پیشنویس:پروین دولت آبادی: تفاوت میان نسخهها
imported>شاهرودی |
|||
| خط ۳: | خط ۳: | ||
پروین دولتآبادی معروف به «مادر شعر کودکان» است. او در آغاز جوانی، زندگی خود را به کودکان پرورشگاه اختصاص داده و [[محبت]] و عاطفهٔ خود را نثار آنان کرد؛ دغدغهمندی او نسبت به کودکان، او را به سرایش شعر و لالایی برای آنها سوق داد و با اشعار خود توانست دنیای شعر کودکان را دگرگون سازد. | پروین دولتآبادی معروف به «مادر شعر کودکان» است. او در آغاز جوانی، زندگی خود را به کودکان پرورشگاه اختصاص داده و [[محبت]] و عاطفهٔ خود را نثار آنان کرد؛ دغدغهمندی او نسبت به کودکان، او را به سرایش شعر و لالایی برای آنها سوق داد و با اشعار خود توانست دنیای شعر کودکان را دگرگون سازد. | ||
== تولد و خانواده == | == تولد و خانواده پروین دولت آبادی == | ||
پروین دولتآبادی ۲۱ [[بهمن]] ۱۳۰۳ش در خانوادهای با فرهنگِ غنی و آشنا به شعر، در [[اصفهان]] به دنیا آمد.<ref>[https://ketabak.org/content/پروین-دولت-آبادی «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک.]</ref> مادر او فخرگیتی مدیر مدرسه و پدرش حسامالدین، رئیس ادارهٔ اوقاف اصفهان بود؛<ref>[https://magerta.ir/culture/biography/research-about-parveen-dolatabadi/ «تحقیق دربارۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا.]</ref> پدر و مادر پروین در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت داشتند.<ref>عابدی، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، 1388ش، ص15.</ref> او دو خواهر به نامهای مهینبانو و شیوا و سه برادر به نامهای مهدی، هوشنگ و بیژن داشت.<ref>[https://onlysc.ir/post/زندگی-نامه-پروین-دولت-آبادی.p284801 «زندگینامۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت] onlysc.</ref> | پروین دولتآبادی ۲۱ [[بهمن]] ۱۳۰۳ش در خانوادهای با فرهنگِ غنی و آشنا به شعر، در [[اصفهان]] به دنیا آمد.<ref>[https://ketabak.org/content/پروین-دولت-آبادی «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک.]</ref> مادر او فخرگیتی مدیر مدرسه و پدرش حسامالدین، رئیس ادارهٔ اوقاف اصفهان بود؛<ref>[https://magerta.ir/culture/biography/research-about-parveen-dolatabadi/ «تحقیق دربارۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا.]</ref> پدر و مادر پروین در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت داشتند.<ref>عابدی، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، 1388ش، ص15.</ref> او دو خواهر به نامهای مهینبانو و شیوا و سه برادر به نامهای مهدی، هوشنگ و بیژن داشت.<ref>[https://onlysc.ir/post/زندگی-نامه-پروین-دولت-آبادی.p284801 «زندگینامۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت] onlysc.</ref> | ||
== ازدواج == | == ازدواج پروین دولت آبادی == | ||
پروین در سال ۱۳۲۷ش با اسماعیل صارمی، ادیب و حافظشناس،<ref>مصفا، «به یاد اسماعیل صارمی»، 1387ش، ص555.</ref> [[ازدواج]] کرد<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/11126 «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> اما؛ این ازدواج پایدار نماند.<ref>[https://www.irna.ir/news/83748554/درباره-پروین-دولت-آبادی «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> | پروین در سال ۱۳۲۷ش با اسماعیل صارمی، ادیب و حافظشناس،<ref>مصفا، «به یاد اسماعیل صارمی»، 1387ش، ص555.</ref> [[ازدواج]] کرد<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/11126 «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> اما؛ این ازدواج پایدار نماند.<ref>[https://www.irna.ir/news/83748554/درباره-پروین-دولت-آبادی «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> | ||
