پیشنویس:فروردین: تفاوت میان نسخهها
imported>سیدمحمدرضا انوری صفحهای تازه حاوی «'''<big>فروردین</big>'''؛ اولین ماه در تقویم هجری شمسی ایرانیان. فروردین، اولین ماه از ماه¬های دوازده¬گانه در تقویم هجری شمسی بوده و 31 روز دارد. فروردین، ماه آغازین فصل بهار است و با نوروز شروع میشود. فروردین بهدلیل آیین¬های کهن گرامی¬داشت سال ن...» ایجاد کرد |
imported>سیدمحمدرضا انوری بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
فروردین، اولین ماه از ماه¬های دوازده¬گانه در تقویم هجری شمسی بوده و 31 روز دارد. فروردین، ماه آغازین فصل بهار است و با نوروز شروع میشود. فروردین بهدلیل آیین¬های کهن گرامی¬داشت سال نو، از اهمیت بالایی نزد ایرانیان برخوردار است. | فروردین، اولین ماه از ماه¬های دوازده¬گانه در تقویم هجری شمسی بوده و 31 روز دارد. فروردین، ماه آغازین فصل بهار است و با نوروز شروع میشود. فروردین بهدلیل آیین¬های کهن گرامی¬داشت سال نو، از اهمیت بالایی نزد ایرانیان برخوردار است. | ||
==نام¬گذاری== | ==نام¬گذاری== | ||
فروردین در تقویم رسمی ایران، نام ماه اول سال شمسی است که از نظر علم نجوم، خورشید در برج حمل (برج اول از برجهای دوازدهگانۀ فلک) قرار میگیرد. | فروردین در تقویم رسمی ایران، نام ماه اول سال شمسی است که از نظر علم نجوم، خورشید در برج حمل (برج اول از برجهای دوازدهگانۀ فلک) قرار میگیرد.<ref> دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ فروردین.</ref> | ||
==آیین¬ها== | ==آیین¬ها== | ||
===1. نوروز=== | ===1. نوروز=== | ||
اول فروردین در حوزۀ تمدنی و جغرافیایی نوروز، بسیار گرامی داشته می¬شود. آیینهایی مانند خانهتکانی، چهارشنبهسوری، گرامی¬داشت اموات، سفرۀ هفت¬سین، حضور در مکان¬های مقدس، دیدوبازدید، صلۀ ارحام، سیزدهبهدر، عیدیدادن و عیدیگرفتن در نوروز، از سنت¬های دیرین ایرانیان است. آیین نوروز با سابقۀ چند هزارساله در تاریخ و فرهنگ ایران، عامل پیوستگی ایرانیان و بخشی از هویت ملی آنها است و هیچ رخدادی تاکنون نتوانسته نوروز را در فرهنگ و خاطرۀ جمعی ایرانیان کم¬رنگ کند. | اول فروردین در حوزۀ تمدنی و جغرافیایی نوروز، بسیار گرامی داشته می¬شود. آیینهایی مانند خانهتکانی، چهارشنبهسوری، گرامی¬داشت اموات، سفرۀ هفت¬سین، حضور در مکان¬های مقدس، دیدوبازدید، صلۀ ارحام، سیزدهبهدر، عیدیدادن و عیدیگرفتن در نوروز، از سنت¬های دیرین ایرانیان است.<ref> [https://fa.wikizendegy.ir/wiki/%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2 «نوروز»، ویکی زندگی.]</ref> آیین نوروز با سابقۀ چند هزارساله در تاریخ و فرهنگ ایران، عامل پیوستگی ایرانیان و بخشی از هویت ملی آنها است و هیچ رخدادی تاکنون نتوانسته نوروز را در فرهنگ و خاطرۀ جمعی ایرانیان کم¬رنگ کند.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/213803/%D8%AC%D8%B4%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D9%84-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85 «جشنی تاریخی در دل مردم»، وبسایت دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
