پرش به محتوا

پیش‌نویس:بهداشت روانی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمدمهدی محمدی
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۸ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>بهداشت‌ روانی</big>'''؛ ایجاد تعادل و سازش در برابر فشار‌های حاصل از مشکلات زندگی.
[[پرونده:بهداشت روانی (1).jpg|جایگزین=ورزش صبحگاهی بانوان|بندانگشتی|تصویری از ورزش صبحگاهی بانوان در پارک]]
بهداشت روانی با منعطف‌ساختن فرد در موقعیت‌های دشوار و توان‌مندسازی او در بازیابی تعادل، موجب می‌شود که فرد با پذیرش واقعیت‌های اجتماعی و توانایی‌های خود به ارضای نیاز و شکوفایی استعداد‌های خویش دست یابد. ناتوانی در بازیابی تعادل هنگام فشار‌های عاطفی، هیجانی و اجتماعی، فروپاشی سلامت روان را در پی دارد.
'''{{درشت|بهداشت روانی}}'''؛ ایجاد تعادل و سازش در برابر فشارهای حاصل از مشکلات زندگی.
==مفهوم‌شناسی==
 
سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روانی را فرآیند افزایش توانایی فرد برای تسلط بر سلامتی خویش تعریف کرده‌ است.<ref>[https://pr.kums.ac.ir/fa/article/509/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C بابایی، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.]</ref> برخی، بهداشت روان را استعداد روان در هماهنگی، کارکرد مؤثر در موقعیت‌های دشوار، انعطاف‌پذیری و بازیابی تعادل تعریف کرده‌اند.<ref>[https://ghazni.blog.ir/1394/12/05/%D9%85%D9%81%D9%87%D9%88%D9%85-%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86 اکبری، «مفهوم بهداشت روان»، وب‌سایت تعلیم و تربیت.]</ref> 
بهداشت روانی با منعطف‌ساختن فرد در موقعیت‌های دشوار و توانمندسازی او در بازیابی تعادل، موجب می‌شود که فرد با پذیرش واقعیت‌های اجتماعی و توانایی‌های خود به ارضای نیاز و شکوفایی استعدادهای خویش دست یابد. ناتوانی در بازیابی تعادل هنگام فشارهای عاطفی، هیجانی و اجتماعی، فروپاشی سلامت روان را در پی دارد.
==عوامل و زمینه‌ها==
 
صداقت در رفتار، پذیرش ضعف‌ها و شکست‌های خود، انعطاف‌پذیری، توانایی نه گفتن، داشتن قاطعیت، دوری از فرض‌های غلط ذهنی، ورزش، سازگاری مناسب اجتماعی، داشتن هدف مشخص در زندگی، حرکت برای پیشرفت، خودکارآمدی و خودگردانی، ابراز احساسات، درک توانایی خود و دیگران و احترام به دیگران، از عوامل بهداشت روانی به شمار می‌روند.<ref>[https://pr.kums.ac.ir/fa/article/509/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C بابایی، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.]</ref>  از منظر آموزه‌های اسلام، دین به‌عنوان عامل اصلی تأمین‌کننده سلامت روان، آرامش و خوشبختی را برای فرد به ارمغان می‌آورد. ذکر و یادآوری خداوند، شکرگزاری و توکل موجب سلامت روان، مقاوم‌سازی فرد در برابر مشکلات و کاهش دلهره می‌شود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3280/4980/43120/%D8%A8%D9%87%D8%AF%D8%A7%D8%B4%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C «بهداشت روانی»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref> از منظر روان‌شناسی، پیشگیری مؤثر و کارآمد نیز یکی از عوامل ایجاد یا حفظ بهداشت روانی است؛ حذف عوامل خطر از طریق توانمندسازی و آموزش عمومی، کنترل عوامل خطرزا قبل از بروز بیماری، تشخیص ‌به‌هنگام اختلالات روانی،<ref>[https://journals.mums.ac.ir/article_14457.html حسن‌نژاد و همکاران، «انواع پیشگیری در بهداشت روان»، 1398ش، ص33-34.]</ref> گسترش مراکز درمانی و ارائه خدمات توانبخشی و کاردرمانی،<ref>[https://ijpcp.iums.ac.ir/browse.php?a_id=1353&slc_lang=fa&sid=1&printcase=1&hbnr=1&hmb=1 نوربالا، «سلامت روانی- اجتماعی و راهکارهای بهبود آن»، وب‌سایت مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران.]</ref> مراحل مختلف پیشگیری را تشکیل می‌دهد.
==مفهوم‌ بهداشت روانی==
==راهکارهای ارتقای بهداشت روانی==  
سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روانی را فرایند افزایش توانایی فرد برای تسلط بر سلامتی خویش تعریف کرده است.<ref>[https://pr.kums.ac.ir/fa/article/509/بهداشت-روانی بابایی، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.]</ref> برخی، بهداشت روان را استعداد روان در هماهنگی، کارکرد مؤثر در موقعیت‌های دشوار، انعطاف‌پذیری و بازیابی تعادل تعریف کرده‌اند.<ref>[https://ghazni.blog.ir/1394/12/05/مفهوم-بهداشت-روان اکبری، «مفهوم بهداشت روان»، وب‌سایت تعلیم و تربیت.]</ref>
ریلکس کردن؛ ورزش کردن؛ کاهش استرس روزانه؛ رفتن به مسافرت و گذراندن اوقات فراغت در طبیعت؛ برقراری ارتباط با دیگران؛ اهمیت دادن به سلامت جسمانی؛ داشتن خواب کافی؛<ref>[https://civilica.com/note/2972/ طلیسچی‌یکتا، «بهداشت روانی و تاب‌آوری فردی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref>
 