== زندگینامه == | == زندگینامه پروین دولت آبادی == | ||
پروین در دورهٔ دبستان به همراه [[خانواده]] به [[تهران]] مهاجرت کرد و پس از دوران مدرسه، قصد داشت در رشتهٔ [[نقاشی]] و [[مجسمهسازی]] دانشکدهٔ هنرهای زیبا درس بخواند؛ اما دیدن پرورشگاهی که پدرش مسئول آن بود، زندگی وی را تغییر داد. او به کودکان علاقهمند شد و سرپرستی پرورشگاه را بر عهده گرفت.<ref>[https://magerta.ir/culture/biography/research-about-parveen-dolatabadi/ «تحقیق دربارۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا.]</ref> | پروین در دورهٔ دبستان به همراه [[خانواده]] به [[تهران]] مهاجرت کرد و پس از دوران مدرسه، قصد داشت در رشتهٔ [[نقاشی]] و [[مجسمهسازی]] دانشکدهٔ هنرهای زیبا درس بخواند؛ اما دیدن پرورشگاهی که پدرش مسئول آن بود، زندگی وی را تغییر داد. او به کودکان علاقهمند شد و سرپرستی پرورشگاه را بر عهده گرفت.<ref>[https://magerta.ir/culture/biography/research-about-parveen-dolatabadi/ «تحقیق دربارۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا.]</ref> | ||
| خط ۱۸: | خط ۱۸: | ||
پس از آن برای ارتباط بیشتر با کودکان، بهعنوان معلم و مدیر وارد آموزش و پرورش شد.<ref>انصاری، «لالایی خوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، 1395ش، ص24.</ref> سپس با هدف انتشار کتاب برای کودکان، در نشریهٔ «پیک» به فعالیت پرداخت.<ref>حقیقت (دولتآبادی)، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، 1387ش، ص549.</ref> درخشانترین دوران زندگی دولتآبادی را مربوط به این دوره دانستهاند. از آن دوران و شعرهایی که در این نشریه منتشر میکرد، بیش از پانصد شعر باقی مانده است.<ref>انصاری، «لالاییخوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، 1395ش، ص24.</ref> | پس از آن برای ارتباط بیشتر با کودکان، بهعنوان معلم و مدیر وارد آموزش و پرورش شد.<ref>انصاری، «لالایی خوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، 1395ش، ص24.</ref> سپس با هدف انتشار کتاب برای کودکان، در نشریهٔ «پیک» به فعالیت پرداخت.<ref>حقیقت (دولتآبادی)، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، 1387ش، ص549.</ref> درخشانترین دوران زندگی دولتآبادی را مربوط به این دوره دانستهاند. از آن دوران و شعرهایی که در این نشریه منتشر میکرد، بیش از پانصد شعر باقی مانده است.<ref>انصاری، «لالاییخوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، 1395ش، ص24.</ref> | ||
== ویژگیهای اخلاقی و سبک زندگی == | == ویژگیهای اخلاقی و سبک زندگی پروین دولت آبادی == | ||
دوستان پروین، او را دارای ویژگیهای ذیل دانستهاند: | دوستان پروین، او را دارای ویژگیهای ذیل دانستهاند: | ||
* استعداد ادبی کمنظیر؛ | *استعداد ادبی کمنظیر؛ | ||
* تواضع مثالزدنی؛<ref>میرحاج، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، 1395ش، ص12.</ref> | *تواضع مثالزدنی؛<ref>میرحاج، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، 1395ش، ص12.</ref> | ||
* آرام، باوقار و عاری از هرگونه خودنمایی؛ | *آرام، باوقار و عاری از هرگونه خودنمایی؛ | ||
* تمایل به سادهپوشی؛ | *تمایل به سادهپوشی؛ | ||
* توجه به نوع و نحوهٔ ارتباطهای خود با دیگران و عدم حضور در هر محفلی؛<ref>[https://www.irna.ir/news/83748554/درباره-پروین-دولت-آبادی «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> | *توجه به نوع و نحوهٔ ارتباطهای خود با دیگران و عدم حضور در هر محفلی؛<ref>[https://www.irna.ir/news/83748554/درباره-پروین-دولت-آبادی «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> | ||