===2. تعطیلات رسمی=== | ===2. تعطیلات رسمی=== | ||
در ایران چهار روز به مناسب نوروز، تعطیل رسمی است. مدرسهها تا سیزدهم فروردین تعطیل هستند. | در ایران چهار روز به مناسب نوروز، تعطیل رسمی است. مدرسهها تا سیزدهم فروردین تعطیل هستند. | ||
===3. سفرهای نوروزی=== | ===3. سفرهای نوروزی=== | ||
در فصل بهار و بهویژه در تعطیلات نوروز، بسیاری از مردم به سفر می¬روند و از موقعیت تعطیلات این چند روز استفاده مناسب می¬کنند. سفرهای زیارتی به مشهد و قم و سیاحتی به شمال و جزیرۀ کیش از جمله سفرهای مردم در این ایام به¬شمار می¬رود. | در فصل بهار و بهویژه در تعطیلات نوروز، بسیاری از مردم به سفر می¬روند و از موقعیت تعطیلات این چند روز استفاده مناسب می¬کنند. سفرهای زیارتی به مشهد و قم و سیاحتی به شمال و جزیرۀ کیش از جمله سفرهای مردم در این ایام به¬شمار می¬رود.<ref> [https://www.alef.ir/news/4020111070.html «کدام استانها در نوروز بیشترین مسافر را داشتند؟»، وب¬سایت خبری الف.]</ref> | ||
===4. دید و بازدید=== | ===4. دید و بازدید=== | ||
یکی از مهم¬ترین آداب و رسوم نوروز، دیدوبازدید و صلۀ ارحام هست. دیدوبازدید از اول فروردین شروع می¬شود و تا 13 فروردین و گاهی تا آخر فروردین ادامه پیدا می¬کند. ایرانیان در این ایام لباس نو بر تن میکنند. ابتدا به دیدار بزرگان فامیل می¬روند و سپس دیدارها بین خویشان و دوستان و آشنایان دور و نزدیک در شب و روز ادامه می¬یابد. عیدیدادن و عیدیگرفتن، از شیرین¬ترین رسوم در مهمانیهای نوروزی هست که خاطرات خوشی را از ایام نوروز به¬خصوص برای کوچکترها برجا می¬گذارد. | یکی از مهم¬ترین آداب و رسوم نوروز، دیدوبازدید و صلۀ ارحام هست. دیدوبازدید از اول فروردین شروع می¬شود و تا 13 فروردین و گاهی تا آخر فروردین ادامه پیدا می¬کند. ایرانیان در این ایام لباس نو بر تن میکنند. ابتدا به دیدار بزرگان فامیل می¬روند و سپس دیدارها بین خویشان و دوستان و آشنایان دور و نزدیک در شب و روز ادامه می¬یابد. عیدیدادن و عیدیگرفتن، از شیرین¬ترین رسوم در مهمانیهای نوروزی هست که خاطرات خوشی را از ایام نوروز به¬خصوص برای کوچکترها برجا می¬گذارد.<ref> [https://www.irna.ir/news/80599813/%D8%AF%D9%8A%D8%AF-%D9%88-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%8A%D8%AF-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2%D9%8A-%D8%A2%D9%8A%D9%8A%D9%86%D9%8A-%D9%86%D9%8A%D9%83%D9%88-%D9%88-%D8%AF%D9%8A%D8%B1%D9%8A%D9%86%D9%87-%D9%BE%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%AC%D8%A7 «ديد و بازديد نوروزي، آييني نيكو و ديرينه پابرجا»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> | ||
===سیزده¬به¬در=== | ===سیزده¬به¬در=== | ||