همیاری اجتماعی؛ در این شیوه افراد جامعه با همکاری و همدلی متقابل در زمینه تصمیم‌گیری و مشکلات اطرافیان، حامی یکدیگر هستند و با استفاده از تجربیات و توان هر فرد بدون نیاز به پشتوانۀ دولتی ارزش‌های معنوی و مادی را ارمغان می‌آورند.<ref>[https://qhamian.resalatuniversity.ir/%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D8%A7%D8%AC%D8%AA%D9%85%D8%A7%D8%B9%DB%8C/ «همیاری اجتماعی»، وب‌سایت انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی.]</ref> این نوع روابط اجتماعی، سلامت روان فرد را از طریق ایجاد انگیزه، آرامش و کاهش استرس تأمین می‌کند.<ref>[https://webda.gmu.ac.ir/index.php/content/1696909898073 «تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، پایگاه خبری اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد.]</ref>  
==عوامل و زمینه‌های بهداشت روانی==
توکل بر خدا؛ واگذار کردن کارها به خداوند متعال و تمسک به سببی شکست‌ناپذیر یکی از روش‌های دیرینه است که انسجام درونی، معنابخشی رویدادها، اراده قوی، بی‌نیازی از دیگران، اعتماد‌به‌نفس، سازگاری با محیط، آرامش و اطمینان قلبی، رهایی از یأس، صبر و استقامت، ترک گناه و بخشش در زمان خشم را به‌همراه دارد. قدرتی که افراد از توکل دریافت می‌کنند، باعث مقاومت در برابر گرفتاری‌های زندگی و موجب سلامت روان آنها می‌شود.<ref>[https://jrh.mazums.ac.ir/article-1-163-fa.html مرزبند و همکاران، «نقش توکل در سلامت روانی با تأکید بر آموزه‎های قرآنی»، 1394ش، ص75-81.]</ref>  
[[صداقت]] در رفتار، پذیرش ضعف‌ها و شکست‌های خود، انعطاف‌پذیری، توانایی نه گفتن، داشتن قاطعیت، دوری از فرض‌های غلط ذهنی، [[ورزش]]، [[سازگاری اجتماعی|سازگاری]] مناسب اجتماعی، داشتن هدف مشخص در زندگی، حرکت برای پیشرفت، [[خودکارآمدی]] و خودگردانی، ابراز احساسات، درک توانایی خود و دیگران و احترام به دیگران، از عوامل [[بهداشت روانی]] به‌شمار می‌روند.<ref>[https://pr.kums.ac.ir/fa/article/509/بهداشت-روانی بابایی، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.]</ref>
ساده‌زیستی؛ افراد تجمل‌گرا بیشتر در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی مانند اضطراب، افسردگی، خشم، حسادت، تنفر، برتری‌جویی، انحرافات، فساد اخلاقی و خودبزرگ‌بینی هستند. رقابت مالی بین افراد خانواده و جامعه، اسراف کردن را در پی دارد؛ اما ایجاد اعتدال در زندگی و ساده‌‍‌‌زیستی، آرامش و سلامت روان را برای فرد به‌همراه دارد و مردم به این نوع از افراد جامعه گرایش بیشتری دارند.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400011505911/%D8%A8%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D8%AA%D8%AC%D9%85%D9%84-%DA%AF%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D8%AC%D8%A7-%D8%AE%D8%AA%D9%85-%D9%85%DB%8C-%D8%B4%D9%88%D8%AF خسروی، «بار روانی تجمل‌گرایی به کجا ختم می‌شود؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>
 