* پرورش و آموزش انسانهای علاقهمند به رشد و تعالی؛ | *پرورش و آموزش انسانهای علاقهمند به رشد و تعالی؛ | ||
* راهنمایی و کمک در نگارش پایاننامههای بسیار؛ | *راهنمایی و کمک در نگارش پایاننامههای بسیار؛ | ||
* دارای روحیهٔ سخاوتمندی و در دسترس قرار دادن کتابخانهٔ خود در اختیار عموم مردم.<ref>حقیقت (دولتآبادی)، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، 1387ش، ص549.</ref> | *دارای روحیهٔ سخاوتمندی و در دسترس قرار دادن کتابخانهٔ خود در اختیار عموم مردم.<ref>حقیقت (دولتآبادی)، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، 1387ش، ص549.</ref> | ||
== سبک شعری == | ==سبک شعری== | ||
پروین دولتآبادی، ابتدا در سرودن انواع شعر فارسی به مهارت دست یافت<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/11126 «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> و اشعاری آهنگین و دلنشین در قالبهای مثنوی، غزل و شعر نو سرود سپس سُرایش شعر [[کودک]] را که نیازمند روحیهٔ کودکانه و خالص است، آغاز کرد. او با عهدهدار شدن مسئولیت سرپرستی کودکان، توانست در میان این قشر نفوذ کرده و اثرگذار باشد. پروین در اشعار خود، خیال و تصاویر شعری ساده را بهجای نصیحت مستقیم کودکان برگزید.<ref>استادزاده، «بررسی محتوایی اشعار کودکانهٔ پروین دولتآبادی بر قایق ابرها و گل بادام»، 1391ش، ص3 | پروین دولتآبادی، ابتدا در سرودن انواع شعر فارسی به مهارت دست یافت<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/11126 «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> و اشعاری آهنگین و دلنشین در قالبهای مثنوی، غزل و شعر نو سرود سپس سُرایش شعر [[کودک]] را که نیازمند روحیهٔ کودکانه و خالص است، آغاز کرد. او با عهدهدار شدن مسئولیت سرپرستی کودکان، توانست در میان این قشر نفوذ کرده و اثرگذار باشد. پروین در اشعار خود، خیال و تصاویر شعری ساده را بهجای نصیحت مستقیم کودکان برگزید.<ref>استادزاده، «بررسی محتوایی اشعار کودکانهٔ پروین دولتآبادی بر قایق ابرها و گل بادام»، 1391ش، ص3.</ref> | ||
== آثار == | درونمایهٔ اشعار کودکانهٔ پروین، توجه به جایگاه خانه و [[خانواده]] و نقش عاطفی [[مادر]]، معلم و مدرسه است و با استفاده از عواطف انسانی و امید، دنیای زیباتری برای کودکان به تصویر کشید.<ref>[https://elmnet.ir/article/20522608-8002/بررسی-محتوا-و-درونمایه-اشعار-پروین-دولت-آبادی?elm_num=1 سلطانی و توکلی، «بررسی محتوا و درونمایۀ اشعار پروین دولتآبادی»، 1394ش، علمنت.]</ref> پروین در سایر اشعار خود، با جلوه دادن به طبیعت و عناصر اربعه، قدرت خلاقیت و تخیل خود را بهکار گرفت.<ref>امینی، «تجلی شاعرانهٔ باد، واکاوی اشعار پروین دولتآبادی با رویکرد به عناصر اربعه و تأثیر و ارتباط با آن بر تفکر و بیرونداد استعدادهای نهفتهٔ کودکان»، 1395ش، ص76.</ref> همچنین توجه به دغدغههای فرهنگی و اجتماعی در محدودهٔ سنتها، از ویژگیهای شعری او محسوب میشود.<ref>عابدی، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، 1388ش، ص16.</ref> | ||
== آثار پروین دولت آبادی == | |||
پروین دولتآبادی بیش از پنجاه کتاب برای کودکان منتشر کرده است، از جمله: | پروین دولتآبادی بیش از پنجاه کتاب برای کودکان منتشر کرده است، از جمله: | ||
* شورآب؛ | *شورآب؛ | ||
* گل را بشناس کودک من؛ | *گل را بشناس کودک من؛ | ||
* مرغ سرخ پاکوتاه؛ | *مرغ سرخ پاکوتاه؛ | ||
* بر قایق ابرها؛ | *بر قایق ابرها؛ | ||
* هلال نقرهسا؛ | *هلال نقرهسا؛ | ||
* باز میآید پرستو نغمهخوان؛ | *باز میآید پرستو نغمهخوان؛ | ||
* گنجشک و وزغ؛ | *گنجشک و وزغ؛ | ||
* در بلورین جامهٔ انگور؛ | *در بلورین جامهٔ انگور؛ | ||
* گذری در ادبیات کودکان؛ | *گذری در ادبیات کودکان؛ | ||
