پرش به محتوا

پیش‌نویس:الگوی مصرف مردانه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
imported>محمدعارف محبی
imported>محمدعارف محبی
خط ۳۴: خط ۳۴:
زنان نسبت به مردان خریداران تفریحی شمرده می‌شوند، نگرش آنها به خرید مثبت‌تر از مردان است،<ref>مثبت</ref> زنان وقت بیشتری را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه‌ها کرده و با احساس، خرید می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که خریدهای نیمی از زنان، متأثر از کسانی است که به آنها اعتماد دارند. زنان بیش از مردان به قیمت کالاها توجه کرده و خریداران کارکشته‌ای هستند که ممکن است به خریدهای اضافی هم بپردازند. زنان، بزرگ‌ترین جمعیت خریداران به‌شمار می‌آیند و بسیاری از [[بازاریابی]]‌ها عمدتا با هدف جذب خریداران زن، انجام می‌شود.<ref>[https://khooyeh.ir/نقش-جنسیت-خریداران-در-فرآیند-فروش/ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، مترجم، زینب مهدی‌پور، وب‌سایت خویه.]</ref>هرچند [[لذت]]، [[آرامش]]، [[آموزش]]، زیباسازی و [[تفریح]]، انگیزه‌های مهمی برای مصارف مردانه و زنانه شمرده می‌شوند؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/160608/fa#downloadbottom مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.]</ref> اما به‌دلیل تفاوت‌های موجود در نحوه آفرینش‌ زن و مرد، زنان بیش از مردان تحت تأثیر این انگیزه‌ها هستند. از منظر [[مرتضی مطهری]]، زن به [[زینت]]، [[آرایش]] و مدهای مختلف علاقهٔ زیادی داشته و تشریفاتی‌تر از مرد است.<ref>مطهری، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص179-178.</ref> در قرآن نیز تبرج در مصرف، به زنان نسبت داده شده<ref name=":22">سوره احزاب، آیه 33</ref> و روان‌شناسان، گرایش به مصرف تظاهری را از غرایز زنانه می‌شمارند.<ref>[[google:«تفاوت+زن+و+مرد+از+منظر+روان‌شناسی+و+متون+دی%|زرگوش، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، 1398ش، ص56-55.]]</ref> بودریار نیز با طراحی الگوی مصرف مذکر و مؤنث با ارجاع به کارکردهای دوگانه زنانگی و مردانگی، معتقد است؛ الگوی مصرف زنانه مبتنی بر تمایلات زنانه است؛ مصرف متبرجانه زن برای خوشایندی خود و خوش‌نمایی به‌منظور انتخاب شدن توسط مردان است.<ref name=":4">[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.]</ref> بر مبنای برخی تحقیقات؛ به‌دلیل تمایل طبیعی زنان به تمیزی و زیبایی‌ خود و دیگران، محصولات مرتبط با سلامتی و زیبایی را بیش از مردان مصرف می‌کنند.<ref>[https://www.farhangemrooz.com/news/29298/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%AC-% ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.]</ref>
زنان نسبت به مردان خریداران تفریحی شمرده می‌شوند، نگرش آنها به خرید مثبت‌تر از مردان است،<ref>مثبت</ref> زنان وقت بیشتری را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه‌ها کرده و با احساس، خرید می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که خریدهای نیمی از زنان، متأثر از کسانی است که به آنها اعتماد دارند. زنان بیش از مردان به قیمت کالاها توجه کرده و خریداران کارکشته‌ای هستند که ممکن است به خریدهای اضافی هم بپردازند. زنان، بزرگ‌ترین جمعیت خریداران به‌شمار می‌آیند و بسیاری از [[بازاریابی]]‌ها عمدتا با هدف جذب خریداران زن، انجام می‌شود.<ref>[https://khooyeh.ir/نقش-جنسیت-خریداران-در-فرآیند-فروش/ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، مترجم، زینب مهدی‌پور، وب‌سایت خویه.]</ref>هرچند [[لذت]]، [[آرامش]]، [[آموزش]]، زیباسازی و [[تفریح]]، انگیزه‌های مهمی برای مصارف مردانه و زنانه شمرده می‌شوند؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/160608/fa#downloadbottom مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.]</ref> اما به‌دلیل تفاوت‌های موجود در نحوه آفرینش‌ زن و مرد، زنان بیش از مردان تحت تأثیر این انگیزه‌ها هستند. از منظر [[مرتضی مطهری]]، زن به [[زینت]]، [[آرایش]] و مدهای مختلف علاقهٔ زیادی داشته و تشریفاتی‌تر از مرد است.<ref>مطهری، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص179-178.</ref> در قرآن نیز تبرج در مصرف، به زنان نسبت داده شده<ref name=":22">سوره احزاب، آیه 33</ref> و روان‌شناسان، گرایش به مصرف تظاهری را از غرایز زنانه می‌شمارند.<ref>[[google:«تفاوت+زن+و+مرد+از+منظر+روان‌شناسی+و+متون+دی%|زرگوش، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، 1398ش، ص56-55.]]</ref> بودریار نیز با طراحی الگوی مصرف مذکر و مؤنث با ارجاع به کارکردهای دوگانه زنانگی و مردانگی، معتقد است؛ الگوی مصرف زنانه مبتنی بر تمایلات زنانه است؛ مصرف متبرجانه زن برای خوشایندی خود و خوش‌نمایی به‌منظور انتخاب شدن توسط مردان است.<ref name=":4">[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.]</ref> بر مبنای برخی تحقیقات؛ به‌دلیل تمایل طبیعی زنان به تمیزی و زیبایی‌ خود و دیگران، محصولات مرتبط با سلامتی و زیبایی را بیش از مردان مصرف می‌کنند.<ref>[https://www.farhangemrooz.com/news/29298/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%AC-% ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.]</ref>
===مردانگی و الگوی مصرف===
===مردانگی و الگوی مصرف===
هرچند [[لذت]]، [[آرامش]]، [[آموزش]]، زیباسازی و [[تفریح]]، انگیزه‌های مهمی برای مصارف مردانه و زنانه شمرده می‌شوند؛<ref>[https://www.sid.ir/paper/160608/fa#downloadbottom مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.]</ref> اما به‌دلیل تفاوت‌های موجود در نحوه آفرینش‌ زن و مرد، زنان بیش از مردان تحت تأثیر این انگیزه‌ها هستند. از منظر [[مرتضی مطهری]]، زن به [[زینت]]، [[آرایش]] و مدهای مختلف علاقهٔ زیادی داشته و تشریفاتی‌تر از مرد است.<ref>مطهری، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص179-178.</ref> در قرآن نیز تبرج در مصرف، به زنان نسبت داده شده<ref name=":22">سوره احزاب، آیه 33</ref> و روان‌شناسان، گرایش به مصرف تظاهری را از غرایز زنانه می‌شمارند.<ref>[[google:«تفاوت+زن+و+مرد+از+منظر+روان‌شناسی+و+متون+دی%|زرگوش، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، 1398ش، ص56-55.]]</ref> بودریار نیز با طراحی الگوی مصرف مذکر و مؤنث با ارجاع به کارکردهای دوگانه زنانگی و مردانگی، معتقد است؛ الگوی مصرف زنانه مبتنی بر تمایلات زنانه است؛ مصرف متبرجانه زن برای خوشایندی خود و خوش‌نمایی به‌منظور انتخاب شدن توسط مردان است.<ref name=":4">[https://www.jrcp.ir/article_51286.html مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.]</ref> بر مبنای برخی تحقیقات؛ به‌دلیل تمایل طبیعی زنان به تمیزی و زیبایی‌ خود و دیگران، محصولات مرتبط با سلامتی و زیبایی را بیش از مردان مصرف می‌کنند.<ref>[https://www.farhangemrooz.com/news/29298/%D8%AA%D9%81%D8%A7%D9%88%D8%AA-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B5%D8%B1%D9%81-%D8%B2%D9%86%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D9%86-%DA%A9%D8%A7%D8%AC-% ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.]</ref>