در تقویم رسمی ایران، سیزدهم فروردین روز طبیعت نام¬گذاری شده است. این روز در فرهنگ عمومی، سیزده¬به¬در نامیده می¬شود. در این روز، مردم کشورهایی که در حوزه فرهنگی و تمدنی نوروز قرار دارند، از خانه بیرون می¬روند و به تفریح می¬پردازند. سیزده¬به¬در از آیین¬های مهم ایرانیان است، اما سابقۀ مکتوب تاریخی جز از زمان فتحعلی شاه قاجار برای آن یافت نشده است. سپری کردن روز در دشت و صحرا، گرهزدن سبزه، سپردن سبزه به آب رودها و نهرها، خوردن کاهو و سکنجبین، پختن آش و غذاهای متنوع، از آدابورسوم سیزدهبهدر است. | در تقویم رسمی ایران، سیزدهم فروردین روز طبیعت نام¬گذاری شده است. این روز در فرهنگ عمومی، سیزده¬به¬در نامیده می¬شود. در این روز، مردم کشورهایی که در حوزه فرهنگی و تمدنی نوروز قرار دارند، از خانه بیرون می¬روند و به تفریح می¬پردازند. سیزده¬به¬در از آیین¬های مهم ایرانیان است، اما سابقۀ مکتوب تاریخی جز از زمان فتحعلی شاه قاجار برای آن یافت نشده است.<ref> [https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87_%D9%81%D8%B1%D9%88%D8%B1%D8%AF%DB%8C%D9%86 «سیزدۀ فروردین»، ویکی فقه.]</ref> سپری کردن روز در دشت و صحرا، گرهزدن سبزه، سپردن سبزه به آب رودها و نهرها، خوردن کاهو و سکنجبین، پختن آش و غذاهای متنوع، از آدابورسوم سیزدهبهدر است.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/10613/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86 «گذری بر تاریخچهی سیزده بدر در میان ایرانیان»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> | ||
===باورهای عامیانه دربارۀ سیزدهم فروردین=== | ===باورهای عامیانه دربارۀ سیزدهم فروردین=== | ||
بر اساس برخی انگارههای عامیانه، روز سیزدهم تمام ماه¬های ایرانیان نحس انگاشته میشود. در دوران قاجار برخی میپنداشتند که ممکن است در سیزدهم فروردین، خانه¬ها ویران و بلای سال جدید در این روز تقدیر شود لذا به بیرون از خانه می¬رفتند. امروزه این باور در بین بعضی ایرانیان باقی مانده است. برخی، پیشینۀ انگارۀ نحسی سیزدهم فروردین نزد ایرانیان را به قبل از اسلام باز¬می-گردانند. | بر اساس برخی انگارههای عامیانه، روز سیزدهم تمام ماه¬های ایرانیان نحس انگاشته میشود. در دوران قاجار برخی میپنداشتند که ممکن است در سیزدهم فروردین، خانه¬ها ویران و بلای سال جدید در این روز تقدیر شود لذا به بیرون از خانه می¬رفتند.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/news/10613/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%A8%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DA%86%D9%87%E2%80%8C%DB%8C-%D8%B3%DB%8C%D8%B2%D8%AF%D9%87-%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D8%A7%D9%86-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86%DB%8C%D8%A7%D9%86 «گذری بر تاریخچهی سیزده بدر در میان ایرانیان»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> امروزه این باور در بین بعضی ایرانیان باقی مانده است. برخی، پیشینۀ انگارۀ نحسی سیزدهم فروردین نزد ایرانیان را به قبل از اسلام باز¬می-گردانند.<ref> [https://vista.ir/w/a/34/2wda8 «چرا عدد ۱۳ نحس است؟»، وب¬سایت ویستا.]</ref> | ||
==روز جمهوری اسلامی== | ==روز جمهوری اسلامی== | ||