* جمجمک برگ خزون.<ref>«سوار بر قایق ابرها»، روزنامهٔ جامجم، 1397ش، ص9.</ref> | *جمجمک برگ خزون.<ref>«سوار بر قایق ابرها»، روزنامهٔ جامجم، 1397ش، ص9.</ref> | ||
برخی از این اشعار در کتابهای فارسی دورهٔ دبستان به چاپ رسیده است.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/11126 «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> از جمله آثار او برای بزرگسالان نیز میتوان به شهر سنگی، شعر نو و آتش و آب اشاره کرد.<ref>[http://koodak24.ir/directories/details/3095/پروین-دولت-آبادی | برخی از این اشعار در کتابهای فارسی دورهٔ دبستان به چاپ رسیده است.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/11126 «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> از جمله آثار او برای بزرگسالان نیز میتوان به شهر سنگی، شعر نو و آتش و آب اشاره کرد.<ref>[http://koodak24.ir/directories/details/3095/پروین-دولت-آبادی «پروین دولتآبادی»، وبسایت کودک24.]</ref> | ||
== درگذشت و بزرگداشت == | == درگذشت و بزرگداشت پروین دولت آبادی == | ||
پروین دولتآبادی در ۲۷ [[فروردین]] ۱۳۸۷ش بر اثر سکتهٔ قلبی در [[تهران]] درگذشت<ref>[https://ketabak.org/content/پروین-دولت-آبادی «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک.]</ref> و در قطعهٔ هنرمندان [[بهشت زهرا]] به خاک سپرده شد.<ref>[https://onlysc.ir/post/زندگی-نامه-پروین-دولت-آبادی.p284801 «زندگینامۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت.] onlysc.</ref> بهمنظور بزرگداشت وی، خیابانی در منطقه سه تهران، «پروین دولتآبادی» نام گرفته است.<ref>[https://neshan.org/maps/municipal/e818014de4a74fa2a70d6a15ddb5f569 | پروین دولتآبادی در ۲۷ [[فروردین]] ۱۳۸۷ش بر اثر سکتهٔ قلبی در [[تهران]] درگذشت<ref>[https://ketabak.org/content/پروین-دولت-آبادی «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک.]</ref> و در قطعهٔ هنرمندان [[بهشت زهرا]] به خاک سپرده شد.<ref>[https://onlysc.ir/post/زندگی-نامه-پروین-دولت-آبادی.p284801 «زندگینامۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت.] onlysc.</ref> بهمنظور بزرگداشت وی، خیابانی در منطقه سه تهران، «پروین دولتآبادی» نام گرفته است.<ref>[https://neshan.org/maps/municipal/e818014de4a74fa2a70d6a15ddb5f569 «خیابان پروین دولتآبادی تهران»، وبسایت نشان.]</ref> | ||
== پانویس == | ==پانویس== | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
== منابع == | ==منابع== | ||
* استادزاده، زهرا، «بررسی محتوایی اشعار کودکانهٔ پروین دولتآبادی بر قایق ابرها و گل بادام»، مجلهٔ علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال سوم، شمارهٔ دوم، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش. | *استادزاده، زهرا، «بررسی محتوایی اشعار کودکانهٔ پروین دولتآبادی بر قایق ابرها و گل بادام»، مجلهٔ علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال سوم، شمارهٔ دوم، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش. | ||
* امینی، کیمیا، «تجلی شاعرانهٔ باد، واکاوی اشعار پروین دولتآبادی با رویکرد به عناصر اربعه و تأثیر و ارتباط با آن بر تفکر و بیرونداد استعدادهای نهفتهٔ کودکان»، نقد کتاب کودک و نوجوان، پاییز ۱۳۹۵ش. | *امینی، کیمیا، «تجلی شاعرانهٔ باد، واکاوی اشعار پروین دولتآبادی با رویکرد به عناصر اربعه و تأثیر و ارتباط با آن بر تفکر و بیرونداد استعدادهای نهفتهٔ کودکان»، نقد کتاب کودک و نوجوان، پاییز ۱۳۹۵ش. | ||
* انصاری، نوشآفرین، «لالاییخوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۶۱۹۱، تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۳۹۵ش. | *انصاری، نوشآفرین، «لالاییخوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۶۱۹۱، تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۳۹۵ش. | ||
