پیشنویس:تخت جمشید: تفاوت میان نسخهها
imported>محمد میرزایی بدون خلاصۀ ویرایش |
imported>محمد میرزایی |
||
| خط ۹: | خط ۹: | ||
تخت جمشید تاثیر زیادی بر هنر بعد از خود بر جای گذاشته و هنرمندان زیادی در ایران و کشورهای دیگر از آن الهام گرفتهاند. تاثیر هنر تخت جمشید بر اصطخر و نقش رستم کاملا مشهود است. معماران و هنرمندان دوره ساسانی نیز از تزیینات و ویژگیهای هنری و معماری تخت جمشید الگوبرداری کردهاند، مانند درگاههای فیروزآباد، پلکان کنگاور، نقش هدیهپردازان و نجبا در سنگتراشی شاپور یکم در بیشاپور، سرستونهای سنگی کاخی در بیشاپور و شیار ستونهای گچی شیز (تخت سلیمان آذربایجان). الگوگیری از تخت جمشید در تزیینات و طرحهای آکروپل آتن هم مشخص است. تأثیر ستونها و تزیینات تخت جمشید بر هنر هند و بلخ در دوره یونانگرایی (هِلِنیسم) قابل ردیابی است، حتی ستون سَرْنات مظهر مردم و دولت هند، تقلیدی از ستونهای تخت جمشید است.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/7466 شاپور شهبازی، «تخت جمشید»، دانشنامه جهان اسلام].</ref> | تخت جمشید تاثیر زیادی بر هنر بعد از خود بر جای گذاشته و هنرمندان زیادی در ایران و کشورهای دیگر از آن الهام گرفتهاند. تاثیر هنر تخت جمشید بر اصطخر و نقش رستم کاملا مشهود است. معماران و هنرمندان دوره ساسانی نیز از تزیینات و ویژگیهای هنری و معماری تخت جمشید الگوبرداری کردهاند، مانند درگاههای فیروزآباد، پلکان کنگاور، نقش هدیهپردازان و نجبا در سنگتراشی شاپور یکم در بیشاپور، سرستونهای سنگی کاخی در بیشاپور و شیار ستونهای گچی شیز (تخت سلیمان آذربایجان). الگوگیری از تخت جمشید در تزیینات و طرحهای آکروپل آتن هم مشخص است. تأثیر ستونها و تزیینات تخت جمشید بر هنر هند و بلخ در دوره یونانگرایی (هِلِنیسم) قابل ردیابی است، حتی ستون سَرْنات مظهر مردم و دولت هند، تقلیدی از ستونهای تخت جمشید است.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/7466 شاپور شهبازی، «تخت جمشید»، دانشنامه جهان اسلام].</ref> | ||
==فرهنگ ایرانی== | ==فرهنگ ایرانی== | ||
با بررسی سنگنگارههای تختجمشید میتوان به ابعادی از فرهنگ ایرانیان در آن زمان پیبرد؛ در این سنگنگارهها هیچکس در حالت خضوع یا سرافکنده دیده نمیشود و نمایندگان کشورهای دیگر به عنوان عضو جامعه بزرگ جهانی در مراسمات دربار شرکت میکردند نه به عنوان شکست خوردگان یا برده. در این مراسمات همه ملل از مادها تا هندیها، تونسیها، آفریقاییها و یونانیان همه به صورت شخصیت مستقل نقش شدهاند.<ref>https://rch.ac.ir/article/Details/7466</ref> نمایندگان کشورها و اقوام، دستهایشان را به نشانه دوستی به طرف همدیگر دراز کردهاند. درجهبندی نمایندگان کشورها نیز بر پایه فرهنگ یا دوری و نزدیکی آنها صورت گرفته است؛ مانند مادها، ایلامیها، خوزیها، بابلیها، آشوریان.<ref>پورعبدالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، ۱۳۸۶ش، ص53. </ref> راهنمای مهمانان، اشخاصی از پارس، ماد یا ایلامی بودند که دست در دست نمایندگان کشورهای مختلف آنها را به جایگاه خود هدایت میکردند. نمایندگان کشورها نیز آزادانه از لباس، فرهنگ و زبان خود استفاده میکردند. در این سنگنگارهها هیچ تلاشی برای برتر نشان دادن یا تفاخر پارسیها نسبت به اقوام و ملیتهای دیگر مشاهده نمیشود حتی در صف نمایندگان و در کل تخت جمشید هیچکس سوار بر اسب نیست.