پیشنویس:محور مقاومت: تفاوت میان نسخهها
imported>محمدمهدی محمدی اصلاح ارقام |
imported>محمدمهدی محمدی لینک داخلی |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:محور مقاومت۱.jpg|thumb|حضور شهید سلیمانی در بین نیروهای مقاومت سوریه|جایگزین=قاسم سلیمانی در بین نیروهای مقاومت سوریه]]{{درشت|'''محور مقاومت'''؛}} ائتلاف فرامنطقهای باهدف مبارزه با اشغالگری اسرائیل و سلطهٔ آمریکا در خاورمیانه. | [[پرونده:محور مقاومت۱.jpg|thumb|حضور شهید سلیمانی در بین نیروهای مقاومت سوریه|جایگزین=قاسم سلیمانی در بین نیروهای مقاومت سوریه]]{{درشت|'''محور مقاومت'''؛}} ائتلاف فرامنطقهای باهدف مبارزه با اشغالگری اسرائیل و سلطهٔ آمریکا در خاورمیانه. | ||
محور مقاومت، یک گفتمان فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی است که تحت تأثیر [[انقلاب اسلامی]] ایران، در چارچوب یک ائتلاف بزرگ منطقهای با هدف مبارزه با سلطهٔ غرب به رهبری آمریکا و سیاست اشغالگری رژیم صهیونی و آزادی فلسطین تشکیل شده است. ارزشهای هویتبخش انقلاب اسلامی مانند عدالتخواهی، صلحطلبی، عقلانیت، حقطلبی، اقتدار و عزت، آزادی، استقلالطلبی و [[معنویت|معنویتگرایی]]، گفتمان اصلی محور مقاومت را تشکیل میدهد. | محور مقاومت، یک گفتمان فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی است که تحت تأثیر [[انقلاب اسلامی]] ایران، در چارچوب یک ائتلاف بزرگ منطقهای با هدف مبارزه با سلطهٔ غرب به رهبری آمریکا و سیاست اشغالگری [[صهیونیسم|رژیم صهیونی]] و آزادی [[اشغال سرزمین فلسطین|فلسطین]] تشکیل شده است. ارزشهای هویتبخش انقلاب اسلامی مانند عدالتخواهی، صلحطلبی، عقلانیت، حقطلبی، اقتدار و عزت، آزادی، استقلالطلبی و [[معنویت|معنویتگرایی]]، گفتمان اصلی محور مقاومت را تشکیل میدهد. | ||
== مفهومشناسی محور مقاومت == | ==مفهومشناسی محور مقاومت== | ||
محور مقاومت (Axis of resistance) را یک اصطلاح سیاسی و ائتلاف ژئوپلتیک منطقهای (اتحاد نظامی و سیاسی) مرکب از بازیگران دولتی | محور مقاومت (Axis of resistance) را یک اصطلاح سیاسی و ائتلاف ژئوپلتیک منطقهای (اتحاد نظامی و سیاسی) مرکب از بازیگران دولتی [[ایران]]، سوریه، عراق و بازیگران غیردولتی ([[حزبالله لبنان]]، [[حماس]] فلسطین و انصارالله یمن) است که منافع مشترک و ایدئولوژیک دارند و تلاش میکنند با سیاستهای ویژهٔ خود، با نظام سلطه با محوریت آمریکا مقابله کنند.<ref>عیوضی و قاسمی، «چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آیندهنگاری راهبردی»، 1401ش، 205.</ref> از منظر بسیاری از پژوهشگران، محور مقاومت یک جریان فکری، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی نشأتگرفته از اندیشههای [[سبک زندگی عاشورایی|عاشورایی]] [[شیعه]] است که تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران در مقابل سلطهگری غرب بهویژه آمریکا شکل گرفته است.<ref>نساج و دیگران، «مبانی نظری محور مقاومت اسلامی با نگاهی بر انتر ناسیونالیسم اسلامی»، 1400ش، ص207-208.</ref> | ||
== تاریخچه محور مقاومت == | ==تاریخچه محور مقاومت== | ||
محور مقاومت با رخداد انقلاب اسلامی آغاز و به یک واقعیت عینی در جهان تبدیل شد؛ انقلاب اسلامی ایران در قرن بیستم میلادی، گفتمان جدیدی را مقابل دو ساختار جهانی «کمونیسم» و «کاپیتالیسم» ارائه داد و بر لزوم هویتیابی دوبارهٔ [[مسلمان|مسلمانان]] تأکید کرد.<ref>متقی و فرهبیگی، «واکاوی گفتمان ژئوپلیتیکی انقلاب اسلامی ایران از نظرگاه نظریهٔ سازهانگاری»، 1393ش، ص66.</ref> آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، اولین بار در مرداد ۱۳۷۲ش در دیدار با [[سیدحسن نصرالله|سید حسن نصرالله]]، دبیرکل جنبش حزبالله | [[محور مقاومت]] با رخداد انقلاب اسلامی آغاز و به یک واقعیت عینی در جهان تبدیل شد؛ انقلاب اسلامی ایران در قرن بیستم میلادی، گفتمان جدیدی را مقابل دو ساختار جهانی «کمونیسم» و «کاپیتالیسم» ارائه داد و بر لزوم هویتیابی دوبارهٔ [[مسلمان|مسلمانان]] تأکید کرد.<ref>متقی و فرهبیگی، «واکاوی گفتمان ژئوپلیتیکی انقلاب اسلامی ایران از نظرگاه نظریهٔ سازهانگاری»، 1393ش، ص66.</ref> آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، اولین بار در مرداد ۱۳۷۲ش در دیدار با [[سیدحسن نصرالله|سید حسن نصرالله]]، دبیرکل جنبش [[حزبالله لبنان]]، از اصطلاح «جبهه مقاومت اسلامی» سخن گفت و آن را نتیجهٔ تجاوز اسرائیل به [[لبنان]] دانست که موجب همبستگی و اتحاد مردم شده است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/news-content?id=9122 «دیدار دبیرکل جنبش حزبالله لبنان با رهبر انقلاب»، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای،].</ref> | ||
سپس جبههٔ اسلامی مقاومت با افزایش تحولات در جهان عرب و بیداری اسلامی که از ۲۰۱۱م به این سو آغاز شد، روندی تازه به خود گرفت و کشورها و گروههایی که با آرمانهای انقلاب اسلامی در ایران، همگرا بودند، محور مشترکی را برای مقابله با سلطهٔ کشورهای غرب بهویژه آمریکا و اسرائیل تشکیل دادند.<ref>بختیاری و دیگران، «بررسی ابعاد و زمینههای اتحاد راهبردی کشورها و جنبشهای محور مقاومت»، بهار 1402ش، ص6.</ref>اصطلاح سیاسیِ محور مقاومت نخستینبار توسط روزنامهٔ لیبیایی «الزحف الاخضر» در مقابل اصطلاح محور شرارت به کار رفت که توسط «جورج دبلیو بوش»، رئیسجمهور وقت آمریکا و جان بولتون، برای اشاره به کشورهای غیرهمسو با سیاستهای ایالات متحده استفاده شد و در آن کشورهای ایران، سوریه، عراق، لیبی، کوبا و کرهٔ شمالی محور شرارت خوانده شدند.<ref>کریمی، ابوالفضل، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویت بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | سپس جبههٔ اسلامی مقاومت با افزایش تحولات در جهان عرب و بیداری اسلامی که از ۲۰۱۱م به این سو آغاز شد، روندی تازه به خود گرفت و کشورها و گروههایی که با آرمانهای انقلاب اسلامی در ایران، همگرا بودند، محور مشترکی را برای مقابله با سلطهٔ کشورهای غرب بهویژه آمریکا و اسرائیل تشکیل دادند.<ref>بختیاری و دیگران، «بررسی ابعاد و زمینههای اتحاد راهبردی کشورها و جنبشهای محور مقاومت»، بهار 1402ش، ص6.</ref>اصطلاح سیاسیِ محور مقاومت نخستینبار توسط روزنامهٔ لیبیایی «الزحف الاخضر» در مقابل اصطلاح محور شرارت به کار رفت که توسط «جورج دبلیو بوش»، رئیسجمهور وقت آمریکا و جان بولتون، برای اشاره به کشورهای غیرهمسو با سیاستهای ایالات متحده استفاده شد و در آن کشورهای ایران، سوریه، عراق، لیبی، کوبا و کرهٔ شمالی محور شرارت خوانده شدند.<ref>کریمی، ابوالفضل، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویت بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.</ref> | ||
== ویژگیها و اهداف محور مقاومت == | ==ویژگیها و اهداف محور مقاومت== | ||
[[پرونده:محور مقاومت۲.jpg|thumb|شادی فلسطینیان روی تانک اسرائیلی در شرق شهر خان یونس در جنوب [[نوار غزه]]، ۷ اکتبر ۲۰۲۴م|جایگزین= فلسطینیان روی تانک اسرائیلی در شرق شهر خان یونس در جنوب نوار غزه]] | [[پرونده:محور مقاومت۲.jpg|thumb|شادی فلسطینیان روی تانک اسرائیلی در شرق شهر خان یونس در جنوب [[نوار غزه]]، ۷ اکتبر ۲۰۲۴م|جایگزین= فلسطینیان روی تانک اسرائیلی در شرق شهر خان یونس در جنوب نوار غزه]] | ||