* «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۱ش. | *«پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۱ش. | ||
* «پروین دولتآبادی»، وبسایت کودک۲۴، تاریخ بازدید: ۱ بهمن ۱۴۰۱ش. | *«پروین دولتآبادی»، وبسایت کودک۲۴، تاریخ بازدید: ۱ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* «تحقیق دربارهٔ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۱ش. | *«تحقیق دربارهٔ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۱ش. | ||
* حقیقت (دولتآبادی)، سهیلا، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، دوماهنامهٔ بخارا، سال یازدهم، شمارهٔ ۵، مرداد و شهریور ۱۳۸۷ش. | *حقیقت (دولتآبادی)، سهیلا، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، دوماهنامهٔ بخارا، سال یازدهم، شمارهٔ ۵، مرداد و شهریور ۱۳۸۷ش. | ||
* «خیابان پروین دولتآبادی تهران»، وبسایت نشان، تاریخ بازدید: ۱ بهمن ۱۴۰۱ش. | *«خیابان پروین دولتآبادی تهران»، وبسایت نشان، تاریخ بازدید: ۱ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* «دربارهٔ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ش. | *«دربارهٔ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ش. | ||
* «دولتآبادی پروین»، دانشنامهٔ جهان اسلام، تاریخ بازدید: ۲۹ دی ۱۴۰۱ش. | *«دولتآبادی پروین»، دانشنامهٔ جهان اسلام، تاریخ بازدید: ۲۹ دی ۱۴۰۱ش. | ||
* «زندگینامهٔ پروین دولتآبادی»، وبسایت onlysc، تاریخ بازدید: ۲ بهمن ۱۴۰۱ش. | *«زندگینامهٔ پروین دولتآبادی»، وبسایت onlysc، تاریخ بازدید: ۲ بهمن ۱۴۰۱ش. | ||
* سلطانی، زهرا و توکلی، احترام سادات، «بررسی محتوا و درونمایهٔ اشعار پروین دولتآبادی»، اولین همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان، ۱۳۹۴ش. | *سلطانی، زهرا و توکلی، احترام سادات، «بررسی محتوا و درونمایهٔ اشعار پروین دولتآبادی»، اولین همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان، ۱۳۹۴ش. | ||
* «سوار بر قایق ابرها»، روزنامهٔ جامجم، شمارهٔ ۵۰۸۳، تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۳۹۷ش. | *«سوار بر قایق ابرها»، روزنامهٔ جامجم، شمارهٔ ۵۰۸۳، تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۳۹۷ش. | ||
* «شاعری در آغوش کودکان»، روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۷۰۳۷، تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۳۹۸ش. | *«شاعری در آغوش کودکان»، روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۷۰۳۷، تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۳۹۸ش. | ||
* عابدی، کامیار، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، نشریهٔ اندیشه و هنر، شمارهٔ ۱۷، ۱۳۸۸ش. | *عابدی، کامیار، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، نشریهٔ اندیشه و هنر، شمارهٔ ۱۷، ۱۳۸۸ش. | ||
* مصفا، سروش، «به یاد اسماعیل صارمی»، دوماهنامهٔ بخارا، سال یازدهم، شمارهٔ ۵، مرداد و شهریور ۱۳۸۷ش. | *مصفا، سروش، «به یاد اسماعیل صارمی»، دوماهنامهٔ بخارا، سال یازدهم، شمارهٔ ۵، مرداد و شهریور ۱۳۸۷ش. | ||
* میرحاج، ناهید، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، شمارهٔ ۲۸۰۳، تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۵ش. | *میرحاج، ناهید، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، شمارهٔ ۲۸۰۳، تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۵ش. | ||
{{ادبیات فارسی-افقی}} | {{ادبیات فارسی-افقی}} | ||
نسخهٔ ۱۳ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۹:۳۴
.jpg)
پروین دولتآبادی؛ شاعر و فعال در عرصهٔ کودک.