<ref>پورعبدالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، ۱۳۸۶ش، ص54. </ref> در این قصر پلهها کوتاهتر از معمول ساختهشدهاند تا راحتی و ابهت میهمانان هنگام بالا رفتن حفظ شود.<ref>شاهپور شهبازی، راهنمای مستند تخت جمشید، ۱۳84ش، ص ۲۸.</ref> | با بررسی سنگنگارههای تختجمشید میتوان به ابعادی از فرهنگ ایرانیان در آن زمان پیبرد؛ در این سنگنگارهها هیچکس در حالت خضوع یا سرافکنده دیده نمیشود و نمایندگان کشورهای دیگر به عنوان عضو جامعه بزرگ جهانی در مراسمات دربار شرکت میکردند نه به عنوان شکست خوردگان یا برده. در این مراسمات همه ملل از مادها تا هندیها، تونسیها، آفریقاییها و یونانیان همه به صورت شخصیت مستقل نقش شدهاند.<ref>https://rch.ac.ir/article/Details/7466</ref> نمایندگان کشورها و اقوام، دستهایشان را به نشانه دوستی به طرف همدیگر دراز کردهاند. درجهبندی نمایندگان کشورها نیز بر پایه فرهنگ یا دوری و نزدیکی آنها صورت گرفته است؛ مانند مادها، ایلامیها، خوزیها، بابلیها، آشوریان.<ref>پورعبدالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، ۱۳۸۶ش، ص53. </ref> راهنمای مهمانان، اشخاصی از پارس، ماد یا ایلامی بودند که دست در دست نمایندگان کشورهای مختلف آنها را به جایگاه خود هدایت میکردند. نمایندگان کشورها نیز آزادانه از لباس، فرهنگ و زبان خود استفاده میکردند. در این سنگنگارهها هیچ تلاشی برای برتر نشان دادن یا تفاخر پارسیها نسبت به اقوام و ملیتهای دیگر مشاهده نمیشود حتی در صف نمایندگان و در کل تخت جمشید هیچکس سوار بر اسب نیست.<ref>پورعبدالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، ۱۳۸۶ش، ص54. </ref> در این قصر پلهها کوتاهتر از معمول ساختهشدهاند تا راحتی و ابهت میهمانان هنگام بالا رفتن حفظ شود.<ref>شاهپور شهبازی، راهنمای مستند تخت جمشید، ۱۳84ش، ص ۲۸.</ref> | ||
این نقوش برای شناخت مناسبات فرمانروایان و زیردستان در ایران باستان و نیز اندیشهورزی ایرانی بسیار مهم است؛ زیرا در این نقشها به جای تصویر کشتار زیردستان و شکنجه اسیران و سوزاندن در و دیوار شهرها که در هنرهای مصر و بینالنهرین وجود داشت تصویر شادی و مهمانی و مناسبات دوستانه و وفاداری دوجانبه بازنمایی شده است.<ref>والرز، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ص 22-23 و 68.</ref> | این نقوش برای شناخت مناسبات فرمانروایان و زیردستان در ایران باستان و نیز اندیشهورزی ایرانی بسیار مهم است؛ زیرا در این نقشها به جای تصویر کشتار زیردستان و شکنجه اسیران و سوزاندن در و دیوار شهرها که در هنرهای مصر و بینالنهرین وجود داشت تصویر شادی و مهمانی و مناسبات دوستانه و وفاداری دوجانبه بازنمایی شده است.<ref>والرز، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ص 22-23 و 68.</ref> | ||
در تخت جمشید کاخی به نام کاخ شورا وجود داشت. وجود این کاخ نشان میدهد که پادشاهان هخامنشی در امور مملکتی با بزرگان به بحث و مشورت میپرداختند. در این کاخ دو سرستون انسان وجود داشته که سمبل تفکر است.<ref>والرز، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ص 22-23 و 68.</ref> | در تخت جمشید کاخی به نام کاخ شورا وجود داشت. وجود این کاخ نشان میدهد که پادشاهان هخامنشی در امور مملکتی با بزرگان به بحث و مشورت میپرداختند. در این کاخ دو سرستون انسان وجود داشته که سمبل تفکر است.<ref>والرز، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ص 22-23 و 68.</ref> | ||
