالاهای لوکس، بیشتر لذت می‌برند.<ref>[https://barresybazargani.itsr.ir/article_711302_93798daa2988161efad6f4de26d46c8b.pdf شیرمحمدی و هاشمی باغی، «تحلیـل اثـر مصرف نمایشی بر انگیزه خرید مجدد مصرفکنندگان به واسطه ابعاد فرهنگی هافسـتد، انگیزههای سودمندی و انگیزههـای لذت‌جویانه»، 1403ش، ص96.]</ref> | ||
مردان کمتر از زنان متأثر از انگیزههای مصرفی‌ای همچون [[آرامش]]، [[آموزش]]، زیباسازی و [[تفریح]] هستند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/160608/fa#downloadbottom مکنون و | مردان کمتر از زنان متأثر از انگیزههای مصرفی‌ای همچون [[آرامش]]، [[آموزش]]، زیباسازی و [[تفریح]] هستند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/160608/fa#downloadbottom مکنون و عطائی آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.]</ref> در گذشته، مردان، برخلاف زنان که توجه بیشتری به اندام ظاهری خود داشتند، هزینه بیشتری را صرف تغذیه و گردش می‌کردند؛ اما امروزه، پسران جوان نیز برای [[محصولات زیبایی]] هزینه می‌کنند. برخی این تغییر را ناشی از اهمیت یافتن [[زیبایی اندام]] می‌دانند.<ref name=":11">[https://www.farhangemrooz.com/news/29298/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%AC-% ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.]</ref> مردان امروزی، همچون زنان، مصرف‌کننده شده‌‌اند، اما غالبا کالاهایی را مصرف می‌کنند که نشاندهنده تمایز و شایستگی‌شان بوده و این احساس را به آنها القا کند که در جایگاه بالاتر اجتماعی قرار گرفته‌اند.<ref name=":4">[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.]</ref> | ||
==مصرفزدگی در مردان== | ==مصرفزدگی در مردان== | ||
| خط ۱۵: | خط ۱۵: | ||
===عوامل مصرفزدگی مردان=== | ===عوامل مصرفزدگی مردان=== | ||
در مصرفزدگی، لذتِ خواستن بیش از لذتِ داشتن است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/09/12/2999364/زنان-و-الگوی-اسلامی-مصرف صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> برخی، مصرفزدگی از نوع تشبه مرد به زن را ناشی از ضعف باورهای دینی می‌دانند<ref>[https://nidamat.com/432/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D9%84%DB%8C%D8%B8-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86/ سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی.]</ref> که در اثر عواملی همچون [[تبلیغات تجاری|تبلیغات بازرگانی]] در رسانه، تقلیدپذیری<ref>[https://jas.ui.ac.ir/article_22919.html نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات | در مصرفزدگی، لذتِ خواستن بیش از لذتِ داشتن است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/09/12/2999364/زنان-و-الگوی-اسلامی-مصرف صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> برخی، مصرفزدگی از نوع تشبه مرد به زن را ناشی از ضعف باورهای دینی می‌دانند<ref>[https://nidamat.com/432/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D9%84%DB%8C%D8%B8-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86/ سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی.]</ref> که در اثر عواملی همچون [[تبلیغات تجاری|تبلیغات بازرگانی]] در رسانه، تقلیدپذیری<ref>[https://jas.ui.ac.ir/article_22919.html نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه»، 1397ش، ص188-190.]</ref> و بازتعریف هویت انتخابی،<ref>[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص65-62]</ref> رخ می‌دهد. برخی مردان به‌ویژه پسران از [[سلبریتی|سلبریتی‌ها]] تقلید کرده و سعی دارند با مصرف و استایل تظاهری خود را به آنها شبیه سازند. همچنین برخی پسران به پوشش و آرایش دخترانه روی آورده‌اند.<ref>[https://avapress.com/fa/report/40318/%D8%A8%D8%B1%D8%AE%D9%89-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%AA%D9%82%D9%84%D9%8A%D8%AF-%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%8A%D8%B4-%D8%AF%D8%AE%D8%AA%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%AE%D8%B1-%D9%85%D9%8A%D8%AF%D8%A7%D9%86%D9%86%D8%AF «برخى از پسران تقليد از آرايش دختران را فخر مي‌دانند»، خبرگزاری صدای افغان.]</ref> بسیاری از مردان نیز با [[مدیریت بدن]] خویش در قالب [[رژیم غذایی]]، [[ورزش]]، [[مراقبت‌های بهداشتی]] و [[آرایش]]، در پی کسب هویت ویژه‌ای برای خود هستند.<ref>[https://journals.iau.ir/article_545361_5cb4a1fb099c40b78bfaaf4d8364b141.pdf سفیری و معروف‌پور، «ارائه الگوی تعارض هویتی زنان»، 1396ش، ص48-47.]</ref> | ||