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، ایرانیان در روزهای 10 و 11 فروردین 1358ش در یک همهپرسی شرکت کردند تا دیدگاه خود را درباره حکومت جمهوری اسلامی، اعلام کنند. در این همه¬پرسی 98.2 درصد ایرانیان به نظام جمهوری اسلامی رأی «آری» دادند. در روز 12 فروردین با اعلام نتایج همه¬پرسی، نظام سلطنتی بعد از 2500 سال به نظام جمهوری اسلامی و حکومت مردمی تغییر یافت. بههمین مناسبت، دوازدهم فروردین به¬عنوان روز «جمهوری اسلامی» نام¬گذاری شد. | پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، ایرانیان در روزهای 10 و 11 فروردین 1358ش در یک همهپرسی شرکت کردند تا دیدگاه خود را درباره حکومت جمهوری اسلامی، اعلام کنند. در این همه¬پرسی 98.2 درصد ایرانیان به نظام جمهوری اسلامی رأی «آری» دادند. در روز 12 فروردین با اعلام نتایج همه¬پرسی، نظام سلطنتی بعد از 2500 سال به نظام جمهوری اسلامی و حکومت مردمی تغییر یافت. بههمین مناسبت، دوازدهم فروردین به¬عنوان روز «جمهوری اسلامی» نام¬گذاری شد.<ref> [https://irna.ir/xjM63F «۱۲ فروردین، روزی فراموش نشدنی در تاریخ انقلاب اسلامی»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> | ||
==متولدین فروردین¬ماه در باور عامیانه== | ==متولدین فروردین¬ماه در باور عامیانه== | ||
بر اساس باورهای رایج عامیانه، افرادی که در فروردین ماه متولد میشوند، دارای این خصوصیات مشترک هستند: اهل امر و نهی، اهل هیجان، پرتوقّع، ریاست¬مآب، با اعتماد¬به¬نفس، سازنده، به گذشته فکر نمیکند، جوان¬تر از سن واقعی، شایسته، ماجراجو، روشنفکر و دقیق. همچنین آنها افرادی خوشطبع، خوشرو و خوش¬اقبال هستند. متولدین این ماه افرادی با ذوق و سلیقه بوده و عموماً رفتار | بر اساس باورهای رایج عامیانه، افرادی که در فروردین ماه متولد میشوند، دارای این خصوصیات مشترک هستند: اهل امر و نهی، اهل هیجان، پرتوقّع، ریاست¬مآب، با اعتماد¬به¬نفس، سازنده، به گذشته فکر نمیکند، جوان¬تر از سن واقعی، شایسته، ماجراجو، روشنفکر و دقیق. همچنین آنها افرادی خوشطبع، خوشرو و خوش¬اقبال هستند. متولدین این ماه افرادی با ذوق و سلیقه بوده و عموماً رفتار مسالمتآمیز دارند.<ref> [https://www.yjc.ir/00RVbN «خصوصیات اخلاقی متولدین فروردین ماه»، وبسایت باشگاه خبرنگاران جوان.]</ref> | ||
==وقایع تاریخی فروردین== | ==وقایع تاریخی فروردین== | ||
# 1 فروردین ۱۳۴۲ش: حملۀ ¬مأموران محمدرضا شاه پهلوی به مدرسه فیضیه در قم؛ | # 1 فروردین ۱۳۴۲ش: حملۀ ¬مأموران محمدرضا شاه پهلوی به مدرسه فیضیه در قم؛ | ||
# 3 فروردین ۱۳۰۱ش: تأسیس حوزۀ علمیۀ قم توسط عبدالکریم حائری یزدی از مراجع تقلید شیعه. | # 3 فروردین ۱۳۰۱ش: تأسیس حوزۀ علمیۀ قم توسط عبدالکریم حائری یزدی از مراجع تقلید شیعه. | ||
# 10 فروردین ۱۲۹۱ش: تخریب گنبد حرم امام رضا توسط نیروی نظامی روسیه؛ | # 10 فروردین ۱۲۹۱ش: تخریب گنبد حرم امام رضا توسط نیروی نظامی روسیه؛<ref> «روزی که حرم امام رضا را به توپ بستند»، خبرگزاری ایسنا.