محور مقاومت بهعنوان یک جبههٔ رهاییبخش و برخورد با نظام سلطه بر اساس روایت انقلاب اسلامی ایران از اسلام ناب و نظام بینالملل تشکیل شده و جبههٔ بزرگ فرهنگی، سیاسی و نظامی در برابر سلطهٔ جهان غرب بر سرزمینهای اسلامی محسوب میشود.<ref>اسلامی و داوند، «تأثیر انقلاب اسلامی بر هندسهٔ قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا»، 1397ش، ص84.</ref> همچنین محور مقاومت دارای یک بخش سلبی و یک بخش اثباتی است؛ در مرکز بُعد سلبی مقاومت، ظلمستیزی و مقابله با سلطهگری و انتقاد از ساختارهای نظام جهانی و نهادهای بینالمللی، دیگرسازی با غرب بهویژه آمریکا، استکبارستیزی قرار دارد و مهمترین وجوه اثباتی محور مقاومت، عدالتخواهی، اسلامخواهی، صلحطلبی، آزادیخواهی<ref>بصیری و مجیدینژاد، «بررسی تهدیدهای امنیتی داعش در محور ماقومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، 1396ش، ص15.</ref> و توجه ویژه به عقلانیت، معنویتگرایی و آرمانگرایی در کنار واقعبینی،<ref>عیوضی و قاسمی، «چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آیندهنگاری راهبردی»، 1401ش، 205.</ref> صراحت در مواضع، عزت امت اسلامی، پشتیبانی از جنبشهای اسلامی است.<ref>محمودی رجا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، 1397ش، ص19.</ref> | محور مقاومت بهعنوان یک جبههٔ رهاییبخش و برخورد با نظام سلطه بر اساس روایت انقلاب اسلامی ایران از اسلام ناب و نظام بینالملل تشکیل شده و جبههٔ بزرگ فرهنگی، سیاسی و نظامی در برابر سلطهٔ جهان غرب بر سرزمینهای اسلامی محسوب میشود.<ref>اسلامی و داوند، «تأثیر انقلاب اسلامی بر هندسهٔ قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا»، 1397ش، ص84.</ref> همچنین محور مقاومت دارای یک بخش سلبی و یک بخش اثباتی است؛ در مرکز بُعد سلبی مقاومت، ظلمستیزی و مقابله با سلطهگری و انتقاد از ساختارهای نظام جهانی و نهادهای بینالمللی، دیگرسازی با غرب بهویژه آمریکا، استکبارستیزی قرار دارد و مهمترین وجوه اثباتی محور مقاومت، عدالتخواهی، اسلامخواهی، صلحطلبی، آزادیخواهی<ref>بصیری و مجیدینژاد، «بررسی تهدیدهای امنیتی داعش در محور ماقومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، 1396ش، ص15.</ref> و توجه ویژه به عقلانیت، معنویتگرایی و آرمانگرایی در کنار واقعبینی،<ref>عیوضی و قاسمی، «چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آیندهنگاری راهبردی»، 1401ش، 205.</ref> صراحت در مواضع، عزت امت اسلامی، پشتیبانی از جنبشهای اسلامی است.<ref>محمودی رجا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، 1397ش، ص19.</ref> | ||
== زمینههای تاریخی، سیاسی و اجتماعی محور مقاومت == | ==زمینههای تاریخی، سیاسی و اجتماعی محور مقاومت== | ||
پژوهشگران حضور نظام سلطه در سرزمینهای اسلامی و استفادهٔ ابزاری از رژیم صهونیستی برای ایجاد آشوب در این منطقه را از زمینههای تاریخی و سیاسی مهم شکلگیری محور مقاومت میدانند. بر اساس شواهد تاریخی نظام سلطه بیش از ۳۰۰ سال است که با انواع نقشهها و توطئهها در غرب آسیا کشورهای اسلامی را به کشورهای کوچک تبدیل کرده است. آمریکا بهعنوان سردمدار نظام سلطه طی ۱۰۰ سال اخیر سیاستهای تفرقهانگیز ترسیم شدهٔ انگلیس را در خاورمیانه اجرا میکند. | پژوهشگران حضور نظام سلطه در سرزمینهای اسلامی و استفادهٔ ابزاری از رژیم صهونیستی برای ایجاد آشوب در این منطقه را از زمینههای تاریخی و سیاسی مهم شکلگیری محور مقاومت میدانند. بر اساس شواهد تاریخی نظام سلطه بیش از ۳۰۰ سال است که با انواع نقشهها و توطئهها در غرب آسیا کشورهای اسلامی را به کشورهای کوچک تبدیل کرده است. آمریکا بهعنوان سردمدار نظام سلطه طی ۱۰۰ سال اخیر سیاستهای تفرقهانگیز ترسیم شدهٔ انگلیس را در خاورمیانه اجرا میکند. | ||
یکی از مهمترین اقداماتی که نظام سلطه برای جلوگیری از وحدت مسلمانان انجام داد [[اشغال سرزمین فلسطین]] و ایجاد دولت جعلی اسرائیل بود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5327466/اسرائیل-مهمترین-ابزار-نظام-سلطه-جهت-تفرقه- «اسرائیل مهمترین ابزار نظام سلطه جهت تفرقهافکنی بین مسلمانان است»، خبرگزاری مهر.]</ref> سرزمین فلسطین در حساسترین نقطهٔ جهان اسلام قرار دارد و اشغال آن توسط اسرائیل، تهدیدی برای جهان اسلام محسوب میشود.<ref>خامنهای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۴۰–۴۲ و ۵۱–۵۳.</ref> مسلمانان فلسطین را پارهٔ تن اسلام، قلب دنیای اسلام و مهمترین مسئله جهان اسلام و مشکلِ اشغال آن را مشکل جهان اسلام میدانند.<ref>خامنهای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص41-47. .</ref> بههمین دلیل پس از اشغال سرزمینهای فلسطین، هستههای اولیه مقاومت در قالب جنبشها و سازمانهای مختلفی مانند جنبش فتح (جنبش آزادیبخش فلسطین) در ۱۹۵۹م، [[سازمان آزادیبخش فلسطین]] (ساف) در ۱۹۶۴م،<ref>کفاش و دیگران، دایرةالمعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص210-212.</ref> جنبش [[جهاد اسلامی فلسطین|جهاد اسلامی]] در ۱۹۷۹م،<ref>مالکی و رشیدی، «جهاد اسلامی، جنبش»، 1386ش، ص۴۳۷.</ref>و جنبش حماس (جنبش مقاومت اسلامی) در ۱۹۸۷م با هدف آزادسازی سرزمینهای فلسطین از اشغال اسرائیل تشکیل شد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، 1389ش، ص۷۹–۸۰.</ref> | یکی از مهمترین اقداماتی که نظام سلطه برای جلوگیری از وحدت [[مسلمان|مسلمانان]] انجام داد [[اشغال سرزمین فلسطین]] و ایجاد دولت جعلی اسرائیل بود.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5327466/اسرائیل-مهمترین-ابزار-نظام-سلطه-جهت-تفرقه- «اسرائیل مهمترین ابزار نظام سلطه جهت تفرقهافکنی بین مسلمانان است»، خبرگزاری مهر.]</ref> سرزمین فلسطین در حساسترین نقطهٔ جهان [[اسلام]] قرار دارد و اشغال آن توسط اسرائیل، تهدیدی برای جهان اسلام محسوب میشود.<ref>خامنهای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۴۰–۴۲ و ۵۱–۵۳.</ref> مسلمانان فلسطین را پارهٔ تن اسلام، قلب دنیای اسلام و مهمترین مسئله جهان اسلام و مشکلِ اشغال آن را مشکل جهان اسلام میدانند.<ref>خامنهای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص41-47. .</ref> بههمین دلیل پس از اشغال سرزمینهای فلسطین، هستههای اولیه مقاومت در قالب جنبشها و سازمانهای مختلفی مانند جنبش فتح (جنبش آزادیبخش فلسطین) در ۱۹۵۹م، [[سازمان آزادیبخش فلسطین]] (ساف) در ۱۹۶۴م،<ref>کفاش و دیگران، دایرةالمعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص210-212.</ref> جنبش [[جهاد اسلامی فلسطین|جهاد اسلامی]] در ۱۹۷۹م،<ref>مالکی و رشیدی، «جهاد اسلامی، جنبش»، 1386ش، ص۴۳۷.</ref>و جنبش [[حماس]] (جنبش مقاومت اسلامی) در ۱۹۸۷م با هدف آزادسازی سرزمینهای فلسطین از اشغال اسرائیل تشکیل شد.<ref>مالکی، «حماس، جنبش»، 1389ش، ص۷۹–۸۰.