==اسلام و الگوی مصرف مردانه==
==اسلام و الگوی مصرف مردانه==

نسخهٔ ۱۲ آبان ۱۴۰۴، ساعت ۱۰:۱۴

الگوی مصرف مردانه؛ الگوی مصرف مردان با اثرپذیری از هویت جنسیتی.

الگوی مصرف تابع سبک‌زندگی و نظام ارزشی جامعه است. هویت جنسیتی موجب شکل‌گیری و تفکیک الگوی‌های مصرف زنانه و مردانه می‌شود، اما فرهنگ برآمده از مدرنیته با تمهید مصرف‌گرایی و تشویق زنان به الگوهای مصرف مردانه، مرزهای این الگوها را تضعیف کرده است. در این وضعیت، زنان بیش از مردان، دچار مصرف‌زدگی و مصرف تظاهری شده‌اند. مصرف‌زدگی، مفهومی اقتصادی‌اجتماعی و به‌معنای مصرف برای مصرف است نه برای رفع نیاز. مرز مفهومیِ مصرف و مصرف‌زدگی در هر جامعه را الگوی مصرف متعارف و غالب آن تعیین می‌کند. مصرف در جوامع سنتی، برای رفع نیازهای طبیعی معنا می‌یافت؛ اما در دنیای جدید، مصرف تبدیل به منبع هویت‌ساز شده و افراد بر مبنای «چه مصرف کردن» و «چگونه مصرف کردن»، در صدد کسب هویتی انتخابی هستند که می‌خواهند آن‌گونه دیده شوند.

الگوی مصرف زنان تابع سبک‌زندگی و نظام ارزشی زنانه است. هرچند به‌طور طبیعی هویت زنانه موجب شکل‌گیری الگوی‌ مصرف زنانه می‌شود؛ اما فرهنگ برآمده از مدرنیته با تمهید مصرف‌گرایی و تشویق زنان به مصرف‌های مردانه، الگوی مصرفی متناسب با هویت زنانه را مخدوش ساخته است. در چارچوب فرهنگ مصرف‌گرایی مدرن، زنان بیش از مردان، دچار مصرف تظاهری شده‌اند و زنان مصرف‌گرا از طریق «چه مصرف کردن» و «چگونه مصرف کردن»، می‌خواهند هویتی کسب کنند که می‌خواهند آن‌گونه دیده شوند. مصرف‌زدگی زنان پیامدهای جدی برای سلامتی آن‌ها، اقتصاد خانواده و مناسبات خانوادگی دارد. عنصر محوری در مدیریت مصرف، مصرف‌ کالاهای متناسب با منزلت زن و اقتصاد خانواده است.

