پرش به محتوا

پیش‌نویس:رضایت از زندگی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌ترتفاوت با ویرایش جدیدتر ←
دیداریویکی‌متن
خط ۱۱۹: خط ۱۱۹:


==دین‌داری و احساس رضایت از زندگی==
==دین‌داری و احساس رضایت از زندگی==
بسیاری از پژوهش‌های صورت گرفته در سراسر جهان نشان می‌دهند که میان دین‌داری و احساس رضایت از زندگی ارتباط معنادار و مستقیمی وجود دارد.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/23545477_Religion_and_the_Quality_of_Life#:~:text=Ferriss%20(2002)%20conducted%20a%20comparative,and%20charitable%20actions.%20... Ferriss, “Religion and Quality of Life”, Happiness  Studies 3: (199–215)];
بسیاری از پژوهش‌های صورت گرفته در سراسر جهان نشان می‌دهند که میان دین‌داری و احساس رضایت از زندگی ارتباط معنادار و مستقیمی وجود دارد.<ref>[https://www.researchgate.net/publication/23545477_Religion_and_the_Quality_of_Life#:~:text=Ferriss%20(2002)%20conducted%20a%20comparative,and%20charitable%20actions.%20... Ferriss, “Religion and Quality of Life”, Happiness  Studies 3: (199–215)].</ref>  گروهی از کارشناسان حوزۀ دین و [[روان‌شناسی]]، با بررسی این پژوهش‌ها، در راستای یافتن سازوکار این موضوع برآمده و برخی موضوعات را به‌عنوان عوامل مهم در این زمینه معرفی کرده‌اند:
 
Inglehart, “Faith and Freedom: Traditional and Modem Ways to Happiness”, 2010.</ref>  گروهی از کارشناسان حوزۀ دین و [[روان‌شناسی]]، با بررسی این پژوهش‌ها، در راستای یافتن سازوکار این موضوع برآمده و برخی موضوعات را به‌عنوان عوامل مهم در این زمینه معرفی کرده‌اند:


#نظام منسجم فکری برآمده از آموزه‌های دینی یا ابعاد روحی و درونی دین؛
#نظام منسجم فکری برآمده از آموزه‌های دینی یا ابعاد روحی و درونی دین؛
خط ۱۳۵: خط ۱۳۳:
امروزه، احساس رضایت از زندگی یکی از شاخص‌های تعیین‌کنندۀ توسعه‌یافتگی در جوامع است. تحقیقات بسیاری حکایت از ارتباط این شاخص با سطوح مختلف توسعه‌یافتگی دارند. در حقیقت، کشورهای توسعه‌یافته‌تر، سطوح بالاتری از رضایت از زندگی را نسبت به کشورهای کمتر توسعه‌یافته تجربه می‌کنند. توسعۀ جوامع، همواره دارای پیش‌نیازهایی هستند که از جملۀ آنها می‌توان به اعتماد متقابل، رضایت از شرایط فردی و اجتماعی و نیز قبول نظم اجتماعی اشاره کرد. نتایج گزارش‌ها و پیمایش‌های صورت گرفته در جوامع مختلف نشان داده‌اند که 56 درصد از جوانان، دچار عدم شادابی و نشاط در حد یک جوان شده‌اند.<ref>وضعیت و نگرش جوانان، 1381ش، ص60.</ref>  این مسئله که به‌عنوان عدم رضایت از زندگی شناخته می‌شود، می‌تواند بر جامعه، تأثیرات و پیامدهای منفی را تحمیل نماید.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1319319/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D9%88%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%85%D9%84%DB%8C رفیعی بهابادی و حاجیانی، «بررسی رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن»، 1392ش، ص2.]</ref>
امروزه، احساس رضایت از زندگی یکی از شاخص‌های تعیین‌کنندۀ توسعه‌یافتگی در جوامع است. تحقیقات بسیاری حکایت از ارتباط این شاخص با سطوح مختلف توسعه‌یافتگی دارند. در حقیقت، کشورهای توسعه‌یافته‌تر، سطوح بالاتری از رضایت از زندگی را نسبت به کشورهای کمتر توسعه‌یافته تجربه می‌کنند. توسعۀ جوامع، همواره دارای پیش‌نیازهایی هستند که از جملۀ آنها می‌توان به اعتماد متقابل، رضایت از شرایط فردی و اجتماعی و نیز قبول نظم اجتماعی اشاره کرد. نتایج گزارش‌ها و پیمایش‌های صورت گرفته در جوامع مختلف نشان داده‌اند که 56 درصد از جوانان، دچار عدم شادابی و نشاط در حد یک جوان شده‌اند.<ref>وضعیت و نگرش جوانان، 1381ش، ص60.</ref>  این مسئله که به‌عنوان عدم رضایت از زندگی شناخته می‌شود، می‌تواند بر جامعه، تأثیرات و پیامدهای منفی را تحمیل نماید.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/1319319/%D8%A8%D8%B1%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%B1%D8%B6%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%B2%D9%86%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%D9%88-%D8%B9%D9%88%D8%A7%D9%85%D9%84-%D9%85%D9%88%D8%AB%D8%B1-%D8%A8%D8%B1-%D8%A7%D9%86-%D8%A8%D8%A7-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D9%81%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D8%A7%D8%B2-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%85%D9%84%DB%8C رفیعی بهابادی و حاجیانی، «بررسی رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن»، 1392ش، ص2.]</ref>
==سازوکار دستیابی به رضایت از زندگی==
==سازوکار دستیابی به رضایت از زندگی==
برای دستیابی به رضایت از زندگی، باید موانعی مانند کمال‌گرایی افراطی، تمرکز بر نقص‌ها، ضعف شخصیت و عزت‌نفس پایین را برطرف کرد. گاهی نیز نارضایتی، پوششی برای فرار از تغییر مثبت یا توجیه تنبلی است. از سوی دیگر، اصلاح نگرش، واقع‌گرایی، تقدیرپذیری، مصلحت‌محوری و عاقبت‌اندیشی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رضایت از زندگی هستند. باید پذیرفت که سختی‌ها جزء جدایی‌ناپذیر زندگی دنیا هستند؛ همان‌طور که قرآن نیز به امتحان با ترس، گرسنگی، کاستی در اموال، جان‌ها و محصولات اشاره کرده است.<ref>سوره بقره، آیه 155.</ref> در روایت نیز دنیا سرایی است که با سختی‌ها و بلاها آمیخته شده است.<ref>سیدرضی، نهج‌البلاغه، 1398ش، خطبه226.</ref>
برای دستیابی به رضایت از زندگی، باید موانعی مانند کمال‌گرایی افراطی، تمرکز بر نقص‌ها، ضعف شخصیت و عزت‌نفس پایین را برطرف کرد. گاهی نیز نارضایتی، پوششی برای فرار از تغییر مثبت یا توجیه تنبلی است. از سوی دیگر، اصلاح نگرش، واقع‌گرایی، تقدیرپذیری، مصلحت‌محوری و عاقبت‌اندیشی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رضایت از زندگی هستند. باید پذیرفت که سختی‌ها جزء جدایی‌ناپذیر زندگی دنیا هستند؛ همان‌طور که قرآن نیز به امتحان با ترس، گرسنگی، کاستی در اموال، جان‌ها و محصولات اشاره کرده است.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_155_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%A8%D9%82%D8%B1%D9%87 سوره بقره، آیه 155.]</ref> در روایت نیز دنیا سرایی است که با سختی‌ها و بلاها آمیخته شده است.<ref>سیدرضی، نهج‌البلاغه، 1398ش، خطبه226.</ref>