</ref> | ||
# 12 فروردین ۱۳۵۸ش: اعلام نتیجۀ همهپرسی برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران؛ | # 12 فروردین ۱۳۵۸ش: اعلام نتیجۀ همهپرسی برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران؛<ref> [https://irna.ir/xjM63F «۱۲ فروردین، روزی فراموش نشدنی در تاریخ انقلاب اسلامی»، خبرگزاری ایرنا]</ref> | ||
# 14 فروردین ۱۳۵۸ش: شروع قیام شیعیان علیه حکومت کمونیستی در افغانستان؛ | # 14 فروردین ۱۳۵۸ش: شروع قیام شیعیان علیه حکومت کمونیستی در افغانستان؛<ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D9%82%DB%8C%D8%A7%D9%85_%D8%AF%D8%A7%DB%8C%DA%A9%D9%86%D8%AF%DB%8C «قیام دایکندی»، ویکی شیعه]</ref> | ||
# 31 فروردین ۱۳۰۵ش: تخریب قبرستان بقیع و بارگاه چهار امام شیعیان بهدست وهابیها. | # 31 فروردین ۱۳۰۵ش: تخریب قبرستان بقیع و بارگاه چهار امام شیعیان بهدست وهابیها.<ref> [https://jamejamonline.ir/fa/news/1405837/%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D8%B4%D9%88%D8%A7%D9%84-%D8%B3%D8%A7%D9%84%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AA%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%A8-%D8%A8%D9%82%DB%8C%D8%B9-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D9%88%D9%87%D8%A7%D8%A8%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7 «هشت شوال؛ سالروز تخریب بقیع توسط وهابیها»، وب¬سایت جاج جم آنلاین]</ref> | ||
==مناسبت¬های فروردین== | ==مناسبت¬های فروردین== | ||
# ۱ فروردین: نوروز و آغاز تعطیلات عمومی بهمدت 4 روز؛ | # ۱ فروردین: نوروز و آغاز تعطیلات عمومی بهمدت 4 روز؛ | ||
| خط ۳۵: | خط ۳۵: | ||
# ۲۹ فروردین: روز ارتش جمهوری اسلامی ایران؛ | # ۲۹ فروردین: روز ارتش جمهوری اسلامی ایران؛ | ||
==فروردین درادبیات فارسی== | ==فروردین درادبیات فارسی== | ||
فروردین در سروده¬های شعرای بزرگ ادبیات فارسی منعکس شده است. از جمله در اشعار فرخی سیستانی، چنین آمده است: و حافظ شیرازی: | فروردین در سروده¬های شعرای بزرگ ادبیات فارسی منعکس شده است. از جمله در اشعار فرخی سیستانی، چنین آمده است:<ref> [https://ganjoor.net/farrokhi/divanf/tarjeeatf/sh2 فرخی سیستانی، دیوان اشعار، «ترجیعات»، شماره 2، وبسایت گنجور.]</ref> و حافظ شیرازی: | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
| خط ۴۲: | خط ۴۲: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
{{ب|پروین اعتصامی نیز چنین سروده است: | {{ب|پروین اعتصامی نیز چنین سروده است:<ref> [https://ganjoor.net/parvin/divanp/mtm/sh27 اعتصامی، دیوان اشعار، «مثنویات، تمثیلات و مقطعات»، شماره 27، وبسایت گنجور.]</ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
و حافظ میگوید: | و حافظ میگوید:<ref> [https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh112 حافظ، غزلیات، شماره 112، وبسایت گنجور.]</ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
نسخهٔ ۲۱ خرداد ۱۴۰۲، ساعت ۰۹:۵۴
فروردین؛ اولین ماه در تقویم هجری شمسی ایرانیان.
فروردین، اولین ماه از ماه¬های دوازده¬گانه در تقویم هجری شمسی بوده و 31 روز دارد. فروردین، ماه آغازین فصل بهار است و با نوروز شروع میشود. فروردین بهدلیل آیین¬های کهن گرامی¬داشت سال نو، از اهمیت بالایی نزد ایرانیان برخوردار است.