از کتیبههای گلی که در حفاریهای انجام شده در محل تخت جمشید به دست آمدهاند نکات مهمی کشف شد. این کتیبهها حاوی دفاتر حسابداری امپراتوری هخامنشی است. با بررسی این دفاتر روشن شد که همه کارگران و مهندسان در ساخت تخت جمشید حقوق دریافت میکردند. زنان دارای حقوق کامل بوده و حتی مرخصی بارداری داشتند. همچنین کسانی بودند که برای مراقبت کودکان، حقوق دریافت میکردند.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/photo/47300/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3 ملاحسینی، «آشنایی با آثار باستانی تخت جمشید»، وبسایت روزنامه همشهری.]</ref> | |||
از کتیبههای گلی که در حفاریهای انجام شده در محل تخت جمشید به دست آمدهاند نکات مهمی کشف شد. این کتیبهها حاوی دفاتر حسابداری امپراتوری هخامنشی است. با بررسی این دفاتر روشن شد که همه کارگران و مهندسان در ساخت تخت جمشید حقوق دریافت میکردند. زنان دارای حقوق کامل بوده و حتی مرخصی بارداری داشتند. همچنین کسانی بودند که برای مراقبت کودکان، حقوق دریافت میکردند.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/photo/47300/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%AE%D8%AA-%D8%AC%D9%85%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3 ملاحسینی، «آشنایی با آثار باستانی تخت جمشید»، وبسایت روزنامه همشهری.]</ref> | |||
==علم ایرانی == | ==علم ایرانی == | ||
در ساخت تخت جمشید از علم و تکنولوژی پیشرفتهای استفاده شده است؛ از جمله آن، استحکام سازههای کاخها در برابر زمین لرزه است. در ساخت این سازهها، قطعات مختلف روی هم سوار شدهاند. راز پایداری آنها مقابل زمین لرزه در محل اتصال این قطعهها است. قطعهها به وسیله سرب مذاب به هم متصل شدهاند. این سرب علاوه بر محکم کردن اتصال دو قطعه ستون، نقش مهمی برای مقاومت سازه در مقابل زمین لرزه داشتهاست. یکی دیگر از موارد استفاده از علم و تکنولوژی در تخت جمشید، محاسبه نسبت طلایی بین ارتفاع سر درها به عرض آنها و همینطور نسبت ارتفاع ستونها به فاصله بین دو ستون است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد.<ref>محمدپناه، کهندیار، ج1، ۱۳۹۰ش، ص۷۰ .</ref> | در ساخت تخت جمشید از علم و تکنولوژی پیشرفتهای استفاده شده است؛ از جمله آن، استحکام سازههای کاخها در برابر زمین لرزه است. در ساخت این سازهها، قطعات مختلف روی هم سوار شدهاند. راز پایداری آنها مقابل زمین لرزه در محل اتصال این قطعهها است. قطعهها به وسیله سرب مذاب به هم متصل شدهاند. این سرب علاوه بر محکم کردن اتصال دو قطعه ستون، نقش مهمی برای مقاومت سازه در مقابل زمین لرزه داشتهاست. یکی دیگر از موارد استفاده از علم و تکنولوژی در تخت جمشید، محاسبه نسبت طلایی بین ارتفاع سر درها به عرض آنها و همینطور نسبت ارتفاع ستونها به فاصله بین دو ستون است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد.<ref>محمدپناه، کهندیار، ج1، ۱۳۹۰ش، ص۷۰ .</ref> | ||
نسخهٔ ۲۲ خرداد ۱۴۰۱، ساعت ۱۳:۳۳
تخت جمشید، پایتخت امپراتوری هخامنشیان در ایران باستان.