پدیده‌ها و امور زندگی انسان، دارای دو بُعد ظاهری و باطنی‌اند. در بُعد ظاهر، یا خوشایندِ طبع انسان هستند یا ناخوشایند؛ اما در بُعد باطن که سخن از واقعیت اشیا است، پدیده‌ها برای زندگی انسان یا خیر هستند یا شرّ. محور بُعد ظاهر، خواسته‌ها و امیال انسانی است و محور بُعد باطن، مصلحت او. توجه به ظاهر اشیاء و استفاده از نظام ارزیابی خواست‌گرا، یعنی خوشایندخواه و ناخوشایندگریز، انسان را از راه‌یابی به لایه‌های عمیق‌تر و شناسایی حقیقت اشیاء که همان خیر یا شرّ بودن آن‌ها است، بازمی‌دارد و بسیار پیش می‌آید که فردی صلاح و مصلحت واقعی خود را به‌خاطر ظاهر خوشایند شرّی خطرناک، از دست می‌دهد. در قرآن نیز با اشاره به این مطلب هشدار می‌دهد که چه‌بسا چیزی را دوست می‌دارید و آن برای شما بد است.<ref>سوره بقره، آیه 216.</ref> پیامبر اسلام نیز بهترین کارها را خوش‌فرجام‌ترین آن‌ها می‌داند.<ref>ابن‌بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، 1413ق، ج4، ص402.</ref>  
پدیده‌ها و امور زندگی انسان، دارای دو بُعد ظاهری و باطنی‌اند. در بُعد ظاهر، یا خوشایندِ طبع انسان هستند یا ناخوشایند؛ اما در بُعد باطن که سخن از واقعیت اشیا است، پدیده‌ها برای زندگی انسان یا خیر هستند یا شرّ. محور بُعد ظاهر، خواسته‌ها و امیال انسانی است و محور بُعد باطن، مصلحت او. توجه به ظاهر اشیاء و استفاده از نظام ارزیابی خواست‌گرا، یعنی خوشایندخواه و ناخوشایندگریز، انسان را از راه‌یابی به لایه‌های عمیق‌تر و شناسایی حقیقت اشیاء که همان خیر یا شرّ بودن آن‌ها است، بازمی‌دارد و بسیار پیش می‌آید که فردی صلاح و مصلحت واقعی خود را به‌خاطر ظاهر خوشایند شرّی خطرناک، از دست می‌دهد. در قرآن نیز با اشاره به این مطلب هشدار می‌دهد که چه‌بسا چیزی را دوست می‌دارید و آن برای شما بد است.<ref>سوره بقره، آیه 216.</ref> پیامبر اسلام نیز بهترین کارها را خوش‌فرجام‌ترین آن‌ها می‌داند.<ref>[https://lib.eshia.ir/11021/4/402 ابن‌بابویه، من لایحضره الفقیه، 1413ق، ج4، ص402.]</ref>  


==پول و رضایت از زندگی==
==پول و رضایت از زندگی==
خط ۱۴۶: خط ۱۴۴:


==ازدواج، خانواده و رضایت از زندگی==
==ازدواج، خانواده و رضایت از زندگی==
ازدواج با توجه به ایجاد یک رابطه مستحکم در قالب روابط زوجی و والد-فرزندی، فرد را از مزایای ارتباط خانوادگی بهره‌مند می‌سازد. طبق پژوهش‌های انجام شده، احساس تنهایی از عواملی است که رابطه مستقیم و منفی با رضایت از زندگی دارد.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20160216152706-9997-59.pdf باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص184.]</ref> علاوه بر این از دیدگاه توجه به نیازهای انسان در روان‌شناسی، خانواده با ارضاء و پاسخگویی به نیاز به تعلق و احترام، زمینه رشد و رضامندی بیشتر را فراهم می‌کند.<ref>باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص187.</ref>
ازدواج با توجه به ایجاد یک رابطه مستحکم در قالب روابط زوجی و والد-فرزندی، فرد را از مزایای ارتباط خانوادگی بهره‌مند می‌سازد. طبق پژوهش‌های انجام شده، احساس تنهایی از عواملی است که رابطه مستقیم و منفی با رضایت از زندگی دارد.<ref>[http://ensani.ir/file/download/article/20160216152706-9997-59.pdf باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص184.]</ref> علاوه بر این از دیدگاه توجه به نیازهای انسان در روان‌شناسی، خانواده با ارضاء و پاسخگویی به نیاز به تعلق و احترام، زمینه رشد و رضامندی بیشتر را فراهم می‌کند.<ref>[https://qjsd.atu.ac.ir/article_1750_6f04d5e5896c71204ba36594f687aae4.pdf باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص187.]</ref>


==شغل، درآمد و رضایت از زندگی==
==شغل، درآمد و رضایت از زندگی==
[[پرونده:رضایت-از-زندگی.jpg|پدر و فرزندانش، سازندگان قابلمه و تابه مسی در [[اصفهان]]
[[پرونده:رضایت-از-زندگی.jpg|پدر و فرزندانش، سازندگان قابلمه و تابه مسی در [[اصفهان]]
|بندانگشتی]]
|بندانگشتی]]
هر فرد ساعات زیادی از شبانه‌روز را در ارتباط با مسائل مربوط به شغل یا حرفه‌اش می‌گذراند. سادگی یا پیچیدگی فعالیت شغلی، شانیت اجتماعی، سطح درآمد، محیط کار و روابط حاکم بر آن ازجمله عواملی است که هر کدام نقش مستقیمی بر زندگی فرد دارد. از این موارد نوع شغل با توجه به بازخورد ویژه اجتماعی و سطح درآمد به‌خاطر نقش مؤثر آن در تأمین امکانات زندگی، ارتباط بیشتری با رضایت از زندگی دارد.<ref>باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص185.</ref> احساس رضایت شغلی پس از دستیابی به ارزش‌های شغلی در ارتباط تنگاتنگ با رضایت از زندگی است. علاوه بر اثرگذاری مستقیم رضایت شغلی بر رضایت از زندگی، با توجه به ارتباط رضایت شغلی با عواملی نظیر سلامت جسمی و روانی و روابط و مناسبات اجتماعی می‌توان به تأثیر غیرمستقیم رضایت شغلی بر رضایت از زندگی نیز اشاره کرد.<ref>[https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=244834 شفیع‌زاده و کامروا، «بررسی رابطه رضایت شغلی با رضایت‌اززندگی، در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان»، 1393ش، ص81.]</ref>
هر فرد ساعات زیادی از شبانه‌روز را در ارتباط با مسائل مربوط به شغل یا حرفه‌اش می‌گذراند. سادگی یا پیچیدگی فعالیت شغلی، شانیت اجتماعی، سطح درآمد، محیط کار و روابط حاکم بر آن ازجمله عواملی است که هر کدام نقش مستقیمی بر زندگی فرد دارد. از این موارد نوع شغل با توجه به بازخورد ویژه اجتماعی و سطح درآمد به‌خاطر نقش مؤثر آن در تأمین امکانات زندگی، ارتباط بیشتری با رضایت از زندگی دارد.<ref>[https://qjsd.atu.ac.ir/article_1750_6f04d5e5896c71204ba36594f687aae4.pdf باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص185.]</ref> احساس رضایت شغلی پس از دستیابی به ارزش‌های شغلی در ارتباط تنگاتنگ با رضایت از زندگی است. علاوه بر اثرگذاری مستقیم رضایت شغلی بر رضایت از زندگی، با توجه به ارتباط رضایت شغلی با عواملی نظیر سلامت جسمی و روانی و روابط و مناسبات اجتماعی می‌توان به تأثیر غیرمستقیم رضایت شغلی بر رضایت از زندگی نیز اشاره کرد.<ref>[https://www.sid.ir/fa/Journal/ViewPaper.aspx?ID=244834 شفیع‌زاده و کامروا، «بررسی رابطه رضایت شغلی با رضایت‌اززندگی، در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان»، 1393ش، ص81.]</ref>