تعریف الگوی مصرف مردانه

الگوی مصرف زن و مرد، تحت تأثیر جنس و جنسیت آنها، در وضعیت‌های گوناگون، شکل‌های متفاوتی می‌یابد؛ به‌طور مثال در مکان‌های آموزشی، تفریحی، تجاری و مانند آنها، جنسیت کاملاً الگوی مصرف زنانه و مردانه را متفاوت می‌کند و حتی بر جلوه‌های مدگرایی آنها نیز اثرگذار است. از حیث شناختی نیز الگوی مصرف زنانه و مردانه، متأثر از جنسیت‌پذیری عاطفه و جنسیت‌پذیری ادارک است. جنسیت از منظر برخی اندیشمندان، ویژگی‌های شخصیتی زن و مرد است که جامعه تعیین می‌کند؛[۱] اما برخی دیگر بر این باور هستند که تفاوت‌های جنسی زن و مرد، جنسیت آنها را متفاوت می‌کند.[۲]

مصرف به‌معنای استفاده از چیزی برای پاسخ به نیازهای مادی، معنوی و فرهنگی،[۳] امروزه یک فرایند هویت‌ساز انگاشته می‌شود. از منظر ژان بودریار، مصرف، تظاهر و تلاشی برای کسب هویت است. از سوی دیگر، مصرف، وابسته به ذایقه است که پی‌یر بوردیو آن را قابلیت انتخاب چیزی می‌داند که به نظر فرد مناسب می‌آید.[۴] مصرف با این نگاه، یک مقوله فرهنگی است که پشتوانه‌ای از باورها، ارزش‌ها و هنجارها را به‌همراه دارد[۵] و متأثر از انگیزه، قواعد رفتاری و محدویت‌های نهادی و فردی،[۶] فرهنگ مصرف را ذیل سبک زندگی و در قالب الگوی مصرف، شکل می‌دهد که تأثیر مستقیمی بر اقتصاد خانوده دارد.[۷]

از منظر سکولاریسم که زندگی را در مصرف خلاصه می‌کند و باور دارد که مصرف، اراده و اختیار انسان را جهت می‌دهد، جنسیت، یک برساخت اجتماعی تلقی شده و الگوی مصرف مردان و زنان، همسان تعریف می‌شود؛[۸] اما از منظر ادیان توحیدی و به‌ویژه دین اسلام، مصرف، ابزاری برای تعالی انسان معنا شده و مصرف برای مصرف تقبیح می‌شود. هویت جنسیتی نیز در این جهان‌بینی معنای ویژه‌ای یافته و انواع مصرف، متناسب با جنسیت زنانه و مردانه الگوسازی می‌شود.[۹] الگوی مصرف زنانه، زیر مجموعه مفاهم مصرف و الگویی مصرف بوده و تابع به رسمیت شناخته شدن هویت جنسیتی زنانه است؛[۱۰] لذا در نگرش‌های که جنسیت، یک برساخت اجتماعی تلقی می‌شود، الگوی مصرف زنانه با الگوی مصرف مردانه همسان دانسته می‌شود.[۱۱] مراد از الگوی مصرف زنانه، تأثیر جنسیت زنانه در امر خرید و مصرف کالا به منظور پاسخ دادن به نیازهای مادی، معنوی و فرهنگی زنان است.[۱۲] از منظر برخی اندیشمندان؛ الگوی مصرف همانگونه که تلاش متظاهرانه برای کسب هویت انتخابی افراد به‌ویژه زنان به‌شمار می‌آید، وابسته به ذایقه مصرف‌ کننده‌ها نیز بوده و الگوی مصرف زنانه در واقع اشاره به تمایل زنان به مصرف کالاهای دارد که آنها را متناسب با ذایقه زنانگی خود می‌دانند.[۱۳]

دیدگاه‌های نظری دربارهٔ مصرف مردانه

دیدگاه اقتصادی

در نظام سرمایه‌داری، تمرکز اصلی تولید، بر افزایش مصرف است. نظام سرمایه‌داری با ترغیب مردم و تحریک حس لذت‌گرایی در آنها، نیازهای تازه‌ای را تولید کرده و برای پاسخ به آن نیازها، تولید کالاها و ارائه خدمات خاصی را ضروری جلوه می‌دهد؛ در این چارچوب، عمل خریدن و مصرف‌کردن، به‌خودی‌خود لذت‌آفرین است و تعیین الگوی مصرف متأثر از اهداف نظام سرمایه‌داری است.[۱۴]

دیدگاه جامعه‌شناختی

از منظر جامعه‌شناختی، امروزه سبک زندگی به مصرف پیوند خورده است و هویت‌های اجتماعی از طریق الگوهای مصرف ساخته می‌شوند. بر مبنای نظریه طبقه تن‌آسا، ثروت مهم‌ترین عامل کسب منزلت اجتماعی است که بهترین نمود آن مصرف تظاهری و نمایشی است و افراد با نوع پوشش، آرایش و زیورآلات، خود را از دیگران متمایز می‌کنند. در لایه‌های پایین جامعه، زنان وظیفه تن‌آسایی و مصرف تظاهری را به‌عهده گرفته و ابزار به رخ کشیدن ثروت مردان هستند.[۱۵] بوردیو، جامعه‌شناس فرانسوی نیز به تلاش عاملان اجتماعی برای ایجاد تمایز خود از دیگران به کمک مصرف انواع کالاها، شیوه غذاخوردن و حتی تزیین داخلی منزل، توجه کرده است. از منظر بوردیو، تمایز تابع انتخاب‌های ذوقی است که فقط با مصرف نمادین محقق می‌شود.[۱۶] بر مبنای نظریه طبقه تن‌آسا؛ ثروت مهم‌ترین عامل کسب منزلت اجتماعی است که بهترین نمود آن مصرف تظاهری است و زنان از طریق انتخاب نوع پوشش، آرایش و زیورآلات، نه‌تنها خود را از دیگران متمایز نشان می‌دهند که وظیفه تن‌آسایی و مصرف تظاهری را به‌عهده گرفته و ابزار به رخ کشیدن ثروت مردان نیز به‌شمار می‌آیند.[۱۷] بر مبنای دیدگاه تورستن وبلن؛ تمایل به خودآرایی و مصرف نیابتی اولیه به‌تدریج تبدیل به نقش اصلی زنان در سطح جامعه شده و نظامِ مصرفی زنانه برای آبرومندی زنان و مردان، اهمیت پیدا کرده است.[۱۸]