نام¬گذاری
فروردین در تقویم رسمی ایران، نام ماه اول سال شمسی است که از نظر علم نجوم، خورشید در برج حمل (برج اول از برجهای دوازدهگانۀ فلک) قرار میگیرد.[۱]
آیین¬ها
1. نوروز
اول فروردین در حوزۀ تمدنی و جغرافیایی نوروز، بسیار گرامی داشته می¬شود. آیینهایی مانند خانهتکانی، چهارشنبهسوری، گرامی¬داشت اموات، سفرۀ هفت¬سین، حضور در مکان¬های مقدس، دیدوبازدید، صلۀ ارحام، سیزدهبهدر، عیدیدادن و عیدیگرفتن در نوروز، از سنت¬های دیرین ایرانیان است.[۲] آیین نوروز با سابقۀ چند هزارساله در تاریخ و فرهنگ ایران، عامل پیوستگی ایرانیان و بخشی از هویت ملی آنها است و هیچ رخدادی تاکنون نتوانسته نوروز را در فرهنگ و خاطرۀ جمعی ایرانیان کم¬رنگ کند.[۳]
2. تعطیلات رسمی
در ایران چهار روز به مناسب نوروز، تعطیل رسمی است. مدرسهها تا سیزدهم فروردین تعطیل هستند.
3. سفرهای نوروزی
در فصل بهار و بهویژه در تعطیلات نوروز، بسیاری از مردم به سفر می¬روند و از موقعیت تعطیلات این چند روز استفاده مناسب می¬کنند. سفرهای زیارتی به مشهد و قم و سیاحتی به شمال و جزیرۀ کیش از جمله سفرهای مردم در این ایام به¬شمار می¬رود.[۴]
4. دید و بازدید
یکی از مهم¬ترین آداب و رسوم نوروز، دیدوبازدید و صلۀ ارحام هست. دیدوبازدید از اول فروردین شروع می¬شود و تا 13 فروردین و گاهی تا آخر فروردین ادامه پیدا می¬کند. ایرانیان در این ایام لباس نو بر تن میکنند. ابتدا به دیدار بزرگان فامیل می¬روند و سپس دیدارها بین خویشان و دوستان و آشنایان دور و نزدیک در شب و روز ادامه می¬یابد. عیدیدادن و عیدیگرفتن، از شیرین¬ترین رسوم در مهمانیهای نوروزی هست که خاطرات خوشی را از ایام نوروز به¬خصوص برای کوچکترها برجا می¬گذارد.[۵]
سیزده¬به¬در
در تقویم رسمی ایران، سیزدهم فروردین روز طبیعت نام¬گذاری شده است. این روز در فرهنگ عمومی، سیزده¬به¬در نامیده می¬شود. در این روز، مردم کشورهایی که در حوزه فرهنگی و تمدنی نوروز قرار دارند، از خانه بیرون می¬روند و به تفریح می¬پردازند. سیزده¬به¬در از آیین¬های مهم ایرانیان است، اما سابقۀ مکتوب تاریخی جز از زمان فتحعلی شاه قاجار برای آن یافت نشده است.[۶] سپری کردن روز در دشت و صحرا، گرهزدن سبزه، سپردن سبزه به آب رودها و نهرها، خوردن کاهو و سکنجبین، پختن آش و غذاهای متنوع، از آدابورسوم سیزدهبهدر است.[۷]
باورهای عامیانه دربارۀ سیزدهم فروردین
بر اساس برخی انگارههای عامیانه، روز سیزدهم تمام ماه¬های ایرانیان نحس انگاشته میشود. در دوران قاجار برخی میپنداشتند که ممکن است در سیزدهم فروردین، خانه¬ها ویران و بلای سال جدید در این روز تقدیر شود لذا به بیرون از خانه می¬رفتند.[۸] امروزه این باور در بین بعضی ایرانیان باقی مانده است. برخی، پیشینۀ انگارۀ نحسی سیزدهم فروردین نزد ایرانیان را به قبل از اسلام باز¬می-گردانند.[۹]