==تأثیر سلامت جسمی بر رضایت از زندگی==
==تأثیر سلامت جسمی بر رضایت از زندگی==
خط ۱۹۶: خط ۱۹۴:
*ولف، سوزان، معنای زندگی، ترجمه محمدعلی عبداللهی، نقد و نظر، سال ۸، شماره ۱ و ۲، ۱۳۸۲ش.
*ولف، سوزان، معنای زندگی، ترجمه محمدعلی عبداللهی، نقد و نظر، سال ۸، شماره ۱ و ۲، ۱۳۸۲ش.
*ویکتور فرانکل، انسان در جستجوی معنا، تهران، جامی (مصدق)، 1401ش.
*ویکتور فرانکل، انسان در جستجوی معنا، تهران، جامی (مصدق)، 1401ش.
*Ellison, C. G, “Religious Involvement and Subjective Well-being”, Journal of Health and Social Behavior, No. 32, 1991.
*.Ellison, C. G. 1991. “Religious Involvement and Subjective Well-being”. Health and Social Behavior 32
*Ferriss, A. L, “Religion and Quality of Life”, Journal of Happiness Studies, No. 3, 2002.
*Ferriss, A. L. 2002. “Religion and Quality of Life”. Happiness Studies 3.
*Inglehart, R. F, Faith and Freedom: Traditional and Modem Ways to Happiness‖, In International Differences in Well-Being, Edited by E. Diener, J. F. Helliwell, and D. Kahneman, New York: Oxford University Press, 2010.
*.Suhail, K. & Chaudry, R. 2004. “Predictors of Subjective Well-being in an Eastern Muslim Culture”. Social and Clinical Psychology 23,  
*Suhail, K. and Chaudry, R, “Predictors of Subjective Well-being in an Eastern Muslim Culture”, Journal of Social and Clinical Psychology, No. 23, 2004.


{{زندگی-افقی}}
{{زندگی-افقی}}

نسخهٔ ۱۳ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۰۹

استراحت خانواده ایرانی در میدان نقش جهان اصفهان، سال ۱۳۹۶

رضایت از زندگی؛ احساس مثبت در نتیجه ارزیابی یک بخش یا کلیّت زندگی.

مفهوم‌شناسی

رضایت یا رضامندی به‌معنای خشنودی، پسندیدگی، میل،[۱] همچنین خوشحالی و رخصت،[۲] حالتی هیجانی است که با رسیدن به یک هدف پدید می‌آید و در ارتباط با پیشرفت در یک فعالیت یا زمینه مورد علاقه به‌کار برده می‌شود.[۳] رضایت در زبان انگلیسی معادل satisfaction و واژه‌های sat و satis به‌معنای کافی یا به حد کفایت آمده و در معنای لغوی به‌معنای برآورده شدن انتظارات، نیازها و خواسته‌ها است.[۴]

  • چیستی رضایت از زندگی

رضایت از زندگی[۵] از یک‌سو به‌عنوان احساسی ارزشمند و لذت‌بخش، دارای مطلوبیتی ذاتی است و از سویی دیگر، سرمایه‌ای است ارزشمند که می‌تواند استفاده از دیگر مواهب زندگی را لذت‌بخش‌تر ساخته و درعین‌حال به‌عنوان ابزاری در جهت حل‌وفصل یا قابل تحمل‌تر کردن مشکلات، به‌ کار آید، از این رو ایجاد، تداوم و ارتقای رضایت از زندگی برای کسانی که خواهان زندگی ارزشمند و بامعنا و در یک‌کلام زندگی کامل هستند، ضرورتی انکارناپذیر می‌نماید.[۶]

مفاهیم مشابه رضایت از زندگی

شناخت دقیق احساس رضایت از زندگی، زمانی ممکن است که از مفاهیم مشابه، بازشناسی شود. جنبه مثبت و لذت‌بخش این احساس غالباً باعث شده تا این مفهوم با مفاهیم مشابه و هم‌اثر در یک معنا به‌کار برده و تعریف شود. مفاهیمی چون شادی، شادمانی، شادکامی و بهزیستی ذهنی.

  • شادی

شادی هم‌معنا با شادمانی، خوشحالی، بهجت، بشاشت، مسرت، نشاط، انبساط و سرور آمده است.[۷] اصطلاح شادی انواع گسترده‌ای از پاسخ‌های عاطفی مثبت مانند خوشی، آرامش، خوش‌بینی و لذت را در برمی‌گیرد. روان‌شناسان، شادی را بالابودن عواطف مثبت همراه با پایین بودن عواطف منفی ارزیابی می‌کنند.[۸] همچنین آن را تمایزدهنده حالت لذت به‌عنوان یک وضعیت گذرا از خوشی، از حالت‌های اخلاقی سعادت می‌دانند.[۹]

  • شادکامی

شادکامی[۱۰] اغلب به آسایش، رفاه، نعمت، کامرانی و خوشحالی معنا شده است و شادمانی، خوشبختی، خوشنودی، سعادت، و شادی اصیل و پایدار از کلماتی هستند که هم‌معنا با آن به‌کار می‌رود.[۱۱] با این وجود آنچه در مورد آن توافق وجود دارد، این است که برای اصطلاح شادکامی به‌عنوان یک هیجان مثبت و خوب، حداقل دو جنبه عاطفی و شناختی قائل شده‌اند. شادی، شادمانی، شعف، خشنودی و هیجان‌های مثبت مربوط به جنبه عاطفی شادکامی و ارزش‌گذاری‌های شناختی و ارزیابی رضامندانه از حیطه‌های مختلف زندگی در ارتباط با جنبه شناختی شادکامی است.[۱۲]

  • آرامش

آرامش حالتی نفسانی است همراه با آسودگی و ثبات، همچنین به معنای آرمیدن، صلح، آشتی، امنیت و فراغت نیز آمده است.[۱۳] آرامش در دو سطح فردی و اجتماعی قابل بررسی است که بُعد اجتماعی آن را می‌توان امنیت نامید. مفهوم آرامش در آموزه‌های اسلامی از راه کلیدواژه‌هایی مانند اطمینان، سکینه و دیگر مشتقّات آن مانند امن و قرار قابل پیگیری است.[۱۴] رابطه آرامش و رضایت از زندگی را می‌توان ارتباطی دوسویه و متقابل در نظر گرفت.

  • آسایش

راحتی، آسانی، استراحت، عیش و تنعم از مواردی است که لغت‌نامه‌های فارسی در معنای آسایش به‌کار برده‌اند.[۱۵] در علم روان‌شناسی آسایش یا راحتی، حس بدنی یا روانی آسودگی است که غالباً با فقدان سختی بازشناخته می‌شود. آسایش غالباً وابسته به امر بیرونی است و با کسب لذت جسمی و امکانات مادی رابطه مستقیمی دارد.

