پرش به محتوا

پیش‌نویس:ارومیه: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
حذف رده‌ها
imported>شاهرودی
ابرابزار
خط ۱: خط ۱:
[[پرونده:ارومیه.jpg|300px|thumb|left|]]
[[پرونده:ارومیه.jpg|300px|thumb|left|]]
'''<big>ارومیه</big>؛''' مرکز استان آذربایجان‌غربی واقع در شمال غرب ایران.
'''{{درشت|ارومیه}}؛''' مرکز استان آذربایجان‌غربی واقع در شمال غرب ایران.


یکی از شهرهای بزرگ در شمال غربی ایران و منطقه آذربایجان، ارومیه است. جمعیت آن طبق سرشماری سال 1395ش 736،224 نفر بود که با توجه به آمار سایر شهرها، دهمین شهر پرجمعیت ایران است. ارومیه در غرب دریاچه ارومیه و در دامنه کوه سیر و در میان دشت ارومیه واقع شده است. حدود نود درصد جمعیت این شهر را آذری‌ها و ده درصد را اقوام کورد و اقلیتی مسیحی تشکیل می‌دهند.  
یکی از شهرهای بزرگ در شمال غربی ایران و منطقه آذربایجان، ارومیه است. جمعیت آن طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ش ۷۳۶٬۲۲۴ نفر بود که با توجه به آمار سایر شهرها، دهمین شهر پرجمعیت ایران است. ارومیه در غرب دریاچه ارومیه و در دامنه کوه سیر و در میان دشت ارومیه واقع شده است. حدود نود درصد جمعیت این شهر را آذری‌ها و ده درصد را اقوام کورد و اقلیتی مسیحی تشکیل می‌دهند.
[[دریاچه ارومیه]] واقع در 21 کیلومتری ارومیه، از مکان‌های طبیعی ایران است بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه و بزرگ‌‌ترین دریاچه ایران است.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/7264-urmia-lake/ شجاعی، «دریاچه ارومیه»، و‌ب‌سایت کجارو.]</ref>
[[دریاچه ارومیه]] واقع در ۲۱ کیلومتری ارومیه، از مکان‌های طبیعی ایران است بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه و بزرگ‌ترین دریاچه ایران است.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/7264-urmia-lake/ شجاعی، «دریاچه ارومیه»، وب‌سایت کجارو.]</ref>


==پیشینه نام==
== پیشینه نام ==
نام قدیمی شهر ارومیه و دریاچه آن، چیچست و چیچستا است. سریانیان به آن اورمیا و ارمنی‌ها، «اورمی، ارومیه» و عرب‌ها آن را «ارمیّه» و ایرانی‌ها «ارومی، ارومیّه» نامیده‌اند.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 کاویان‌پور، «تاریخ ارومیه»، 1378ش، ص11.]</ref> ارومیه به معنای شهر آب است و مدتی در دوره پهلوی رضائیه نامیده می‌شد.  
نام قدیمی شهر ارومیه و دریاچه آن، چیچست و چیچستا است. سریانیان به آن اورمیا و ارمنی‌ها، «اورمی، ارومیه» و عرب‌ها آن را «ارمیّه» و ایرانی‌ها «ارومی، ارومیّه» نامیده‌اند.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/تاریخ-اورمیهتاریخ-ارومیه کاویان‌پور، «تاریخ ارومیه»، 1378ش، ص11.]</ref> ارومیه به معنای شهر آب است و مدتی در دوره پهلوی رضائیه نامیده می‌شد.
==تاریخچه==
به اعتقاد بعضی از مورخان، ارومیه محل تولد [[زرتشت]] و از مکان‌های مقدس زرتشتیان بوده است. مدفون بودن چند زرتشتی که منتسب به زمان تولد حضرت عیسی هستند، نشان‌دهنده این است که این شهر یکی از بزرگ‌ترین مراکز اجتماعی و مذهبی زمان‌های دور بوده و امپراطوران روم برای رفتن به آتشکده زرتشتیان و نیز تخت سلیمان بارها از آن عبور کرده‌اند. آثار باستانی کشف شده در این منطقه، نشان از رونق ارومیه در زمان مادها دارد و قدمت برخی از قبرهای این منطقه به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح، بازمی‌گردد.<ref>[https://www.urmia-ag.ir/fa/wagov/Tarikh «تاریخچه ارومیه»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی.]</ref>  کاسه زرناب کشف شده در حسنلوی ارومیه از آثار هنری مربوط به قرن هشتم پیش از میلاد است که گویای شکوفایی هنرِ طلاسازی در دوره مادها است.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص54.]</ref>


==اقلیم و موقعیت جغرافیایی==
== تاریخچه ==
به اعتقاد بعضی از مورخان، ارومیه محل تولد [[زرتشت]] و از مکان‌های مقدس زرتشتیان بوده است. مدفون بودن چند زرتشتی که منتسب به زمان تولد حضرت عیسی هستند، نشان‌دهنده این است که این شهر یکی از بزرگ‌ترین مراکز اجتماعی و مذهبی زمان‌های دور بوده و امپراطوران روم برای رفتن به آتشکده زرتشتیان و نیز تخت سلیمان بارها از آن عبور کرده‌اند. آثار باستانی کشف شده در این منطقه، نشان از رونق ارومیه در زمان مادها دارد و قدمت برخی از قبرهای این منطقه به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح، بازمی‌گردد.<ref>[https://www.urmia-ag.ir/fa/wagov/Tarikh «تاریخچه ارومیه»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی.]</ref> کاسه زرناب کشف شده در حسنلوی ارومیه از آثار هنری مربوط به قرن هشتم پیش از میلاد است که گویای شکوفایی هنرِ طلاسازی در دوره مادها است.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/تاریخ-اورمیهتاریخ-ارومیه کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص54.]</ref>
 
== اقلیم و موقعیت جغرافیایی ==
[[پرونده:دریاچه-ارومیه.jpg|300px|thumb|left|تصویری از دریاچه ارومیه]]
[[پرونده:دریاچه-ارومیه.jpg|300px|thumb|left|تصویری از دریاچه ارومیه]]
منطقه ارومیه در شمال غرب ایران و نزدیک مرز ترکیه، 5899 کیلومتر مربع مساحت دارد. مساحت خود شهر، 42.7 کیلومتر مربع است و در جلگه‌ای به طول هفتاد کیلومتر و به عرض سی کیلومتر در غرب [[دریاچه ارومیه]] واقع شده است.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص9.]</ref> ارتفاع ارومیه از سطح دریا 1332 متر است. آب‌وهوای این شهر به علت وجود دریاچه ارومیه معتدل و نسبتا مرطوب بوده و زمستانی سرد و طولانی دارد. در اطراف این شهر باغ‌های [[انگور]]، [[سیب]] و کشتزارها قرار دارد.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D9%88%D8%B1%D9%85%DB%8C%D9%87%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص10.]</ref>
منطقه ارومیه در شمال غرب ایران و نزدیک مرز ترکیه، ۵۸۹۹ کیلومتر مربع مساحت دارد. مساحت خود شهر، ۴۲٫۷ کیلومتر مربع است و در جلگه‌ای به طول هفتاد کیلومتر و به عرض سی کیلومتر در غرب [[دریاچه ارومیه]] واقع شده است.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/تاریخ-اورمیهتاریخ-ارومیه کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص9.]</ref> ارتفاع ارومیه از سطح دریا ۱۳۳۲ متر است. آب‌وهوای این شهر به علت وجود دریاچه ارومیه معتدل و نسبتاً مرطوب بوده و زمستانی سرد و طولانی دارد. در اطراف این شهر باغ‌های [[انگور]]، [[سیب]] و کشتزارها قرار دارد.<ref>[https://ketabnak.com/book/55686/تاریخ-اورمیهتاریخ-ارومیه کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص10.]</ref>
 
==زبان، قومیت و مذهب==
ارومیه یک شهر چند قومیتی با زبان و ادیان و مذاهب مختلف است. ترک‌های ارومیه به زبان ترکی آذربایجانی، کوردها به لهجه کرمانجی زبان کوردی، آشوری‌ها به زبان آشوری و ارمنی‌ها به زبان ارمنی صحبت می‌کنند. بیشتر ترک‌های آن مذهب شیعه دارند، مذهب بیشتر کوردها سنی است و نیز تعدادی از اقلیت‌های آشوری و ارمنی در آن زندگی می‌کنند.<ref>[https://www.upc.co.ir/%d8%b4%d9%87%d8%b1-%d8%a7%d8%b1%d9%88%d9%85%db%8c%d9%87/ «شهر ارومیه»، وب‌سایت شرکت پتروشیمی ارومیه.]</ref>


==تقسیمات شهری==
== زبان، قومیت و مذهب ==
شهرستان ارومیه طبق آخرین تقسیمات کشوری دارای پنج شهر، پنج بخش و بیست دهستان است.<ref>[https://www.urmia-ag.ir/fa/wagov/Map «نقشه و تقسیمات کشوری»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی.]</ref>  شهر ارومیه دارای پنج منطقه شهری است.<ref>[https://urmia.ir/#4464- «مناطق»، وب‌سایت شهرداری ارومیه.]</ref>
ارومیه یک شهر چند قومیتی با زبان و ادیان و مذاهب مختلف است. ترک‌های ارومیه به زبان ترکی آذربایجانی، کوردها به لهجه کرمانجی زبان کوردی، آشوری‌ها به زبان آشوری و ارمنی‌ها به زبان ارمنی صحبت می‌کنند. بیشتر ترک‌های آن مذهب شیعه دارند، مذهب بیشتر کوردها سنی است و نیز تعدادی از اقلیت‌های آشوری و ارمنی در آن زندگی می‌کنند.<ref>[https://www.upc.co.ir/شهر-ارومیه/ «شهر ارومیه»، وب‌سایت شرکت پتروشیمی ارومیه.]</ref>


==جاذبه‌های گردشگری==
== تقسیمات شهری ==
===مکان‌های تاریخی===
شهرستان ارومیه طبق آخرین تقسیمات کشوری دارای پنج شهر، پنج بخش و بیست دهستان است.<ref>[https://www.urmia-ag.ir/fa/wagov/Map «نقشه و تقسیمات کشوری»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی.]</ref> شهر ارومیه دارای پنج منطقه شهری است.<ref>[https://urmia.ir/#4464- «مناطق»، وب‌سایت شهرداری ارومیه.]</ref>
[[پرونده:جامع ارومیه مسجد.jpg|200px|thumb|left|مسجد جامع ارومیه]] [[پرونده:ننه مریم.jpg|200px|thumb|کلیسای ننه مریم]] کلیسای ننه‌مریم که با نام کلیسای حضرت مریم، سنت ماری و شرق‌ آشور نیز شناخته می‌شود، یکی از مکان‌های تاریخی ارومیه است. این کلیسا دومین کلیسای قدیمی جهان پس از کلیسای بیت لحم در فلسطین است. کلیسای مارسرگیز، [[برج سه‌گنبد]]، مسجد سردار، [[مسجد جامع ارومیه]]، خانه انصاری، کلیسای پطروس پولیس، مدرسه هدایت، مدرسه 22 بهمن، موزه ارومیه و موزه مردم‌شناسی ارومیه، بازار ارومیه و ساختمان شهرداری نیز از دیگر اماکن تاریخی این شهر به شمار می‌روند.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/list/urmia-20005-ci/sort/13/ رهبری، «دیدنی‌های ارومیه»، وب‌سایت کجارو.]</ref>