دیدگاه فمینیستی

از منظر فمینیسم، زنان در طول تاریخ موجودات پنهان، خاموش و در حاشیه بوده‌اند؛ اما زنان به کمک تغییرات اجتماعی می‌توانند خود را از سنت هویت‌یابی مردانه برهانند و عناصر هویتی جدیدی را برای خود بازتعریف کنند. در این فرایند، سبک زندگی و شیوهٔ مصرف، دارای نقش مهمی است[۱۹] و زنان می‌توانند الگوی مصرف خود را همسان مردان، شکل دهند.[۲۰] فمینیسم رادیکا که جنسیت را مبتنی برجنس ندانسته و آن را برساخته جامعه می‌داند.[۲۱] الگوی مصرف زنانه را نیز نوع تبعیض علیه زنان تلقی کرده و بر این نکته تأکید دارد که هرچند زنان در طول تاریخ موجودات پنهان، خاموش و در حاشیه بوده‌اند؛ اما آنها به کمک تغییرات وسیع اجتماعی می‌توانند خود را از سنت هویت‌یابی مردسالارانه برهانند و عناصر هویتی جدیدی را برای خود بازتعریف کنند. در این فرایند، سبک زندگی و شیوهٔ مصرف را دارای نقش مهمی دانسته[۲۲] و معتقد به همسان‌سازی الگوی مصرف زنانه و مردانه است.[۲۱]

خاستگاه طبیعی الگوی خردید و مصرف مردانه

مردانگی و الگوی خرید

ادراک و عاطفه، از جنسیت زنانه و مردانه اثر می‌پذیرند و به همین ترتیب، گرایش‌های ذهنی و تمایلات رفتاری زنان و مردان در خرید یکسان نیستند. زنان، خریداران تفریحی محسوب می‌شوند و نگرش آنها به خرید مثبت‌تر از مردان است.[۲۳] چشم‌وهمچشمی، نیاز به خودنمایی، تشخص‌جویی و کسب منزلت در نگاه دیگران، بر تمایلات مصرفی زنان تأثیر بیشتری می‌گذارد.[۲۴]

مردان می‌دانند چه چیزی می‌خواهند و وقت زیادی را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه نمی‌کنند و سریع تصمیم می‌گیرند؛ اما زنان، با احساس، خرید می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که خریدهای نیمی از زنان، متأثر از کسانی است که به آنها اعتماد دارند. زنان بیش از مردان به قیمت کالاها توجه می‌کنند و خریداران کارکشته‌ای هستند که ممکن است به خریدهای اضافی هم بپردازند. زنان، بزرگ‌ترین جمعیت خریداران هستند و بسیاری از بازاریابی‌ها با هدف جذب خریداران زن، انجام می‌شود.[۲۵] بر مبنای مطالعات تجربی؛ زنان دارای نظام ادراکی، عاطفی و ارادی زنانه هستند؛ چشم‌وهمچشمی، نیاز به خودنمایی، تشخص‌جویی و کسب منزلت در نگاه دیگران، بر تمایلات خرید زنان تأثیر بیشتری می‌گذارد.[۲۶] براساس مطالعات انجام شده توسط موسسه آی.ام.پی در سال ۲۰۰۷م. نوع نگاه زنان به خرید امر ذاتی بوده و در دی.ان.ای آنها نهفته است.[۲۷]

زنان نسبت به مردان خریداران تفریحی شمرده می‌شوند، نگرش آنها به خرید مثبت‌تر از مردان است،[۲۸] زنان وقت بیشتری را صرف نگاه‌کردن به اجناس مغازه‌ها کرده و با احساس، خرید می‌کنند. آمارها نشان می‌دهد که خریدهای نیمی از زنان، متأثر از کسانی است که به آنها اعتماد دارند. زنان بیش از مردان به قیمت کالاها توجه کرده و خریداران کارکشته‌ای هستند که ممکن است به خریدهای اضافی هم بپردازند. زنان، بزرگ‌ترین جمعیت خریداران به‌شمار می‌آیند و بسیاری از بازاریابی‌ها عمدتا با هدف جذب خریداران زن، انجام می‌شود.[۲۹]هرچند لذت، آرامش، آموزش، زیباسازی و تفریح، انگیزه‌های مهمی برای مصارف مردانه و زنانه شمرده می‌شوند؛[۳۰] اما به‌دلیل تفاوت‌های موجود در نحوه آفرینش‌ زن و مرد، زنان بیش از مردان تحت تأثیر این انگیزه‌ها هستند. از منظر مرتضی مطهری، زن به زینت، آرایش و مدهای مختلف علاقهٔ زیادی داشته و تشریفاتی‌تر از مرد است.[۳۱] در قرآن نیز تبرج در مصرف، به زنان نسبت داده شده[۳۲] و روان‌شناسان، گرایش به مصرف تظاهری را از غرایز زنانه می‌شمارند.[۳۳] بودریار نیز با طراحی الگوی مصرف مذکر و مؤنث با ارجاع به کارکردهای دوگانه زنانگی و مردانگی، معتقد است؛ الگوی مصرف زنانه مبتنی بر تمایلات زنانه است؛ مصرف متبرجانه زن برای خوشایندی خود و خوش‌نمایی به‌منظور انتخاب شدن توسط مردان است.[۳۴] بر مبنای برخی تحقیقات؛ به‌دلیل تمایل طبیعی زنان به تمیزی و زیبایی‌ خود و دیگران، محصولات مرتبط با سلامتی و زیبایی را بیش از مردان مصرف می‌کنند.[۳۵]