  • معنای زندگی

معنای زندگی یکی از مهم‌ترین موضوعات فلسفی، روان‌شناختی و دینی انسان در دوران جدید و عصر صنعتی‌شدن جوامع و پیشرفت همه‌جانبه علم و فناوری است. مسائل اصلی معنای زندگی شامل پرسش‌هایی در ارتباط با هدفمندی و ارزشمندی زندگی است.[۱۶]

  • کیفیت زندگی

مفهوم کیفیت زندگی ابتدا به حوزه‌های بهداشتی، زیست‌محیطی و بیماری‌های روانی محدود می‌شد، اما طی دو دهه گذشته به مفهومی چندبعدی بسط یافته است و علاوه بر عناصر فردی و عینی، مؤلفه‌های اجتماعی و ذهنی را نیز شامل می‌شود.[۱۷] سازمان جهانی بهداشت، کیفیت زندگی را به ادراک افراد از موقعیت‌شان در زندگی در حوزه‌های فرهنگی و نظام آموزشی‌ای که در آن زندگی می‌کنند و همچنین در ارتباط با اهداف، انتظارات و نگرانی‌هایشان تعریف کرده است.[۱۸]

  • بهزیستی ذهنی

بهزیستی ذهنی شیوه و روشی است که فرد، یک زندگی خوب را تعریف می‌کند. افرادی که احساس بهزیستی ذهنی بالایی دارند احساس لذت و خوشی زیاد به‌همراه ناراحتی پایین دارند و از زندگی‌شان احساس رضایت می‌کنند.[۱۹] رضایت از زندگی جنبه‌های مختلف زندگی فرد را در برمی‌گیرد که بهزیستی ذهنی، جنبه روان‌شناختی آن را پوشش می‌دهد.

رویکردهای رضایت از زندگی

  • تحلیل جامعه‌شناختی رضایت از زندگی

جامعه، زمینه‌ساز شکل‌گیری ارزش‌ها، هنجارها و بسیاری از رفتارهای اجتماعی است که برخی از اندیشمندان مفهوم رضایت از زندگی را از این منظر تعریف کرده‌اند. رضایت، احساس شادی یا ارضایی که یک فرد، هنگام دریافت پاداش از دیگران یا تأییدشدن تجربه می‌کند، بر اساس نظریه یادگیری، رضایتمندی در تکرار و تقویتِ رفتاری که پاداش گرفته، مؤثر بوده و درنتیجه در شرایط مشابه، احتمال تکرار آن رفتار افزایش می‌یابد.[۲۰] رضایتمندی بیشتر جنبه اجتماعی دارد، در مقابل، خوشایندی[۲۱] جنبه عاطفی و روان‌شناختی دارد. رضایت، بیشتر از یک شیء یا امر خاصی مورد نظر است و نهایتاً تمایل شخص را به یک موضوع می‌سنجد بنابراین می‌توان گفت رضایت نوعی گرایش است، در واقع رضایت نوعی گرایش خاص و محدودتر از گرایش است.[۲۲] فاصله بین ایده‌آل، (آنچه باید باشد) و واقعیت، (آنچه هست) از دیگر مواردی است که میزان و سطح رضامندی فرد را تبیین می‌کند. هرچه ایده‌آل و واقعیت به هم نزدیک‌تر، رضامندی بیشتر و هرچه ایده‌آل و واقعیت از هم دورتر، فرد، ناراضی‌تر.[۲۳] دستیابی به هدف نیز معیاری در سنجش رضامندی یا نارضایتی است. دسترسی به هدف و ارضای نیاز، احساس رضایت و تجربیات مطبوع را به‌همراه دارد و عدم ارضاء نیاز با نارضایتی و احساس منفی همراه است.[۲۴]

  • تحلیل روان‌شناختی رضایت از زندگی

روان‌شناسان رضایت از زندگی را بازتاب توازنِ میان آرزوهای شخص و وضعیت فعلی او می‌دانند.[۲۵] ارتباط این مفهوم با بهزیستی ذهنی[۲۶] تا حدودی معنای آن را آشکار می‌کند. «بهزیستی ذهنی شامل دو مؤلفه جداگانه است، مؤلفه نخست عاطفی که خود به عواطف مثبت و منفی تقسیم می‌شود و مؤلفه دوم، شناختی است که معمولاً به رضایت از زندگی اشاره دارد.»[۲۷] مبتنی بر نگاه ارزیابی شناختی، رضایت از زندگی نوعی ارزیابی کلی از احساسات و نگرش‌های فرد در مورد زندگی در یک نقطه خاص از زمان است که از منفی به مثبت دسته‌بندی می‌شود.[۲۸] در واقع رضایت از زندگی بر تجربه شناختی و داورانه‌ای دلالت دارد که به‌عنوان اختلاف ادراک‌شده بین آرزو و پیشرفت در زندگی تعریف می‌شود.[۲۹] بر اساس این تعاریف می‌توان به این نتیجه رسید که احساس رضامندی به‌عنوان یک عاطفه مثبت و پایدار درنتیجه ارزیابی بخشی یا کلیت زندگی حاصل می‌شود. با این حساب مفهوم رضایت از زندگی از منظر جامعه‌شناسان بیشتر متمرکز بر رفتارها و مسائل اجتماعی است در حالی که روانشناسان به تعریف این واژه از دیدگاه و دیدگاه شخصی پرداخته‌اند علاوه بر اینکه توجه به واقعیت بیرونی در جامعه‌شناسی در برابر تمرکز بر ذهن و ارزیابی شخصی و یافته‌های درونی از دیگر تمایزات تبیین رضایت از زندگی از دو منظر جامعه‌شناسی و روان‌شناسی است.

  • رضایت از زندگی در آموزه‌های اسلامی

رضامندی از خوشی و ناخوشی دنیا از جایگاه بالایی در روایات اسلامی برخوردار است تا جایی که از آن به‌عنوان سرچشمه عبادات الهی[۳۰] و بالاترین درجه اهل تقوا و نشانه ایمان کامل[۳۱] نام برده شده است. در قرآن بیش از هفتاد مرتبه از مشتقات کلمه رضایت، استفاده شده است که می‌توان همه آن‌ها را در چهار دسته رضایت خداوند از بندگان،[۳۲] رضایت بندگان از خداوند،[۳۳] رضایت انسان‌ها از یکدیگر[۳۴] و خوشنودشدن انسان‌ها از اشیاء[۳۵] قرار داد. بنابر یافته‌های برخی پژوهش‌های اسلامی، اساس دیدگاه اسلام در دستیابی به «رضامندی»، «خیرباوری» است[۳۶] و رضامندی به‌معنای زندگی مبتنی بر خیر در کنار زندگی مبتنی بر سرور، دو رکن اساسی «الگوی اسلامی شادکامی» را تشکیل می‌دهد.[۳۷]

در این دیدگاه رسیدن به مرحله خیرباوری به‌عنوان اساس رضامندی، نیازمند دستیابی به چند مقدمه است:

  1. باور به اینکه همه امور و پدیده‌های عالم در کم و کیفی خاص و اندازه‌گیری شده، از طرف خدا خَلق شده و ابداً چیزی به‌عنوان اتفاق و تصادف در این عالم وجود ندارد.
  2. مقدرات عالم با «ماهیت خیر» و «هدف خیررسانی» ایجاد شده‌اند.
  3. مقدرات خیر در دو سطح «خیر مقدَّر» و «خیر محقّق» تنظیم شده که چگونگی تبدیل «خیر مقدَّر» به «خیر محقّق» واکنش مناسبی است که فرد با الهام از آموزه‌های اسلامی انجام می‌دهد.
  4. موقعیت‌های زندگی در دو دسته خوشایندها مانند خوشی‌ها و لذت‌های زندگی و ناخوشایندها شامل سختی‌ها و حوادث ناگوار قرار می‌گیرد. واکنش مناسب در مواجهه با رویدادهای خوشایند، شُکر و استفاده به‌جا در نعمت‌های الاهی است مانند قناعت و انفاق و در موقعیت‌های ناخوشایند، پذیرش آگاهانه و صبر بر طاعت، مصیبت و معصیت واکنش مناسب به‌شمار می‌رود.
  5. چیستی و چگونگی واکنش مناسب به تفصیل در قالب دین یا شریعت اسلامی از جانب خداوند به‌واسطه پیامبر و امامان، در دسترس انسان‌ها قرار داده شده است؛ برای مثال همسر خوب و همفکر طبق روایات اسلامی از نعمت‌های بزرگی است که زمینه‌ساز خوشی‌ها و لذت‌های فراوان است.[۳۸] در این رابطه ازدواج، نعمتی الهی است که خیر فراوانی در آن نهفته است. برای دستیابی به این خیر، باید به دستورات شرعی عمل کرد. درک فلسفه ازدواج، انتخاب صحیح همسر، مهارت برقراری ارتباط مؤثر و آگاهی از حقوق و تکالیف زناشویی، از جمله مواردی هستند که به بهره‌مندی کامل از این نعمت کمک می‌کنند.[۳۹]

رضایت از زندگی، مفهومی جهان‌شمول است که ماهیت آن در آموزه‌های اسلامی و رشته‌های علمی مانند روان‌شناسی تفاوتی ندارد؛ اما، اسلام به‌دلیل گنجاندن عوامل معنوی و فراتر رفتن از مادیات، به این مفهوم عمق و گستره بیشتری می‌بخشد. این رویکرد اسلامی، منجر به رضایتی اصیل و پایدار می‌شود که فرد را از دام رضایت‌های کاذب و موقتی دور نگه می‌دارد.

احساس رضایت از زندگی

عکس خانواده شاد
یک خانواده شاد درحال گرفتن عکس یادگاری در جشن تولد
  • مؤلفه‌های احساس رضایت از زندگی

فیلسوفان و اندیشمندان در طول تاریخ، همواره بر این باور بوده‌اند که ویژگی‌هایی همچون دوست داشتن، عقل و عدم وابستگی از جمله مؤلفه‌های اساسی احساس رضایت از زندگی است.[۴۰]

  • راهکارهای افزایش احساس رضایت از زندگی

عوامل مختلفی بر احساس رضایت از زندگی تأثیرگذار هستند؛ مانند:

  • داشتن تفکرات واقع‌گرایانه

در حدیثی از امام علی آمده است که کسی که دنیا را بشناسد، از حوادث و بلاهای آن اندوهگین نمی‌شود.[۴۱] بنابراین، داشتن یک شناخت منطقی و مطابق با واقعیت‌ها، از جمله لازمه‌های رضایت از زندگی است.

  • هماهنگی انتظارات با واقعیت‌ها

تفکر واقع‌گرایانه، انتظارات را نیز واقع‌گرایانه می‌سازد. عدم تطابق انتظارات با واقعیت‌ها، فرد را دچار تضاد کرده و آرامش را از او می‌گیرد.

  • باور به برخی از واقعیت‌های دنیا
  1. آسایش مطلق نبودن دنیا: انسان‌ها باید به این موضوع باور داشته باشند که دنیا محل آسودگی بدون اندوه نیست.
  2. نشان دادن مهارت‌ها: دنیا، کارگاه امتحان است. در حقیقت، آدمی به این دنیا می‌آیند تا هنر و مهارت خود را در هماهنگ شدن با ناملایمات زندگی نشان دهند.
  3. درک معنای زندگی: از جمله عوامل مؤثر در رضایت از زندگی، شناخت هستی و درک معنای زندگی است.[۴۲]
  4. کنترل آرزوها: کسی که بر آرزوهای خود تکیه می‌کند، قربانی خواسته‌های خود خواهد شد.[۴۳]
  5. دل نبستن به دنیا: از جمله راه‌های آرامش در زندگی، پیوند زدن آن با چیزی پایدار و تغییرناپذیر است. کسی که دلبستۀ دنیا می‌شود، همواره نگران آینده، اندوهگین از امروز خود و در حسرت دیروز خواهد ماند.
  6. لذت از داشته‌ها: نادیده گرفتن داشته‌ها و دیدن خوشبختی در رسیدن به نداشته‌ها، آرامش و رضایت از زندگی را از انسان خواهد گرفت.
  7. راحت گرفتن زندگی: مدارا کردن با زندگی و راحت گرفتن آن، از جمله عوامل تأثیرگذار در رسیدن به رضایت از زندگی است.
  8. تلاش برای نگران نبودن: از جمله نگرانی‌های انسان در این دنیا، رزق و روزی است. این نگرانی، زمانی‌که بیش از حد معمول می‌شود، زیان روانی برای فرد در برداشته و روزبه‌روز بر اضطراب او خواهد افزود.
  9. حریص نبودن: در حقیقت، انسان حریص، روی آرامش را نخواهد دید.[۴۴]
  10. بخیل نبودن: اگر مال، محور خوشبختی شود، آدمی حریص می‌شود تا بیشتر جمع کند و بخیل می‌شود تا کمتر مصرف کند.
  11. درک لذت معاشرت: ارتباطات سازنده، از جمله عوامل شادابی و آرامش در زندگی انسان بوده و موجب رضایت از زندگی می‌شود.
  12. لذت بردن از با خدا بودن: خداوند، بهترین مونس، همدم و همراه انسان است و یاد او موجب جلای سینه‌ها و آرامش دل‌ها می‌شود.[۴۵]
  • پرهیز از مقایسۀ خود با دیگران
  • افزایش بخشندگی در زندگی
  • لذت بردن از لحظات زندگی
خانواده در پارک
تصویری از یک خانواده در پارک
  • آشتی با طبیعت

گروهی دیگر از کارشناسان بر این باورند که فاکتورهای زیر نقش مهمی در بهبود سطح رضایت از زندگی افراد دارند:

  1. وضعیت سلامت جسمانی؛
  2. وضعیت سلامت روان؛
  3. میزان ارتباطات اجتماعی سالم؛
  4. میزان استقلال فردی؛
  5. باورها و ارزش‌های ذهنی.[۴۶]

دین‌داری و احساس رضایت از زندگی

بسیاری از پژوهش‌های صورت گرفته در سراسر جهان نشان می‌دهند که میان دین‌داری و احساس رضایت از زندگی ارتباط معنادار و مستقیمی وجود دارد.[۴۷] گروهی از کارشناسان حوزۀ دین و روان‌شناسی، با بررسی این پژوهش‌ها، در راستای یافتن سازوکار این موضوع برآمده و برخی موضوعات را به‌عنوان عوامل مهم در این زمینه معرفی کرده‌اند:

  1. نظام منسجم فکری برآمده از آموزه‌های دینی یا ابعاد روحی و درونی دین؛
  2. فراهم کردن چارچوبی برای تفسیر همگن و هماهنگ از زندگی و معنا بخشیدن به آن؛[۴۸]
  3. امیدواری دین‌داران از طریق اعتقادات معنوی و باور به جهانی دیگر همراه با زندگی آسوده‌تر؛
  4. عبادت و اعمال دینی فردی (ایجاد ارتباط میان فرد و خدا که منجر به احساس امنیت و برخوداری از حمایت می‌شود)؛
  5. حس امنیت خاطر و کاهش احساس ناامنی در افراد (دین‌داری به‌عنوان منبعی برای گریز از حس تردید و ناامنی در افراد می‌شود).[۴۹]