===جاذبه‌های طبیعی===
== جاذبه‌های گردشگری ==
[[پرونده:دریاچه ارومیه000.jpg|200px|thumb|left|دریاچۀ ارومیه]] [[پرونده:گل مرز تالاب.jpg|200px|thumb|تالاب گلمرز]]از جمله جاذبه‌های طبیعی ارومیه، می‌توان به [[دریاچه ارومیه]]، [[دریاچه مارمیشو]]، برکه دالامپر، آبشار شملکان، آبشار سوله دوکل، چشمه آب‌گرم هفت‌آباد، تالاب گلمرز اشاره کرد.<ref>[https://www.eligasht.com/Blog/travelguide/%D8%AC%D8%A7%D8%B0%D8%A8%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87/ «جاذبه‌های شهر ارومیه»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت.]</ref>
=== مکان‌های تاریخی ===
[[پرونده:جامع ارومیه مسجد.jpg|200px|thumb|left|مسجد جامع ارومیه]] [[پرونده:ننه مریم.jpg|200px|thumb|کلیسای ننه مریم]] کلیسای ننه‌مریم که با نام کلیسای حضرت مریم، سنت ماری و شرق آشور نیز شناخته می‌شود، یکی از مکان‌های تاریخی ارومیه است. این کلیسا دومین کلیسای قدیمی جهان پس از کلیسای بیت لحم در فلسطین است. کلیسای مارسرگیز، [[برج سه‌گنبد]]، مسجد سردار، [[مسجد جامع ارومیه]]، خانه انصاری، کلیسای پطروس پولیس، مدرسه هدایت، مدرسه ۲۲ بهمن، موزه ارومیه و موزه مردم‌شناسی ارومیه، بازار ارومیه و ساختمان شهرداری نیز از دیگر اماکن تاریخی این شهر به‌شمار می‌روند.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/list/urmia-20005-ci/sort/13/ رهبری، «دیدنی‌های ارومیه»، وب‌سایت کجارو.]</ref>


===جاذبه‌های مذهبی===
=== جاذبه‌های طبیعی ===
امام‌زاده غریب حسن، مسجد اعظم ارومیه، مسجد سردار، آرامگاه سید عرب باغی، مسجد امام شافعی و کلیسای ننه مریم از جاذبه‌های مذهبی شهر ارومیه هستند.<ref>[https://hamgardi.com/fa/List/%D8%B4%D9%87%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-54/%DA%AF%D8%B1%D9%88%D9%87-%D8%AC%D8%A7%D8%B0%D8%A8%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%DB%8C-42 «جاذبه‌های مذهبی شهر ارومیه»، وب‌سایت همگردی.]</ref>
[[پرونده:دریاچه ارومیه000.jpg|200px|thumb|left|دریاچهٔ ارومیه]] [[پرونده:گل مرز تالاب.jpg|200px|thumb|تالاب گلمرز]]از جمله جاذبه‌های طبیعی ارومیه، می‌توان به [[دریاچه ارومیه]]، [[دریاچه مارمیشو]]، برکه دالامپر، آبشار شملکان، آبشار سوله دوکل، چشمه آب‌گرم هفت‌آباد، تالاب گلمرز اشاره کرد.<ref>[https://www.eligasht.com/Blog/travelguide/جاذبه-های-شهر-ارومیه/ «جاذبه‌های شهر ارومیه»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت.]</ref>
===اماکن تجاری و تفریحی===
مجتمع تجاری تورک مال و سیتادیوم، مجتمع تجاری کیف و کفش رضا، پاساژهای تندیس، پاکو، امیرکبیر، صدر، پردیس، جلالی، ستارخان، مجتمع‌های تجاری استادان، یاقوت، میلاد نور، بازار خلیج از مراکز خرید مهم در ارومیه هستند.<ref>[https://dornatrip.com/%D8%A8%D9%87%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%B1%D8%A7%DA%A9%D8%B2-%D8%AE%D8%B1%DB%8C%D8%AF-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87/ داوری، «بهترین مراکز خرید ارومیه»، وب‌سایت درناتریپ.]</ref>  از جمله مکان‌های تفریحی شهر ارومیه پارک جنگلی شیخ تپه، پارک اللر باغی، کوه سیر، [[روستای بند]]، چیچست، سد شهر چای و [[پیست اسکی خوشاکو]] است.<ref>[https://seeiran.ir/10-%D8%AC%D8%A7%DB%8C-%D8%AF%DB%8C%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86/ «جاهای دیدنی ارومیه»، وب‌سایت سیری در ایران.]</ref> [[پرونده:سد شهرچای ارومیه.jpg|200px|thumb|left|سد شهرچای ارومیه]]


===امکانات آموزشی===
=== جاذبه‌های مذهبی ===
ارومیه دارای دانشگاه دولتی، دانشگاه صنعتی، دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه الزهرا است. همچنین دارای دو دانشگاه آزاد، پیام‌نور و پنج مرکز غیرانتفاعی است. دانشگاه دولتی ارومیه رتبه 18 را در مجموع دانشگاه‌های کل کشور دارد.<ref>[https://www.uniref.ir/Province2.html «دانشگاه‌های استان آدربایجان‌غربی»، وب‌سایت مرجع دانشگاه‌های ایران.]</ref>  
امام‌زاده غریب حسن، مسجد اعظم ارومیه، مسجد سردار، آرامگاه سید عرب باغی، مسجد امام شافعی و کلیسای ننه مریم از جاذبه‌های مذهبی شهر ارومیه هستند.<ref>[https://hamgardi.com/fa/List/شهر-ارومیه-54/گروه-جاذبه-های-مذهبی-42 «جاذبه‌های مذهبی شهر ارومیه»، وب‌سایت همگردی.]</ref>


==اقتصاد==
=== اماکن تجاری و تفریحی ===
مهم‌ترین منبع اقتصادی ارومیه باغداری و کشاورزی آن است که به حد خودکفایی رسیده و به سایر استان‌ها و کشورها صادر می‌شود.<ref>کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص441.</ref> سیب، انگور، هلو و آلو مهم‌ترین محصولات باغداری این شهر است<ref>[https://www.irna.ir/news/84470378/%D8%A8%D9%87%D8%B4%D8%AA-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%A7%D8%BA%DB%8C-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF-%D8%AA%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%AF%D9%88%D9%84%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%DB%8C «بهشت محصولات باغی کشور نیازمند توجه دولت مردمی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400ش.]</ref> 22 درصد از تولیدات کشاورزی در سطح استان آذربایجان غربی مربوط به شهر ارومیه است<ref> [https://www.borna.news/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7-11/1047830-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 «تولید۲۲درصد محصولات بخش کشاورزی آذربایجان‌غربی در شهرستان ارومیه»، خبرگزاری برنا، 1399ش.] </ref> این شهر از مهم‌ترین مراکز کشت چغندرقند و کلزا بوده همچنین قطب تولید گیاهان دارویی همچون بادرَشبو، نعناع، بیدمشک، پونه و صدها نوع گیاه دیگر است.<ref>[https://www.tahlilbazaar.com/news/17704/%D8%B3%D8%A8%D8%AF-%D8%B1%D9%86%DA%AF%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%DA%A9%D8%B4%D8%A7%D9%88%D8%B1%D8%B2%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D8%B3%D8%AE%D9%87-%D8%A7%DB%8C-%DA%A9%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%85%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C «سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی؛ نسخه‌ای کارآمد برای اقتصاد غیر وابسته»، وب‌سایت تحلیل بازار.]</ref> پنجاه واحد دامداری صنعتی نیز در شهر ارومیه فعال است.<ref>[http://www.iana.ir/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-15/101892-%D8%AA%D8%AF%D8%A7%D9%88%D9%85-%D8%B1%D9%88%D9%86%D8%AF-%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D9%BE%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D8%AF%D8%A7%D9%85%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%B5%D9%86%D8%B9%D8%AA%DB%8C-%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 «تداوم روند رصد و پایش دامداری های صنعتی شهرستان ارومیه، وب‌سایت ایانا، 1400ش.]</ref> علی‌رغم ضعف صنعت در این شهر<ref>کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص444.</ref>، معدن تیتان قره‌آغاج در 37 کیلومتری ارومیه<ref>[https://www.irna.ir/news/83823377/%D9%85%D8%B9%D8%AF%D9%86-%D8%AA%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B1%D8%AD%D9%84%D9%87-%D8%A8%D9%87%D8%B1%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D8%AF%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%82%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%DA%AF%D8%B1%D9%81%D8%AA «معدن تیتان ارومیه در مرحلۀ بهره‌برداری قرار گرفت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1399ش.]</ref> و شهرک صنعتی ارومیه در فازهای یک و دو در هفت کیلومتری این شهر، شرکت سیمان ارومیه (بزرگترین واحد صنعتی استان آذربایجان غربی)<ref>[https://tamin-cement.com/portfolio/%D8%B3%DB%8C%D9%85%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%B3%D9%87%D8%A7%D9%85%DB%8C-%D8%B9%D8%A7%D9%85/ «سیمان ارومیه»، وب‌سایت سیمان تأمین.]</ref> و پتروشیمی ارومیه<ref>[https://www.pgpic.ir/Company/Details/15/ «شرکت پتروشیمی ارومیه»، وب‌سایت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس.]</ref> از مراکز صنعتی و اقتصادی مهم ارومیه هستند.<ref>[https://urmiatabligh.ir/industrial-park-orumieh-phase1/ «شهرک صنعتی ارومیه»، مجلۀ اینترنتی ارومیه.]</ref> گمرک ارومیه نیز به‌دلیل قرارگیری در مسیر قفقاز - آسیای میانه، یکی از پرترددترین گمرک‌های کشور بوده که  بیشترین تمرکز این گمرک بر ترانزیت به ترکیه، امور مربوط به صادرات به ترکیه و واردات از ترکیه است.<ref>[https://rahtash.com/services/%DA%AF%D9%85%D8%B1%DA%A9-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87/ «گمرک ارومیه»، وب‌سایت رهتاش.]</ref>
مجتمع تجاری تورک مال و سیتادیوم، مجتمع تجاری کیف و کفش رضا، پاساژهای تندیس، پاکو، امیرکبیر، صدر، پردیس، جلالی، ستارخان، مجتمع‌های تجاری استادان، یاقوت، میلاد نور، بازار خلیج از مراکز خرید مهم در ارومیه هستند.<ref>[https://dornatrip.com/بهترین-مراکز-خرید-ارومیه/ داوری، «بهترین مراکز خرید ارومیه»، وب‌سایت درناتریپ.]</ref> از جمله مکان‌های تفریحی شهر ارومیه پارک جنگلی شیخ تپه، پارک اللر باغی، کوه سیر، [[روستای بند]]، چیچست، سد شهر چای و [[پیست اسکی خوشاکو]] است.<ref>[https://seeiran.ir/10-جای-دیدنی-ارومیه-در-تابستان/ «جاهای دیدنی ارومیه»، وب‌سایت سیری در ایران.]</ref> [[پرونده:سد شهرچای ارومیه.jpg|200px|thumb|left|سد شهرچای ارومیه]]