تخت جمشید، پایتخت امپراتوری هخامنشیان بوده که داریوش اول آن را بنا نهاد و بهوسیله جانشینان او تکمیل شد.[۱] این شهر در حاشیه شرقی دشت پهناور مرودشت فارس و دامنۀ غربی کوه رحمت واقع شده و فاصلهاش تا شهر شیراز 56 کیلومتر است.[۲] این اثر باستانی، قبل از اسلام به نامهای پارسه، پرسپولیس، هزارستون، صدستون، چهلمنار خوانده شده و در دوره اسلامی به تخت جمشید مشهور گردیده و از احترام برخوردار بوده است.[۳] تخت جمشید، شامل کاخها و ارگ سلطنتی است و طبق برخی تخمینها شامل ۳۹ قرارگاه مسکونی بوده و ۴۳٬۶۰۰ نفر جمعیت داشته است.[۴] وسعت کامل کاخهای این مجموعه ۱۲۵ هزار متر مربع است.
مکان ساخت
قسمت شرقی تخت جشمید روی کوه رحمت و سه طرف دیگر در درون دشت مرودشت قرار گرفته است. بخش اعظم این شهر باستانی روی صفّه یا سکوی سنگی با ارتفاع ۸ تا ۱۸ متر بالاتر از سطح دشت مرودشت، واقع شده است. ابعاد تخت جمشید به این صورت است؛ جبهه غربی ۴۵۵ متر، جبهه شمالی ۳۰۰ متر، جبهه شرقی ۴۳۰ متر و جبهه جنوبی۳۹۰ متر. در این مکان هیچ بنایی از قبل وجود نداشته است؛ این مطلب از کتیبه داریوش که روی دیوار جبهه جنوبی تخت جمشید، نصب شده، استفاده میشود.[۵]
معماری ایرانی
در ساخت این بنا معماران، هنرمندان، استادکاران و کارگران بسیاری مشارکت داشتهاند.[۶] از ویژگیهای معماری تخت جمشید، استفاده از ستونهای چوبی است. معماران از سروهای لبنان یا ساجهای هند برای این کار استفاده کرده و در پایین و بالای آنها، سنگ قرار میدادند.[۷] یکی دیگر از ویژگیهای منحصربهفرد سنگتراشی و معماری هخامنشیان، تخته سنگهای تراشیده و حکاکی شدهای است که در دیواره پلهها قرار دارند. این پلهها گذرهایی هستند که به سمت تالارها و کاخهای جشن و مراسم منتهی میشوند.[۸]
تخت جمشید تاثیر زیادی بر هنر بعد از خود بر جای گذاشته و هنرمندان زیادی در ایران و کشورهای دیگر از آن الهام گرفتهاند. تاثیر هنر تخت جمشید بر اصطخر و نقش رستم کاملا مشهود است. معماران و هنرمندان دوره ساسانی نیز از تزیینات و ویژگیهای هنری و معماری تخت جمشید الگوبرداری کردهاند، مانند درگاههای فیروزآباد، پلکان کنگاور، نقش هدیهپردازان و نجبا در سنگتراشی شاپور یکم در بیشاپور، سرستونهای سنگی کاخی در بیشاپور و شیار ستونهای گچی شیز (تخت سلیمان آذربایجان). الگوگیری از تخت جمشید در تزیینات و طرحهای آکروپل آتن هم مشخص است. تأثیر ستونها و تزیینات تخت جمشید بر هنر هند و بلخ در دوره یونانگرایی (هِلِنیسم) قابل ردیابی است، حتی ستون سَرْنات مظهر مردم و دولت هند، تقلیدی از ستونهای تخت جمشید است.[۹]
فرهنگ ایرانی
با بررسی سنگنگارههای تختجمشید میتوان به ابعادی از فرهنگ ایرانیان در آن زمان پیبرد؛ در این سنگنگارهها هیچکس در حالت خضوع یا سرافکنده دیده نمیشود و نمایندگان کشورهای دیگر به عنوان عضو جامعه بزرگ جهانی در مراسمات دربار شرکت میکردند نه به عنوان شکست خوردگان یا برده. در این مراسمات همه ملل از مادها تا هندیها، تونسیها، آفریقاییها و یونانیان همه به صورت شخصیت مستقل نقش شدهاند.[۱۰] نمایندگان کشورها و اقوام، دستهایشان را به نشانه دوستی به طرف همدیگر دراز کردهاند. درجهبندی نمایندگان کشورها نیز بر پایه فرهنگ یا دوری و نزدیکی آنها صورت گرفته است؛ مانند مادها، ایلامیها، خوزیها، بابلیها، آشوریان.[۱۱] راهنمای مهمانان، اشخاصی از پارس، ماد یا ایلامی بودند که دست در دست نمایندگان کشورهای مختلف آنها را به جایگاه خود هدایت میکردند. نمایندگان کشورها نیز آزادانه از لباس، فرهنگ و زبان خود استفاده میکردند. در این سنگنگارهها هیچ تلاشی برای برتر نشان دادن یا تفاخر پارسیها نسبت به اقوام و ملیتهای دیگر مشاهده نمیشود حتی در صف نمایندگان و در کل تخت جمشید هیچکس سوار بر اسب نیست.[۱۲] در این قصر پلهها کوتاهتر از معمول ساختهشدهاند تا راحتی و ابهت میهمانان هنگام بالا رفتن حفظ شود.[۱۳]
