پیش‌نویس:مربا: تفاوت میان نسخه‌ها

→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر تفاوت با ویرایش جدیدتر ←

نسخهٔ ۸ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۵۴

مربا؛ میوه‌ای پخته شده در شیره شکر.

مربا، واژه‌ای عربی به‌معنای «پرورده و پرورش‌یافته»، یکی از خوراکی‌های شیرین و کهن ایرانی است که با پختن میوه همراه با آب و شکر یا خاک‌قند تهیه می‌شود. افزودن چاشنی‌هایی مانند گلاب، هل و وانیل طعم و عطر آن را بهبود می‌بخشد و این روش، راهی سنتی برای نگهداری طولانی‌مدت میوه‌هاست. مربا بر اساس اندازه میوه‌ها به سه دسته تقسیم می‌شود: ژله (صاف و یکدست)، کمپوت (با اجزای درشت میوه) و مارمالاد (میوه و پوست له‌شده). در مربا، تکه‌های میوه قابل مشاهده هستند، اما در مارمالاد میوه‌ها به صورت خمیر یا ریز خرد می‌شوند. مربا از میوه‌ها، گل‌ها و حتی صیفی‌جات مختلف تهیه می‌شود

تعریف مربا

واژه «مربا»، واژه‌ای عربی است که در فارسی به‌معنای پرورده و پرورش‌یافته است.^[۱]

روش تهیه

مربا از پختن میوه با آب و شکر یا خاک‌قند درست می‌شود.^[۲] برای طعم و بوی بهتر آن می‌توان از چاشنی‌هایی همچون گلاب، هل و وانیل استفاده کرد.^[۳] تهیه مربا، یکی از روش‌های سنتی فرآوری ميوه‌ها برای نگهداری طولانی‌مدت آن‌ها است. معمولا میزان یکسانی از میوه و شکر را برای تهیه مربا استفاده می‌کنند و وقتی دمای این ترکیب به میزان معینی برسد (حدود 104 درجه سانتی‌گراد)، اسید و پکتین موجود در میوه با شکر واکنش نشان داده و مربا آماده می‌شود. غلظت مربا، بستگی به نوع میوه و سلیقه افراد دارد. این خوراکی شیرین را می‌توان در ظرفی در بسته و برای زمانی طولانی نگه داشت.

دسته‌بندی مربا بر اساس اندازه میوه

مربا را بر اساس اندازه میوه‌ها در آن به سه دسته کلی تقسیم‌ می‌کنند:

ژله: که در آن گوشت میوه را خارج کرده و از صافی رد می‌کنند و کاملا صاف و یکدست است؛
کمپوت: که در آن از اجزای درشت میوه استفاده می‌شود؛
مارمالاد: که از میوه و پوست له شده آن تهیه می‌شود.

تفاوت مربا و مارمالاد نیز در این است که در مربا، تکه‌های میوه قابل تشخیص و دیدن است، در حالی‌ که در فرآیند تولید مارمالاد، میوه‌ها را پخته و آن را به‌صورت خمیر در می‌آورند، یا میوه‌ها را به‌صورت ریز، رنده یا خُرد می‌کنند.
مربا در ایران از میوه‌ها و گیاهان متنوعی درست می‎‌شود، از جمله آلبالو، به، انجیر، سیب، توت‎‌فرنگی، بالنگ، پرتقال و پوست لیمو. همچنین مربا از گل و گیاهانی مانند ریواس، کنگر، بهارنارنج و گل سرخ و نیز از صیفی‎‌جات همانند پوست هندوانه، کدو تنبل، بادمجان، هویج و خیار درست می‌‎شود.^[۴]

مربا از خوراکی‌های شیرین و کهن ایرانی است که در مکتوبات تاریخی و رساله‎‌های آشپزی از آن یاد شده است.^[۵] امروزه این خوراک را معمولا در وعده صبحانه همراه با نان و کره میل می‎‌کنند.

پانویس

↑ دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا.
↑ انوري، فرهنگ بزرگ سخن ، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا.
↑ مصاحب، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، ج2، 1381ش، ذيل واژه مربا.
↑ شهري، طهران قديم، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها.
↑ مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان شيخ اطعمه، 1344ش.

منابع

انوري، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا، سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 22 شهریور 1400ش.
شهري، جعفر، طهران قديم، تهران، معين، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها.
مصاحب، غلامحسين، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، تهران، اميركبير، ج2، بخش دوم، 1381ش، ذيل واژه مربا.
مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان مولانا بسحق شيرازي حلاج شيرازي مشهور به شيخ اطعمه، تهران، كتاب‌فروشي معرفت، 1344ش.