==فرهنگ و هنر==
=== امکانات آموزشی ===
===آداب‌و‌رسوم===
ارومیه دارای دانشگاه دولتی، دانشگاه صنعتی، دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه الزهرا است. همچنین دارای دو دانشگاه آزاد، پیام‌نور و پنج مرکز غیرانتفاعی است. دانشگاه دولتی ارومیه رتبه ۱۸ را در مجموع دانشگاه‌های کل کشور دارد.<ref>[https://www.uniref.ir/Province2.html «دانشگاه‌های استان آدربایجان‌غربی»، وب‌سایت مرجع دانشگاه‌های ایران.]</ref>
آداب‌ورسوم مردم ارومیه شباهت‌های زیادی با سایر شهرهای ایران دارد، برخی از آداب‌و‌رسوم خاص منطقه و شهر به شرح زیر است:


* پخت دوشاب (شیرۀ انگور)<ref>[https://www.farsnews.ir/photo/14000714000012/%D8%A2%DB%8C%DB%8C%D9%86-%D8%B3%D9%86%D8%AA%DB%8C-%D9%BE%D8%AE%D8%AA-%D8%AF%D9%88%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 «آیین سنتی پخت دوشاب در ارومیه»، خبرگزاری فارس.]</ref> و رب گوجه،  از قدیم تاکنون از آیین‌های سنتی هر سالۀ مردم ارومیه است.<ref>  
== اقتصاد ==
[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/06/23/2094634/%D8%A2%D8%A6%DB%8C%D9%86-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D9%BE%D8%AE%D8%AA-%D8%B1%D8%A8-%DA%AF%D9%88%D8%AC%D9%87-%D8%AF%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1 «آیین محلی پخت رب گوجه در ارومیه»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
مهم‌ترین منبع اقتصادی ارومیه باغداری و کشاورزی آن است که به حد خودکفایی رسیده و به سایر استان‌ها و کشورها صادر می‌شود.<ref>کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص441.</ref> سیب، انگور، هلو و آلو مهم‌ترین محصولات باغداری این شهر است<ref>[https://www.irna.ir/news/84470378/بهشت-محصولات-باغی-کشور-نیازمند-توجه-دولت-مردمی «بهشت محصولات باغی کشور نیازمند توجه دولت مردمی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400ش.]</ref> ۲۲ درصد از تولیدات کشاورزی در سطح استان آذربایجان غربی مربوط به شهر ارومیه است<ref>[https://www.borna.news/بخش-استان-ها-11/1047830-محصولات-بخش-کشاورزی-آذربایجان-غربی-در-شهرستان-ارومیه «تولید۲۲درصد محصولات بخش کشاورزی آذربایجان‌غربی در شهرستان ارومیه»، خبرگزاری برنا، 1399ش.]</ref> این شهر از مهم‌ترین مراکز کشت چغندرقند و کلزا بوده همچنین قطب تولید گیاهان دارویی همچون بادرَشبو، نعناع، بیدمشک، پونه و صدها نوع گیاه دیگر است.<ref>[https://www.tahlilbazaar.com/news/17704/سبد-رنگین-محصولات-کشاورزی-در-آذربایجان-غربی-نسخه-ای-کارآمد-برای «سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی؛ نسخه‌ای کارآمد برای اقتصاد غیر وابسته»، وب‌سایت تحلیل بازار.]</ref> پنجاه واحد دامداری صنعتی نیز در شهر ارومیه فعال است.<ref>[http://www.iana.ir/بخش-آذربایجان-غربی-15/101892-تداوم-روند-رصد-پایش-دامداری-های-صنعتی-شهرستان-ارومیه «تداوم روند رصد و پایش دامداری‌های صنعتی شهرستان ارومیه، وب‌سایت ایانا، 1400ش.]</ref> علی‌رغم ضعف صنعت در این شهر،<ref>کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص444.</ref> معدن تیتان قره‌آغاج در ۳۷ کیلومتری ارومیه<ref>[https://www.irna.ir/news/83823377/معدن-تیتان-ارومیه-در-مرحله-بهره-برداری-قرار-گرفت «معدن تیتان ارومیه در مرحلۀ بهره‌برداری قرار گرفت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1399ش.]</ref> و شهرک صنعتی ارومیه در فازهای یک و دو در هفت کیلومتری این شهر، شرکت سیمان ارومیه (بزرگ‌ترین واحد صنعتی استان آذربایجان غربی)<ref>[https://tamin-cement.com/portfolio/سیمان-ارومیه-سهامی-عام/ «سیمان ارومیه»، وب‌سایت سیمان تأمین.]</ref> و پتروشیمی ارومیه<ref>[https://www.pgpic.ir/Company/Details/15/ «شرکت پتروشیمی ارومیه»، وب‌سایت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس.]</ref> از مراکز صنعتی و اقتصادی مهم ارومیه هستند.<ref>[https://urmiatabligh.ir/industrial-park-orumieh-phase1/ «شهرک صنعتی ارومیه»، مجلۀ اینترنتی ارومیه.]</ref> گمرک ارومیه نیز به‌دلیل قرارگیری در مسیر قفقاز - آسیای میانه، یکی از پرترددترین گمرک‌های کشور بوده که بیشترین تمرکز این گمرک بر ترانزیت به ترکیه، امور مربوط به صادرات به ترکیه و واردات از ترکیه است.<ref>[https://rahtash.com/services/گمرک-ارومیه/ «گمرک ارومیه»، وب‌سایت رهتاش.]</ref>
*در چهارشنبه‌سوری مراسمی چون روشن‌ کردن آتش و پریدن از آن، شال انداختن، بخت‌گشایی دختران و دادن هدیه به نوعروسان انجام می‌‌شود.
*زیارت اهل قبور در آخرین روز از سال معروف به «عارافات آخشامه» از مراسمات مذهبی این شهر در ایام نوروز است.<ref> [https://www.delgarm.com/tourism/about-iranian/171338-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C «نوروز در آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت نمناک.]</ref>  


*مراسم عروسی:  
== فرهنگ و هنر ==
=== آداب‌ورسوم ===
آداب‌ورسوم مردم ارومیه شباهت‌های زیادی با سایر شهرهای ایران دارد، برخی از آداب‌ورسوم خاص منطقه و شهر به شرح زیر است:
* پخت دوشاب (شیرهٔ انگور)<ref>[https://www.farsnews.ir/photo/14000714000012/آیین-سنتی-پخت-دوشابدر-ارومیه «آیین سنتی پخت دوشاب در ارومیه»، خبرگزاری فارس.]</ref> و رب گوجه، از قدیم تاکنون از آیین‌های سنتی هر سالهٔ مردم ارومیه است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1398/06/23/2094634/آئین-محلی-پخت-رب-گوجه-در-ارومیه-تصاویر «آیین محلی پخت رب گوجه در ارومیه»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
* در چهارشنبه‌سوری مراسمی چون روشن کردن آتش و پریدن از آن، شال انداختن، بخت‌گشایی دختران و دادن هدیه به نوعروسان انجام می‌شود.
* زیارت اهل قبور در آخرین روز از سال معروف به «عارافات آخشامه» از مراسمات مذهبی این شهر در ایام نوروز است.<ref>[https://www.delgarm.com/tourism/about-iranian/171338-نوروز-در-آذربایجان-غربی «نوروز در آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت نمناک.]</ref>
* مراسم عروسی:
# شکستن کله‌قندِ تزیین شده توسط فرد ریش‌سفیدِ فامیل در مراسم نامزدی؛
# شکستن کله‌قندِ تزیین شده توسط فرد ریش‌سفیدِ فامیل در مراسم نامزدی؛
# رقص دسته‌جمعی مردان به نام «جَلمان» یا «یاللی» همزمان با نواختن دهل و سورنا در مراسم حنابندان؛
# رقص دسته‌جمعی مردان به نام «جَلمان» یا «یاللی» همزمان با نواختن دهل و سورنا در مراسم حنابندان؛
# آوردن لباس دامادی و سایر لوازم داماد به همراه حنا توسط تعدادی از مردان نزدیک خانوادۀ عروس در طبق‌های چوبی به نام «خُنچا»؛  
# آوردن لباس دامادی و سایر لوازم داماد به همراه حنا توسط تعدادی از مردان نزدیک خانوادهٔ عروس در طبق‌های چوبی به نام «خُنچا»؛
#  انتخاب «ساقدوش» و «سولدوش» در میان ترک‌ها و «برازوا» در میان کردها با هدف انجام امور عروسی؛
#  انتخاب «ساقدوش» و «سولدوش» در میان ترک‌ها و «برازوا» در میان کردها با هدف انجام امور عروسی؛
# حنا بستن به دست عروس و دختران دم‌بخت؛
# حنا بستن به دست عروس و دختران دم‌بخت؛
# بستن کمر عروس با شال یا روبانی سرخ بوسیلۀ برادر داماد در روز عروسی؛
# بستن کمر عروس با شال یا روبانی سرخ بوسیلهٔ برادر داماد در روز عروسی؛
# بردن عروس به منزل پدر داماد و انداختن سیب یا انار و مقداری تنقلات یا سکه بر سر عروس و حضار از پشت‌بام.
# بردن عروس به منزل پدر داماد و انداختن سیب یا انار و مقداری تنقلات یا سکه بر سر عروس و حضار از پشت‌بام.<ref>[https://www.samatak.com/cta/culture/آداب-رسوم-ازدواج-آذربایجان-غربی.html «آداب و رسوم ازدواج در آذربایجان غربی»، وب‌سایت سماتک.]</ref>
<ref> [https://www.samatak.com/cta/culture/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%A7%D8%B2%D8%AF%D9%88%D8%A7%D8%AC-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C.html «آداب و رسوم ازدواج در آذربایجان غربی»، وب‌سایت سماتک.]</ref>
* مراسم عزاداری: مردم این شهر اعم از شیعه، سنی و حتی اقلیت‌های دینی، آدابی چون مراسم اعلان عزا، آیین طشت‌گذاری، زنجیرزنی، دسته‌های عزاداری، دادن [[نذری]]، توسل به دسته‌های عزاداری در ماه [[محرم]] انجام می‌دهند.<ref>[https://www.razavi.news/fa/news/33986/نگاهی-آداب-رسوم-مردم-آذربایجان-غربی-محرم «نگاهی به آداب و رسوم مردم آذربایجان غربی در ماه محرم»، خبرگزاری رضوی.]</ref>


* مراسم عزاداری: مردم این شهر اعم از شیعه، سنی و حتی اقلیت‌های دینی، آدابی چون مراسم اعلان عزا، آیین طشت‌گذاری، زنجیرزنی، دسته‌های عزاداری، دادن [[نذری]]، توسل به دسته‌های عزاداری در ماه [[محرم]] انجام می‌دهند.<ref> [https://www.razavi.news/fa/news/33986/%D9%86%DA%AF%D8%A7%D9%87%DB%8C-%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D8%B1%D9%85 «نگاهی به آداب و رسوم مردم آذربایجان غربی در ماه محرم»، خبرگزاری رضوی.]</ref>
=== سوغات و صنایع محلی ===
[[پرونده:نقل-گردویی-گل-محمدی-3.jpg|200px|thumb|left|نقل معروف‌ترین سوغاتی ارومیه]]نقل، از سوغاتی‌های پرطرفدار ارومیه است که اندازه، رنگ و طعم‌های گوناگون دارد. همچنین عرقیاتی مانند بیدمشک و بادرنجبویه و همچنین انواع حلوای گردو و هویج از سوغاتی‌های بسیار معروف این شهر هستند.<ref>[https://www.ketabrah.ir/کتاب-راهنمای-سفر-به-ارومیه/book/47568 «راهنمای سفر به ارومیه»، فلایتیو، 1399ش، ص4].</ref> صنایع دستی مهم شهر ارومیه نیز شامل [[منبت‌کاری]]، قالی‌بافی، رودوزی، جاجیم‌بافی، رنگرزی و پیکرتراشی است.<ref>[https://lidomatrip.com/blog/صنایع-دستی-ارومیه/ «بهترین و معروف‌ترین صنایع‌دستی ارومیه»، وب‌سایت لیدوماتریپ.]</ref>