</ref> | ||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۱۳۵۷ش، دفاع از حقوق همهٔ مسلمانان و حمایت از مبارزهٔ حقطلبانهٔ مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان در اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و زمینهٔ شکلگیری ساختار امروزی محور مقاومت را فراهم کرد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/82074/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB% «دفاع از فلسطین سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران»، پرتال جامع علوم اسلامی.]</ref> | پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۱۳۵۷ش، دفاع از حقوق همهٔ مسلمانان و حمایت از مبارزهٔ حقطلبانهٔ مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان در اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و زمینهٔ شکلگیری ساختار امروزی محور مقاومت را فراهم کرد.<ref>[https://ensani.ir/fa/article/82074/%D8%AF%D9%81%D8%A7%D8%B9-%D8%A7%D8%B2-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86-%D8%B3%DB%8C%D8%A7%D8%B3%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%D9%87%D8%A8%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D8%AC%D9%85%D9%87%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%DB% «دفاع از فلسطین سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران»، پرتال جامع علوم اسلامی.]</ref> | ||
== مبانی محور مقاومت == | ==مبانی محور مقاومت== | ||
=== مبنای فطری === | ===مبنای فطری=== | ||
ایستادگی در برابر ظلم ریشه در [[فطرت]] و عقلانیت داشته و در جوهرهٔ اسلام ناب و هویت تشیع نهفته است؛ از نظر فطری هیچ فرد، قوم و ملتی تسلیم در برابر متجاوز را نمیپسندد و دفاع از خانه و سرزمین خود را امری ارزشمند میدانند.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/1117088/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8% مجتبیزاده، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، خبرگزاری رسمی حوزه.]</ref>علامه طباطبایی با تفسیر آیات قرآنی در این زمینه، دفاع را یک امر فطری دانسته و معتقد است که خداوند انسان را مانند سایر موجودات به ابزار دفاعی مجهز کرده تا در برابر دشمن مزاحم از حق خود دفاع کند.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۵۴۵.</ref> | ایستادگی در برابر ظلم ریشه در [[فطرت]] و عقلانیت داشته و در جوهرهٔ اسلام ناب و هویت تشیع نهفته است؛ از نظر فطری هیچ فرد، قوم و ملتی تسلیم در برابر متجاوز را نمیپسندد و دفاع از [[خانه]] و سرزمین خود را امری ارزشمند میدانند.<ref>[https://www.hawzahnews.com/news/1117088/%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%84%D9%87-%D9%85%D8%A8%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D9%85%D9%86%D8%B7%D9%82-%D9%85%D9%82%D8%A7%D9%88%D9%85%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%DA%A9%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D8%B3%D8%AA%DB%8C%D8%B2%DB%8C-%D8% مجتبیزاده، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، خبرگزاری رسمی حوزه.]</ref>علامه طباطبایی با تفسیر آیات قرآنی در این زمینه، دفاع را یک امر فطری دانسته و معتقد است که خداوند انسان را مانند سایر موجودات به ابزار دفاعی مجهز کرده تا در برابر دشمن مزاحم از حق خود دفاع کند.<ref>طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۵۴۵.</ref> | ||
=== مبنای عقلی === | ===مبنای عقلی=== | ||
از منظر عقلی نیز دفاع از عزت، آزادی، امنیت و استقلال فارغ از هر دینی یک ارزش انسانی محسوب میشود و پذیرش زورگویی و ذلت در نظر عقلای دنیا، برخلاف [[کرامت]] و آزادی انسان است.<ref>مجتبیزاده، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، 1400ش، 56-57.</ref> | از منظر عقلی نیز دفاع از عزت، آزادی، امنیت و استقلال فارغ از هر دینی یک ارزش انسانی محسوب میشود و پذیرش زورگویی و ذلت در نظر عقلای دنیا، برخلاف [[کرامت]] و آزادی انسان است.<ref>مجتبیزاده، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، 1400ش، 56-57.</ref> | ||
=== مبنای دینی === | ===مبنای دینی=== | ||
از منظر [[دین]] تبعیت از مستکبران و پذیرش خواستههای آنان با توحید در تشریع و توحید در اطاعت منافات دارد. بر اساس آیات قرآن مقابله با دشمن مهاجم و ستمگر حق مشروع ستمدیدگان است و اگر در برابر دشمنان دین مقاومت صورت نمیگرفت، مراکز عبادی از بین میرفت و دین مردم ضربه خواهد خورد.<ref>سورهٔ حج، آیهٔ 39-40</ref> | از منظر [[دین]] تبعیت از مستکبران و پذیرش خواستههای آنان با [[توحید]] در تشریع و توحید در اطاعت منافات دارد. بر اساس آیات [[قرآن]] مقابله با دشمن مهاجم و ستمگر حق مشروع ستمدیدگان است و اگر در برابر دشمنان دین مقاومت صورت نمیگرفت، مراکز عبادی از بین میرفت و دین مردم ضربه خواهد خورد.<ref>سورهٔ حج، آیهٔ 39-40</ref> عزت و کرامت جامعهٔ اسلامی در نزد خداوند تا جایی است که اجازهٔ تسلط کافران بر مؤمنان را در هیچ عرصهای نمیدهد.<ref>سورهٔ نساء، آیهٔ 141.</ref> | ||
=== مبنای حقوقی === | ===مبنای حقوقی=== | ||
مطابق با حقوق بشردوستانهٔ بینالمللی، جنگهای آزادیبخش ملی بهعنوان یک حق ضروری برای مردم تحت اشغال، در همه جا بهصراحت پذیرفته شده است. در ۱۹۷۴م، قطعنامهٔ ۳۳۱۴ سازمان ملل متّحد «هر گونه اشغال نظامی، هرچند موقّت» را ممنوع دانسته و بر حق تعیین سرنوشت، استقلال و آزادی مردمی که بهزور از این حقوق محروم شدهاند، بهصراحت تأکید کرده است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-report?id=57881 «مشروعیّت مقاومت؛ از احکام اسلامی تا قوانین جهانی»، وبسایت دیگران.]</ref> | مطابق با حقوق بشردوستانهٔ بینالمللی، جنگهای آزادیبخش ملی بهعنوان یک حق ضروری برای مردم تحت اشغال، در همه جا بهصراحت پذیرفته شده است. در ۱۹۷۴م، قطعنامهٔ ۳۳۱۴ سازمان ملل متّحد «هر گونه اشغال نظامی، هرچند موقّت» را ممنوع دانسته و بر حق تعیین سرنوشت، استقلال و آزادی مردمی که بهزور از این حقوق محروم شدهاند، بهصراحت تأکید کرده است.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-report?id=57881 «مشروعیّت مقاومت؛ از احکام اسلامی تا قوانین جهانی»، وبسایت دیگران.]</ref> | ||
در قوانین نظام جمهوری اسلامی ایران نیز به قاعدهٔ نفی سبیل توجه شده و اصل ۱۵۲ قانون اساسی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را بر اساس نفی هر گونه سلطهجویی و سلطهپذیری و حفظ استقلال همهجانبهٔ کشور، معرفی میکند.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-article?id=12773 ارجینی، «نفی سلطهپذیری در سیاست خارجی دولت اسلامی»، وبسایت دیگران.]</ref> | در قوانین نظام جمهوری اسلامی ایران نیز به قاعدهٔ نفی سبیل توجه شده و اصل ۱۵۲ قانون اساسی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را بر اساس نفی هر گونه سلطهجویی و سلطهپذیری و حفظ استقلال همهجانبهٔ کشور، معرفی میکند.<ref>[https://farsi.khamenei.ir/others-article?id=12773 ارجینی، «نفی سلطهپذیری در سیاست خارجی دولت اسلامی»، وبسایت دیگران.]</ref> | ||