=== مصرفزدگی مردان در ایران === | ===مصرفزدگی مردان در ایران=== | ||
ایران، هفتمین واردکننده لوازم آرایشی در جهان است و در سال‌های اخیر، مردان ایرانی نیز به مصرف این لوازم روی آورده‌اند. 60% مردان، تمایل به [[جراحی زیبایی]] دارند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/85767/%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB رحمانی، «مقایسه الگوی مصرف میان جوان ایرانی و غیرایرانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوز.] </ref> پسران ایرانی به [[تناسب اندام]] و مصرف متظاهرانه اهمیت جدی می‌دهند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/204295/fa#downloadbottom نوربخش و دیگران، «مصرف نمایشی جوانان: آیندهی مصرفگرایی»، 1397ش، ص153.]</ref> برخی پسران جوان گرایش به آرایش و پوشش‌های نسبتاً زنانه دارند و برخی خدمات زیبایی مخصوص بانوان امروزه در آرایشگاه‌های مردانه نیز ارائه می‌شود.<ref>[https://nidamat.com/432/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D9%84%DB%8C%D8%B8-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86/ سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی.]</ref> از منظر صاحب‌نظران، مصرفگرایی، شخصیت مرد را تنزل داده، او را از ارزش‌های متعالی، دور می‌سازد<ref>[https://ensani.ir/fa/article/58989/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81 عظیم‌زاده آرانی، «اسلام و اصلاح الگوی مصرف»، 1389ش.]</ref> و هویت جنسیتی مردانه را مخدوش و تضعیف می‌کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/426663/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88-%D8%B1%D9%87%DB%8C مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص64.]</ref> | ایران، هفتمین واردکننده لوازم آرایشی در جهان است و در سال‌های اخیر، مردان ایرانی نیز به مصرف این لوازم روی آورده‌اند. 60% مردان، تمایل به [[جراحی زیبایی]] دارند.<ref>[https://hawzah.net/fa/Article/View/85767/%D9%85%D9%82%D8%A7%DB%8C%D8%B3%D9%87-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%BA%DB%8C%D8%B1%D8%A7%DB رحمانی، «مقایسه الگوی مصرف میان جوان ایرانی و غیرایرانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوز.] </ref> پسران ایرانی به [[تناسب اندام]] و مصرف متظاهرانه اهمیت جدی می‌دهند.<ref>[https://www.sid.ir/paper/204295/fa#downloadbottom نوربخش و دیگران، «مصرف نمایشی جوانان: آیندهی مصرفگرایی»، 1397ش، ص153.]</ref> برخی پسران جوان گرایش به آرایش و پوشش‌های نسبتاً زنانه دارند و برخی خدمات زیبایی مخصوص بانوان امروزه در آرایشگاه‌های مردانه نیز ارائه می‌شود.<ref>[https://nidamat.com/432/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%BA%D9%84%DB%8C%D8%B8-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D8%B1-%D9%88-%D8%B5%D9%88%D8%B1%D8%AA-%D9%BE%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D9%86/ سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی.]</ref> از منظر صاحب‌نظران، مصرفگرایی، شخصیت مرد را تنزل داده، او را از ارزش‌های متعالی، دور می‌سازد<ref>[https://ensani.ir/fa/article/58989/%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D9%88-%D8%A7%D8%B5%D9%84%D8%A7%D8%AD-%D8%A7%D9%84%DA%AF%D9%88%DB%8C-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81 عظیم‌زاده آرانی، «اسلام و اصلاح الگوی مصرف»، 1389ش.]</ref> و هویت جنسیتی مردانه را مخدوش و تضعیف می‌کند.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/426663/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B3%D8%A8%D8%A7%D8%AA-%D9%87%D9%88%DB%8C%D8%AA-%D9%88-%D8%AC%D9%86%D8%B3%DB%8C%D8%AA-%D8%A8%D8%A7-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%88-%D8%B1%D9%87%DB%8C مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص64.]</ref> | ||
نسخهٔ ۲۳ آبان ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۴۳
الگوی مصرف مردانه؛ الگوی مصرف مردان با اثرپذیری از هویت جنسیتی.