===سوغات و صنایع محلی===
=== غذاهای معروف ===
[[پرونده:نقل-گردویی-گل-محمدی-3.jpg|200px|thumb|left|نقل معروف‌ترین سوغاتی ارومیه]]نقل، از سوغاتی‌های پرطرفدار ارومیه است که اندازه، رنگ و طعم‌های گوناگون دارد. همچنین عرقیاتی مانند بیدمشک و بادرنجبویه و همچنین انواع حلوای گردو و هویج از سوغاتی‌های بسیار معروف این شهر هستند.<ref>[https://www.ketabrah.ir/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%D8%B1%D8%A7%D9%87%D9%86%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%B3%D9%81%D8%B1-%D8%A8%D9%87-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87/book/47568 «راهنمای سفر به ارومیه»، فلایتیو، 1399ش، ص4].</ref> صنایع دستی مهم شهر ارومیه نیز شامل [[منبت‌کاری]]، قالی‌بافی، رودوزی، جاجیم‌بافی، رنگرزی و پیکرتراشی است.<ref>[https://lidomatrip.com/blog/%D8%B5%D9%86%D8%A7%DB%8C%D8%B9-%D8%AF%D8%B3%D8%AA%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87/ «بهترین و معروف‌ترین صنایع‌دستی ارومیه»، وب‌سایت لیدوماتریپ.]</ref>
معروف‌ترین غذاهای ارومیه شامل آش دوغ، دلمه برگ مو، [[کوفته]]، آبگوشت مخصوص ارومیه، سوپ بلغور، آش ترش، یتیمچه] و گیزاتما و [[کاچی]] است.<ref>[https://zarinbano.com/traditional-food-urmia-city/ اسدی، «معرفی غذاهای سنتی ارومیه»، وب‌سایت زرین بانو.]</ref>


===غذاهای معروف===
=== سینما ===
معروف‌ترین غذاهای ارومیه شامل آش دوغ، دلمه برگ مو، [[کوفته]]، آبگوشت مخصوص ارومیه، سوپ بلغور، آش ترش، یتیمچه] و گیزاتما و [[کاچی]] است.<ref>[https://zarinbano.com/traditional-food-urmia-city/ اسدی، «معرفی غذاهای سنتی ارومیه»، وب‌سایت زرین بانو.]</ref>
ارومیه سه سینما به‌نام‌های انقلاب، آزادی و ایران دارد.<ref>«سینماهای استان آذربایجان غربی»، وب‌سایت سینماداران.</ref>


===سینما===
=== موسیقی ===
ارومیه سه سینما به‌نام‌های انقلاب، آزادی و ایران دارد.<ref>  «سینماهای استان آذربایجان غربی»، وب‌سایت سینماداران.</ref>
یکی از ارکان فرهنگی مردم ارومیه موسیقی است، مهم‌ترین نشانه و نماد اصلی موسیقی ارومیه عاشیق‌ها و عاشیق‌خوانی است.<ref>[https://www.jabama.com/mag/urmia/ «سفر به شهر ارومیه، شهر عاشیق‌ها و دشت‌های بی‌کران»، وب‌سیت جاباما.]</ref>
===موسیقی===  
یکی از ارکان فرهنگی مردم ارومیه موسیقی است، مهم‌ترین نشانه و نماد اصلی موسیقی ارومیه عاشیق‌ها و عاشیق‌خوانی است.<ref> [https://www.jabama.com/mag/urmia/ «سفر به شهر ارومیه، شهر عاشیق‌ها و دشت‌های بی‌کران»، وب‌سیت جاباما.]</ref>


===موزه‌ها===
=== موزه‌ها ===
موزۀ ارومیه با دارا بودن 26 هزار اثر تاریخی دومین موزۀ فاخر کشور است.<ref> [https://www.karnaval.ir/things-to-do/urmia-museum «همه چیز دربارۀ موزۀ ارومیه»، وب‌سایت کارناوال.]</ref>  
موزهٔ ارومیه با دارا بودن ۲۶ هزار اثر تاریخی دومین موزهٔ فاخر کشور است.<ref>[https://www.karnaval.ir/things-to-do/urmia-museum «همه چیز دربارۀ موزۀ ارومیه»، وب‌سایت کارناوال.]</ref>


===ورزش===  
=== ورزش ===
پایتخت و مهد والیبال ایران، [[ارومیه]] است. این شهر والیبالیست‌هایی از جمله؛ سعید معروف، میلاد عبادی‌پور و مرتضی شریفی پرورش داده است. قدمت شصت سالۀ والیبال در ارومیه، این ورزش را به فرهنگ مردم این شهر تبدیل کرده است.<ref> [https://www.farsnews.ir/azarbaijan-gharbi/news/13990424000229/%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87-%D9%85%D9%87%D8%AF-%D8%B3%D8%B1%D9%88-%D9%82%D8%A7%D9%85%D8%AA%D8%A7%D9%86-%D8%A7%D9%81%D8%AA%D8%AE%D8%A7%D8%B1%D8%A2%D9%81%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D9%82%D9%84%D8%A8-%D9%88%D8%A7%D9%84%DB%8C%D8%A8%D8%A7%D9%84-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AF%D8%B1-%D8%AF%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C%E2%80%8C%D9%87%D8%A7-%D9%85%DB%8C «ارومیه مهد سروقامتان افتخارآفرین/ قلب والیبال کشور در دیار باکری‌ه می‌تپد»، خبرگزاری فارس.]</ref>
پایتخت و مهد والیبال ایران، ارومیه است. این شهر والیبالیست‌هایی از جمله؛ سعید معروف، میلاد عبادی‌پور و مرتضی شریفی پرورش داده است. قدمت شصت سالهٔ والیبال در ارومیه، این ورزش را به فرهنگ مردم این شهر تبدیل کرده است.<ref>[https://www.farsnews.ir/azarbaijan-gharbi/news/13990424000229/ارومیه-مهد-سرو-قامتان-افتخارآفرین-قلب-والیبال-کشور-در-دیار-باکری‌ها-می «ارومیه مهد سروقامتان افتخارآفرین/ قلب والیبال کشور در دیار باکری‌ه می‌تپد»، خبرگزاری فارس.]</ref>


===مشاهير و بزرگان===
=== مشاهیر و بزرگان ===
کلبعلی خان افشار، عندليب افشار، اردوبادی، میرزاعبدالمطلب،<ref>[http://isamajidi.blogfa.com/tag/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D9%87%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87 مجيدي، «مشاهير اروميه»، وبلاگ عيسي مجيدي.]</ref>شيخ صفي‌الدين اورمو<ref>[https://mandegar.tarikhema.org/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%B5%D9%81%DB%8C%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%D8%AF%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D9%8F%D8%B1%D9%85%D9%8E%D9%88%DB%8C کاظمي، «زندگي صفي‌الدين اورموي»، 1396ش.] </ref>، شهيد [[مهدی باکری]] <ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/205538/%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%87-%D9%85%D9%87%D8%AF%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%DA%A9%D8%B1%DB%8C-%DB%B1%DB%B3%DB%B3%DB%B3-%DB%B1%DB%B3%DB%B6%DB%B3 «زندگي‌نامه: مهدي باکري»، وب‌سايت همشهري آنلاين،1391ش.]</ref>، غلام‌رضا حسنی<ref>[https://www.irna.ir/news/82923241/%D8%B1%D8%B4%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%AD%D8%AC%D8%AA-%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%AD%D8%B3%D9%86%D9%8A-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%D9%8A%D8%AE-%D8%A7%D9%8A%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D9%81%D8%B1%D8%A7%D9%85%D9%88%D8%B4-%D9%86%D8%B4%D8%AF%D9%86%D9%8A-%D8%A7%D8%B3%D8%AA «رشادت حجت‌الاسلام حسني در تاريخ ايران فراموش‌نشدني است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،1397ش.]</ref> از بزرگان این شهر و امير آقايي و
کلبعلی خان افشار، عندلیب افشار، اردوبادی، میرزاعبدالمطلب،<ref>[http://isamajidi.blogfa.com/tag/مشاهیر-ارومیه مجیدی، «مشاهیر ارومیه»، وبلاگ عیسی مجیدی.]</ref>شیخ صفی‌الدین اورمو،<ref>[https://mandegar.tarikhema.org/زندگانی-صفی‌الدین-اُرمَوی کاظمی، «زندگی صفی‌الدین اورموی»، 1396ش.]</ref> شهید [[مهدی باکری]]،<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/205538/زندگینامه-مهدی-باکری-۱۳۳۳-۱۳۶۳ «زندگی‌نامه: مهدی باکری»، وب‌سایت همشهری آنلاین،1391ش.]</ref> غلام‌رضا حسنی<ref>[https://www.irna.ir/news/82923241/رشادت-حجت-الاسلام-حسني-در-تاريخ-ايران-فراموش-نشدني-است «رشادت حجت‌الاسلام حسنی در تاریخ ایران فراموش‌نشدنی است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،1397ش.]</ref> از بزرگان این شهر و امیر آقایی و<ref>[https://www.shomanews.com/بخش-فرهنگ-هنر-فوری-مهمترین-اخبار-فرهنگ-هنر-10/955733-بیوگرافی-خواندنی-امیر-اقایی-بازیگر-معروف-تصاویر-جدید «بیوگرافی امیر آقایی»، وب‌سایت شمانیوز، 1399ش.]</ref> مهشید جوادی<ref>[https://photokade.com/بیوگرافی-مهشید-جوادی/ «بیوگرافی مهشید جوادی»، وب‌سایت فتوکده.]</ref> از بازیگران سینما و تلویزیون متولد این دیار هستند.
<ref>[https://www.shomanews.com/%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-%D9%81%D9%88%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%87%D9%85%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%A7%D8%AE%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF-%D9%87%D9%86%D8%B1-10/955733-%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D9%85%DB%8C%D8%B1-%D8%A7%D9%82%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DB%8C%DA%AF%D8%B1-%D9%85%D8%B9%D8%B1%D9%88%D9%81-%D8%AA%D8%B5%D8%A7%D9%88%DB%8C%D8%B1-%D8%AC%D8%AF%DB%8C%D8%AF «بيوگرافي امير آقايي»، وب‌سايت شمانيوز، 1399ش.]</ref> مهشيد جوادي<ref>[https://photokade.com/%D8%A8%DB%8C%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C-%D9%85%D9%87%D8%B4%DB%8C%D8%AF-%D8%AC%D9%88%D8%A7%D8%AF%DB%8C/ «بيوگرافي مهشيد جوادي»، وب‌سايت فتوکده.]</ref> از بازيگران سینما و تلويزيون متولد این دیار هستند.