پروین دولتآبادی معروف به «مادر شعر کودکان» است. او در آغاز جوانی، زندگی خود را به کودکان پرورشگاه اختصاص داده و محبت و عاطفهٔ خود را نثار آنان کرد؛ دغدغهمندی او نسبت به کودکان، او را به سرایش شعر و لالایی برای آنها سوق داد و با اشعار خود توانست دنیای شعر کودکان را دگرگون سازد.
تولد و خانواده پروین دولت آبادی
پروین دولتآبادی ۲۱ بهمن ۱۳۰۳ش در خانوادهای با فرهنگِ غنی و آشنا به شعر، در اصفهان به دنیا آمد.[۱] مادر او فخرگیتی مدیر مدرسه و پدرش حسامالدین، رئیس ادارهٔ اوقاف اصفهان بود؛[۲] پدر و مادر پروین در فعالیتهای فرهنگی و اجتماعی مشارکت داشتند.[۳] او دو خواهر به نامهای مهینبانو و شیوا و سه برادر به نامهای مهدی، هوشنگ و بیژن داشت.[۴]
ازدواج پروین دولت آبادی
پروین در سال ۱۳۲۷ش با اسماعیل صارمی، ادیب و حافظشناس،[۵] ازدواج کرد[۶] اما؛ این ازدواج پایدار نماند.[۷]
زندگینامه پروین دولت آبادی
پروین در دورهٔ دبستان به همراه خانواده به تهران مهاجرت کرد و پس از دوران مدرسه، قصد داشت در رشتهٔ نقاشی و مجسمهسازی دانشکدهٔ هنرهای زیبا درس بخواند؛ اما دیدن پرورشگاهی که پدرش مسئول آن بود، زندگی وی را تغییر داد. او به کودکان علاقهمند شد و سرپرستی پرورشگاه را بر عهده گرفت.[۸]
در دههٔ ۱۳۲۰ش با آنکه پدر پروین شهردار تهران بود و پروین در رفاه کامل به سر میبرد، خانهٔ پدری را رها کرد و در پرورشگاه، کودکانِ بیمار را تیمار و برای آنها مادری میکرد.[۹]
او حین ارتباط با کودکان به این نکته رسید که استفاده از شعر و لالایی در تعامل با آنان میتواند تأثیر عمیقی داشته باشد؛ اما در صورتی که ارتباط مادر- فرزندی بهشکل طبیعی آن برقرار نشود، کودکان با مشکل حرفزدن مواجه شده یا قدرت سخنگویی را از دست میدهند. او برای حل این مسئله به سرودن، خواندن شعر و لالایی و در آغوش گرفتن کودکان پرداخت.[۱۰] پروین میدانست که برای هر نوع تحولی باید از کودکی شروع کرد و سعی داشت کودکان را متفکر و مسئولیتپذیر تربیت کند و در این زمینه موفق عمل کرد.[۱۱]
پس از آن برای ارتباط بیشتر با کودکان، بهعنوان معلم و مدیر وارد آموزش و پرورش شد.[۱۲] سپس با هدف انتشار کتاب برای کودکان، در نشریهٔ «پیک» به فعالیت پرداخت.[۱۳] درخشانترین دوران زندگی دولتآبادی را مربوط به این دوره دانستهاند. از آن دوران و شعرهایی که در این نشریه منتشر میکرد، بیش از پانصد شعر باقی مانده است.[۱۴]
ویژگیهای اخلاقی و سبک زندگی پروین دولت آبادی
دوستان پروین، او را دارای ویژگیهای ذیل دانستهاند:
- استعداد ادبی کمنظیر؛
- تواضع مثالزدنی؛[۱۵]
- آرام، باوقار و عاری از هرگونه خودنمایی؛
- تمایل به سادهپوشی؛
- توجه به نوع و نحوهٔ ارتباطهای خود با دیگران و عدم حضور در هر محفلی؛[۱۶]
- پرورش و آموزش انسانهای علاقهمند به رشد و تعالی؛
- راهنمایی و کمک در نگارش پایاننامههای بسیار؛
- دارای روحیهٔ سخاوتمندی و در دسترس قرار دادن کتابخانهٔ خود در اختیار عموم مردم.[۱۷]
سبک شعری
پروین دولتآبادی، ابتدا در سرودن انواع شعر فارسی به مهارت دست یافت[۱۸] و اشعاری آهنگین و دلنشین در قالبهای مثنوی، غزل و شعر نو سرود سپس سُرایش شعر کودک را که نیازمند روحیهٔ کودکانه و خالص است، آغاز کرد. او با عهدهدار شدن مسئولیت سرپرستی کودکان، توانست در میان این قشر نفوذ کرده و اثرگذار باشد. پروین در اشعار خود، خیال و تصاویر شعری ساده را بهجای نصیحت مستقیم کودکان برگزید.[۱۹]