تغذیه مناسب؛ داشتن رژیم غذایی متعادل و مناسب که حاوی کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی باشد، در داشتن تمرکز ذهنی، ثبات عاطفی، هوشیاری بالا، تولید انرژی و کاهش استرس مؤثر است. در صورت سوءتغذیه فرد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری روانی قرار می‌گیرد.<ref> [https://www.mehrnews.com/news/4581877/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%AA%D8%BA%D8%B0%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8 عبداللهی، «نقش سبک تغذیه بر سلامت روان/ لیست خوراکی‌های ضد استرس»، خبرگزاری مهر.]</ref>
از منظر آموزه‌های [[اسلام]]، [[دین]] به‌عنوان عامل اصلی تأمین‌کننده سلامت روان، آرامش و خوشبختی را برای فرد به ارمغان می‌آورد. [[ذکر]] و یادآوری خداوند، شکرگزاری و [[توکل]] موجب سلامت روان، مقاوم‌سازی فرد در برابر مشکلات و کاهش دلهره می‌شود.<ref>[https://hawzah.net/fa/Magazine/View/3280/4980/43120/بهداشت-روانی «بهداشت روانی»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.]</ref>
 
از منظر روان‌شناسی، پیشگیری مؤثر و کارآمد نیز یکی از عوامل ایجاد یا حفظ بهداشت روانی است؛ حذف عوامل خطر از طریق توانمندسازی و آموزش عمومی، کنترل عوامل خطرزا قبل از بروز بیماری، تشخیص به‌هنگام اختلالات روانی،<ref>[https://journals.mums.ac.ir/article_14457.html حسن‌نژاد و همکاران، «انواع پیشگیری در بهداشت روان»، 1398ش، ص33-34.]</ref> گسترش مراکز درمانی و ارائه خدمات توانبخشی و کاردرمانی،<ref>[https://ijpcp.iums.ac.ir/browse.php?a_id=1353&slc_lang=fa&sid=1&printcase=1&hbnr=1&hmb=1 نوربالا، «سلامت روانی- اجتماعی و راهکارهای بهبود آن»، وب‌سایت مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران.]</ref> مراحل مختلف پیشگیری را تشکیل می‌دهد.
 
==راهکارهای ارتقای بهداشت روانی==
علاوه بر ریلکس کردن؛ ورزش کردن؛ کاهش [[استرس]] روزانه؛ رفتن به [[مسافرت]] و گذراندن اوقات فراغت در طبیعت؛ برقراری ارتباط با دیگران؛ اهمیت دادن به سلامت جسمانی؛ داشتن [[خواب]] کافی؛<ref>[https://civilica.com/note/2972/ طلیسچی‌یکتا، «بهداشت روانی و تاب‌آوری فردی»، وب‌سایت سیویلیکا.]</ref> موارد زیر نیز به‌عنوان راهکار ذکر شده است:
 
===همیاری اجتماعی===
[[پرونده:بهداشت روانی۱.jpg|جایگزین=مرکز سلامت روانی و اجتماعی «سراج» در تربت جام|بندانگشتی|مرکز سلامت روانی و اجتماعی «سراج» در تربت جام]]
در این شیوه افراد جامعه با همکاری و همدلی متقابل در زمینه تصمیم‌گیری و مشکلات اطرافیان، حامی یکدیگر هستند و با استفاده از تجربیات و توان هر فرد بدون نیاز به پشتوانهٔ دولتی ارزش‌های معنوی و مادی را ارمغان می‌آورند.<ref>[https://qhamian.resalatuniversity.ir/همیاری-اجتماعی/ «همیاری اجتماعی»، وب‌سایت انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی.]</ref> این نوع روابط اجتماعی، سلامت روان فرد را از طریق ایجاد انگیزه، آرامش و کاهش [[استرس]] تأمین می‌کند.<ref>[https://webda.gmu.ac.ir/index.php/content/1696909898073 «تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، پایگاه خبری اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد.]</ref>
 