روز جمهوری اسلامی
پس از پیروزی انقلاب اسلامی به رهبری امام خمینی، ایرانیان در روزهای 10 و 11 فروردین 1358ش در یک همهپرسی شرکت کردند تا دیدگاه خود را درباره حکومت جمهوری اسلامی، اعلام کنند. در این همه¬پرسی 98.2 درصد ایرانیان به نظام جمهوری اسلامی رأی «آری» دادند. در روز 12 فروردین با اعلام نتایج همه¬پرسی، نظام سلطنتی بعد از 2500 سال به نظام جمهوری اسلامی و حکومت مردمی تغییر یافت. بههمین مناسبت، دوازدهم فروردین به¬عنوان روز «جمهوری اسلامی» نام¬گذاری شد.[۱۰]
متولدین فروردین¬ماه در باور عامیانه
بر اساس باورهای رایج عامیانه، افرادی که در فروردین ماه متولد میشوند، دارای این خصوصیات مشترک هستند: اهل امر و نهی، اهل هیجان، پرتوقّع، ریاست¬مآب، با اعتماد¬به¬نفس، سازنده، به گذشته فکر نمیکند، جوان¬تر از سن واقعی، شایسته، ماجراجو، روشنفکر و دقیق. همچنین آنها افرادی خوشطبع، خوشرو و خوش¬اقبال هستند. متولدین این ماه افرادی با ذوق و سلیقه بوده و عموماً رفتار مسالمتآمیز دارند.[۱۱]
وقایع تاریخی فروردین
- 1 فروردین ۱۳۴۲ش: حملۀ ¬مأموران محمدرضا شاه پهلوی به مدرسه فیضیه در قم؛
- 3 فروردین ۱۳۰۱ش: تأسیس حوزۀ علمیۀ قم توسط عبدالکریم حائری یزدی از مراجع تقلید شیعه.
- 10 فروردین ۱۲۹۱ش: تخریب گنبد حرم امام رضا توسط نیروی نظامی روسیه؛[۱۲]
- 12 فروردین ۱۳۵۸ش: اعلام نتیجۀ همهپرسی برای برقراری نظام جمهوری اسلامی در ایران؛[۱۳]
- 14 فروردین ۱۳۵۸ش: شروع قیام شیعیان علیه حکومت کمونیستی در افغانستان؛[۱۴]
- 31 فروردین ۱۳۰۵ش: تخریب قبرستان بقیع و بارگاه چهار امام شیعیان بهدست وهابیها.[۱۵]
مناسبت¬های فروردین
- ۱ فروردین: نوروز و آغاز تعطیلات عمومی بهمدت 4 روز؛
- 12 فروردین: روز جمهوری اسلامی؛
- 13 فروردین: روز طبیعت (سیزدهبهدر)؛
- ۲۵ فروردین: روز بزرگداشت عطار نیشابوری؛
- ۲۹ فروردین: روز ارتش جمهوری اسلامی ایران؛
فروردین درادبیات فارسی
فروردین در سروده¬های شعرای بزرگ ادبیات فارسی منعکس شده است. از جمله در اشعار فرخی سیستانی، چنین آمده است:[۱۶] و حافظ شیرازی: الگو:آغاز نستعلیق
الگو:شعر
الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق {{ب|پروین اعتصامی نیز چنین سروده است:[۱۷]
الگو:شعر الگو:ب الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
و حافظ میگوید:[۱۸]
الگو:آغاز نستعلیق الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
پانویس
- ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ فروردین.
- ↑ «نوروز»، ویکی زندگی.