==زیرساخت==
== زیرساخت ==
===بهداشت و سلامت===  
=== بهداشت و سلامت ===
بیمارستان‌های ارومیه در بخش خصوصی و دولتی تخصصی شامل بیمارستان امام خمینی، طالقانی، مطهری، امید، عارفیان، آذربایجان، شفا، سیدالشهدا، امام رضا و میلاد است.<ref>[https://urmiatabligh.ir/urmia-hospitals/ معرفی بیمارستان‌های ارومیه»، وب‌سایت ارومیه تبلیغ.]</ref> گردشگری پزشکی نیز در ارومیه به‌صورت فعالانه در زمینۀ بیماری‌های ناباروری، چشم، قلب، زیبایی و کاشت مو به درمان بیماران کشورهای خارجی می‌پردازد.<ref>[http://tourviza.ir/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C-%D9%BE%D8%B2%D8%B4%DA%A9%DB%8C-%D8%A7%D8%B1%D9%88%D9%85%DB%8C%D9%87/ «گردشگری پزشکی ارومیه»، وب‌سایت تور ویزا.]</ref>
بیمارستان‌های ارومیه در بخش خصوصی و دولتی تخصصی شامل بیمارستان امام خمینی، طالقانی، مطهری، امید، عارفیان، آذربایجان، شفا، سیدالشهدا، امام رضا و میلاد است.<ref>[https://urmiatabligh.ir/urmia-hospitals/ معرفی بیمارستان‌های ارومیه»، وب‌سایت ارومیه تبلیغ.]</ref> گردشگری پزشکی نیز در ارومیه به‌صورت فعالانه در زمینهٔ بیماری‌های ناباروری، چشم، قلب، زیبایی و کاشت مو به درمان بیماران کشورهای خارجی می‌پردازد.<ref>[http://tourviza.ir/گردشگری-پزشکی-ارومیه/ «گردشگری پزشکی ارومیه»، وب‌سایت تور ویزا.]</ref>


===ترابری===
=== ترابری ===
ارومیه از طریق آزادراه ارومیه – [[تبریز]] به سایر استان‌ها و تهران می‌رسد. فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه شامل دو ترمینال داخلی و خارجی است که پروازهای داخلی آن به مقصد شهرهای [[تهران]]، [[مشهد]] و [[شیراز]] انجام می‌گیرد و پروازهای خارجی به مقصد جده، مدینه، آدانا، استانبول و بغداد است.<ref> [https://mrbilit.com/mag/orumieh-international-airport/ «فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه کجاست؟تاریخچه+ راه‌های ارتباطی»، وب‌سایت مستربلیط.]</ref> ایستگاه راه‌آهن ارومیه نیز از سال 1397ش به خط ریلی مراغه پیوسته و بین شهرهای ارومیه و مشهد تردد محدود دارد.<ref> [https://www.eligasht.com/train/urumiyeh «خرید اینترنتی بلیط قطار ارومیه»، وب‌سایت الی‌گشت.]</ref> ارومیه از مرز سرو که در 60 کیلومتری آن قرار دارد به ترکیه متصل شده و از مسیر شهر مرزی پیرانشهر و مرز تمرچین با کشور عراق در ارتباط است،<ref> [https://www.irna.ir/news/82783805/%D9%85%D8%B1%D8%B2-%D8%AA%D9%85%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%A2%D8%B0%D8%B1%D8%A8%D8%A7%DB%8C%D8%AC%D8%A7%D9%86-%D8%BA%D8%B1%D8%A8%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%DA%AF%D8%B4%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%B4%D8%AF «مرز تمرچین در استان آذربایجان‌‌غربی بازگشایی شد»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> از این مرز در ایام [[اربعین]] سال 1401ش بیش از چهل هزار نفر عازم مرقد امام حسین شدند.<ref>[https://kurdpress.com/fa/news/38221/%D8%A8%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%DB%B4%DB%B0-%D9%87%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B2%D8%A7%D8%A6%D8%B1-%D8%AD%D8%B3%DB%8C%D9%86%DB%8C-%D8%A7%D8%B2-%D9%85%D8%B1%D8%B2-%D8%AA%D9%85%D8%B1%DA%86%DB%8C%D9%86-%D8%B9%D8%A7%D8%B2%D9%85-%DA%A9%D8%B1%D8%A8%D9%84%D8%A7-%D8%B4%D8%AF%D9%86%D8%AF/ «بیش از چهل هزار حسینی از مرز تمرچین عازم کربلا شدند»، خبرگزاری کردپرس.]</ref>
ارومیه از طریق آزادراه ارومیه – [[تبریز]] به سایر استان‌ها و تهران می‌رسد. فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه شامل دو ترمینال داخلی و خارجی است که پروازهای داخلی آن به مقصد شهرهای [[تهران]]، [[مشهد]] و [[شیراز]] انجام می‌گیرد و پروازهای خارجی به مقصد جده، مدینه، آدانا، استانبول و بغداد است.<ref>[https://mrbilit.com/mag/orumieh-international-airport/ «فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه کجاست؟تاریخچه+ راه‌های ارتباطی»، وب‌سایت مستربلیط.]</ref> ایستگاه راه‌آهن ارومیه نیز از سال ۱۳۹۷ش به خط ریلی مراغه پیوسته و بین شهرهای ارومیه و مشهد تردد محدود دارد.<ref>[https://www.eligasht.com/train/urumiyeh «خرید اینترنتی بلیط قطار ارومیه»، وب‌سایت الی‌گشت.]</ref> ارومیه از مرز سرو که در ۶۰ کیلومتری آن قرار دارد به ترکیه متصل شده و از مسیر شهر مرزی پیرانشهر و مرز تمرچین با کشور عراق در ارتباط است،<ref>[https://www.irna.ir/news/82783805/مرز-تمرچین-در-آذربایجان-غربی-بازگشایی-شد «مرز تمرچین در استان آذربایجان‌غربی بازگشایی شد»، خبرگزاری ایرنا.]</ref> از این مرز در ایام [[اربعین]] سال ۱۴۰۱ش بیش از چهل هزار نفر عازم مرقد امام حسین شدند.<ref>[https://kurdpress.com/fa/news/38221/بیش-از-۴۰-هزار-زائر-حسینی-از-مرز-تمرچین-عازم-کربلا-شدند/ «بیش از چهل هزار حسینی از مرز تمرچین عازم کربلا شدند»، خبرگزاری کردپرس.]</ref>


==نقش ارومیه در انقلاب اسلامی==
== نقش ارومیه در انقلاب اسلامی ==
ارومیه اولین تجربۀ جنگ مسلحانه را در دوم بهمن ماه 1357ش با هدایت غلامرضا حسنی به نام خود ثبت کرده است. این جنگ مسلحانه در تاریخ ایران تحول بزرگی ایجاد کرد و پیروزی انقلاب را شتاب بخشید.<ref>[https://www.yjc.news/00W2nF «ارومیه شهر پیشگام در تاریخ انقلاب/۲ بهمن آغاز اولین جنگ مسلحانه مردم ایران علیه رژیم طاغوت»، باشگاه خبرنگاران جوان، 1399ش.]</ref>
ارومیه اولین تجربهٔ جنگ مسلحانه را در دوم بهمن ماه ۱۳۵۷ش با هدایت غلامرضا حسنی به نام خود ثبت کرده است. این جنگ مسلحانه در تاریخ ایران تحول بزرگی ایجاد کرد و پیروزی انقلاب را شتاب بخشید.<ref>[https://www.yjc.news/00W2nF «ارومیه شهر پیشگام در تاریخ انقلاب/۲ بهمن آغاز اولین جنگ مسلحانه مردم ایران علیه رژیم طاغوت»، باشگاه خبرنگاران جوان، 1399ش.]</ref>


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
== منابع ==
* «آداب و رسوم ازدواج در آذربایجان غربی»، وب‌سایت سماتک، تاریخ بازدید: 4 مهر 1401ش.
* «آداب و رسوم ازدواج در آذربایجان غربی»، وب‌سایت سماتک، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۱ش.
* «ارومیه شهر پیشگام در تاریخ انقلاب/۲ بهمن آغاز اولین جنگ مسلحانه مردم ایران علیه رژیم طاغوت»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: 2 بهمن 1399ش.
* «ارومیه شهر پیشگام در تاریخ انقلاب/۲ بهمن آغاز اولین جنگ مسلحانه مردم ایران علیه رژیم طاغوت»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۲ بهمن ۱۳۹۹ش.
*«ارومیه مهد سروقامتان افتخارآفرین/ قلب والیبال کشور در دیار باکری‌ه می‌تپد»، خبرگزاری فارس، اریخ درج مطلب: 8 آذر 1399ش.
* «ارومیه مهد سروقامتان افتخارآفرین/ قلب والیبال کشور در دیار باکری‌ه می‌تپد»، خبرگزاری فارس، اریخ درج مطلب: ۸ آذر ۱۳۹۹ش.
* «آیین سنتی پخت دوشاب در ارومیه»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: 21 مهر 1400ش.
* «آیین سنتی پخت دوشاب در ارومیه»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش.
* «بهترین و معروف‌ترین صنایع‌دستی ارومیه»، وب‌سایت لیدوماتریپ، تاریخ بازدید: 3 مهر 1401ش.
* «بهترین و معروف‌ترین صنایع‌دستی ارومیه»، وب‌سایت لیدوماتریپ، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۱ش.
* «بیش از چهل هزار حسینی از مرز تمرچین عازم کربلا شدند»، خبرگزاری کردپرس، تاریخ درج مطلب: 21 شهریور 1401ش.
* «بیش از چهل هزار حسینی از مرز تمرچین عازم کربلا شدند»، خبرگزاری کردپرس، تاریخ درج مطلب: ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
* «بيوگرافي امير آقايي»، وب‌سايت شمانيوز، تاريخ درج مطلب: 26 تير 1399ش.
* «بیوگرافی امیر آقایی»، وب‌سایت شمانیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ تیر ۱۳۹۹ش.
* «بيوگرافي مهشيد جوادي»، وب‌سايت فتوکده، تاريخ بازديد: 11 تير 1401ش.
* «بیوگرافی مهشید جوادی»، وب‌سایت فتوکده، تاریخ بازدید: ۱۱ تیر ۱۴۰۱ش.
* «بهشت محصولات باغی کشور نیازمند توجه دولت مردمی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 23 شهریور 1400ش.
* «بهشت محصولات باغی کشور نیازمند توجه دولت مردمی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۳ شهریور ۱۴۰۰ش.
* «تاریخچه ارومیه»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی، تاریخ بازدید: 5 خرداد 1401ش.
* «تاریخچه ارومیه»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «تداوم روند رصد و پایش دامداری های صنعتی شهرستان ارومیه، وب‌سایت ایانا، تاریخ درج مطلب: 21 بهمن 1400ش.
* «تداوم روند رصد و پایش دامداری‌های صنعتی شهرستان ارومیه، وب‌سایت ایانا، تاریخ درج مطلب: ۲۱ بهمن ۱۴۰۰ش.
* «تولید ۲۲ درصد محصولات بخش کشاورزی آذربایجان ‌غربی در شهرستان ارومیه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: 1 شهریور 1399ش.
* «تولید ۲۲ درصد محصولات بخش کشاورزی آذربایجان غربی در شهرستان ارومیه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ شهریور ۱۳۹۹ش.
* «جاذبه‌های گردشگری ارومی،»، وب‌سایت سیری در ایران، تاریخ بازدید: 5 خرداد 1401ش.
* «جاذبه‌های گردشگری ارومی،»، وب‌سایت سیری در ایران، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «خرید اینترنتی بلیط قطار ارومیه»، وب‌سایت الی‌گشت، تاریخ بازدید: 16 مهر 1401ش.
* «خرید اینترنتی بلیط قطار ارومیه»، وب‌سایت الی‌گشت، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
* «دانشگاه‌های استان آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت مرجع دانشگاه‌های ایران، تاریخ بازدید: 4 خرداد 1401ش.
* «دانشگاه‌های استان آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت مرجع دانشگاه‌های ایران، تاریخ بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «زندگي‌نامه، مهدي باکري»، وبسايت همشهري آنلاين، تاريخ درج مطلب: 27 اسفند 1391ش.
* «زندگی‌نامه، مهدی باکری»، وبسایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۳۹۱ش.
* «رشادت حجت‌الاسلام حسني در تاريخ ايران فراموش‌نشدني است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،تاریخ درج مطلب: 1 خرداد 1397ش.
* «رشادت حجت‌الاسلام حسنی در تاریخ ایران فراموش‌نشدنی است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۳۹۷ش.
* «سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی؛ نسخه‌ای کارآمد برای اقتصاد غیر وابسته»، وب‌سایت تحلیل بازار، تاریخ بازدید: 27 شهریور 1401ش.
* «سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی؛ نسخه‌ای کارآمد برای اقتصاد غیر وابسته»، وب‌سایت تحلیل بازار، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ش.
 