== جغرافیای محور مقاومت == | ==جغرافیای محور مقاومت== | ||
هرچند کشورهای ایران، سوریه و عراق و همچنین حزبالله | هرچند کشورهای ایران، سوریه و عراق و همچنین [[حزبالله لبنان]]، بهعنوان ارکان محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران، رهبر آن دانسته میشود، اما این محور به لحاظ اهمیتیافتن ابعاد معنایی و گفتانی آن، مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و کلیه کشورها، احزاب، سازمانها، گروهها و حتی افرادی را که بر اساس مبانی فکری محور مقاومت اسلامی عمل میکند، در برمیگیرد. بر این اساس، کلیه گروههای اسلامی اعم از [[شیعه]] و سنی که به نوعی تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران قرار گرفته و در راستای اعتلای کلمهٔ الله و احقاق عدالت گام برداشته و سلطهٔ اردوگاه غرب به رهبری آمریکا و اشغالگری صهیونیسم را برنمیتابد جزئی از محور مقاومت محسوب میشوند.<ref>نساج و دیگران، «مبانی نظری محور مقاومت اسلامی با نگاهی بر انتر ناسیونالیسم اسلامی»، 1400ش، ص308.</ref> | ||
== دستاوردهای محور مقاومت == | ==دستاوردهای محور مقاومت== | ||
محور مقاومت از ابتدای شکلگیری، اقدامات و دستاوردهایی داشته که آنان را به یک بازیگر مهم منطقهای و بینالمللی تبدیل کرده است: | محور مقاومت از ابتدای شکلگیری، اقدامات و دستاوردهایی داشته که آنان را به یک بازیگر مهم منطقهای و بینالمللی تبدیل کرده است: | ||
=== مقابله با اشغالگری اسرائیل === | ===مقابله با اشغالگری اسرائیل=== | ||
[[پرونده:محور مقاومت.jpg|thumb|دیدار رهبر انقلاب و [[سیدحسن نصرالله]] دبیرکل حزبالله در سال ۲۰۰۵م|جایگزین=سید علی خامنه ای و سیدحسن نصرالله]] | [[پرونده:محور مقاومت.jpg|thumb|دیدار رهبر انقلاب و [[سیدحسن نصرالله]] دبیرکل حزبالله در سال ۲۰۰۵م|جایگزین=سید علی خامنه ای و سیدحسن نصرالله]] | ||
* مقابله با | *مقابله با اشغالگری صهیونیستها و فروپاشی بازدارندگی آنها، از مهمترین دستآوردهای محور مقاومت بوده که در طول تاریخ اشغال رخ داده است؛ هستههای اولیهٔ محور مقاومت که بعد از اشغال فلسطین شکل گرفت مانند جنبش [[حماس]] و [[جهاد اسلامی فلسطین|جهاد اسلامی]] مقابله با اشغالگری اسرائیل را از همان ابتدا آغاز کردند و رؤیای «از نیل تا فرات» رژیم صهیونیستی را ناکام گذاشتند. مقاومت فلسطین علاوهبر فعالیتهای سیاسی و فرهنگی آگاهیبخش، درگیریهای متعدد نظامی نیز با رژیم صهیونیستی داشتهاند که ازجمله مهمترین آنها میتوان به انتفاضههای اول و دوم فلسطین<ref>شیرودی و همکاران، «گفتمان مقاومت (شیعی) و تأثیر آن بر نظم امنیتی هژمونیک غرب آسیا در مواجهه با گفتمانهای سلفی و اخوانی»، 1399ش، ص۲۳۶–۲۳۷.</ref> و جنگ ۲۲ روزه [[نوار غزه|غزه]] اشاره کرد.<ref>باقری و همکاران، «تأثیر محور مقاومت بر عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران»، 1400ش، ص۷۶–۸۴..</ref> | ||
* حزبالله لبنان در خرداد ۱۳۷۹ش موفق شد به تسلط نظامی ۱۸ سالهٔ اسرائیل بر مناطقی از جنوب لبنان پایان دهد. پیروزی حزبالله لبنان در [[جنگ ۳۳ روزه]] نیز دستآورد دیگری بود که از اواخر تیر ۱۳۸۵ش تا اواخر مرداد همان سال اتفاق افتاد و به هیمنهٔ شکستناپذیری اسرائیل خدشه وارد کرد.<ref>کریمی، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویتبخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، 1396ش، ص۱۲.</ref> | *حزبالله لبنان در [[خرداد]] ۱۳۷۹ش موفق شد به تسلط نظامی ۱۸ سالهٔ اسرائیل بر مناطقی از جنوب لبنان پایان دهد. پیروزی حزبالله لبنان در [[جنگ ۳۳ روزه]] نیز دستآورد دیگری بود که از اواخر [[تیر]] ۱۳۸۵ش تا اواخر مرداد همان سال اتفاق افتاد و به هیمنهٔ شکستناپذیری اسرائیل خدشه وارد کرد.<ref>کریمی، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویتبخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، 1396ش، ص۱۲.</ref> | ||
* عملیات [[طوفان الاقصی]] که در ۱۵ مهر ۱۴۰۲ رخ داد، یک نقطهٔ عطف در تاریخ مبارزات محور مقاومت شناخته میشود که تأثیرات عمیق و گستردهای بر وضعیت سیاسی، نظامی و اجتماعی در سطح جهانی و منطقهای داشته است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85620487/عÙ
ÙÛات-Ø·ÙÙاÙ-اÙاÙصÛ-Ù-تأثÛرات-عÙ
ÛÙ-Ø¢Ù-بر-Ùظ٠«عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> | *عملیات [[طوفان الاقصی]] که در ۱۵ مهر ۱۴۰۲ رخ داد، یک نقطهٔ عطف در تاریخ مبارزات محور مقاومت شناخته میشود که تأثیرات عمیق و گستردهای بر وضعیت سیاسی، نظامی و اجتماعی در سطح جهانی و منطقهای داشته است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85620487/عÙ
ÙÛات-Ø·ÙÙاÙ-اÙاÙصÛ-Ù-تأثÛرات-عÙ
ÛÙ-Ø¢Ù-بر-Ùظ٠«عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> | ||
* عملیاتهای [[وعده صادق (عملیات)|وعدهٔ صادق]] جمهوری اسلامی ایران که در ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/1223977/%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D9%85%D8%B2-%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%D8%B5-%D8%2 «نام عملیات وعده صادق با رمز یا رسولالله/ جزئیات عملیات به زودی اعلام میشود»، جوانآنلاین. «جزئیات سیاهترین شب رژیم صهیونیستی/ وعده صادق چگونه اجرا شد؟»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> و ۱۰ مهر ۱۴۰۳ش<ref>[https://www.irna.ir/news/85614624/سپاÙ-در-پاسخ-بÙ-Ø´Ùادت-ÙÙÛÙ-ÙصراÙÙÙ-Ù-ÙÛÙÙرÙØ «سپاه: در پاسخ به شهادت هنیه، نصرالله و سرلشکر نیلفروشان قلب اراضی اشغالی هدف قرار گرفت»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> با صدها موشک بالستیک و پهباد انجام شد، باعث شکست کامل رژیم صهیونیستی و تحقق وعدهٔ فروپاشی آن شد.<ref>کارخانهای، ابراهیم، «۴۰ دستاورد عملیات قدرتمند وعده صادق، وبسایت روزنامهٔ کیهان.</ref> | *عملیاتهای [[وعده صادق (عملیات)|وعدهٔ صادق]] جمهوری اسلامی ایران که در ۲۶ [[فروردین]] ۱۴۰۳ش<ref>[https://www.javanonline.ir/fa/news/1223977/%D9%86%D8%A7%D9%85-%D8%B9%D9%85%D9%84%DB%8C%D8%A7%D8%AA-%D9%88%D8%B9%D8%AF%D9%87-%D8%B5%D8%A7%D8%AF%D9%82-%D8%A8%D8%A7-%D8%B1%D9%85%D8%B2-%DB%8C%D8%A7-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%84%D9%87%D8%B5-%D8%2 «نام عملیات وعده صادق با رمز یا رسولالله/ جزئیات عملیات به زودی اعلام میشود»، جوانآنلاین. «جزئیات سیاهترین شب رژیم صهیونیستی/ وعده صادق چگونه اجرا شد؟»، خبرگزاری ایسنا.]</ref> و ۱۰ مهر ۱۴۰۳ش<ref>[https://www.irna.ir/news/85614624/سپاÙ-در-پاسخ-بÙ-Ø´Ùادت-ÙÙÛÙ-ÙصراÙÙÙ-Ù-ÙÛÙÙرÙØ «سپاه: در پاسخ به شهادت هنیه، نصرالله و سرلشکر نیلفروشان قلب اراضی اشغالی هدف قرار گرفت»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> با صدها موشک بالستیک و پهباد انجام شد، باعث شکست کامل رژیم صهیونیستی و تحقق وعدهٔ فروپاشی آن شد.<ref>کارخانهای، ابراهیم، «۴۰ دستاورد عملیات قدرتمند وعده صادق، وبسایت روزنامهٔ کیهان.</ref> | ||
=== کسب حمایتهای جهانی از فلسطین === | ===کسب حمایتهای جهانی از فلسطین=== | ||