الگوی مصرف مردانه به شیوه‌ای از مصرف اشاره دارد که تحت تأثیر هویت، نقش‌های جنسیتی و ارزش‌های ویژه مردان شکل می‌گیرد و هدف آن پاسخگویی به نیازهای مادی، معنوی و فرهنگی این گروه است. در گذشته، مرزهای مشخصی بین الگوی مصرف زنان و مردان وجود داشت، اما فرهنگ مصرف‌گرای مدرن با ترویج سبک‌های مصرف یکسان، این تمایزات را کمرنگ کرده است. امروزه، مصرف تظاهری به منبعی برای هویت‌سازی مردان تبدیل شده و آنها از طریق نوع و شیوه مصرف، در پی نمایش تصویری خاص از خود هستند. این پدیده منجر به گسترش مصرفزدگی و کمرنگ‌ترشدن نقش‌های سنتی جنسیتی شده است. مدیریت این الگو مستلزم توجه به هویت اصیل مردانه و کارکردهای جنسیتی در عرصه مصرف است.
تعریف الگوی مصرف مردانه
الگوی مصرف مردانه به شیوه خرید و مصرف کالاها تحت تأثیر هویت جنسیتی مردانه اطلاق می‌شود که هدف آن تأمین نیازهای مادی، معنوی و فرهنگی مردان است. این الگو مبتنی بر پذیرش تفاوت‌های جنسیتی شکل می‌گیرد، در حالی که در نگرش‌های برساخت‌گرایانه، مصرف مردان و زنان یکسان تلقی می‌شود.[۱] از منظر برخی صاحب‌نظران، مصرف تظاهری مردان نشاندهنده تلاش برای کسب هویت‌های انتخابی و متأثر از ذائقه مصرفی خاص آنان است. بر مبنای نظریه طبقه تن‌آسا، مردان همانند زنان با نوع پوشش و آرایش، خود را از دیگران متمایز می‌کنند.[۲] از این منظر، مصرف نیابتی زنان نیز عمدتاً برای آبرومندی مردان، صورت می‌گیرد.[۳]
الگوی خرید مردانه
مردان در چارچوب نظام ادراکی، عاطفی و ارادی مردانه، هنگام خرید، فعالانه عمل می‌کنند.[۴] آنها می‌دانند چه می‌خواهند و به‌ندرت بدون برنامه‌ریزی خرید می‌کنند. مردها وقت زیادی را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه نکرده و کمتر به قیمت کالاها توجه دارند.[۵] مردان نسبت به زنان کمتر تحت تأثیر چشم‌وهم‌چشمی یا خودنمایی، اقدام به خرید می‌کنند.[۶] آنها تمایل به خرید سریع داشته و نمی‌خواهند دست خالی از فروشگاه خارج شوند. مردان به‌طور کلی تنها خرید کرده[۷] و عمدتاً مغرور و جویای موقعیت هستند، بر دارایی‌های خود، به‌عنوان نماد موفقیت تأکید داشته و از خرید کالاهای لوکس، بیشتر لذت می‌برند.[۸]
مردان کمتر از زنان متأثر از انگیزههای مصرفی‌ای همچون آرامش، آموزش، زیباسازی و تفریح هستند.[۹] در گذشته، مردان، برخلاف زنان که توجه بیشتری به اندام ظاهری خود داشتند، هزینه بیشتری را صرف تغذیه و گردش می‌کردند؛ اما امروزه، پسران جوان نیز برای محصولات زیبایی هزینه می‌کنند. برخی این تغییر را ناشی از اهمیت یافتن زیبایی اندام می‌دانند.[۱۰] مردان امروزی، همچون زنان، مصرف‌کننده شده‌‌اند، اما غالبا کالاهایی را مصرف می‌کنند که نشاندهنده تمایز و شایستگی‌شان بوده و این احساس را به آنها القا کند که در جایگاه بالاتر اجتماعی قرار گرفته‌اند.[۱۱]
مصرفزدگی در مردان
الهیات سکولار، الگوی مصرف مردانه را به‌شکل مصرفزدگی، ساخت بخشیده است.[۱۲] مصرفزدگی، با پیشنهاد مصرف‌های مشابه زنان برای مردان، کارکردهای اقتصادی و جنسیتی هریک از دو جنس را درهم آمیخته و به تقویت مدل مصرفی دوجنسی می‌پردازد و به‌نوعی بازتابنده هویت همجنس‌بازان و دوجنسیتی‌ها است.[۱۳]
عوامل مصرفزدگی مردان