* «سفر به شهر ارومیه، شهر عاشیق‌ها و دشت‌های بی‌کران»، وب‌سیت جاباما، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۱ش.
* «سفر به شهر ارومیه، شهر عاشیق‌ها و دشت‌های بی‌کران»، وب‌سیت جاباما، تاریخ بازدید: 3 مهر 1401ش.
* «سیمان ارومیه»، وب‌سایت سیمان تأمین، تاریخ بازدید: ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ش.
* «سیمان ارومیه»، وب‌سایت سیمان تأمین، تاریخ بازدید: 29 شهریور 1401ش.
* «سینماهای استان آذربایجان غربی»، وب‌سایت سینماداران، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۱ش.
* «سینماهای استان آذربایجان غربی»، وب‌سایت سینماداران، تاریخ بازدید: 3 مهر 1401ش.
* «شرکت پتروشیمی ارومیه»، وب‌سایت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، تاریخ بازدید: ۲۹ شریور ۱۴۰۱ش.
* «شرکت پتروشیمی ارومیه»، وب‌سایت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، تاریخ بازدید: 29 شریور 1401ش.
* «شهر ارومیه»، وب‌سایت شرکت پتروشیمی ارومیه، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «شهر ارومیه»، وب‌سایت شرکت پتروشیمی ارومیه، تاریخ بازدید: 5 خرداد 1401ش.
* «شهرک صنعتی ارومیه»، مجلهٔ اینترنتی ارومیه، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ش.
* «شهرک صنعتی ارومیه»، مجلۀ اینترنتی ارومیه، تاریخ بازدید: 27 شهریور 1401ش.
* «فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه کجاست؟ تاریخچه، راه‌های ارتباطی»، وب‌سایت مستربلیط، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
* «فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه کجاست؟ تاریخچه، راه‌های ارتباطی»، وب‌سایت مستربلیط، تاریخ بازدید: 16 مهر 1401ش.
* «گردشگری پزشکی ارومیه»، وب‌سایت تور ویزا، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
* «گردشگری پزشکی ارومیه»، وب‌سایت تور ویزا، تاریخ بازدید: 16 مهر 1401ش.
* «گمرک ارومیه»، وب‌سایت رهتاش، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریر ۱۴۰۱ش.
* «گمرک ارومیه»، وب‌سایت رهتاش، تاریخ بازدید: 27 شهریر 1401ش.
* «مرز تمرچین در استان آذربایجان‌غربی بازگشایی شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۲ دی ۱۳۹۶ش.
* «مرز تمرچین در استان آذربایجان‌‌غربی بازگشایی شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: 12 دی 1396ش.
* «معدن تیتان ارومیه در مرحلهٔ بهره‌برداری قرار گرفت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ش.
* «معدن تیتان ارومیه در مرحلۀ بهره‌برداری قرار گرفت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 27 خرداد 1399ش.
* معرفی بیمارستان‌های ارومیه»، وب‌سایت ارومیه تبلیغ، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
* معرفی بیمارستان‌های ارومیه»، وب‌سایت ارومیه تبلیغ، تاریخ بازدید: 16 مهر 1401ش.
* «مناطق»، وب‌سایت شهرداری ارومیه، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «مناطق»، وب‌سایت شهرداری ارومیه، تاریخ بازدید: 5 خرداد 1401ش.
* مجیدی، عیسی، «مشاهیر ارومیه»، تاریخ بازدید: ۱۱ تیر ۱۴۰۱ش.
* مجيدي، عيسي، «مشاهير اروميه»، تاريخ بازديد: 11 تير 1401ش.
* «نقشه و تقسیمات کشوری»، وب‌سایت استانداری آذریابجان‌غربی، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «نقشه و تقسیمات کشوری»، وب‌سایت استانداری آذریابجان‌غربی، تاریخ بازدید: 5 خرداد 1401ش.
* «نگاهی به آداب و رسوم مردم آذربایجان غربی در ماه محرم»، خبرگزاری رضوی، تاریخ درج مطلب: ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ش.
* «نوروز در آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۱ش.
* «همه چیز دربارهٔ موزهٔ ارومیه»، وب‌سایت کارناوال.
* اسدی، لیلا، «معرفی غذاهای سنتی ارومیه»، وب‌سایت زرین بانو، تاریخ درج مطلب: ۱۲ مهر ۱۳۹۹ش.
* جمعی از نویسندگان، «راهنمای سفر به ارومیه»، فلایتیو، ۱۳۹۹ش.
* داوری، مهدی، «بهترین مراکز خرید ارومیه»، وب‌سایت دُرنا تریپ، تاریخ درج مطلب: ۳ آذر ۱۳۹۹ش.
* رهبری، مینا، «دیدنی‌های ارومیه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
* شجاعی، صدیقه، «دریاچه ارومیه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۱ش.
* کاویان‌پور، احمد، تاریخ ارومیه، تهران، آذرکهن، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
* کاظمی، انی، «زندگی‌نامه صفی‌الدین اورموی»، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۶ش.


* «نگاهی به آداب و رسوم مردم آذربایجان غربی در ماه محرم»، خبرگزاری رضوی، تاریخ درج مطلب: 31 شهریور 1397ش.
{{آذربایجان غربی-افقی}}
*  «نوروز در آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: 4 مهر 1401ش.
*  «همه چیز دربارۀ موزۀ ارومیه»، وب‌سایت کارناوال.
* اسدی، لیلا، «معرفی غذاهای سنتی ارومیه»، وب‌سایت زرین بانو، تاریخ درج مطلب: 12 مهر 1399ش.
* جمعی از نویسندگان، «راهنمای سفر به ارومیه»، فلایتیو، 1399ش.
* داوری، مهدی، «بهترین مراکز خرید ارومیه»، وب‌سایت دُرنا تریپ، تاریخ درج مطلب: 3 آذر 1399ش.
* رهبری، مینا، «دیدنی‌های ارومیه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 5 خرداد 1401ش.
* شجاعی، صدیقه، «دریاچه ارومیه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: 4 خرداد 1401ش.
* کاویان‌پور، احمد، تاریخ ارومیه، تهران، آذرکهن، چاپ اول،  1378ش.
* کاظمي، اني، «زندگي‌نامه صفي‌الدين اورموي»، تاريخ درج مطلب: 7 تير 1396ش.

نسخهٔ ۱۲ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۷:۵۴

ارومیه؛ مرکز استان آذربایجان‌غربی واقع در شمال غرب ایران.

یکی از شهرهای بزرگ در شمال غربی ایران و منطقه آذربایجان، ارومیه است. جمعیت آن طبق سرشماری سال ۱۳۹۵ش ۷۳۶٬۲۲۴ نفر بود که با توجه به آمار سایر شهرها، دهمین شهر پرجمعیت ایران است. ارومیه در غرب دریاچه ارومیه و در دامنه کوه سیر و در میان دشت ارومیه واقع شده است. حدود نود درصد جمعیت این شهر را آذری‌ها و ده درصد را اقوام کورد و اقلیتی مسیحی تشکیل می‌دهند. دریاچه ارومیه واقع در ۲۱ کیلومتری ارومیه، از مکان‌های طبیعی ایران است بزرگ‌ترین دریاچه آب شور خاورمیانه و بزرگ‌ترین دریاچه ایران است.[۱]

پیشینه نام

نام قدیمی شهر ارومیه و دریاچه آن، چیچست و چیچستا است. سریانیان به آن اورمیا و ارمنی‌ها، «اورمی، ارومیه» و عرب‌ها آن را «ارمیّه» و ایرانی‌ها «ارومی، ارومیّه» نامیده‌اند.[۲] ارومیه به معنای شهر آب است و مدتی در دوره پهلوی رضائیه نامیده می‌شد.

تاریخچه

به اعتقاد بعضی از مورخان، ارومیه محل تولد زرتشت و از مکان‌های مقدس زرتشتیان بوده است. مدفون بودن چند زرتشتی که منتسب به زمان تولد حضرت عیسی هستند، نشان‌دهنده این است که این شهر یکی از بزرگ‌ترین مراکز اجتماعی و مذهبی زمان‌های دور بوده و امپراطوران روم برای رفتن به آتشکده زرتشتیان و نیز تخت سلیمان بارها از آن عبور کرده‌اند. آثار باستانی کشف شده در این منطقه، نشان از رونق ارومیه در زمان مادها دارد و قدمت برخی از قبرهای این منطقه به چهار هزار سال پیش از میلاد مسیح، بازمی‌گردد.[۳] کاسه زرناب کشف شده در حسنلوی ارومیه از آثار هنری مربوط به قرن هشتم پیش از میلاد است که گویای شکوفایی هنرِ طلاسازی در دوره مادها است.[۴]

اقلیم و موقعیت جغرافیایی

تصویری از دریاچه ارومیه

منطقه ارومیه در شمال غرب ایران و نزدیک مرز ترکیه، ۵۸۹۹ کیلومتر مربع مساحت دارد. مساحت خود شهر، ۴۲٫۷ کیلومتر مربع است و در جلگه‌ای به طول هفتاد کیلومتر و به عرض سی کیلومتر در غرب دریاچه ارومیه واقع شده است.[۵] ارتفاع ارومیه از سطح دریا ۱۳۳۲ متر است. آب‌وهوای این شهر به علت وجود دریاچه ارومیه معتدل و نسبتاً مرطوب بوده و زمستانی سرد و طولانی دارد. در اطراف این شهر باغ‌های انگور، سیب و کشتزارها قرار دارد.[۶]

زبان، قومیت و مذهب

ارومیه یک شهر چند قومیتی با زبان و ادیان و مذاهب مختلف است. ترک‌های ارومیه به زبان ترکی آذربایجانی، کوردها به لهجه کرمانجی زبان کوردی، آشوری‌ها به زبان آشوری و ارمنی‌ها به زبان ارمنی صحبت می‌کنند. بیشتر ترک‌های آن مذهب شیعه دارند، مذهب بیشتر کوردها سنی است و نیز تعدادی از اقلیت‌های آشوری و ارمنی در آن زندگی می‌کنند.[۷]