محور مقاومت، فلسطین را به مسألهٔ اصلی جهان تبدیل کرد و موجب افزایش حمایتهای جهانی و مردمی از آن شده است. در حالحاضر بسیاری از گروههای مردمی و سازمانهای غیردولتی حتی در کشورهای اروپایی و آمریکا بهطور فعال در حمایت از حقوق فلسطینیان و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی فعالیت میکنند. این حمایتها بهویژه در سطح جهانی، موجب افزایش آگاهی و همبستگی با مردم فلسطین شده و بهعنوان یک نیروی مؤثر در تغییر افکار عمومی مردم جهان و کشورها عمل کرده است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85620487/عÙ
ÙÛات-Ø·ÙÙاÙ-اÙاÙصÛ-Ù-تأثÛرات-عÙ
ÛÙ-Ø¢Ù-بر-Ùظ٠«عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> برای مثال در حالحاضر ۷۰ درصد کشورهای جهان کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند و برخی از متحدان آمریکا در حال پیوستن به آنها هستند. ایرلند، نروژ و اسپانیا بعد از عملیات طوفان الاقصی کشور مستقل فلسطین را به رسمیت شناختند.<ref>[https://nournews.ir/fa/news/174433/%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%8C-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8% «کدام کشورها، کشور سرزمینهای فلسطین را به رسمیت میشناسند؟»، وبسایت نور نیوز.]</ref> | محور مقاومت، فلسطین را به مسألهٔ اصلی جهان تبدیل کرد و موجب افزایش حمایتهای جهانی و مردمی از آن شده است. در حالحاضر بسیاری از گروههای مردمی و سازمانهای غیردولتی حتی در کشورهای اروپایی و آمریکا بهطور فعال در حمایت از حقوق فلسطینیان و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی فعالیت میکنند. این حمایتها بهویژه در سطح جهانی، موجب افزایش آگاهی و همبستگی با مردم فلسطین شده و بهعنوان یک نیروی مؤثر در تغییر افکار عمومی مردم جهان و کشورها عمل کرده است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85620487/عÙ
ÙÛات-Ø·ÙÙاÙ-اÙاÙصÛ-Ù-تأثÛرات-عÙ
ÛÙ-Ø¢Ù-بر-Ùظ٠«عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> برای مثال در حالحاضر ۷۰ درصد کشورهای جهان کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند و برخی از متحدان آمریکا در حال پیوستن به آنها هستند. ایرلند، نروژ و اسپانیا بعد از عملیات طوفان الاقصی کشور مستقل فلسطین را به رسمیت شناختند.<ref>[https://nournews.ir/fa/news/174433/%DA%A9%D8%AF%D8%A7%D9%85-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%D8%8C-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%B3%D8%B1%D8%B2%D9%85%DB%8C%D9%86%E2%80%8C%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%81%D9%84%D8%B3%D8%B7%DB%8C%D9%86-%D8%B1%D8%A7-%D8% «کدام کشورها، کشور سرزمینهای فلسطین را به رسمیت میشناسند؟»، وبسایت نور نیوز.]</ref> | ||
=== مشروعیتزدایی از سلطهٔ آمریکا === | ===مشروعیتزدایی از سلطهٔ آمریکا=== | ||
سلطهٔ آمریکا از سه رکن مادی، ارادهٔ تبدیلشدن به قدرت سلطهگر و ایدئولوژی مشروعیتبخش تشکیل شده است. این سه رکن به ترتیب شرط لازم، شرط کافی و شرط تداوم سلطهٔ آمریکا در منطقه محسوب میشود. در حالحاضر محور مقاومت رکن تداوم سلطهٔ آمریکا را به چالش کشیده و این کشور دیگر قادر نیست به ایدئولوژی خود در نظام بینالملل مشروعیت ببخشد. محور مقاومت و به تبع آن بیداری اسلامی، بیانگر بازگشت دین به عرصهٔ روابط بینالملل بوده و فرهنگ حاکم بر نظام جهانی و ارزشهای مادی و سرمایهداری که زمانی جهانشمول و معتبر تلقی میشد، در حال عقبنشینی هستند.<ref>محمودی رجا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آیندهٔ نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، 1397ش، ص22.</ref> | سلطهٔ آمریکا از سه رکن مادی، ارادهٔ تبدیلشدن به قدرت سلطهگر و ایدئولوژی مشروعیتبخش تشکیل شده است. این سه رکن به ترتیب شرط لازم، شرط کافی و شرط تداوم سلطهٔ آمریکا در منطقه محسوب میشود. در حالحاضر محور مقاومت رکن تداوم سلطهٔ آمریکا را به چالش کشیده و این کشور دیگر قادر نیست به ایدئولوژی خود در نظام بینالملل مشروعیت ببخشد. محور مقاومت و به تبع آن بیداری اسلامی، بیانگر بازگشت [[دین]] به عرصهٔ روابط بینالملل بوده و فرهنگ حاکم بر نظام جهانی و ارزشهای مادی و سرمایهداری که زمانی جهانشمول و معتبر تلقی میشد، در حال عقبنشینی هستند.<ref>محمودی رجا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آیندهٔ نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، 1397ش، ص22.</ref> | ||
=== شکست داعش در عراق و سوریه === | ===شکست داعش در عراق و سوریه=== | ||
بعد از آن که گروه داعش در ۲۰۰۳م ظاهر شد و بخشهای قابل توجهی از کشورهای سوریه و عراق را تصرف کرد، محور مقاومت با هدف مبارزه با تهدیدات نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این گروه تکفیری، متحد شدند. در این میان جمهوری اسلامی ایران بهعنوان رهبر اصلی محور مقاومت با حضور نظامی و مستشاری در عراق و سوریه، تلاش خود برای جلوگیری از پیشروی و شکست داعش را آغاز کرد. فعالیتهای «[[قاسم سلیمانی]]» و گروههای مردمی باعث شکست داعش<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/08/30/1579447/نقش-بی-بدیل-جبهه-مقاومت-در-شکست-داعش «نقش بیبدیل جبهه مقاومت در شکست داعش»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> و حفظ اماکن مقدس در عراق و سوریه از جمله حرم حضرت زینب شد.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، 1396ش، ص۲۱–۲۲.</ref> | بعد از آن که گروه داعش در ۲۰۰۳م ظاهر شد و بخشهای قابل توجهی از کشورهای سوریه و عراق را تصرف کرد، محور مقاومت با هدف مبارزه با تهدیدات نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این گروه تکفیری، متحد شدند. در این میان جمهوری اسلامی ایران بهعنوان رهبر اصلی محور مقاومت با حضور نظامی و مستشاری در عراق و سوریه، تلاش خود برای جلوگیری از پیشروی و شکست داعش را آغاز کرد. فعالیتهای «[[قاسم سلیمانی]]» و گروههای مردمی باعث شکست داعش<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1396/08/30/1579447/نقش-بی-بدیل-جبهه-مقاومت-در-شکست-داعش «نقش بیبدیل جبهه مقاومت در شکست داعش»، خبرگزاری تسنیم.]</ref> و حفظ اماکن مقدس در عراق و سوریه از جمله [[حرم]] حضرت زینب شد.<ref>بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، 1396ش، ص۲۱–۲۲.</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
{{آغاز منابع}} | {{آغاز منابع}} | ||
* قرآن کریم. | * قرآن کریم. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۰۶:۱۰
محور مقاومت؛ ائتلاف فرامنطقهای باهدف مبارزه با اشغالگری اسرائیل و سلطهٔ آمریکا در خاورمیانه.
محور مقاومت، یک گفتمان فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی است که تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران، در چارچوب یک ائتلاف بزرگ منطقهای با هدف مبارزه با سلطهٔ غرب به رهبری آمریکا و سیاست اشغالگری رژیم صهیونی و آزادی فلسطین تشکیل شده است. ارزشهای هویتبخش انقلاب اسلامی مانند عدالتخواهی، صلحطلبی، عقلانیت، حقطلبی، اقتدار و عزت، آزادی، استقلالطلبی و معنویتگرایی، گفتمان اصلی محور مقاومت را تشکیل میدهد.