این نقوش برای شناخت مناسبات فرمانروایان و زیردستان در ایران باستان و نیز اندیشهورزی ایرانی بسیار مهم است؛ زیرا در این نقشها به جای تصویر کشتار زیردستان و شکنجه اسیران و سوزاندن در و دیوار شهرها که در هنرهای مصر و بینالنهرین وجود داشت تصویر شادی و مهمانی و مناسبات دوستانه و وفاداری دوجانبه بازنمایی شده است.[۱۴] در تخت جمشید کاخی به نام کاخ شورا وجود داشت. وجود این کاخ نشان میدهد که پادشاهان هخامنشی در امور مملکتی با بزرگان به بحث و مشورت میپرداختند. در این کاخ دو سرستون انسان وجود داشته که سمبل تفکر است.[۱۵]
از کتیبههای گلی که در حفاریهای انجام شده در محل تخت جمشید به دست آمدهاند نکات مهمی کشف شد. این کتیبهها حاوی دفاتر حسابداری امپراتوری هخامنشی است. با بررسی این دفاتر روشن شد که همه کارگران و مهندسان در ساخت تخت جمشید حقوق دریافت میکردند. زنان دارای حقوق کامل بوده و حتی مرخصی بارداری داشتند. همچنین کسانی بودند که برای مراقبت کودکان، حقوق دریافت میکردند.[۱۶]
علم ایرانی
در ساخت تخت جمشید از علم و تکنولوژی پیشرفتهای استفاده شده است؛ از جمله آن، استحکام سازههای کاخها در برابر زمین لرزه است. در ساخت این سازهها، قطعات مختلف روی هم سوار شدهاند. راز پایداری آنها مقابل زمین لرزه در محل اتصال این قطعهها است. قطعهها به وسیله سرب مذاب به هم متصل شدهاند. این سرب علاوه بر محکم کردن اتصال دو قطعه ستون، نقش مهمی برای مقاومت سازه در مقابل زمین لرزه داشتهاست. یکی دیگر از موارد استفاده از علم و تکنولوژی در تخت جمشید، محاسبه نسبت طلایی بین ارتفاع سر درها به عرض آنها و همینطور نسبت ارتفاع ستونها به فاصله بین دو ستون است. نسبت طلایی نسبت مهمی در هندسه است که در طبیعت وجود دارد.[۱۷]
دین ایرانی
با بررسی کتیبههای تخت جمشید روشن شد که مردم ایران در آن زمان به خداوند اعتقاد داشته و اراده او را در همه امور جاری میدانستند. بهعنوان نمونه در یکی از کتیبههایی که در جبهه جنوبی نصب شدهاند، داریوش بعد از ستایش خدا دعا میکند که اهورامزدا کشور پارس را از دشمن، قحطی و دیوِ دروغ نگه دارد. در کتیبه دیگری داریوش از جانشینان خود میخواهد از قوم پارس نگهبانی کنند تا اهورا، برکتِ جاودانی بر این مردم ارزانی کند.[۱۸]
ویرانی
تاریخدانان معتقدند که اسکندر مقدونی سردار یونانی در ۳۳۰ پیش از میلاد، به ایران حمله کرده و تخت جمشید را به آتش کشیده است. احتمال میرود در این حمله بخش عظیمی از کتابها، فرهنگ و هنر ایرانی نابود شده باشد. باستانشناسان نیز با بررسی ویرانههای آن تایید کردهاند که نشانههای آتش و هجوم در آن وجود دارد.[۱۹]
وضعیت کنونی
به دلیل خشکسالیهای متعدد و استفاده نادرست از منابع آب زیرزمینی، در اطراف مجموعه تخت جمشید و نقش رستم، زمین فرونشسته است که در آینده میتواند برای این مجموعه خطرساز باشد.[۲۰]
پانویس
- ↑ رضاییان و کابلی خوانساری، هفت رخ فرخ ایران، 1386ش، ص68-71؛ شاهپور شهبازی، راهنمای مستند تخت جمشید، ۱۳84ش، ص۲۸.