تقسیمات شهری

شهرستان ارومیه طبق آخرین تقسیمات کشوری دارای پنج شهر، پنج بخش و بیست دهستان است.[۸] شهر ارومیه دارای پنج منطقه شهری است.[۹]

جاذبه‌های گردشگری

مکان‌های تاریخی

مسجد جامع ارومیه
پرونده:ننه مریم.jpg
کلیسای ننه مریم

کلیسای ننه‌مریم که با نام کلیسای حضرت مریم، سنت ماری و شرق آشور نیز شناخته می‌شود، یکی از مکان‌های تاریخی ارومیه است. این کلیسا دومین کلیسای قدیمی جهان پس از کلیسای بیت لحم در فلسطین است. کلیسای مارسرگیز، برج سه‌گنبد، مسجد سردار، مسجد جامع ارومیه، خانه انصاری، کلیسای پطروس پولیس، مدرسه هدایت، مدرسه ۲۲ بهمن، موزه ارومیه و موزه مردم‌شناسی ارومیه، بازار ارومیه و ساختمان شهرداری نیز از دیگر اماکن تاریخی این شهر به‌شمار می‌روند.[۱۰]

جاذبه‌های طبیعی

دریاچهٔ ارومیه
تالاب گلمرز

از جمله جاذبه‌های طبیعی ارومیه، می‌توان به دریاچه ارومیه، دریاچه مارمیشو، برکه دالامپر، آبشار شملکان، آبشار سوله دوکل، چشمه آب‌گرم هفت‌آباد، تالاب گلمرز اشاره کرد.[۱۱]

جاذبه‌های مذهبی

امام‌زاده غریب حسن، مسجد اعظم ارومیه، مسجد سردار، آرامگاه سید عرب باغی، مسجد امام شافعی و کلیسای ننه مریم از جاذبه‌های مذهبی شهر ارومیه هستند.[۱۲]

اماکن تجاری و تفریحی

مجتمع تجاری تورک مال و سیتادیوم، مجتمع تجاری کیف و کفش رضا، پاساژهای تندیس، پاکو، امیرکبیر، صدر، پردیس، جلالی، ستارخان، مجتمع‌های تجاری استادان، یاقوت، میلاد نور، بازار خلیج از مراکز خرید مهم در ارومیه هستند.[۱۳] از جمله مکان‌های تفریحی شهر ارومیه پارک جنگلی شیخ تپه، پارک اللر باغی، کوه سیر، روستای بند، چیچست، سد شهر چای و پیست اسکی خوشاکو است.[۱۴]

سد شهرچای ارومیه

امکانات آموزشی

ارومیه دارای دانشگاه دولتی، دانشگاه صنعتی، دانشگاه علوم پزشکی و دانشگاه الزهرا است. همچنین دارای دو دانشگاه آزاد، پیام‌نور و پنج مرکز غیرانتفاعی است. دانشگاه دولتی ارومیه رتبه ۱۸ را در مجموع دانشگاه‌های کل کشور دارد.[۱۵]

اقتصاد

مهم‌ترین منبع اقتصادی ارومیه باغداری و کشاورزی آن است که به حد خودکفایی رسیده و به سایر استان‌ها و کشورها صادر می‌شود.[۱۶] سیب، انگور، هلو و آلو مهم‌ترین محصولات باغداری این شهر است[۱۷] ۲۲ درصد از تولیدات کشاورزی در سطح استان آذربایجان غربی مربوط به شهر ارومیه است[۱۸] این شهر از مهم‌ترین مراکز کشت چغندرقند و کلزا بوده همچنین قطب تولید گیاهان دارویی همچون بادرَشبو، نعناع، بیدمشک، پونه و صدها نوع گیاه دیگر است.[۱۹] پنجاه واحد دامداری صنعتی نیز در شهر ارومیه فعال است.[۲۰] علی‌رغم ضعف صنعت در این شهر،[۲۱] معدن تیتان قره‌آغاج در ۳۷ کیلومتری ارومیه[۲۲] و شهرک صنعتی ارومیه در فازهای یک و دو در هفت کیلومتری این شهر، شرکت سیمان ارومیه (بزرگ‌ترین واحد صنعتی استان آذربایجان غربی)[۲۳] و پتروشیمی ارومیه[۲۴] از مراکز صنعتی و اقتصادی مهم ارومیه هستند.[۲۵] گمرک ارومیه نیز به‌دلیل قرارگیری در مسیر قفقاز - آسیای میانه، یکی از پرترددترین گمرک‌های کشور بوده که بیشترین تمرکز این گمرک بر ترانزیت به ترکیه، امور مربوط به صادرات به ترکیه و واردات از ترکیه است.[۲۶]

فرهنگ و هنر

آداب‌ورسوم

آداب‌ورسوم مردم ارومیه شباهت‌های زیادی با سایر شهرهای ایران دارد، برخی از آداب‌ورسوم خاص منطقه و شهر به شرح زیر است:

  • پخت دوشاب (شیرهٔ انگور)[۲۷] و رب گوجه، از قدیم تاکنون از آیین‌های سنتی هر سالهٔ مردم ارومیه است.[۲۸]
  • در چهارشنبه‌سوری مراسمی چون روشن کردن آتش و پریدن از آن، شال انداختن، بخت‌گشایی دختران و دادن هدیه به نوعروسان انجام می‌شود.
  • زیارت اهل قبور در آخرین روز از سال معروف به «عارافات آخشامه» از مراسمات مذهبی این شهر در ایام نوروز است.[۲۹]
  • مراسم عروسی:
  1. شکستن کله‌قندِ تزیین شده توسط فرد ریش‌سفیدِ فامیل در مراسم نامزدی؛
  2. رقص دسته‌جمعی مردان به نام «جَلمان» یا «یاللی» همزمان با نواختن دهل و سورنا در مراسم حنابندان؛
  3. آوردن لباس دامادی و سایر لوازم داماد به همراه حنا توسط تعدادی از مردان نزدیک خانوادهٔ عروس در طبق‌های چوبی به نام «خُنچا»؛
  4. انتخاب «ساقدوش» و «سولدوش» در میان ترک‌ها و «برازوا» در میان کردها با هدف انجام امور عروسی؛
  5. حنا بستن به دست عروس و دختران دم‌بخت؛
  6. بستن کمر عروس با شال یا روبانی سرخ بوسیلهٔ برادر داماد در روز عروسی؛
  7. بردن عروس به منزل پدر داماد و انداختن سیب یا انار و مقداری تنقلات یا سکه بر سر عروس و حضار از پشت‌بام.[۳۰]
  • مراسم عزاداری: مردم این شهر اعم از شیعه، سنی و حتی اقلیت‌های دینی، آدابی چون مراسم اعلان عزا، آیین طشت‌گذاری، زنجیرزنی، دسته‌های عزاداری، دادن نذری، توسل به دسته‌های عزاداری در ماه محرم انجام می‌دهند.[۳۱]

سوغات و صنایع محلی

نقل معروف‌ترین سوغاتی ارومیه

نقل، از سوغاتی‌های پرطرفدار ارومیه است که اندازه، رنگ و طعم‌های گوناگون دارد. همچنین عرقیاتی مانند بیدمشک و بادرنجبویه و همچنین انواع حلوای گردو و هویج از سوغاتی‌های بسیار معروف این شهر هستند.[۳۲] صنایع دستی مهم شهر ارومیه نیز شامل منبت‌کاری، قالی‌بافی، رودوزی، جاجیم‌بافی، رنگرزی و پیکرتراشی است.[۳۳]

غذاهای معروف

معروف‌ترین غذاهای ارومیه شامل آش دوغ، دلمه برگ مو، کوفته، آبگوشت مخصوص ارومیه، سوپ بلغور، آش ترش، یتیمچه] و گیزاتما و کاچی است.[۳۴]

سینما

ارومیه سه سینما به‌نام‌های انقلاب، آزادی و ایران دارد.[۳۵]

موسیقی

یکی از ارکان فرهنگی مردم ارومیه موسیقی است، مهم‌ترین نشانه و نماد اصلی موسیقی ارومیه عاشیق‌ها و عاشیق‌خوانی است.[۳۶]

موزه‌ها

موزهٔ ارومیه با دارا بودن ۲۶ هزار اثر تاریخی دومین موزهٔ فاخر کشور است.[۳۷]

ورزش

پایتخت و مهد والیبال ایران، ارومیه است. این شهر والیبالیست‌هایی از جمله؛ سعید معروف، میلاد عبادی‌پور و مرتضی شریفی پرورش داده است. قدمت شصت سالهٔ والیبال در ارومیه، این ورزش را به فرهنگ مردم این شهر تبدیل کرده است.[۳۸]

مشاهیر و بزرگان

کلبعلی خان افشار، عندلیب افشار، اردوبادی، میرزاعبدالمطلب،[۳۹]شیخ صفی‌الدین اورمو،[۴۰] شهید مهدی باکری،[۴۱] غلام‌رضا حسنی[۴۲] از بزرگان این شهر و امیر آقایی و[۴۳] مهشید جوادی[۴۴] از بازیگران سینما و تلویزیون متولد این دیار هستند.

زیرساخت

بهداشت و سلامت

بیمارستان‌های ارومیه در بخش خصوصی و دولتی تخصصی شامل بیمارستان امام خمینی، طالقانی، مطهری، امید، عارفیان، آذربایجان، شفا، سیدالشهدا، امام رضا و میلاد است.[۴۵] گردشگری پزشکی نیز در ارومیه به‌صورت فعالانه در زمینهٔ بیماری‌های ناباروری، چشم، قلب، زیبایی و کاشت مو به درمان بیماران کشورهای خارجی می‌پردازد.[۴۶]

ترابری

ارومیه از طریق آزادراه ارومیه – تبریز به سایر استان‌ها و تهران می‌رسد. فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه شامل دو ترمینال داخلی و خارجی است که پروازهای داخلی آن به مقصد شهرهای تهران، مشهد و شیراز انجام می‌گیرد و پروازهای خارجی به مقصد جده، مدینه، آدانا، استانبول و بغداد است.[۴۷] ایستگاه راه‌آهن ارومیه نیز از سال ۱۳۹۷ش به خط ریلی مراغه پیوسته و بین شهرهای ارومیه و مشهد تردد محدود دارد.[۴۸] ارومیه از مرز سرو که در ۶۰ کیلومتری آن قرار دارد به ترکیه متصل شده و از مسیر شهر مرزی پیرانشهر و مرز تمرچین با کشور عراق در ارتباط است،[۴۹] از این مرز در ایام اربعین سال ۱۴۰۱ش بیش از چهل هزار نفر عازم مرقد امام حسین شدند.[۵۰]

نقش ارومیه در انقلاب اسلامی

ارومیه اولین تجربهٔ جنگ مسلحانه را در دوم بهمن ماه ۱۳۵۷ش با هدایت غلامرضا حسنی به نام خود ثبت کرده است. این جنگ مسلحانه در تاریخ ایران تحول بزرگی ایجاد کرد و پیروزی انقلاب را شتاب بخشید.[۵۱]