اندازه‌‌گیری احساس رضایت از زندگی

برای اندازه‌گیری احساس رضایت از زندگی، در طول تاریخ، از مقیاس‌های متعددی استفاده شده که بسیاری از آنها، متشکل از یک سؤال و برخی دیگر نیز فقط مختص جمعیت بزرگسالان بوده‌اند. امروزه، مقیاس SWLS، توسط گروهی از اندیشمندان، در سال 1985م، برای همین منظور طراحی و تهیه شده که مختص تمامی گروه‌های سنی است. این مقیاس که از 48 سؤال تشکیل شده، میزان رضایت از زندگی و بهزیستی را منعکس می‌کند. این مقیاس، بارها، توسط اندیشمندان دیگر با ابزارهای مختلفی بررسی شده و مورد تأیید قرار گرفته است.[۵۰]

شاخص توسعه‌یافتگی و احساس رضایت از زندگی

امروزه، احساس رضایت از زندگی یکی از شاخص‌های تعیین‌کنندۀ توسعه‌یافتگی در جوامع است. تحقیقات بسیاری حکایت از ارتباط این شاخص با سطوح مختلف توسعه‌یافتگی دارند. در حقیقت، کشورهای توسعه‌یافته‌تر، سطوح بالاتری از رضایت از زندگی را نسبت به کشورهای کمتر توسعه‌یافته تجربه می‌کنند. توسعۀ جوامع، همواره دارای پیش‌نیازهایی هستند که از جملۀ آنها می‌توان به اعتماد متقابل، رضایت از شرایط فردی و اجتماعی و نیز قبول نظم اجتماعی اشاره کرد. نتایج گزارش‌ها و پیمایش‌های صورت گرفته در جوامع مختلف نشان داده‌اند که 56 درصد از جوانان، دچار عدم شادابی و نشاط در حد یک جوان شده‌اند.[۵۱] این مسئله که به‌عنوان عدم رضایت از زندگی شناخته می‌شود، می‌تواند بر جامعه، تأثیرات و پیامدهای منفی را تحمیل نماید.[۵۲]

سازوکار دستیابی به رضایت از زندگی

برای دستیابی به رضایت از زندگی، باید موانعی مانند کمال‌گرایی افراطی، تمرکز بر نقص‌ها، ضعف شخصیت و عزت‌نفس پایین را برطرف کرد. گاهی نیز نارضایتی، پوششی برای فرار از تغییر مثبت یا توجیه تنبلی است. از سوی دیگر، اصلاح نگرش، واقع‌گرایی، تقدیرپذیری، مصلحت‌محوری و عاقبت‌اندیشی از مهم‌ترین عوامل مؤثر بر رضایت از زندگی هستند. باید پذیرفت که سختی‌ها جزء جدایی‌ناپذیر زندگی دنیا هستند؛ همان‌طور که قرآن نیز به امتحان با ترس، گرسنگی، کاستی در اموال، جان‌ها و محصولات اشاره کرده است.[۵۳] در روایت نیز دنیا سرایی است که با سختی‌ها و بلاها آمیخته شده است.[۵۴]

پدیده‌ها و امور زندگی انسان، دارای دو بُعد ظاهری و باطنی‌اند. در بُعد ظاهر، یا خوشایندِ طبع انسان هستند یا ناخوشایند؛ اما در بُعد باطن که سخن از واقعیت اشیا است، پدیده‌ها برای زندگی انسان یا خیر هستند یا شرّ. محور بُعد ظاهر، خواسته‌ها و امیال انسانی است و محور بُعد باطن، مصلحت او. توجه به ظاهر اشیاء و استفاده از نظام ارزیابی خواست‌گرا، یعنی خوشایندخواه و ناخوشایندگریز، انسان را از راه‌یابی به لایه‌های عمیق‌تر و شناسایی حقیقت اشیاء که همان خیر یا شرّ بودن آن‌ها است، بازمی‌دارد و بسیار پیش می‌آید که فردی صلاح و مصلحت واقعی خود را به‌خاطر ظاهر خوشایند شرّی خطرناک، از دست می‌دهد. در قرآن نیز با اشاره به این مطلب هشدار می‌دهد که چه‌بسا چیزی را دوست می‌دارید و آن برای شما بد است.[۵۵] پیامبر اسلام نیز بهترین کارها را خوش‌فرجام‌ترین آن‌ها می‌داند.[۵۶]

پول و رضایت از زندگی

انسان هر بینشی داشته باشد متناسب با آن عمل خواهد نمود. ارتباط میان بینش و عمل غیرقابل انکار بوده، وثیق و مستحکم است. این سخن در باب پول هم صادق است.[۵۷] معمولا نوع نگاه انسان به پول زمینه‌ساز خوشبختی یا بدبختی است، نه خود پول. اگرچه گاهی بی‌پولی با فقر و سختی تلازم دارد؛ اما پول زیاد هم لزوماً خوشبختی نمی‌آورد. پول تنها امکانات بهتر فراهم می‌کند و اگر مدیریت درستی بر آن نباشد، همین باعث ایجاد مشکلات فراوان می‌شود. در آموزه‌های اسلامی در این‌ باره سه اصطلاح روزی کفاف، روزی کثیر و روزی قلیل آمده است.[۵۸] آنچه انسان‌ها اغلب آرزوی آن را دارند، روزی کثیر یا فراوان است و در مقابل، از روزی قلیل گریزانند؛ اما آنچه در آموزه‌های اسلامی در این مورد توصیه شده روزی کفاف است که سعادت انسان را تأمین می‌کند؛ یعنی به همان مقداری که انسان نیاز دارد.[۵۹]

دین و رضایت از زندگی

براساس یافته‌های علمی و تجربی هرچه دین‌داری افراد افزایش می‌یابد و بیشتر به‌سمت رفتارهای دینی مانند شرکت در مراسم مذهبی، خواندن دعا و انجام اعمال عبادی گرایش پیدا می‌کنند، آرامش روحی بیشتری را تجربه کرده و رضایت بالاتری را از زندگی خود گزارش می‌کنند.[۶۰] البته آنچه از تکالیف دینی در اینجا مدنظر است مجموعه عبادات شامل همه رفتارها و اعمال دینی و همچنین اخلاقیات را دربر می‌گیرد.

ازدواج، خانواده و رضایت از زندگی

ازدواج با توجه به ایجاد یک رابطه مستحکم در قالب روابط زوجی و والد-فرزندی، فرد را از مزایای ارتباط خانوادگی بهره‌مند می‌سازد. طبق پژوهش‌های انجام شده، احساس تنهایی از عواملی است که رابطه مستقیم و منفی با رضایت از زندگی دارد.[۶۱] علاوه بر این از دیدگاه توجه به نیازهای انسان در روان‌شناسی، خانواده با ارضاء و پاسخگویی به نیاز به تعلق و احترام، زمینه رشد و رضامندی بیشتر را فراهم می‌کند.[۶۲]