مردانگی و الگوی مصرف

هرچند لذت، آرامش، آموزش، زیباسازی و تفریح، انگیزه‌های مهمی برای مصارف مردانه و زنانه شمرده می‌شوند؛[۳۶] اما به‌دلیل تفاوت‌های موجود در نحوه آفرینش‌ زن و مرد، زنان بیش از مردان تحت تأثیر این انگیزه‌ها هستند. از منظر مرتضی مطهری، زن به زینت، آرایش و مدهای مختلف علاقهٔ زیادی داشته و تشریفاتی‌تر از مرد است.[۳۷] در قرآن نیز تبرج در مصرف، به زنان نسبت داده شده[۳۲] و روان‌شناسان، گرایش به مصرف تظاهری را از غرایز زنانه می‌شمارند.[۳۸] بودریار نیز با طراحی الگوی مصرف مذکر و مؤنث با ارجاع به کارکردهای دوگانه زنانگی و مردانگی، معتقد است؛ الگوی مصرف زنانه مبتنی بر تمایلات زنانه است؛ مصرف متبرجانه زن برای خوشایندی خود و خوش‌نمایی به‌منظور انتخاب شدن توسط مردان است.[۳۴] بر مبنای برخی تحقیقات؛ به‌دلیل تمایل طبیعی زنان به تمیزی و زیبایی‌ خود و دیگران، محصولات مرتبط با سلامتی و زیبایی را بیش از مردان مصرف می‌کنند.[۳۹]

اسلام و الگوی مصرف مردانه

آموزه‌های اسلام با توجه به تفاوت‌های جنسی زن و مرد، جنسیت را تعیین‌کنندهٔ الگوی مصرف می‌داند، اما نقش مصرف را در شکل‌دهی هویت زنانه و مردانه نمی‌پذیرد. در الگوی مصرف اسلامی، تفاوت‌های مصرف زنانه و مردانه، برآمده از هویت جنسیتی متفاوت زن و مرد است.[۴۰] حرمت فقهی استفاده از حریر و طلا برای مردان و پوشیدن لباس مختص یک جنس برای جنس دیگر، در همین چارچوب تبیین شده است.[۴۱] حضرت محمد (ص) مردان زن‌نما و زنان مردنما را نکوهش کرده است و اهل‌بیت پیامبر اکرم بر حفظ هویت جنسیتی در انواع الگوهای مصرف تأکید کرده‌اند.[۴۲] تفاوت زن و مرد در مدیریت بدن، سبک پوشش و آرایش، تابع تفاوت در جنسیت است.[۴۳]

رهیافت اسلامی از منظر اخلاقی نیز الگوی مصرف زنانه و مردانه را تحت تأثیر قرار می‌دهد؛ به‌طور مثال، کبر، بخل و ترس، بهترین صفات زن و بدترین صفات مرد معرفی شده‌اند؛ زیرا زن متکبّر، هرگز خود را برای غیر همسرش آرایش و ارائه نمی‌کند. بخل زن موجب می‌شود که اموال خانواده را بی‌جا مصرف نکند و ترس، زن را از انواع انحراف حفظ می‌کند.[۴۴] بر مبنای آموزه‌های اسلام؛ هویت جنسیتی زن، تعیین‌کنندهٔ الگوی مصرف او شمرده می‌شود.[۴۵] از مهم‌ترین احکام اسلام برای زنان که رابطه مستقیم با الگوی مصرف زنانه دارد، رعایت عفت و حجاب است و این امر تأثیر جدی بر کالاهای مصرفی زنان دارد.[۴۵] زنان ملزم به مدیریت بدن، سبک پوشش و آرایش خود متناسب با اصل محرمیت و هویت جنسیتی‌شان هستند.[۴۶] مصرف کالاهای زینتی و خودآرایی زن برای شوهرش امر پسندیده؛ اما مصرف متبرجانه[۴۷] و پوشیدن لباسی مختص مردان برای زنان که سبب تشبه شود، ممنوع است.[۳۴]

رسول اکرم (ص) زنان مردنما را نکوهش کرده و اهل‌بیت(ع) بر حفظ هویت جنسیتی زنان در انواع الگوهای مصرف تأکید داشته‌اند.[۴۸] بر همین مبنا؛ برخی از صفات اخلاقی که ارتباط مستقیم با الگوی مصرف دارند، برای زنان و مردان به‌گونه‌‌های متفاوتی ارزشگذاری شده‌اند؛ به‌عنوان مثال، کبر، بخل و ترس، بهترین صفات زن و بدترین صفات مرد دانسته می‌شوند؛ زیرا زن متکبّر، هرگز خود را برای غیر همسرش آرایش و ارائه نمی‌کند. بخل زن موجب می‌شود که اموال خود و خانواده را بی‌جا مصرف نکند و ترس، زن را از انواع انحراف حفظ می‌کند.[۴۹]