===[[توکل]] بر خدا===
[[پرونده:بهداشت روانی۲.jpg|جایگزین=یک زن و شوهر ایرانی در مراسم شب قدر حرم امام رضا|بندانگشتی|یک زن و شوهر ایرانی در مراسم شب قدر حرم امام رضا]]
واگذار کردن کارها به خداوند متعال و تمسک به سببی شکست‌ناپذیر یکی از روش‌های دیرینه است که انسجام درونی، معنابخشی رویدادها، اراده قوی، بی‌نیازی از دیگران، [[اعتماد به نفس|اعتمادبه‌نفس]]، سازگاری با محیط، آرامش و اطمینان قلبی، رهایی از یأس، [[صبر]] و استقامت، ترک گناه و بخشش در زمان [[مدیریت خشم|خشم]] را به‌همراه دارد. قدرتی که افراد از [[توکل]] دریافت می‌کنند، باعث مقاومت در برابر گرفتاری‌های زندگی و موجب سلامت روان آنها می‌شود.<ref>[https://jrh.mazums.ac.ir/article-1-163-fa.html مرزبند و همکاران، «نقش توکل در سلامت روانی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی»، 1394ش، ص75-81.]</ref>
 
===ساده‌زیستی===
افراد [[تجمل‌گرایی|تجمل‌گرا]] بیشتر در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی مانند [[اضطراب فراگیر|اضطراب]]، [[افسردگی]]، خشم، [[حسد|حسادت]]، تنفر، برتری‌جویی، انحرافات، فساد اخلاقی و خودبزرگ‌بینی هستند. رقابت مالی بین افراد [[خانواده]] و جامعه، اسراف کردن را در پی دارد؛ اما ایجاد اعتدال در [[زندگی]] و [[ساده‌زیستی]]، آرامش و سلامت روان را برای فرد به‌همراه دارد و مردم به این نوع از افراد جامعه گرایش بیشتری دارند.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400011505911/بار-روانی-تجمل-گرایی-به-کجا-ختم-می-شود خسروی، «بار روانی تجمل‌گرایی به کجا ختم می‌شود؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>
 
===تغذیه مناسب===
داشتن رژیم غذایی متعادل و مناسب که حاوی کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی باشد، در داشتن تمرکز ذهنی، ثبات عاطفی، هوشیاری بالا، تولید انرژی و کاهش استرس مؤثر است. در صورت سوءتغذیه فرد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری روانی قرار می‌گیرد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/4581877/%D9%86%D9%82%D8%B4-%D8%B3%D8%A8%DA%A9-%D8%AA%D8%BA%D8%B0%DB%8C%D9%87-%D8%A8%D8%B1-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D9%84%DB%8C%D8%B3%D8%AA-%D8%AE%D9%88%D8%B1%D8%A7%DA%A9%DB%8C-%D9%87%D8%A7%DB%8 عبداللهی، «نقش سبک تغذیه بر سلامت روان/ لیست خوراکی‌های ضد استرس»، خبرگزاری مهر.]</ref>
 