- ↑ موسوی، «تخت جمشید»، دائره المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ رضاییان و کابلی خوانساری، هفت رخ فرخ ایران، 1386ش، ص68-71؛ شاهپور شهبازی، راهنمای مستند تخت جمشید، ۱۳84ش، ص۲۸.
- ↑ ۲۱.1986, p Sumner, "Achaemenid Settlement in the Persepolis Plain",
- ↑ شاهپور شهبازی، راهنمای مستند تخت جمشید، ۱۳84ش، ص. ۳۳.
- ↑ محمدپناه، کهندیار، ج1، ۱۳۹۰ش، ص۷۰.
- ↑ Sharp, "Persepolis". Britannica Online Encyclopedia.
- ↑ اشمیت، پرسپولیس، ص۲۱۲.
- ↑ شاپور شهبازی، «تخت جمشید»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ https://rch.ac.ir/article/Details/7466
- ↑ پورعبدالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، ۱۳۸۶ش، ص53.
- ↑ پورعبدالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، ۱۳۸۶ش، ص54.
- ↑ شاهپور شهبازی، راهنمای مستند تخت جمشید، ۱۳84ش، ص ۲۸.
- ↑ والرز، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ص 22-23 و 68.
- ↑ والرز، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ص 22-23 و 68.
- ↑ ملاحسینی، «آشنایی با آثار باستانی تخت جمشید»، وبسایت روزنامه همشهری.
- ↑ محمدپناه، کهندیار، ج1، ۱۳۹۰ش، ص۷۰ .
- ↑ شاپور شهبازی، «تخت جمشید»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ شاپور شهبازی، «تخت جمشید»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ «آژیر خطر برای تخت جمشید»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا».
منابع
- اشمیت، اریش.ف، پرسپولیس، ترجمه عبدالله فریار، تهران، علمی و فرهنگی، چاپ دوم، 1400ش.
- پورعبدالله، حبیبالله، تخت جمشید از نگاهی دیگر، تهران، کلهر، چاپ هفتم، ۱۳۸۶ش.
- رضاییان، فرزین و کابلی خوانساری، یدالله، هفت رخ فرخ ایران، تهران، طلوع ابتکارات تصویری، 1386ش.
- شاپور شهبازی، علیرضا، «تخت جمشید»، وبسایت دانشنامه جهان اسلام، تاریخ درج مطلب: 1393ش.
- شاهپور شهبازی، علیرضا، راهنمای مستند تخت جمشید، تهران، سفیران، چاپ اول، 1384ش.
- محمدپناه، بهنام، کهندیار، تهران، سبزان، ۱۳۹۰ش.
- ملاحسینی، محمد، «آشنایی با آثار باستانی تخت جمشید»، روزنامه همشهری، تاریخ درج مطلب: ۱۱ فروردین ۱۳۸۷.
- موسوی، علی، «تخت جمشید»، در وبسایت دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 4 آبان 1398ش.
- والرز، گرلد، نقوش اقوام شاهنشاهی هخامنشی بنا بر حجاریهای تخت جمشید، ترجمه علیرضا شاپور شهبازی و دورا اسمودا خوبنظر، تهران، پازینه، چاپ اول، 1388.
- «آژیر خطر برای تخت جمشید»، خبرگزاری دانشجویان ایران «ایسنا»، تاریخ درج مطلب: 18 فروردین 1401.
- Sharp, R. Norman, "Persepolis", Britannica Online Encyclopedia.
- Sumner ,"Achaemenid Settlement in the Persepolis Plain", American Journal of Archaeology, Vol. 90, No. 1, Jan., 1986.