پانویس

  1. ↑ شجاعی، «دریاچه ارومیه»، وب‌سایت کجارو.
  2. ↑ کاویان‌پور، «تاریخ ارومیه»، 1378ش، ص11.
  3. ↑ «تاریخچه ارومیه»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی.
  4. ↑ کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص54.
  5. ↑ کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص9.
  6. ↑ کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص10.
  7. ↑ «شهر ارومیه»، وب‌سایت شرکت پتروشیمی ارومیه.
  8. ↑ «نقشه و تقسیمات کشوری»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی.
  9. ↑ «مناطق»، وب‌سایت شهرداری ارومیه.
  10. ↑ رهبری، «دیدنی‌های ارومیه»، وب‌سایت کجارو.
  11. ↑ «جاذبه‌های شهر ارومیه»، وب‌سایت مجله گردشگری الی‌گشت.
  12. ↑ «جاذبه‌های مذهبی شهر ارومیه»، وب‌سایت همگردی.
  13. ↑ داوری، «بهترین مراکز خرید ارومیه»، وب‌سایت درناتریپ.
  14. ↑ «جاهای دیدنی ارومیه»، وب‌سایت سیری در ایران.
  15. ↑ «دانشگاه‌های استان آدربایجان‌غربی»، وب‌سایت مرجع دانشگاه‌های ایران.
  16. ↑ کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص441.
  17. ↑ «بهشت محصولات باغی کشور نیازمند توجه دولت مردمی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1400ش.
  18. ↑ «تولید۲۲درصد محصولات بخش کشاورزی آذربایجان‌غربی در شهرستان ارومیه»، خبرگزاری برنا، 1399ش.
  19. ↑ «سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی؛ نسخه‌ای کارآمد برای اقتصاد غیر وابسته»، وب‌سایت تحلیل بازار.
  20. ↑ «تداوم روند رصد و پایش دامداری‌های صنعتی شهرستان ارومیه، وب‌سایت ایانا، 1400ش.
  21. ↑ کاویان‌پور، تاریخ ارومیه، 1378ش، ص444.
  22. ↑ «معدن تیتان ارومیه در مرحلۀ بهره‌برداری قرار گرفت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، 1399ش.
  23. ↑ «سیمان ارومیه»، وب‌سایت سیمان تأمین.
  24. ↑ «شرکت پتروشیمی ارومیه»، وب‌سایت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس.
  25. ↑ «شهرک صنعتی ارومیه»، مجلۀ اینترنتی ارومیه.
  26. ↑ «گمرک ارومیه»، وب‌سایت رهتاش.
  27. ↑ «آیین سنتی پخت دوشاب در ارومیه»، خبرگزاری فارس.
  28. ↑ «آیین محلی پخت رب گوجه در ارومیه»، خبرگزاری تسنیم.
  29. ↑ «نوروز در آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت نمناک.
  30. ↑ «آداب و رسوم ازدواج در آذربایجان غربی»، وب‌سایت سماتک.
  31. ↑ «نگاهی به آداب و رسوم مردم آذربایجان غربی در ماه محرم»، خبرگزاری رضوی.
  32. ↑ «راهنمای سفر به ارومیه»، فلایتیو، 1399ش، ص4.
  33. ↑ «بهترین و معروف‌ترین صنایع‌دستی ارومیه»، وب‌سایت لیدوماتریپ.
  34. ↑ اسدی، «معرفی غذاهای سنتی ارومیه»، وب‌سایت زرین بانو.
  35. ↑ «سینماهای استان آذربایجان غربی»، وب‌سایت سینماداران.
  36. ↑ «سفر به شهر ارومیه، شهر عاشیق‌ها و دشت‌های بی‌کران»، وب‌سیت جاباما.
  37. ↑ «همه چیز دربارۀ موزۀ ارومیه»، وب‌سایت کارناوال.
  38. ↑ «ارومیه مهد سروقامتان افتخارآفرین/ قلب والیبال کشور در دیار باکری‌ه می‌تپد»، خبرگزاری فارس.
  39. ↑ مجیدی، «مشاهیر ارومیه»، وبلاگ عیسی مجیدی.
  40. ↑ کاظمی، «زندگی صفی‌الدین اورموی»، 1396ش.
  41. ↑ «زندگی‌نامه: مهدی باکری»، وب‌سایت همشهری آنلاین،1391ش.
  42. ↑ «رشادت حجت‌الاسلام حسنی در تاریخ ایران فراموش‌نشدنی است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران،1397ش.
  43. ↑ «بیوگرافی امیر آقایی»، وب‌سایت شمانیوز، 1399ش.
  44. ↑ «بیوگرافی مهشید جوادی»، وب‌سایت فتوکده.
  45. ↑ معرفی بیمارستان‌های ارومیه»، وب‌سایت ارومیه تبلیغ.
  46. ↑ «گردشگری پزشکی ارومیه»، وب‌سایت تور ویزا.
  47. ↑ «فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه کجاست؟تاریخچه+ راه‌های ارتباطی»، وب‌سایت مستربلیط.
  48. ↑ «خرید اینترنتی بلیط قطار ارومیه»، وب‌سایت الی‌گشت.
  49. ↑ «مرز تمرچین در استان آذربایجان‌غربی بازگشایی شد»، خبرگزاری ایرنا.
  50. ↑ «بیش از چهل هزار حسینی از مرز تمرچین عازم کربلا شدند»، خبرگزاری کردپرس.
  51. ↑ «ارومیه شهر پیشگام در تاریخ انقلاب/۲ بهمن آغاز اولین جنگ مسلحانه مردم ایران علیه رژیم طاغوت»، باشگاه خبرنگاران جوان، 1399ش.

منابع

  • «آداب و رسوم ازدواج در آذربایجان غربی»، وب‌سایت سماتک، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «ارومیه شهر پیشگام در تاریخ انقلاب/۲ بهمن آغاز اولین جنگ مسلحانه مردم ایران علیه رژیم طاغوت»، باشگاه خبرنگاران جوان، تاریخ درج مطلب: ۲ بهمن ۱۳۹۹ش.
  • «ارومیه مهد سروقامتان افتخارآفرین/ قلب والیبال کشور در دیار باکری‌ه می‌تپد»، خبرگزاری فارس، اریخ درج مطلب: ۸ آذر ۱۳۹۹ش.
  • «آیین سنتی پخت دوشاب در ارومیه»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۲۱ مهر ۱۴۰۰ش.
  • «بهترین و معروف‌ترین صنایع‌دستی ارومیه»، وب‌سایت لیدوماتریپ، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «بیش از چهل هزار حسینی از مرز تمرچین عازم کربلا شدند»، خبرگزاری کردپرس، تاریخ درج مطلب: ۲۱ شهریور ۱۴۰۱ش.
  • «بیوگرافی امیر آقایی»، وب‌سایت شمانیوز، تاریخ درج مطلب: ۲۶ تیر ۱۳۹۹ش.
  • «بیوگرافی مهشید جوادی»، وب‌سایت فتوکده، تاریخ بازدید: ۱۱ تیر ۱۴۰۱ش.
  • «بهشت محصولات باغی کشور نیازمند توجه دولت مردمی»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۳ شهریور ۱۴۰۰ش.
  • «تاریخچه ارومیه»، وب‌سایت استانداری آذربایجان‌غربی، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «تداوم روند رصد و پایش دامداری‌های صنعتی شهرستان ارومیه، وب‌سایت ایانا، تاریخ درج مطلب: ۲۱ بهمن ۱۴۰۰ش.
  • «تولید ۲۲ درصد محصولات بخش کشاورزی آذربایجان غربی در شهرستان ارومیه»، خبرگزاری برنا، تاریخ درج مطلب: ۱ شهریور ۱۳۹۹ش.
  • «جاذبه‌های گردشگری ارومی،»، وب‌سایت سیری در ایران، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «خرید اینترنتی بلیط قطار ارومیه»، وب‌سایت الی‌گشت، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «دانشگاه‌های استان آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت مرجع دانشگاه‌های ایران، تاریخ بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «زندگی‌نامه، مهدی باکری»، وبسایت همشهری آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۷ اسفند ۱۳۹۱ش.
  • «رشادت حجت‌الاسلام حسنی در تاریخ ایران فراموش‌نشدنی است»، خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱ خرداد ۱۳۹۷ش.
  • «سبد رنگین محصولات کشاورزی در آذربایجان غربی؛ نسخه‌ای کارآمد برای اقتصاد غیر وابسته»، وب‌سایت تحلیل بازار، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ش.
  • «سفر به شهر ارومیه، شهر عاشیق‌ها و دشت‌های بی‌کران»، وب‌سیت جاباما، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «سیمان ارومیه»، وب‌سایت سیمان تأمین، تاریخ بازدید: ۲۹ شهریور ۱۴۰۱ش.
  • «سینماهای استان آذربایجان غربی»، وب‌سایت سینماداران، تاریخ بازدید: ۳ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «شرکت پتروشیمی ارومیه»، وب‌سایت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس، تاریخ بازدید: ۲۹ شریور ۱۴۰۱ش.
  • «شهر ارومیه»، وب‌سایت شرکت پتروشیمی ارومیه، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «شهرک صنعتی ارومیه»، مجلهٔ اینترنتی ارومیه، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریور ۱۴۰۱ش.
  • «فرودگاه بین‌المللی شهید باکری ارومیه کجاست؟ تاریخچه، راه‌های ارتباطی»، وب‌سایت مستربلیط، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «گردشگری پزشکی ارومیه»، وب‌سایت تور ویزا، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «گمرک ارومیه»، وب‌سایت رهتاش، تاریخ بازدید: ۲۷ شهریر ۱۴۰۱ش.
  • «مرز تمرچین در استان آذربایجان‌غربی بازگشایی شد»، خبرگزاری ایرنا، تاریخ درج مطلب: ۱۲ دی ۱۳۹۶ش.
  • «معدن تیتان ارومیه در مرحلهٔ بهره‌برداری قرار گرفت»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ش.
  • معرفی بیمارستان‌های ارومیه»، وب‌سایت ارومیه تبلیغ، تاریخ بازدید: ۱۶ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «مناطق»، وب‌سایت شهرداری ارومیه، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • مجیدی، عیسی، «مشاهیر ارومیه»، تاریخ بازدید: ۱۱ تیر ۱۴۰۱ش.
  • «نقشه و تقسیمات کشوری»، وب‌سایت استانداری آذریابجان‌غربی، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «نگاهی به آداب و رسوم مردم آذربایجان غربی در ماه محرم»، خبرگزاری رضوی، تاریخ درج مطلب: ۳۱ شهریور ۱۳۹۷ش.
  • «نوروز در آذربایجان‌غربی»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید: ۴ مهر ۱۴۰۱ش.
  • «همه چیز دربارهٔ موزهٔ ارومیه»، وب‌سایت کارناوال.
  • اسدی، لیلا، «معرفی غذاهای سنتی ارومیه»، وب‌سایت زرین بانو، تاریخ درج مطلب: ۱۲ مهر ۱۳۹۹ش.
  • جمعی از نویسندگان، «راهنمای سفر به ارومیه»، فلایتیو، ۱۳۹۹ش.
  • داوری، مهدی، «بهترین مراکز خرید ارومیه»، وب‌سایت دُرنا تریپ، تاریخ درج مطلب: ۳ آذر ۱۳۹۹ش.
  • رهبری، مینا، «دیدنی‌های ارومیه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • شجاعی، صدیقه، «دریاچه ارومیه»، وب‌سایت کجارو، تاریخ بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • کاویان‌پور، احمد، تاریخ ارومیه، تهران، آذرکهن، چاپ اول، ۱۳۷۸ش.
  • کاظمی، انی، «زندگی‌نامه صفی‌الدین اورموی»، تاریخ درج مطلب: ۷ تیر ۱۳۹۶ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:ارومیه&oldid=26251»