- ↑ «جشنی تاریخی در دل مردم»، وبسایت دایرةالمعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ «کدام استانها در نوروز بیشترین مسافر را داشتند؟»، وب¬سایت خبری الف.
- ↑ «ديد و بازديد نوروزي، آييني نيكو و ديرينه پابرجا»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «سیزدۀ فروردین»، ویکی فقه.
- ↑ «گذری بر تاریخچهی سیزده بدر در میان ایرانیان»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ «گذری بر تاریخچهی سیزده بدر در میان ایرانیان»، وبسایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ «چرا عدد ۱۳ نحس است؟»، وب¬سایت ویستا.
- ↑ «۱۲ فروردین، روزی فراموش نشدنی در تاریخ انقلاب اسلامی»، خبرگزاری ایرنا.
- ↑ «خصوصیات اخلاقی متولدین فروردین ماه»، وبسایت باشگاه خبرنگاران جوان.
- ↑ «روزی که حرم امام رضا را به توپ بستند»، خبرگزاری ایسنا.
- ↑ «۱۲ فروردین، روزی فراموش نشدنی در تاریخ انقلاب اسلامی»، خبرگزاری ایرنا
- ↑ «قیام دایکندی»، ویکی شیعه
- ↑ «هشت شوال؛ سالروز تخریب بقیع توسط وهابیها»، وب¬سایت جاج جم آنلاین
- ↑ فرخی سیستانی، دیوان اشعار، «ترجیعات»، شماره 2، وبسایت گنجور.
- ↑ اعتصامی، دیوان اشعار، «مثنویات، تمثیلات و مقطعات»، شماره 27، وبسایت گنجور.
- ↑ حافظ، غزلیات، شماره 112، وبسایت گنجور.
منابع
- «خصوصیات اخلاقی متولدین فروردین ماه»، باشگاه خبرنگاران جوان تاریخ درج مطلب: 17 خرداد 1397ش.
- «سیزده فروردین»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- «چرا عدد ۱۳ نحس است؟»، سایت خبری ویستا، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- «گذری بر تاریخچۀ سیزده بدر در میان ایرانیان»، وب¬سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 13 فروردین 1393ش.
- «نوروز»، ویکی¬زندگی، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- دهخدا، علی¬اکبر، لغت¬نامه، وب¬سایت واژهیاب، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- «جشنی تاریخی در دل مردم»، وب¬سایت دایرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 اسفند 1396ش.
- فرخی سیستانی، دیوان اشعار، وب¬سایت گنجور، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- پروین اعتصامی، دیوان اشعار، وب¬سایت گنجور، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- حافظ شیرازی، غزلیات، سایت گنجور، تاریخ بازدید: 16 فروردین 1402ش.
- «۱۲ فروردین، روزی فراموشنشدنی در تاریخ انقلاب اسلامی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی: ایرنا، تاریخ درج مطلب: 12 فروردین 1402ش.
- «هشت شوال؛ سالروز تخریب بقیع توسط وهابیها»، وب¬سایت جامجم آنلاین، تاریخ درج مطلب: 9 اردیبهشت 1402ش.
- «ديد و بازديد نوروزي، آييني نيكو و ديرينه پابرجا»، خبرگزاری جمهوری اسلامی: ایرنا، تاریخ درج مطلب: 14 فروردین 1392ش.
- محمدتقی آقا نجفی اصفهانی»، ویکی¬شیعه، تاریخ بازدید: 11 اردیبهشت 1402ش.
- «کدام استانها در نوروز بیشترین مسافر را داشتند؟»، وب¬سایت خبری الف، تاریخ درج مطلب: 11 فروردین 1402ش.
- «قیام دایکندی»، ویکی شیعه، تاریخ بازدید: 11 اردیبهشت 1402ش.
- «روزی که حرم امام رضا را به توپ بستند»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ درج مطلب: ۱۷ آبان ۱۳۹۷ش.