[1] دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا.

[2] انوري، فرهنگ بزرگ سخن ، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا.

[3] مصاحب، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، ج2، 1381ش، ذيل واژه مربا.

[4] شهري، طهران قديم، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها.

[5] مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان شيخ اطعمه، 1344ش.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<big>'''مربا'''</big>؛ میوه‌ای پخته شده در شیره شکر<br>
+<big>'''مربا'''</big>؛ میوه‌ای پخته شده در شیره شکر.
+مربا، واژه‌ای عربی به‌معنای «پرورده و پرورش‌یافته»، یکی از خوراکی‌های شیرین و کهن ایرانی است که با پختن میوه همراه با آب و شکر یا خاک‌قند تهیه می‌شود. افزودن چاشنی‌هایی مانند گلاب، هل و وانیل طعم و عطر آن را بهبود می‌بخشد و این روش، راهی سنتی برای نگهداری طولانی‌مدت میوه‌هاست. مربا بر اساس اندازه میوه‌ها به سه دسته تقسیم می‌شود: '''ژله''' (صاف و یکدست)، کمپوت (با اجزای درشت میوه) و مارمالاد (میوه و پوست له‌شده). در مربا، تکه‌های میوه قابل مشاهده هستند، اما در مارمالاد میوه‌ها به صورت خمیر یا ریز خرد می‌شوند. مربا از میوه‌ها، گل‌ها و حتی صیفی‌جات مختلف تهیه می‌شود
+== تعریف مربا ==
+واژه «مربا»، واژه‌ای عربی است که در فارسی به‌معنای پرورده و پرورش‌یافته است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D9%85%D8%B1%D8%A8%D8%A7 دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا.]</ref>
+== روش تهیه ==
 [[پرونده:مربا.jpg|200px|thumb|left|مربا]]
-مربا از پختن میوه با آب و شکر یا خاک‌قند درست می‌شود.<ref>انوري، فرهنگ بزرگ سخن ، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا. </ref>  برای طعم و بوی بهتر آن می‌توان از چاشنی‌هایی همچون گلاب، هل و وانیل استفاده کرد.<ref>مصاحب، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، ج2، 1381ش، ذيل واژه مربا.</ref>  تهیه مربا، یکی از روش‌های سنتی فرآوری ميوه‌ها برای نگهداری طولانی‌مدت آن‌ها است. معمولا میزان یکسانی از میوه و شکر را برای تهیه مربا استفاده می‌کنند و وقتی دمای این ترکیب به میزان معینی برسد (حدود 104 درجه سانتی‌گراد)، اسید و پکتین موجود در میوه با شکر واکنش نشان داده و مربا آماده می‌شود. غلظت مربا، بستگی به نوع میوه و سلیقه افراد دارد. این خوراکی شیرین را می‌توان در ظرفی در بسته و برای زمانی طولانی نگه داشت.<br>
+مربا از پختن میوه با آب و شکر یا خاک‌قند درست می‌شود.<ref>انوري، فرهنگ بزرگ سخن ، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا. </ref> برای طعم و بوی بهتر آن می‌توان از چاشنی‌هایی همچون گلاب، هل و وانیل استفاده کرد.<ref>مصاحب، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، ج2، 1381ش، ذيل واژه مربا.</ref>  تهیه مربا، یکی از روش‌های سنتی فرآوری ميوه‌ها برای نگهداری طولانی‌مدت آن‌ها است. معمولا میزان یکسانی از میوه و شکر را برای تهیه مربا استفاده می‌کنند و وقتی دمای این ترکیب به میزان معینی برسد (حدود 104 درجه سانتی‌گراد)، اسید و پکتین موجود در میوه با شکر واکنش نشان داده و مربا آماده می‌شود. غلظت مربا، بستگی به نوع میوه و سلیقه افراد دارد. این خوراکی شیرین را می‌توان در ظرفی در بسته و برای زمانی طولانی نگه داشت.
-واژه «مربا»، واژه‌ای عربی است که در فارسی به‌معنای پرورده و پرورش‌یافته است.<ref>[https://www.vajehyab.com/dehkhoda/%D9%85%D8%B1%D8%A8%D8%A7 دهخدا، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا.]</ref>  مربا را بر اساس اندازه میوه‌ها در آن به سه دسته کلی تقسیم‌ می‌کنند:
+== دسته‌بندی مربا بر اساس اندازه میوه ==
-# '''ژله''': که در آن گوشت میوه را خارج کرده و از صافی رد می‌کنند و کاملا صاف و یکدست است؛