شغل، درآمد و رضایت از زندگی

پدر و فرزندانش، سازندگان قابلمه و تابه مسی در اصفهان

هر فرد ساعات زیادی از شبانه‌روز را در ارتباط با مسائل مربوط به شغل یا حرفه‌اش می‌گذراند. سادگی یا پیچیدگی فعالیت شغلی، شانیت اجتماعی، سطح درآمد، محیط کار و روابط حاکم بر آن ازجمله عواملی است که هر کدام نقش مستقیمی بر زندگی فرد دارد. از این موارد نوع شغل با توجه به بازخورد ویژه اجتماعی و سطح درآمد به‌خاطر نقش مؤثر آن در تأمین امکانات زندگی، ارتباط بیشتری با رضایت از زندگی دارد.[۶۳] احساس رضایت شغلی پس از دستیابی به ارزش‌های شغلی در ارتباط تنگاتنگ با رضایت از زندگی است. علاوه بر اثرگذاری مستقیم رضایت شغلی بر رضایت از زندگی، با توجه به ارتباط رضایت شغلی با عواملی نظیر سلامت جسمی و روانی و روابط و مناسبات اجتماعی می‌توان به تأثیر غیرمستقیم رضایت شغلی بر رضایت از زندگی نیز اشاره کرد.[۶۴]

تأثیر سلامت جسمی بر رضایت از زندگی

ارتباط تنگاتنگی بین سلامت جسم و روان و رضایت از زندگی وجود دارد. در این میان رفتارهای بهداشتی نیز به‌عنوان یکی از معیارهای تعیین‌کننده سلامت جسمی شناخته می‌شود. سلامت جسم و روان به‌عنوان ابزاری است که می‌تواند کارآمدی فرد را تحت تأثیر خود قرار دهد و افزایش کارآمدی فردی، زمینه انجام کارها به‌صورت بهینه و کسب موفقیت در نیل به اهداف شخصی را تسریع می‌کند و نهایتاً همه این‌ها سطح رضایت از زندگی را در فرد افزایش می‌دهد. تحقیقات نشان می‌دهد که متغیرهای سلامت جسمی مانند رعایت مسائل بهداشتی و بیماری‌های بدنی و متغیرهای سلامت روان مانند عزت‌نفس و احساس ارزشمندی، خودکارآمدی، انعطاف‌پذیری و سازگاری، ارتباط مستقیمی با سطح رضایت از زندگی دارند در این تحقیقات به رابطه مستقیم و متقابل سلامت جسمانی و رضایت از زندگی اشاره شده است.[۶۵]

پانویس

  1. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه رضایت.
  2. ↑ عمید، فرهنگ عمید، ذیل واژه رضایت.
  3. ↑ پورافکاری، فرهنگ جامع روان‌شناسی روان‌پزشکی، 1386ش، ج2، ص1332.
  4. ↑ longman-oxford-webster online
  5. ↑ Life satisfaction
  6. ↑ نوربخش، «رضایت از زندگی»، دانشنامۀ روانشناسی مردمی.
  7. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژه شادی.
  8. ↑ آرگایل، روان‌شناسی شادی، 1386ش، ص14 و 25.
  9. ↑ موسوی و قاسم‌زاده، جامعه‌شناسی شادی، 1397ش، ص35.
  10. ↑ Happiness
  11. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ شادکامی؛ عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه شادکامی.
  12. ↑ کار، روان‌شناسی مثبت، 1399ش، ص42.
  13. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ آرامش؛ عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه آرامش.
  14. ↑ فعالی، آرامش، 1390ش، ص34.
  15. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ آسایش؛ عمید، فرهنگ فارسی عمید، ذیل واژه آسایش.
  16. ↑ ولف، معنای زندگی، 1382ش، ص30.
  17. ↑ غفاری و امیدی، کیفیت زندگی؛ شاخص توسعه اجتماعی، 1388ش، ص100.
  18. ↑ رستگارخالد و دیگران، «بررسی رابطه بین سرمایه فرهنگی و کیفیت زندگی جوانان شهر تهران»، 1390ش، ص80.
  19. ↑ شیخی و دیگران، «مشخصه‌های روان‌سنجی مقیاس رضایت از زندگی»، 1389ش، ص18.
  20. ↑ خضر نجات، مفاهیم جامعه‌شناسی، 1369ش، ص69.
  21. ↑ Gratification
  22. ↑ چلبی و موسوی، «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شادمانی در سطوح خرد و کلان»، 1387ش، ص132.
  23. ↑ رفیع‌پور، سنجش گرایش روستاییان به جهاد سازندگی، ۱۳۷۲ش، ص۱۵.
  24. ↑ رفیع‌پور، سنجش گرایش روستاییان به جهاد سازندگی، ۱۳۷۲ش، ص17.
  25. ↑ اینگلهارت، تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی، 1373ش، ص244.
  26. ↑ Mental well-being
  27. ↑ شیخی و دیگران، «مشخصه‌های روان‌سنجی مقیاس رضایت از زندگی»، 1389ش، ص18.
  28. ↑ عادل و دیگران، «اثربخشی آموزش شناختی با رویکرد اسلامی بر رضایتمندی از زندگی دانشجویان»، 1389ش، ص45.
  29. ↑ ازکمب، روان‌شناسی کاربردی اجتماعی، 1382ش، ص69.
  30. ↑ مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج71، ص139.
  31. ↑ مجلسی، بحارالأنوار، 1403ق، ج82، ص134.
  32. ↑ سوره مائده، آیه 119.
  33. ↑ سوره مائده، آیه 119.
  34. ↑ سوره بقره، آیه 120.
  35. ↑ سوره توبه، آیه 24.
  36. ↑ پسندیده و دیگران، «پایه نظری رضامندی از دیدگاه اسلام»، 1391ش، ص85.
  37. ↑ پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص10.
  38. ↑ نوری، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، 1369ش. ج2، ص532.
  39. ↑ پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص315.
  40. ↑ خلعتبری و بهاری، «ارتباط بین تاب‌آوری و رضایت از زندگی»، 1389ش، ص83-94.
  41. ↑ آمدی، غررالحکم، 1429ق، ص649.
  42. ↑ ویکتور فرانکل، انسان در جستجوی معنا، 1401ش، ص4.
  43. ↑ آمدی، غررالحکم، 1429ق، ح8293.
  44. ↑ آمدی، غررالحکم، 1429ق، ح10561.
  45. ↑ آمدی، غررالحکم، 1429ق، ح5165.
  46. ↑ گودرزی، «رضایت از زندگی چیست و چگونه حاصل می‌شود؟»، وب‌سایت پروماگ.
  47. ↑ Ferriss, “Religion and Quality of Life”, Happiness Studies 3: (199–215).
  48. ↑ Ellison, “Religious Involvement and Subjective Well-being”, Health .and Social Behavior 32: (80–99)
  49. ↑ Suhail & Chaudhry, “Predictors of Subjective Well-being in an Eastern Muslim Culture”, Social and Clinical Psycholoy 23: (359-376).
  50. ↑ بیانی، «اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی (SWLS)»، 1386ش، ص259-265.
  51. ↑ وضعیت و نگرش جوانان، 1381ش، ص60.
  52. ↑ رفیعی بهابادی و حاجیانی، «بررسی رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن»، 1392ش، ص2.
  53. ↑ سوره بقره، آیه 155.
  54. ↑ سیدرضی، نهج‌البلاغه، 1398ش، خطبه226.
  55. ↑ سوره بقره، آیه 216.
  56. ↑ ابن‌بابویه، من لایحضره الفقیه، 1413ق، ج4، ص402.
  57. ↑ فعالی، بخشش، 1390ش، ص.92
  58. ↑ پسندیده، الگوی اسلامی شادکامی، 1392ش، ص311.
  59. ↑ القشیری، صحیح مسلم، ج2، 1334ق، ص730، ح125.
  60. ↑ ربانی و بهشتی، «بررسی تجربی رابطه دین‌داری و رضایت از زندگی»، 1390ش، ص75.
  61. ↑ باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص184.
  62. ↑ باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص187.
  63. ↑ باقری و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، 1394ش، ص185.
  64. ↑ شفیع‌زاده و کامروا، «بررسی رابطه رضایت شغلی با رضایت‌اززندگی، در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان»، 1393ش، ص81.
  65. ↑ کرمی، «بررسی رابطه رضایت از زندگی، با سلامت عمومی و سازگاری»، 1389ش، ص86.