مفهومشناسی محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]محور مقاومت (Axis of resistance) را یک اصطلاح سیاسی و ائتلاف ژئوپلتیک منطقهای (اتحاد نظامی و سیاسی) مرکب از بازیگران دولتی ایران، سوریه، عراق و بازیگران غیردولتی (حزبالله لبنان، حماس فلسطین و انصارالله یمن) است که منافع مشترک و ایدئولوژیک دارند و تلاش میکنند با سیاستهای ویژهٔ خود، با نظام سلطه با محوریت آمریکا مقابله کنند.[۱] از منظر بسیاری از پژوهشگران، محور مقاومت یک جریان فکری، فرهنگی، اجتماعی، سیاسی و نظامی نشأتگرفته از اندیشههای عاشورایی شیعه است که تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران در مقابل سلطهگری غرب بهویژه آمریکا شکل گرفته است.[۲]
تاریخچه محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]محور مقاومت با رخداد انقلاب اسلامی آغاز و به یک واقعیت عینی در جهان تبدیل شد؛ انقلاب اسلامی ایران در قرن بیستم میلادی، گفتمان جدیدی را مقابل دو ساختار جهانی «کمونیسم» و «کاپیتالیسم» ارائه داد و بر لزوم هویتیابی دوبارهٔ مسلمانان تأکید کرد.[۳] آیتالله خامنهای، رهبر جمهوری اسلامی ایران، اولین بار در مرداد ۱۳۷۲ش در دیدار با سید حسن نصرالله، دبیرکل جنبش حزبالله لبنان، از اصطلاح «جبهه مقاومت اسلامی» سخن گفت و آن را نتیجهٔ تجاوز اسرائیل به لبنان دانست که موجب همبستگی و اتحاد مردم شده است.[۴]
سپس جبههٔ اسلامی مقاومت با افزایش تحولات در جهان عرب و بیداری اسلامی که از ۲۰۱۱م به این سو آغاز شد، روندی تازه به خود گرفت و کشورها و گروههایی که با آرمانهای انقلاب اسلامی در ایران، همگرا بودند، محور مشترکی را برای مقابله با سلطهٔ کشورهای غرب بهویژه آمریکا و اسرائیل تشکیل دادند.[۵]اصطلاح سیاسیِ محور مقاومت نخستینبار توسط روزنامهٔ لیبیایی «الزحف الاخضر» در مقابل اصطلاح محور شرارت به کار رفت که توسط «جورج دبلیو بوش»، رئیسجمهور وقت آمریکا و جان بولتون، برای اشاره به کشورهای غیرهمسو با سیاستهای ایالات متحده استفاده شد و در آن کشورهای ایران، سوریه، عراق، لیبی، کوبا و کرهٔ شمالی محور شرارت خوانده شدند.[۶]
ویژگیها و اهداف محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
محور مقاومت بهعنوان یک جبههٔ رهاییبخش و برخورد با نظام سلطه بر اساس روایت انقلاب اسلامی ایران از اسلام ناب و نظام بینالملل تشکیل شده و جبههٔ بزرگ فرهنگی، سیاسی و نظامی در برابر سلطهٔ جهان غرب بر سرزمینهای اسلامی محسوب میشود.[۷] همچنین محور مقاومت دارای یک بخش سلبی و یک بخش اثباتی است؛ در مرکز بُعد سلبی مقاومت، ظلمستیزی و مقابله با سلطهگری و انتقاد از ساختارهای نظام جهانی و نهادهای بینالمللی، دیگرسازی با غرب بهویژه آمریکا، استکبارستیزی قرار دارد و مهمترین وجوه اثباتی محور مقاومت، عدالتخواهی، اسلامخواهی، صلحطلبی، آزادیخواهی[۸] و توجه ویژه به عقلانیت، معنویتگرایی و آرمانگرایی در کنار واقعبینی،[۹] صراحت در مواضع، عزت امت اسلامی، پشتیبانی از جنبشهای اسلامی است.[۱۰]
زمینههای تاریخی، سیاسی و اجتماعی محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]پژوهشگران حضور نظام سلطه در سرزمینهای اسلامی و استفادهٔ ابزاری از رژیم صهونیستی برای ایجاد آشوب در این منطقه را از زمینههای تاریخی و سیاسی مهم شکلگیری محور مقاومت میدانند. بر اساس شواهد تاریخی نظام سلطه بیش از ۳۰۰ سال است که با انواع نقشهها و توطئهها در غرب آسیا کشورهای اسلامی را به کشورهای کوچک تبدیل کرده است. آمریکا بهعنوان سردمدار نظام سلطه طی ۱۰۰ سال اخیر سیاستهای تفرقهانگیز ترسیم شدهٔ انگلیس را در خاورمیانه اجرا میکند.
یکی از مهمترین اقداماتی که نظام سلطه برای جلوگیری از وحدت مسلمانان انجام داد اشغال سرزمین فلسطین و ایجاد دولت جعلی اسرائیل بود.[۱۱] سرزمین فلسطین در حساسترین نقطهٔ جهان اسلام قرار دارد و اشغال آن توسط اسرائیل، تهدیدی برای جهان اسلام محسوب میشود.[۱۲] مسلمانان فلسطین را پارهٔ تن اسلام، قلب دنیای اسلام و مهمترین مسئله جهان اسلام و مشکلِ اشغال آن را مشکل جهان اسلام میدانند.[۱۳] بههمین دلیل پس از اشغال سرزمینهای فلسطین، هستههای اولیه مقاومت در قالب جنبشها و سازمانهای مختلفی مانند جنبش فتح (جنبش آزادیبخش فلسطین) در ۱۹۵۹م، سازمان آزادیبخش فلسطین (ساف) در ۱۹۶۴م،[۱۴] جنبش جهاد اسلامی در ۱۹۷۹م،[۱۵]و جنبش حماس (جنبش مقاومت اسلامی) در ۱۹۸۷م با هدف آزادسازی سرزمینهای فلسطین از اشغال اسرائیل تشکیل شد.[۱۶]
پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران در ۱۳۵۷ش، دفاع از حقوق همهٔ مسلمانان و حمایت از مبارزهٔ حقطلبانهٔ مستضعفین در برابر مستکبرین در هر نقطه از جهان در اولویت سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران قرار گرفت و زمینهٔ شکلگیری ساختار امروزی محور مقاومت را فراهم کرد.[۱۷]
مبانی محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مبنای فطری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ایستادگی در برابر ظلم ریشه در فطرت و عقلانیت داشته و در جوهرهٔ اسلام ناب و هویت تشیع نهفته است؛ از نظر فطری هیچ فرد، قوم و ملتی تسلیم در برابر متجاوز را نمیپسندد و دفاع از خانه و سرزمین خود را امری ارزشمند میدانند.[۱۸]علامه طباطبایی با تفسیر آیات قرآنی در این زمینه، دفاع را یک امر فطری دانسته و معتقد است که خداوند انسان را مانند سایر موجودات به ابزار دفاعی مجهز کرده تا در برابر دشمن مزاحم از حق خود دفاع کند.[۱۹]
مبنای عقلی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]از منظر عقلی نیز دفاع از عزت، آزادی، امنیت و استقلال فارغ از هر دینی یک ارزش انسانی محسوب میشود و پذیرش زورگویی و ذلت در نظر عقلای دنیا، برخلاف کرامت و آزادی انسان است.[۲۰]
مبنای دینی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]از منظر دین تبعیت از مستکبران و پذیرش خواستههای آنان با توحید در تشریع و توحید در اطاعت منافات دارد. بر اساس آیات قرآن مقابله با دشمن مهاجم و ستمگر حق مشروع ستمدیدگان است و اگر در برابر دشمنان دین مقاومت صورت نمیگرفت، مراکز عبادی از بین میرفت و دین مردم ضربه خواهد خورد.[۲۱] عزت و کرامت جامعهٔ اسلامی در نزد خداوند تا جایی است که اجازهٔ تسلط کافران بر مؤمنان را در هیچ عرصهای نمیدهد.[۲۲]
مبنای حقوقی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مطابق با حقوق بشردوستانهٔ بینالمللی، جنگهای آزادیبخش ملی بهعنوان یک حق ضروری برای مردم تحت اشغال، در همه جا بهصراحت پذیرفته شده است. در ۱۹۷۴م، قطعنامهٔ ۳۳۱۴ سازمان ملل متّحد «هر گونه اشغال نظامی، هرچند موقّت» را ممنوع دانسته و بر حق تعیین سرنوشت، استقلال و آزادی مردمی که بهزور از این حقوق محروم شدهاند، بهصراحت تأکید کرده است.[۲۳]
در قوانین نظام جمهوری اسلامی ایران نیز به قاعدهٔ نفی سبیل توجه شده و اصل ۱۵۲ قانون اساسی، سیاست خارجی جمهوری اسلامی ایران را بر اساس نفی هر گونه سلطهجویی و سلطهپذیری و حفظ استقلال همهجانبهٔ کشور، معرفی میکند.[۲۴]