درونمایهٔ اشعار کودکانهٔ پروین، توجه به جایگاه خانه و خانواده و نقش عاطفی مادر، معلم و مدرسه است و با استفاده از عواطف انسانی و امید، دنیای زیباتری برای کودکان به تصویر کشید.[۲۰] پروین در سایر اشعار خود، با جلوه دادن به طبیعت و عناصر اربعه، قدرت خلاقیت و تخیل خود را بهکار گرفت.[۲۱] همچنین توجه به دغدغههای فرهنگی و اجتماعی در محدودهٔ سنتها، از ویژگیهای شعری او محسوب میشود.[۲۲]
آثار پروین دولت آبادی
پروین دولتآبادی بیش از پنجاه کتاب برای کودکان منتشر کرده است، از جمله:
- شورآب؛
- گل را بشناس کودک من؛
- مرغ سرخ پاکوتاه؛
- بر قایق ابرها؛
- هلال نقرهسا؛
- باز میآید پرستو نغمهخوان؛
- گنجشک و وزغ؛
- در بلورین جامهٔ انگور؛
- گذری در ادبیات کودکان؛
- جمجمک برگ خزون.[۲۳]
برخی از این اشعار در کتابهای فارسی دورهٔ دبستان به چاپ رسیده است.[۲۴] از جمله آثار او برای بزرگسالان نیز میتوان به شهر سنگی، شعر نو و آتش و آب اشاره کرد.[۲۵]
درگذشت و بزرگداشت پروین دولت آبادی
پروین دولتآبادی در ۲۷ فروردین ۱۳۸۷ش بر اثر سکتهٔ قلبی در تهران درگذشت[۲۶] و در قطعهٔ هنرمندان بهشت زهرا به خاک سپرده شد.[۲۷] بهمنظور بزرگداشت وی، خیابانی در منطقه سه تهران، «پروین دولتآبادی» نام گرفته است.[۲۸]
پانویس
- ↑ «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک.
- ↑ «تحقیق دربارۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا.
- ↑ عابدی، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، 1388ش، ص15.
- ↑ «زندگینامۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت onlysc.
- ↑ مصفا، «به یاد اسماعیل صارمی»، 1387ش، ص555.
- ↑ «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.
- ↑ «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ «تحقیق دربارۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا.
- ↑ میرحاج، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، 1395ش، ص12.
- ↑ «شاعری در آغوش کودکان»، روزنامهٔ ایران، 1398ش، ص24.
- ↑ «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ انصاری، «لالایی خوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، 1395ش، ص24.
- ↑ حقیقت (دولتآبادی)، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، 1387ش، ص549.
- ↑ انصاری، «لالاییخوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، 1395ش، ص24.
- ↑ میرحاج، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، 1395ش، ص12.
- ↑ «دربارۀ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
- ↑ حقیقت (دولتآبادی)، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، 1387ش، ص549.
- ↑ «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.
- ↑ استادزاده، «بررسی محتوایی اشعار کودکانهٔ پروین دولتآبادی بر قایق ابرها و گل بادام»، 1391ش، ص3.
- ↑ سلطانی و توکلی، «بررسی محتوا و درونمایۀ اشعار پروین دولتآبادی»، 1394ش، علمنت.