مدرنیته و الگوی مصرف‌ مردانه

از منظر محققین؛ الهیات سکولار، الگوی مصرف زنانه را به‌شکل مصرف‌زدگی، ساخت بخشیده است.[۵۰] زنان غربی به‌دلایلی از جمله مسائل هویتی، بیش از مردان تمایل به مصرف برای مصرف دارند. ایده بیرون کشیدن زنان از خانه و توجه بیشتر به ظاهر جسمی، نظام سرمایه‌داری را در فروش بیشتر کالا موفق می‌ساخت و بدین ترتیب جنسیت زنانه با شعار شجاعت، تهور و آزادی از سوی نظام مصرفی به طرف مدل مردانه کشیده شد و الگوی مصرف مردانه در پوشش، ورزش و آرایش، برای زنان، نشانهٔ پیشرفت و نوعی رهایی شمرده می‌شد.[۵۱]

زنان غربی هرچند متأثر از الزامات فرهنگ مدرن، سعی دارند با سبک پوشش‌ و آرایش‌های مردانه مرزهای جنسیتی در حوزه مصرف را بشکنند؛ اما به‌دلیل تفاوت‌های طبیعی آنها، مصرف‌گرایی زنانه و مردانه با انگیزه‌های متفاوت و البته متناسب با فرهنگ جدید تداوم یافته است و محققین معتقدند؛ الگوی مصرف زنانه و مردانه در دنیای مدرن تفاوت‌های جدی دارند؛ مصرف‌ مردانه متمرکز بر تمایز است؛ اما عنصر محوری در مصارف زنان، خوشایند بودن تلقی شده و آنها بیشتر به‌خود می‌رسند تا بیشتر مورد توجه مردان واقع شوند.[۵۲]

تغییرات الگوی مصرف زنانه و مردانه

زنان در مقایسه با مردان، تمایلات مصرفی بیشتری دارند؛ اما با گسترش فرهنگ و تمدن غربی و هجوم تبلیغات نظام سرمایه‌داری، مصرف نمایشی میان زنان افزایش چشمگیری یافته است.[۵۳]

تورستن وبلن در بررسی تاریخی الگوی مصرف، به این دیدگاه رسیده است که زنان در طول تاریخ، با مصارف تظاهری، موقعیت طبقاتی همسران خود را نمایش می‌دادند. از منظر آنتونی گیدنز، انسان مدرن با کمک پوشش و تصرفات بدنی، هویت منحصر به فرد خود را بازتاب می‌دهد؛[۱۸] از این منظر، زنان و مردان با مدیریت بدن در قالب رژیم غذایی، ورزش، مراقبت‌های بهداشتی و آرایش، هویت ویژه‌ای برای خود می‌آفرینند تا از دیگران متمایز باشند.[۵۴]

امروزه بسیاری از افراد تلاش می‌کنند تا به کمک الگوهای انتخابی در مصرف، هویت خود را حتی در مردانگی و زنانگی بسازند. بدین ترتیب یک فرد با هویت مردانه می‌تواند از طریق الگوی مصرف، هویتی غیر از مرد بودن برای خود ایجاد کند.[۱۸] در این وضعیت، مردان همانند زنان، حس چه کسی بودن را از طریق گزینش الگوی مصرف به دست می‌آورند.[۵۵]

مصرف‌زدگی، پدیده‌ای مدرن است که بر مبنای آن، مصرف فقط برای پاسخ به نیاز نیست، بلکه مصرف برای مصرف، به‌صورت بی‌حساب و گاهی جنون‌آمیز رخ می‌دهد.[۵۶] در مصرف‌زدگی، لذتِ خواستن بیش از لذتِ داشتن است و مصرف‌کردن چرخه‌ای بی‌پایان است.[۵۷]

زنان جوامع غربی به‌دلایلی از جمله مسائل هویتی، بیش از مردان دچار مصرف‌زدگی شده‌اند. ایده بیرون کشیدن زنان از خانه و توجه بیشتر به ظاهر جسمی، نظام سرمایه‌داری را در فروش بیشتر کالا موفق می‌ساخت. بدین ترتیب جنسیت زنانه با شعار شجاعت، تهور و آزادی از سوی نظام مصرفی به طرف مدل مردانه کشیده شد و الگوی مصرف مردانه در پوشش، ورزش و آرایش، برای زنان، نشانهٔ نوعی رهایی شمرده می‌شد.[۵۸]

الگوی مصرف مردانه، مبتنی بر توقع و گزینش است. مردان به‌شدت متوقع هستند و فعالانه انتخاب می‌کنند. در این الگو، پسند دیگران اهمیتی ندارد و فقط تمایز، مهم است. در الگوی مصرف زنانه اما خوشایند بودن، مهم است؛ زنان به‌خود می‌رسند تا بیشتر و بهتر موضوع رقابت مردان شوند.[۵۹]

عوامل مصرف‌زدگی مردانه

لذت، آرامش، آموزش، زیباسازی و تفریح، انگیزه‌های مهم مصرف هستند و برجسته‌ترین توجیه‌گر مصرف، بهینه‌کردن زندگی است.[۶۰] زنان بیش از مردان تحت تأثیر این انگیزه‌ها هستند. از منظر مرتضی مطهری، زن به زینت، آرایش و مدهای مختلف علاقهٔ زیادی داشته و تشریفاتی‌تر از مرد است.[۶۱] در قرآن نیز تبرج در مصرف، به زنان نسبت داده شده[۶۲] و روان‌شناسان، گرایش به مصرف تظاهری را از غرایز زنانه می‌شمارند.[۶۳]