منابع

  • قرآن کریم
  • ابن‌بابویه، کتاب من لایحضره الفقیه، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۴۱۳ق.
  • آرگایل، مایکل، روان‌شناسی شادی، ترجمه حمیدطاهر نشاط‌دوست، تهران، جهاد دانشگاهی، ۱۳۸۶ش.
  • ازکمب، استوارت، روان‌شناسی کاربردی اجتماعی، ترجمه فرهاد ماهر، مشهد، آستان قدس رضوی، ۱۳۸۲ش.
  • آمدی، عبدالواحد بن محمد، غررالحکم، به‌تحقیق سید مهدی رجائی، قم، دار‌الکتاب الاسلامی، 1429ق.
  • اینگلهارت، رونالد، تحول فرهنگی در جوامع پیشرفته صنعتی، ترجمه مریم وتر، تهران، کویر، ۱۳۷۳ش.
  • باقری، معصومه و دیگران، «بررسی عوامل اجتماعی مؤثر در رضایت از زندگی»، فصلنامه برنامه‌ریزی رفاه و توسعه اجتماعی، سال ۷، شماره ۲۳، ۱۳۹۴ش.
  • بیانی، علی‌اصغر و دیگران، «اعتبار و روایی مقیاس رضایت از زندگی (SWLS)»، فصلنامۀ روان‌شناسان ایرانی، سال 3، شمارۀ 11، 1386ش.
  • پسندیده، عباس و دیگران، «پایه نظری رضامندی از دیدگاه اسلام»، فصلنامه روان‌شناسی و دین، مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی ره، شماره ۲۰، ۱۳۹۱ش.
  • پسندیده، عباس، الگوی اسلامی شادکامی، قم، دارالحدیث، ۱۳۹۲ش.
  • پورافکاری نصرت‌الله، فرهنگ جامع روان‌شناسی روان‌پزشکی، جلد دوم، تهران، فرهنگ معاصر، ۱۳۸۶ش.
  • چلبی، مسعود و موسوی، سیدمحسن، «بررسی جامعه‌شناختی عوامل مؤثر بر شادمانی در سطوح خرد و کلان»، مجله جامعه‌شناسی ایران، سال ۹، شماره ۲، ۱۳۸۷ش.
  • خضر نجات، حمید، مفاهیم جامعه‌شناسی، شیراز، نشر شیراز، ۱۳۶۹ش.
  • خلعتبری، جواد و بهاری، صونا، «ارتباط بین تاب‌آوری و رضایت از زندگی»، فصلنامۀ روانشناسی تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تنکابن، سال 1، شماره 2، 1389ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 13 شهریور 1404ش.
  • ربانی، رسول و بهشتی، سیدصمد، «بررسی تجربی رابطه دینداری و رضایت از زندگی»، مجله علوم اجتماعی، سال ۸، شماره ۱، ۱۳۹۰ش.
  • رستگارخالد، امیر و دیگران، «بررسی رابطه بین سرمایه فرهنگی و کیفیت زندگی جوانان شهر تهران»، فصلنامه توسعه اجتماعی، سال ۷، شماره ۴، ۱۳۹۰ش.
  • رفیع پور، فرامرز، سنجش گرایش روستاییان به جهاد سازندگی، مرکز تحقیقات و بررسی مسائل روستایی، تهران، ارغنون، ۱۳۷۲ش.
  • رفیعی بهابادی، مهدی و حاجیانی، ابراهیم، «بررسی رضایت از زندگی و عوامل مؤثر بر آن»، جامعه‌شناسی مسائل اجتماعی ایران، شماره 5، 1392ش.
  • سیدرضی، محمد، نهج‌البلاغه، ترجمه حسین انصاریان، تهران، آیین دانش، ۱۳۹۸ش.
  • شفیع‌زاده، حمید و کامروا، هدی، «بررسی رابطه رضایت شغلی با رضایت از زندگی در کارکنان دانشگاه علوم پزشکی استان سمنان»، مجله مدیریت فرهنگی، سال ۸، شماره ۲۴، ۱۳۹۳ش.
  • شیخی، منصوره و دیگران، «مشخصه‌های روان‌سنجی مقیاس رضایت از زندگی»، فصلنامه تازه‌های روان‌شناسی صنعتی/سازمانی، سال ۱، شماره ۴، ۱۳۸۹ش.
  • عادل، زهرا و همکاران، «اثربخشی آموزش شناختی با رویکرد اسلامی بر رضایتمندی از زندگی دانشجویان»، فصلنامه اسلام و روان‌شناسی، سال ۴، شماره ۷، ۱۳۸۹ش.
  • عمید، حسن، فرهنگ عمید، سرپرست تألیف و ویرایش: فرهاد قربان‌زاده، تهران، اَشجَع، ۱۳۸۹ش.
  • غفاری، غلامرضا و امیدی، رضا، کیفیت زندگی، شاخص توسعه اجتماعی، تهران، شیرازه، ۱۳۸۸ش.
  • فعالی، محمدتقی، آرامش، تهران، دارالصادقین، ۱۳۹۰ش.
  • کار، آلان، روان‌شناسی مثبت، ترجمه حسن پاشاشریفی و دیگران، تهران، سخن، ۱۳۹۹ش.
  • کرمی، ابوالفضل، «بررسی رابطه رضایت از زندگی با سلامت عمومی و سازگاری»، فصلنامه فرهنگ مشاوره و روان‌درمانی، سال ۱۱، شماره ۴۴، ۱۳۹۴ش.
  • گودرزی، سیما، «رضایت از زندگی چیست و چگونه حاصل می‌شود؟»، وب‌سایت پروماگ، تاریخ بازدید: 17 دی 1401ش.
  • مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، بیروت، دار إحیاء التراث العربی، ۱۴۰۳ق.
  • موسوی، میرطاهر و قاسم‌زاده، داود، جامعه‌شناسی شادی، تهران، آگاه، ۱۳۹۷ش.
  • نوربخش، علیرضا، «رضایت از زندگی»، دانشنامۀ روانشناسی مردمی، تاریخ درج مطلب: 18 بهمن 1401ش.
  • نوری، میرزاحسین، مستدرک الوسائل و مستنبط المسائل، قم، آل البیت، ۱۳۶۹ش.
  • وضعیت و نگرش جوانان، تهران، سازمان ملی جوانان، دفتر مطالعات و تحقیقات، 1381ش.
  • ولف، سوزان، معنای زندگی، ترجمه محمدعلی عبداللهی، نقد و نظر، سال ۸، شماره ۱ و ۲، ۱۳۸۲ش.
  • ویکتور فرانکل، انسان در جستجوی معنا، تهران، جامی (مصدق)، 1401ش.
  • .Ellison, C. G. 1991. “Religious Involvement and Subjective Well-being”. Health and Social Behavior 32
  • Ferriss, A. L. 2002. “Religion and Quality of Life”. Happiness Studies 3.
  • .Suhail, K. & Chaudry, R. 2004. “Predictors of Subjective Well-being in an Eastern Muslim Culture”. Social and Clinical Psychology 23,
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:رضایت_از_زندگی&oldid=20738»