در مصرفزدگی، لذتِ خواستن بیش از لذتِ داشتن است.[۱۴] برخی، مصرفزدگی از نوع تشبه مرد به زن را ناشی از ضعف باورهای دینی می‌دانند[۱۵] که در اثر عواملی همچون تبلیغات بازرگانی در رسانه، تقلیدپذیری[۱۶] و بازتعریف هویت انتخابی،[۱۷] رخ می‌دهد. برخی مردان به‌ویژه پسران از سلبریتی‌ها تقلید کرده و سعی دارند با مصرف و استایل تظاهری خود را به آنها شبیه سازند. همچنین برخی پسران به پوشش و آرایش دخترانه روی آورده‌اند.[۱۸] بسیاری از مردان نیز با مدیریت بدن خویش در قالب رژیم غذایی، ورزش، مراقبت‌های بهداشتی و آرایش، در پی کسب هویت ویژه‌ای برای خود هستند.[۱۹]
مصرفزدگی مردان در ایران
ایران، هفتمین واردکننده لوازم آرایشی در جهان است و در سال‌های اخیر، مردان ایرانی نیز به مصرف این لوازم روی آورده‌اند. 60% مردان، تمایل به جراحی زیبایی دارند.[۲۰] پسران ایرانی به تناسب اندام و مصرف متظاهرانه اهمیت جدی می‌دهند.[۲۱] برخی پسران جوان گرایش به آرایش و پوشش‌های نسبتاً زنانه دارند و برخی خدمات زیبایی مخصوص بانوان امروزه در آرایشگاه‌های مردانه نیز ارائه می‌شود.[۲۲] از منظر صاحب‌نظران، مصرفگرایی، شخصیت مرد را تنزل داده، او را از ارزش‌های متعالی، دور می‌سازد[۲۳] و هویت جنسیتی مردانه را مخدوش و تضعیف می‌کند.[۲۴]
الگوی مصرف مردانه در آموزه‌های اسلام
آموزه‌های اسلام با توجه به تفاوت‌های جنسی زن و مرد، جنسیت را تعیین‌کنندهٔ الگوی مصرف دانسته و تناسب مصرف مردان با هویت مردانه را لازم می‌داند.[۲۵] رسول اکرم، مردان زن‌نما را نکوهش کرده و اهل‌بیت بر حفظ هویت جنسیتی مردان در انواع الگوهای مصرف تأکید دارند.[۲۶] در الگوی مصرف مبتنی بر جنسیت؛ بر اساس جامعه‌پذیری جنسیتی، پسران برای احراز موقعیت سرپرستی خانواده، جامعه‌پذیر می‌شوند.[۲۷] تا تأمین‌کنندۀ معیشت[۲۸] و رفاه خانواده،[۲۹] باشند. در این الگو؛ ضمن تأکید بر بهره‌وری،[۳۰] مردان موظف هستند که با احساس مسئولیت و آینده‌نگری، اقتصاد خانواده را مدیریت کرده و پس‌انداز داشته باشند.[۳۱]
پانویس
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-57.
- ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه»، 1397ش، ص189-188.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص62-59.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص65.
- ↑ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، وب‌سایت خویه.
- ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه»، 1397ش، ص184.
- ↑ «تفاوت خرید کردن در زنان ونوسی و مردان مریخی»، پایگاه خبری برترین‌ها.
- ↑ شیرمحمدی و هاشمی باغی، «تحلیـل اثـر مصرف نمایشی بر انگیزه خرید مجدد مصرفکنندگان به واسطه ابعاد فرهنگی هافسـتد، انگیزههای سودمندی و انگیزههـای لذت‌جویانه»، 1403ش، ص96.
- ↑ مکنون و عطائی آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.
- ↑ ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.
- ↑ صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص64.
- ↑ صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی.
- ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه»، 1397ش، ص188-190.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص65-62
- ↑ «برخى از پسران تقليد از آرايش دختران را فخر مي‌دانند»، خبرگزاری صدای افغان.
- ↑ سفیری و معروف‌پور، «ارائه الگوی تعارض هویتی زنان»، 1396ش، ص48-47.
- ↑ رحمانی، «مقایسه الگوی مصرف میان جوان ایرانی و غیرایرانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوز.