امروزه مهم‌ترین عامل مصرف‌زدگی، تبلیغات بازرگانی است که افراد را به انفعال می‌کشاند.[۶۴] آگهی‌های تبلیغاتی از مردان و زنان می‌خواهند که به‌خود برسند.[۶۵] تبلیغات رسانه‌ای، تمایلات مصرفی را بین افراد تقویت می‌کنند و زنان، مخاطبان اصلی این برنامه‌ها محسوب می‌شوند. همچنین مراکز خرید به عاملی برای افزایش مصرف کالاهای تجملی به‌ویژه برای زنان تبدیل شده است، تغییر نظام ارزشی جامعه به نفع مادی‌گرایی نیز در گسترش مصرف‌زدگی زنانه و مردانه نقش ایفا می‌کند.[۶۶]

همچنین در طبقه‌های بالای اجتماعی که با انگیزه تمایز به مصرف روی می‌آورند و نیز در طبقه‌های پایین جامعه که با انگیزه تقلید، سراغ مصرف می‌روند،[۶۷] این زنان هستند که بیش از مردان در چرخه مصرف‌زدگی گرفتار می‌شوند.[۶۸]

مصرف‌زدگی مردان در ایران

زنان ایرانی در مصرف لوازم آرایشی، رتبه سوم جهان را دارند و سن مصرف این لوازم به ۱۵ سال رسیده است؛ اما در کشورهای دیگر، تمایل به آرایش بیشتر در زنان مسن دیده می‌شود که شادابی پوست خود را از دست داده‌اند. نظرسنجی‌ها نیز نشان می‌دهد که ۷۷٪ از مردم، رواج پدیده تجمل‌گرایی را در حد زیاد می‌دانند. زنان ایرانی سعی می‌کنند با مصرف تظاهری، هویت‌های جدیدی برای خود بسازند.[۶۹]

اصلاح الگوی مصرف مردانه

اصلاح الگوی مصرف بر مبنای عنصر جنسیت، بیشتر ناظر به جامعه‌پذیری جنسیتی و مدیریت اقتصاد خانواده است؛ افراد در کانون خانواده تصویری از بایدها و نبایدهای اقتصادی به‌دست آورده و الگوی مصرف مناسب را درونی می‌کنند.[۷۰] آموزه‌های اسلام در چارچوب خانواده، با تأکید بر بهره‌وری،[۷۱] تکلیف اصلی تأمین معاش[۷۲] و رفاه خانواده را بر دوش مرد می‌نهد[۷۳] و زن را در محیط خانه به مدیریت اقتصاد خانواده از طریق میانه‌روی در مصرف،[۷۴] پس‌انداز[۷۵] و قناعت[۷۶] دعوت می‌کند.

پانویس

  1. ↑ سفیری و نعمت‌الهی، «جهانی شدن و هویت دینی با تأکید بر تفاوت‌های جنسیتی»، 1391ش، ص46-44.
  2. ↑ ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص123.
  3. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص57.
  4. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص189-188.
  5. ↑ ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص203-202.
  6. ↑ کارپرور، «زنان و اصلاح الگوی مصرف»، 1390ش، ص132.
  7. ↑ ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص203-202.
  8. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص58-63.
  9. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68-66.
  10. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68-66.
  11. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص58-63.
  12. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص57.
  13. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص189-188.
  14. ↑ مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص60-59.
  15. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص189-188.
  16. ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص28. 1394ش.
  17. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص189-188.
  18. ↑ ۱۸٫۰ ۱۸٫۱ ۱۸٫۲ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص62-59.
  19. ↑ محمدپور و بهمنی، «زنان، پاساژ و مصرف نشانه‌ها»، 1389ش، ص47.
  20. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-62.
  21. ↑ ۲۱٫۰ ۲۱٫۱ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص58.
  22. ↑ محمدپور و بهمنی، «زنان، پاساژ و مصرف نشانه‌ها»، 1389ش، ص47.
  23. ↑ مثبت
  24. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص184.
  25. ↑ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، مترجم، زینب مهدی‌پور، وب‌سایت خویه.
  26. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص184.
  27. ↑ «تفاوت خرید کردن در زنان ونوسی و مردان مریخی»، پایگاه خبری برترین‌ها.
  28. ↑ مثبت
  29. ↑ دگانگ، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، مترجم، زینب مهدی‌پور، وب‌سایت خویه.
  30. ↑ مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.
  31. ↑ مطهری، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص179-178.
  32. ↑ ۳۲٫۰ ۳۲٫۱ سوره احزاب، آیه 33
  33. ↑ زرگوش، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، 1398ش، ص56-55.
  34. ↑ ۳۴٫۰ ۳۴٫۱ ۳۴٫۲ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68.
  35. ↑ ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.
  36. ↑ مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.
  37. ↑ مطهری، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص179-178.
  38. ↑ زرگوش، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، 1398ش، ص56-55.
  39. ↑ ایلمونن، «تفاوت‌های ساختاری در مصرف زنان و مردان»، پایگاه تحلیل و اطلاع رسانی فرهنگ و علوم انسانی.
  40. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68-67.
  41. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص68-67.
  42. ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص311.
  43. ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص312-311.
  44. ↑ لیثی‌واسطی، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، 1376 ش، ص244.
  45. ↑ ۴۵٫۰ ۴۵٫۱ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص67.
  46. ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص312-311.
  47. ↑ سوره احزاب، آیه 33
  48. ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص311.
  49. ↑ لیثی‌واسطی، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، 1376 ش، ص244.
  50. ↑ صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.
  51. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-62.
  52. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-62.
  53. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص186-185.
  54. ↑ سفیری و معروف‌پور، «ارائه الگوی تعارض هویتی زنان»، 1396ش، ص48-47.
  55. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص65.
  56. ↑ جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، 1394ش، ص 304.
  57. ↑ صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.
  58. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-62.
  59. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص63-62.
  60. ↑ مکنون و عطائی‌آشتیانی، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، 1390ش، ص57.
  61. ↑ مطهری، مجموعه آثار (نظام حقوق زن در اسلام)، 1377ش، ج‏19، ص179-178.
  62. ↑ سوره احزاب، آیه 33
  63. ↑ زرگوش، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، 1398ش، ص56-55.
  64. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص190.
  65. ↑ مؤذن سلطان‌آبادی و مریجی، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، 1395ش، ص64.
  66. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص185-184.
  67. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص189-188.
  68. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص189-188.
  69. ↑ نقدی و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های50، 60 و 70 شهر اصفهان»، 1397ش، ص185.
  70. ↑ ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص 217-216.
  71. ↑ سوره نحل، آیه 14.
  72. ↑ ابراهیمی‌پور و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده، 1395ش، ص133.
  73. ↑ کلینی، الکافی، 1407ق، ج4، ص11.
  74. ↑ صادقی، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم.
  75. ↑ ماستری‌فراهانی و صیادی، «نقش مدیریت معنوی زنان در مواجهه با بحران‌های خانوادگی»، 1402ش، ص70.
  76. ↑ ماستری‌فراهانی و صیادی، «نقش مدیریت معنوی زنان در مواجهه با بحران‌های خانوادگی»، 1402ش، ص71-70.