جغرافیای محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]هرچند کشورهای ایران، سوریه و عراق و همچنین حزبالله لبنان، بهعنوان ارکان محور مقاومت و جمهوری اسلامی ایران، رهبر آن دانسته میشود، اما این محور به لحاظ اهمیتیافتن ابعاد معنایی و گفتانی آن، مرزهای جغرافیایی را درنوردیده و کلیه کشورها، احزاب، سازمانها، گروهها و حتی افرادی را که بر اساس مبانی فکری محور مقاومت اسلامی عمل میکند، در برمیگیرد. بر این اساس، کلیه گروههای اسلامی اعم از شیعه و سنی که به نوعی تحت تأثیر انقلاب اسلامی ایران قرار گرفته و در راستای اعتلای کلمهٔ الله و احقاق عدالت گام برداشته و سلطهٔ اردوگاه غرب به رهبری آمریکا و اشغالگری صهیونیسم را برنمیتابد جزئی از محور مقاومت محسوب میشوند.[۲۵]
دستاوردهای محور مقاومت
[ویرایش | ویرایش مبدأ]محور مقاومت از ابتدای شکلگیری، اقدامات و دستاوردهایی داشته که آنان را به یک بازیگر مهم منطقهای و بینالمللی تبدیل کرده است:
مقابله با اشغالگری اسرائیل
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
- مقابله با اشغالگری صهیونیستها و فروپاشی بازدارندگی آنها، از مهمترین دستآوردهای محور مقاومت بوده که در طول تاریخ اشغال رخ داده است؛ هستههای اولیهٔ محور مقاومت که بعد از اشغال فلسطین شکل گرفت مانند جنبش حماس و جهاد اسلامی مقابله با اشغالگری اسرائیل را از همان ابتدا آغاز کردند و رؤیای «از نیل تا فرات» رژیم صهیونیستی را ناکام گذاشتند. مقاومت فلسطین علاوهبر فعالیتهای سیاسی و فرهنگی آگاهیبخش، درگیریهای متعدد نظامی نیز با رژیم صهیونیستی داشتهاند که ازجمله مهمترین آنها میتوان به انتفاضههای اول و دوم فلسطین[۲۶] و جنگ ۲۲ روزه غزه اشاره کرد.[۲۷]
- حزبالله لبنان در خرداد ۱۳۷۹ش موفق شد به تسلط نظامی ۱۸ سالهٔ اسرائیل بر مناطقی از جنوب لبنان پایان دهد. پیروزی حزبالله لبنان در جنگ ۳۳ روزه نیز دستآورد دیگری بود که از اواخر تیر ۱۳۸۵ش تا اواخر مرداد همان سال اتفاق افتاد و به هیمنهٔ شکستناپذیری اسرائیل خدشه وارد کرد.[۲۸]
- عملیات طوفان الاقصی که در ۱۵ مهر ۱۴۰۲ رخ داد، یک نقطهٔ عطف در تاریخ مبارزات محور مقاومت شناخته میشود که تأثیرات عمیق و گستردهای بر وضعیت سیاسی، نظامی و اجتماعی در سطح جهانی و منطقهای داشته است.[۲۹]
- عملیاتهای وعدهٔ صادق جمهوری اسلامی ایران که در ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش[۳۰] و ۱۰ مهر ۱۴۰۳ش[۳۱] با صدها موشک بالستیک و پهباد انجام شد، باعث شکست کامل رژیم صهیونیستی و تحقق وعدهٔ فروپاشی آن شد.[۳۲]
کسب حمایتهای جهانی از فلسطین
[ویرایش | ویرایش مبدأ]محور مقاومت، فلسطین را به مسألهٔ اصلی جهان تبدیل کرد و موجب افزایش حمایتهای جهانی و مردمی از آن شده است. در حالحاضر بسیاری از گروههای مردمی و سازمانهای غیردولتی حتی در کشورهای اروپایی و آمریکا بهطور فعال در حمایت از حقوق فلسطینیان و محکومیت جنایات رژیم صهیونیستی فعالیت میکنند. این حمایتها بهویژه در سطح جهانی، موجب افزایش آگاهی و همبستگی با مردم فلسطین شده و بهعنوان یک نیروی مؤثر در تغییر افکار عمومی مردم جهان و کشورها عمل کرده است.[۳۳] برای مثال در حالحاضر ۷۰ درصد کشورهای جهان کشور فلسطین را به رسمیت میشناسند و برخی از متحدان آمریکا در حال پیوستن به آنها هستند. ایرلند، نروژ و اسپانیا بعد از عملیات طوفان الاقصی کشور مستقل فلسطین را به رسمیت شناختند.[۳۴]
مشروعیتزدایی از سلطهٔ آمریکا
[ویرایش | ویرایش مبدأ]سلطهٔ آمریکا از سه رکن مادی، ارادهٔ تبدیلشدن به قدرت سلطهگر و ایدئولوژی مشروعیتبخش تشکیل شده است. این سه رکن به ترتیب شرط لازم، شرط کافی و شرط تداوم سلطهٔ آمریکا در منطقه محسوب میشود. در حالحاضر محور مقاومت رکن تداوم سلطهٔ آمریکا را به چالش کشیده و این کشور دیگر قادر نیست به ایدئولوژی خود در نظام بینالملل مشروعیت ببخشد. محور مقاومت و به تبع آن بیداری اسلامی، بیانگر بازگشت دین به عرصهٔ روابط بینالملل بوده و فرهنگ حاکم بر نظام جهانی و ارزشهای مادی و سرمایهداری که زمانی جهانشمول و معتبر تلقی میشد، در حال عقبنشینی هستند.[۳۵]
شکست داعش در عراق و سوریه
[ویرایش | ویرایش مبدأ]بعد از آن که گروه داعش در ۲۰۰۳م ظاهر شد و بخشهای قابل توجهی از کشورهای سوریه و عراق را تصرف کرد، محور مقاومت با هدف مبارزه با تهدیدات نظامی، سیاسی، اقتصادی و اجتماعی این گروه تکفیری، متحد شدند. در این میان جمهوری اسلامی ایران بهعنوان رهبر اصلی محور مقاومت با حضور نظامی و مستشاری در عراق و سوریه، تلاش خود برای جلوگیری از پیشروی و شکست داعش را آغاز کرد. فعالیتهای «قاسم سلیمانی» و گروههای مردمی باعث شکست داعش[۳۶] و حفظ اماکن مقدس در عراق و سوریه از جمله حرم حضرت زینب شد.[۳۷]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ عیوضی و قاسمی، «چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آیندهنگاری راهبردی»، 1401ش، 205.
- ↑ نساج و دیگران، «مبانی نظری محور مقاومت اسلامی با نگاهی بر انتر ناسیونالیسم اسلامی»، 1400ش، ص207-208.
- ↑ متقی و فرهبیگی، «واکاوی گفتمان ژئوپلیتیکی انقلاب اسلامی ایران از نظرگاه نظریهٔ سازهانگاری»، 1393ش، ص66.
- ↑ «دیدار دبیرکل جنبش حزبالله لبنان با رهبر انقلاب»، وبسایت دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای،.
- ↑ بختیاری و دیگران، «بررسی ابعاد و زمینههای اتحاد راهبردی کشورها و جنبشهای محور مقاومت»، بهار 1402ش، ص6.
- ↑ کریمی، ابوالفضل، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویت بخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، پایگاه اطلاعرسانی حوزه.
- ↑ اسلامی و داوند، «تأثیر انقلاب اسلامی بر هندسهٔ قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا»، 1397ش، ص84.
- ↑ بصیری و مجیدینژاد، «بررسی تهدیدهای امنیتی داعش در محور ماقومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، 1396ش، ص15.
- ↑ عیوضی و قاسمی، «چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آیندهنگاری راهبردی»، 1401ش، 205.
- ↑ محمودی رجا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آینده نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، 1397ش، ص19.
- ↑ «اسرائیل مهمترین ابزار نظام سلطه جهت تفرقهافکنی بین مسلمانان است»، خبرگزاری مهر.
- ↑ خامنهای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص۴۰–۴۲ و ۵۱–۵۳.
- ↑ خامنهای، فلسطین، ۱۳۹۷ش، ص41-47. .
- ↑ کفاش و دیگران، دایرةالمعارف مصور تاریخ فلسطین، ۱۳۹۲ش، ص210-212.
- ↑ مالکی و رشیدی، «جهاد اسلامی، جنبش»، 1386ش، ص۴۳۷.
- ↑ مالکی، «حماس، جنبش»، 1389ش، ص۷۹–۸۰.
- ↑ «دفاع از فلسطین سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران»، پرتال جامع علوم اسلامی.
- ↑ مجتبیزاده، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، خبرگزاری رسمی حوزه.
- ↑ طباطبایی، تفسیر المیزان، ۱۳۷۴ش، ج۱۴، ص۵۴۵.
- ↑ مجتبیزاده، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، 1400ش، 56-57.
- ↑ سورهٔ حج، آیهٔ 39-40
- ↑ سورهٔ نساء، آیهٔ 141.
- ↑ «مشروعیّت مقاومت؛ از احکام اسلامی تا قوانین جهانی»، وبسایت دیگران.
- ↑ ارجینی، «نفی سلطهپذیری در سیاست خارجی دولت اسلامی»، وبسایت دیگران.
- ↑ نساج و دیگران، «مبانی نظری محور مقاومت اسلامی با نگاهی بر انتر ناسیونالیسم اسلامی»، 1400ش، ص308.
- ↑ شیرودی و همکاران، «گفتمان مقاومت (شیعی) و تأثیر آن بر نظم امنیتی هژمونیک غرب آسیا در مواجهه با گفتمانهای سلفی و اخوانی»، 1399ش، ص۲۳۶–۲۳۷.