- ↑ امینی، «تجلی شاعرانهٔ باد، واکاوی اشعار پروین دولتآبادی با رویکرد به عناصر اربعه و تأثیر و ارتباط با آن بر تفکر و بیرونداد استعدادهای نهفتهٔ کودکان»، 1395ش، ص76.
- ↑ عابدی، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، 1388ش، ص16.
- ↑ «سوار بر قایق ابرها»، روزنامهٔ جامجم، 1397ش، ص9.
- ↑ «دولتآبادی پروین»، دانشنامۀ جهان اسلام.
- ↑ «پروین دولتآبادی»، وبسایت کودک24.
- ↑ «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک.
- ↑ «زندگینامۀ پروین دولتآبادی»، وبسایت. onlysc.
- ↑ «خیابان پروین دولتآبادی تهران»، وبسایت نشان.
منابع
- استادزاده، زهرا، «بررسی محتوایی اشعار کودکانهٔ پروین دولتآبادی بر قایق ابرها و گل بادام»، مجلهٔ علمی پژوهشی مطالعات ادبیات کودک دانشگاه شیراز، سال سوم، شمارهٔ دوم، پاییز و زمستان ۱۳۹۱ش.
- امینی، کیمیا، «تجلی شاعرانهٔ باد، واکاوی اشعار پروین دولتآبادی با رویکرد به عناصر اربعه و تأثیر و ارتباط با آن بر تفکر و بیرونداد استعدادهای نهفتهٔ کودکان»، نقد کتاب کودک و نوجوان، پاییز ۱۳۹۵ش.
- انصاری، نوشآفرین، «لالاییخوان کودکان دیروز»، روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۶۱۹۱، تاریخ انتشار: ۲۹ فروردین ۱۳۹۵ش.
- «پروین دولتآبادی»، وبسایت کتابک، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۱ش.
- «پروین دولتآبادی»، وبسایت کودک۲۴، تاریخ بازدید: ۱ بهمن ۱۴۰۱ش.
- «تحقیق دربارهٔ پروین دولتآبادی»، وبسایت ماگرتا، تاریخ بازدید: ۳۰ دی ۱۴۰۱ش.
- حقیقت (دولتآبادی)، سهیلا، «مادر زمین (در سوگ پروین دولتآبادی)»، دوماهنامهٔ بخارا، سال یازدهم، شمارهٔ ۵، مرداد و شهریور ۱۳۸۷ش.
- «خیابان پروین دولتآبادی تهران»، وبسایت نشان، تاریخ بازدید: ۱ بهمن ۱۴۰۱ش.
- «دربارهٔ پروین دولتآبادی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ فروردین ۱۳۹۹ش.
- «دولتآبادی پروین»، دانشنامهٔ جهان اسلام، تاریخ بازدید: ۲۹ دی ۱۴۰۱ش.
- «زندگینامهٔ پروین دولتآبادی»، وبسایت onlysc، تاریخ بازدید: ۲ بهمن ۱۴۰۱ش.
- سلطانی، زهرا و توکلی، احترام سادات، «بررسی محتوا و درونمایهٔ اشعار پروین دولتآبادی»، اولین همایش ملی ادبیات کودک و نوجوان، ۱۳۹۴ش.
- «سوار بر قایق ابرها»، روزنامهٔ جامجم، شمارهٔ ۵۰۸۳، تاریخ انتشار: ۲۷ فروردین ۱۳۹۷ش.
- «شاعری در آغوش کودکان»، روزنامهٔ ایران، شمارهٔ ۷۰۳۷، تاریخ انتشار: ۲۸ فروردین ۱۳۹۸ش.
- عابدی، کامیار، «به یاد پروین دولتآبادی (شاعر انساندوست)»، نشریهٔ اندیشه و هنر، شمارهٔ ۱۷، ۱۳۸۸ش.
- مصفا، سروش، «به یاد اسماعیل صارمی»، دوماهنامهٔ بخارا، سال یازدهم، شمارهٔ ۵، مرداد و شهریور ۱۳۸۷ش.
- میرحاج، ناهید، «نقطهٔ وصل تا نقطهٔ فصل»، روزنامهٔ شرق، شمارهٔ ۲۸۰۳، تاریخ انتشار: ۲۶ بهمن ۱۳۹۵ش.