+مربا را بر اساس اندازه میوه‌ها در آن به سه دسته کلی تقسیم‌ می‌کنند:
-# '''کمپوت''': که در آن از اجزای درشت میوه استفاده می‌شود؛
+#'''ژله''': که در آن گوشت میوه را خارج کرده و از صافی رد می‌کنند و کاملا صاف و یکدست است؛
-# '''مارمالاد''': که از میوه و پوست له شده آن تهیه می‌شود. <br>
+#'''کمپوت''': که در آن از اجزای درشت میوه استفاده می‌شود؛
+#'''مارمالاد''': که از میوه و پوست له شده آن تهیه می‌شود. <br>
-تفاوت مربا و مارمالاد نیز در این است که در مربا، تکه‌های میوه قابل تشخیص و دیدن است، در حالی‌ که در فرآیند تولید مارمالاد، میوه‌ها را پخته و آن را به‌صورت خمیر در می‌آورند، یا میوه‌ها را به‌صورت ریز، رنده یا خُرد می‌کنند.<br>
+تفاوت مربا و مارمالاد نیز در این است که در مربا، تکه‌های میوه قابل تشخیص و دیدن است، در حالی‌ که در فرآیند تولید مارمالاد، میوه‌ها را پخته و آن را به‌صورت خمیر در می‌آورند، یا میوه‌ها را به‌صورت ریز، رنده یا خُرد می‌کنند.<br>مربا در ایران از میوه‌ها و گیاهان متنوعی درست می‎‌شود، از جمله آلبالو، به، انجیر، سیب، توت‎‌فرنگی، بالنگ، پرتقال و پوست لیمو. همچنین مربا از گل و گیاهانی مانند ریواس، کنگر، بهارنارنج و گل سرخ و نیز از صیفی‎‌جات همانند پوست هندوانه، کدو تنبل، بادمجان، هویج و خیار درست می‌‎شود.<ref>شهري، طهران قديم، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها. </ref>
-مربا در ایران از میوه‌ها و گیاهان متنوعی درست می‎‌شود، از جمله آلبالو، به، انجیر، سیب، توت‎‌فرنگی، بالنگ، پرتقال و پوست لیمو. همچنین مربا از گل و گیاهانی مانند ریواس، کنگر، بهارنارنج و گل سرخ و نیز از صیفی‎‌جات همانند پوست هندوانه، کدو تنبل، بادمجان، هویج و خیار درست می‌‎شود.<ref>شهري، طهران قديم، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها. </ref>
+مربا از خوراکی‌های شیرین و کهن ایرانی است که در مکتوبات تاریخی و رساله‎‌های آشپزی از آن یاد شده است.<ref>مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان شيخ اطعمه، 1344ش.  </ref> امروزه این خوراک را معمولا در وعده صبحانه همراه با نان و کره میل می‎‌کنند.<br>
-مربا از خوراکی‌های شیرین و کهن ایرانی است که در مکتوبات تاریخی و رساله‎‌های آشپزی از آن یاد شده است.<ref>مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان شيخ اطعمه، 1344ش.  </ref>  امروزه این خوراک را معمولا در وعده صبحانه همراه با نان و کره میل می‎‌کنند.<br>
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
-* انوري، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا.
+*انوري، حسن، فرهنگ بزرگ سخن، تهران، سخن، ج7، 1381ش، ذيل واژه مربا.
-* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا، سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 22 شهریور 1400ش.
+*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه دهخدا، ذیل واژه مربا، سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 22 شهریور 1400ش.
-* شهري، جعفر، طهران قديم، تهران، معين، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها.
+*شهري، جعفر، طهران قديم، تهران، معين، ج5، 1371ش، ذيل واژه مرباها.
-* مصاحب، غلامحسين، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، تهران، اميركبير، ج2، بخش دوم، 1381ش، ذيل واژه مربا.
+*مصاحب، غلامحسين، دايرة‌المعارف فارسي مصاحب، تهران، اميركبير، ج2، بخش دوم، 1381ش، ذيل واژه مربا.
-* مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان مولانا بسحق شيرازي حلاج شيرازي مشهور به شيخ اطعمه، تهران، كتاب‌فروشي معرفت، 1344ش.
+*مولانا بسحاق حلاج شيرازي، ديوان مولانا بسحق شيرازي حلاج شيرازي مشهور به شيخ اطعمه، تهران، كتاب‌فروشي معرفت، 1344ش.