منابع

  • قرآن کریم
  • ابراهیمی‌پور، قاسم و دیگران، راهبردهای تحکیم خانواده از منظر متون دینی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی، ۱۳۹۵ش.
  • جمعی از نویسندگان، شاخص‌های سبک زندگی اسلامی، قم، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی. ۱۳۹۴ش.
  • دگانگ، مارگارت، «نقش جنسیت خریداران در فرایند فروش»، مترجم، زینب مهدی‌پور، وب‌سایت خویه، تاریخ بازدید مطلب: ۱ مرداد ۱۴۰۴ش.
  • زرگوش، ماجده، «آرایش و زینت زن از نظر قرآن و سنت»، مطالعات دین‌پژوهی، شماره ۶، سال ۱۳۹۸ش.
  • سفیری، خدیجه و معروف‌پور، مینا، «ارائه الگوی تعارض هویتی زنان»، زن و مطالعات خانواده، شماره۳۸، زمستان ۱۳۹۶ش.
  • سفیری، خدیجه و نعمت‌الهی، زهرا، «جهانی شدن و هویت دینی با تأکید بر تفاوت‌های جنسیتی»، در مطالعات اجتماعی روان‌شناختی زنان، سال دهم، شماره سوم، پاییز ۱۳۹۱ش.
  • صادقی، رقیه، «زنان و الگوی اسلامی مصرف»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۱۲ آذر ۱۴۰۲ش.
  • صدوق، محمّد، من لایحضره الفقیه، قم، دفتر انتشارات اسلامی، ۱۴۱۳ق.
  • کارپرور، ریحانه، «زنان و اصلاح الگوی مصرف»، طهورا، شماره۱۱، زمستان ۱۳۹۰ش.
  • کلینی، ابوجعفر، الکافی، تهران، دار الکتب الإسلامیة، ۱۴۰۷ق.
  • لیثی واسطی، علی بن محمد، عیون الحکم و المواعظ (للیثی)، قم، دار الحدیث‏، ۱۳۷۶ ش.
  • ماستری‌فراهانی، الهه و صیادی، سمیه، «نقش مدیریت معنوی زنان در مواجهه با بحران‌های خانوادگی»، مطالعات اسلامی خانواده و زنان، شماره۲، بهار و تابستان ۱۴۰۲ش.
  • مجلسی، ‏محمدباقر، بحارالأنوار، تهران، اسلامیه‏، بی‌تا.
  • محمدپور، احمد و بهمنی، مریم، «زنان، پاساژ و مصرف نشانه‌ها»، مطالعات راهبردی زنان، شماره ۴۷، خرداد ۱۳۸۹ش.
  • مطهری، مرتضی، ‏مجموعه آثار شهید مطهری‏(نظام حقوق زن در اسلام)، ج۱۹ تهران- قم‏، صدرا، ۱۳۷۷ش‏.
  • مکنون، ثریا و عطائی‌آشتیانی، زهره، «شکل‌گیری مبانی «نظام الگوی مصرف»، «انتخاب نیاز» و «جنسیت»، زن در فرهنگ و هنر، شماره۱، پاییز ۱۳۹۰ش.
  • موذن سلطان‌آبادی، معصومه و مریجی، شمس‌الله، «بررسی مناسبات هویت و جنسیت با مصرف در دو رهیافت غربی و اسلامی»، دو فصلنامه دین و سیاست فرهنگی، شماره ۲، اسفند ۱۳۹۵ش.
  • نقدی، اسداله و دیگران، «تحلیل جامعه‌شناختی بازتعریف هویت اجتماعی زنان در پرتو تمایلات مصرف‌گرایانه مورد مطالعه: زنان متولد دهه‌های۵۰، ۶۰ و ۷۰ شهر اصفهان»، جامعه‌شناسی کاربردی، شماره۴، زمستان ۱۳۹۷ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:الگوی_مصرف_مردانه&oldid=6232»