- ↑ نوربخش و دیگران، «مصرف نمایشی جوانان: آیندهی مصرفگرایی»، 1397ش، ص153.
- ↑ سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی.
- ↑ عظیم‌زاده آرانی، «اسلام و اصلاح الگوی مصرف»، 1389ش.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص64.
- ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.
- ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص311.
- ↑ هاشمی‌علی‌آبادی و خسروی، «بررسی چرایی تفاوت شیوه‌های تربیتی دختران و پسران در خانواده با تکیه بر آیات و روایات»، 1401ش، ص363.
- ↑ ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص133.
- ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج4، ص11.
- ↑ سوره نحل، آیه 14.
- ↑ صالحی، «امام صادق(ع) و اصلاح الگوی مصرف»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
منابع
- قرآن کریم
- ابراهیمی‌پور، قاسم و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده از منظر متون دینی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۵ش.
- ایلمونن، کاج، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی، تاریخ درج مطلب: 4 اسفند 1393ش.
- «برخى از پسران تقليد از آرايش دختران را فخر مي‌دانند»، خبرگزاری صدای افغان، تاریخ درج مطلب: 1 اردیبهشت 1391ش.
- «تفاوت خرید کردن در زنان ونوسی و مردان مریخی»، پایگاه خبری برترین‌ها، تاریخ درج مطلب: 21 آذر 1396ش.
- جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. ۱۳۹۴ش.
- حبیبی، ظاهر، «اسراف و عوامل آن از دیدگاه اسلام»، وب‌سایت راسخون، تاریخ درج مطلب: 30 دی 1389ش.
- دگانگ، مارگارت، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، مترجم، زینب مهدی‌پور، وب‌سایت خویه، تاریخ بازدید مطلب: ۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
- رحمانی، جواد، «مقایسه الگوی مصرف میان جوان ایرانی و غیرایرانی»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوز، تاریخ درج مطلب: 23 دی 1388ش.
- سفیری، خدیجه و معروف‌پور، مینا، «ارائه الگوی تعارض هویتی زنان»، زن و مطالعات خانواده، شماره۳۸، زمستان ۱۳۹۶ش.
- سیدمحمد، «آرایش های غلیظ زنانه بر سر و صورت پسران جوان دانشجو»، وب‌سایت گناه‌شناسی، تاریخ درج مطلب: 21 مهر 1401ش.
- شیرمحمدی، یزدان و هاشمی باغی، زینب، «تحلیــل اثــر مصــرف نمایشــی بــر انگیــزه خریــد مجــدد مصرفکنندگان به واسـطه ابعاد فرهنگی هافسـتد، انگیزههای سـودمندی و انگیزههـای لذتجویانـه (مـورد مطالعـه: برنـد طـای ســپاهان)»، دوماهنامه بررسی‌های بازرگانی، شماره 126، مرداد و شهریور 1403ش.
- صالحی، غلامرضا، «امام صادق(ع) و اصلاح الگوی مصرف»، پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 10اسفند 1399ش.
- صادقی، رقیه، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۲ش.
- عظیم‌زاده آرانی، محبوبه، «اسلام و اصلاح الگوی مصرف»، فرهنگ کوثر، شماره 82، سال 1389ش.
- کلینی، ابوجعفر، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
- مکنون، ثریا و عطائی‌آشتیانی، زهره، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، زن در فرهنگ و هنر، شماره۱، پاییز ۱۳۹۰ش.
- موذن سلطان‌آبادی، معصومه و مریجی، شمس‌الله، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، دو فصلنامه دین و سیاست فرهنگی، شماره ۲، اسفند ۱۳۹۵ش.
- نقدی، اسداله و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های۵۰، ۶۰ و ۷۰ شهر اصفهان»، جامعه‌شناسی کاربردی، شماره۴، زمستان ۱۳۹۷ش.
- نوربخش، سیدنوید و دیگران، «مصرف نمایشی جوانان: آیندهی مصرفگرایی»، آينده‌پژوهي مديريت، شماره 115، زمستان 1397ش.
- هاشمی‌علی‌آبادی، سیداحمد و خسروی، جواد، «بررسی چرایی تفاوت شیوه‌های تربیتی دختران پسران در خانواده با تکیه بر آیات و روایات»، فصلنامه پژوهش‌های اعتقادی- کلامی، سال 12، شماره 48، زمستان 1401ش.