- ↑ باقری و همکاران، «تأثیر محور مقاومت بر عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران»، 1400ش، ص۷۶–۸۴..
- ↑ کریمی، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویتبخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، 1396ش، ص۱۲.
- ↑ «عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «نام عملیات وعده صادق با رمز یا رسولالله/ جزئیات عملیات به زودی اعلام میشود»، جوانآنلاین. «جزئیات سیاهترین شب رژیم صهیونیستی/ وعده صادق چگونه اجرا شد؟»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «سپاه: در پاسخ به شهادت هنیه، نصرالله و سرلشکر نیلفروشان قلب اراضی اشغالی هدف قرار گرفت»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ کارخانهای، ابراهیم، «۴۰ دستاورد عملیات قدرتمند وعده صادق، وبسایت روزنامهٔ کیهان.
- ↑ «عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «کدام کشورها، کشور سرزمینهای فلسطین را به رسمیت میشناسند؟»، وبسایت نور نیوز.
- ↑ محمودی رجا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آیندهٔ نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، 1397ش، ص22.
- ↑ «نقش بیبدیل جبهه مقاومت در شکست داعش»، خبرگزاری تسنیم.
- ↑ بصیری، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، 1396ش، ص۲۱–۲۲.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- قرآن کریم.
- ارجینی، حسین، «نفی سلطهپذیری در سیاست خارجی دولت اسلامی»، وبسایت دیگران، تاریخ درج مطلب: ۱ دی ۱۳۸۶ش.
- «اسرائیل مهمترین ابزار نظام سلطه جهت تفرقهافکنی بین مسلمانان است»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۲۹ مهر ۱۴۰۰ش.
- اسلامی، محمد و داوند، حجت، «تأثیر انقلاب اسلامی بر هندسهٔ قدرت مقاومت اسلامی در غرب آسیا»، مجلهٔ مطالعات سیاسی جهان اسلامی، دورهٔ هفتم، شمارهٔ ۱، ۱۳۹۷ش.
- باقری، محسن و دیگران، «تأثیر محور مقاومت بر عمق استراتژیک جمهوری اسلامی ایران»، در فصلنامه مطالعات سیاسی جهان اسلام، شماره ۳۸، ۱۴۰۰ش.
- بختیاری، هوشنگ و دیگران، «بررسی ابعاد و زمینههای اتحاد راهبردی کشورها و جنبشهای محور مقاومت»، فصلنامهٔ علمی جغرافیا، دورهٔ ۲۱، شمار ۷۶، بهار ۱۴۰۲ش.
- بصیری، محمدعلی و مجیدینژاد، موسی، «بررسی تهدیدهای امنیتی داعش در محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، مجلهٔ مطالعات انقلاب اسلامی، دورهٔ ۱۴، شمارهٔ ۴۸، ۱۳۹۶ش.
- بصیری، محمدعلی و دیگران، «واکاوی تهدیدات امنیتی داعش بر محور مقاومت و تأثیر آن بر امنیت ملی جمهوری اسلامی ایران»، مجلهٔ مطالعات انقلاب اسلامی، شمارهٔ ۴۸، بهار ۱۳۹۶ش.
- جعفریفر، احسان و سجاد احرامی، «تأثیرات منطقهای دخالت حزبالله و اسرائیل در بحران سوریه»، فصلنامه مطالعات آسیای جنوب غربی، شمارهٔ ۴، زمستان ۱۳۹۷ش.
- خامنهای، سید علی، فلسطین از منظر حضرت آیتالله العظمی سید علی خامنهای (مد ظله العالی) رهبر معظم انقلاب اسلامی، به کوشش سعید صلحمیرزایی، تهران، انتشارات انقلاب اسلامی، ۱۳۹۷ش.
- «دفاع از فلسطین سیاست راهبردی جمهوری اسلامی ایران»، پرتال جامع علوم اسلامی، تاریخ بازدید: ۲۱ مهر ۱۴۰۳ش.
- «دیدار دبیرکل جنبش حزبالله لبنان با رهبر انقلاب»، دفتر حفظ و نشر آثار آیتالله خامنهای، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مرداد ۱۳۷۲ش.
- «سپاه: در پاسخ به شهادت هنیه، نصرالله و سرلشکر نیلفروشان قلب اراضی اشغالی هدف قرار گرفت»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۰ مهر ۱۴۰۳ش.
- شیرودی، مرتضی و دیگران، «گفتمان مقاومت (شیعی) و تأثیر آن بر نظم امنیتی هژمونیک غرب آسیا در مواجهه با گفتمانهای سلفی و اخوانی»، فصلنامه پژوهشهای سیاسی جهان اسلام، سال دهم، شمارهٔ ۱، ۱۳۹۹ش.
- طباطبایی، سید محمدحسین، تفسیر المیزان، ترجمهٔ سیدباقر موسوی، قم، جامعه مدرسین، ۱۳۷۴ش.
- «عملیات طوفانالاقصی و تأثیرات عمیق آن بر نظم جهانی و منطقهای»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مهر ۱۴۰۳ش.
- عیوضی، محمدرحیم و قاسمی، محمدهادی، «چرایی و پیدایی محور مقاومت و تحلیل ساختاری مسائل مرتبط از منظر آیندهنگاری راهبردی»، مجلهٔ روابط خارجی، شمارهٔ ۵۴، تابستان ۱۴۰۱ش.
- کارخانهای، ابراهیم، «۴۰ دستاورد عملیات قدرتمند وعده صادق، وبسایت روزنامهٔ کیهان، تاریخ درج مطلب: ۳۱ فروردین ۱۴۰۳ش.
- کریمی، ابوالفضل، «نقش جمهوری اسلامی ایران در هویتبخشی به مجموعه امنیتی محور مقاومت»، مجله پژوهش ملل، شمارهٔ ۲۰، مرداد ۱۳۹۶ش.
- کفاش، حامد و دیگران، دایرةالمعارف مصور تاریخ فلسطین، تهران، سایان، ۱۳۹۲ش.
- «کدام کشورها، کشور سرزمینهای فلسطین را به رسمیت میشناسند؟»، وبسایت نور نیوز، تاریخ درج مطلب: ۳ خرداد ۱۴۰۳ش.
- مالکی، محمد «حماس، جنبش»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۸۹ش.
- مالکی، محمد و رشیدی، احمد، «جهاد اسلامی، جنبش»، دانشنامه جهان اسلام، تهران، بنیاد دایرةالمعارف اسلامی، ۱۳۸۶ش.
- متقی، افشین و فرهبیگی، مصیب، «واکاوی گفتمان ژئوپلوتیکی انقلاب اسلامی ایران از نظرگاه نظریهٔ سازهانگاری»، مجلهٔ پژوهشنامهٔ متین انقلاب اسلامی ایران، دورهٔ ۱۵، شماره۶ ،۱۳۹۳ش.
- مجتبیزاده، علی، «مبانی و منطق مقاومت و استکبارستیزی جمهوری اسلامی»، خبرگزاری رسمی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۱۳ آبان ۱۴۰۲ش.
- محمودی رجا، سیدزکریا و دیگران، «بررسی محور مقاومت و آیندهٔ نظام سلطه با استفاده از نظریه نظام جهانی»، دوفصلنامهٔ علمی بیداری اسلامی، سال هفتم، شمارهٔ ۱۴، پاییز و زمستان ۱۳۹۷ش.
- مرادی، اسدالله و شهرامنیا، امیرمسعود، «بحران سوریه و امنیت منطقهای جمهوری اسلامی ایران»، فصلنامهٔ پژوهشهای راهبردی سیاست، شمارهٔ ۱۵، زمستان ۱۳۹۴ش.
- «مشروعیت مقاومت؛ از احکام اسلامی تا قوانین جهانی»، وبسایت دیگران، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مهر ۱۴۰۳ش.
- نساج، حمید دیگران، «مبانی نظری محور مقاومت اسلامی با نگاهی بر انتر ناسیونالیسم اسلامی»، مجلهٔ راهبرد، دورهٔ سوم، شمارهٔ ۹۹، تابستان ۱۴۰۰ش.
- «نام عملیات وعده صادق با رمز یا رسولالله؛ جزئیات عملیات به زودی اعلام میشود»، جوانآنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۶ فروردین ۱۴۰۳ش.
- نصر اصفهانی، محسن و دیگران، «بررسی تأثیر شکلگیری و گسترش قدرت محور مقاومت اسلامی برافول هژمونی آمریکا در منطقه غرب آسیا»، فصلنامهٔ علمی مطالعات بیداری اسلامی، دوره ۱۲، شمارهٔ ۲۷، اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
- «نقش بیبدیل جبهه مقاومت در شکست داعش»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۳۰ آبان ۱۳۹۶ش.
| اصطلاحات | |||||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
| رویدادها | |||||||
| مناسبتها | |||||||
| مکانها | |||||||
| نهادها |
| ||||||