==وضعیت جهانی بهداشت روان==
==وضعیت جهانی بهداشت روان==
داده‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که 7درصد مردم کشورهای توسعه‌یافته به اختلالات روانی مبتلا هستند؛ اما در کشورهای با درآمد متوسط مانند ایران، حدود 5درصد مبتلا به اختلال هستند.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/4215053/%D8%A7%D8%B9%D9%84%D8%A7%D9%85-%D8%B1%D8%B3%D9%85%DB%8C-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC-%D9%BE%DB%8C%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%D9%85%D9%84%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8 «اعلام رسمی نتایج «پیمایش ملی سلامت روان» در ابتدای تابستان»، خبرگزاری صدا و سیما.]</ref> طبق گزارش‌های این سازمان حدود 450 میلیون نفر در سراسر دنیا مبتلا به اختلالات روانی به‌ویژه اختلالات اضطرابی هستند که شیوع آن بین زنان بیش از مردان و در شهرنشینان بیش از روستایی‌ها است.<ref>[https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-192&slc_lang=fa&sid=1 عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص46-47.]</ref> کشورهای جمهوری دومینیکن، سریلانکا، تانزانیا، پاناما و مالزی در بالاترین سطح سلامت روان هستند و کشورهای تاجیکستان، برزیل، آمریکای جنوبی، بریتانیا و ازبکستان در سطح پایینی از سلامت روان قرار دارند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/949298/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DB%B7%DB%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8% «آمار باورنکردنی سلامت روانی ۷۱ کشور جهان؛ سریلانکا دوم و بریتانیا یکی مانده به آخر»، خبرگزاری عصر ایران.]</ref>  
داده‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که ۷ درصد مردم کشورهای توسعه‌یافته به [[اختلال روانی|اختلالات روانی]] مبتلا هستند؛ اما در کشورهای با درآمد متوسط مانند [[ایران]]، حدود ۵ درصد مبتلا به اختلال هستند.<ref>[https://www.iribnews.ir/fa/news/4215053/اعلام-رسمی-نتایج-پیمایش-ملی-سلامت-روان-در-Ø «اعلام رسمی نتایج «پیمایش ملی سلامت روان» در ابتدای تابستان»، خبرگزاری صدا و سیما.]</ref> طبق گزارش‌های این سازمان حدود ۴۵۰ میلیون نفر در سراسر دنیا مبتلا به اختلالات روانی به‌ویژه اختلالات اضطرابی هستند که شیوع آن بین زنان بیش از مردان و در شهرنشینان بیش از روستایی‌ها است.<ref>[https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-192&slc_lang=fa&sid=1 عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص46-47.]</ref>
==سلامت روان در ایران==
 
ایران تا سال 1357ش، برخی برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی<ref>[https://www.migna.ir/news/3959/%C3%98%C2%AA%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B1%C3%9B%C5%92%C3%98%C2%AE%C3%9A%E2%80%A0%C3%99%E2%80%A1-%C3%98%C2%B3%C3%99%E2%80%9E%C3%98%C2%A7%C3%99%E2%80%A6%C3%98%C2%AA-%C3%98%C2%B1%C3%99%CB%86%C3%98%C2%A7%C3%99%E2%80%A0-%C3%98%C2%A7%C «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روانشناسی و بهداشت روان.]</ref> و تعدادی مرکز روان‌پزشکی<ref>[https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-192&slc_lang=fa&sid=1 عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص52-51.]</ref> را راه‌اندازی کرد، اما برنامه‌های جدی برای تأمین بهداشت روانی در ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفت و از سال 1365ش تدوین و اجرای برنامه بهداشت کشوری توسط متخصصان و کارشناسان صورت گرفت.<ref>[https://www.migna.ir/news/3959/%C3%98%C2%AA%C3%98%C2%A7%C3%98%C2%B1%C3%9B%C5%92%C3%98%C2%AE%C3%9A%E2%80%A0%C3%99%E2%80%A1-%C3%98%C2%B3%C3%99%E2%80%9E%C3%98%C2%A7%C3%99%E2%80%A6%C3%98%C2%AA-%C3%98%C2%B1%C3%99%CB%86%C3%98%C2%A7%C3%99%E2%80%A0-%C3%98%C2%A7%C «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روانشناسی و بهداشت روان.]</ref> هدف کلی این برنامه ارائه خدمات اساسی بهداشت روان به مردم به‌خصوص در مناطق محروم بود و اقدامات زیر را پیگیری می‌کرد:
کشورهای جمهوری دومینیکن، سریلانکا، تانزانیا، پاناما و مالزی در بالاترین سطح سلامت روان هستند و کشورهای تاجیکستان، برزیل، آمریکای جنوبی، بریتانیا و ازبکستان در سطح پایینی از سلامت روان قرار دارند.<ref>[https://www.asriran.com/fa/news/949298/%D8%A2%D9%85%D8%A7%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D9%88%D8%B1-%D9%86%DA%A9%D8%B1%D8%AF%D9%86%DB%8C-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86%DB%8C-%DB%B7%DB%B1-%DA%A9%D8%B4%D9%88%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D8% «آمار باورنکردنی سلامت روانی ۷۱ کشور جهان؛ سریلانکا دوم و بریتانیا یکی مانده به آخر»، خبرگزاری عصر ایران.]</ref>
 
==بهداشت روان در ایران==
[[پرونده:بهداشت روانی.jpg|جایگزین=همایش سلامت روان در دانشگاه علوم پزشکی تهران|بندانگشتی|همایش سلامت روان در دانشگاه علوم پزشکی تهران مهر ۱۴۰۳ش]]
ایران تا سال ۱۳۵۷ش، برخی برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی<ref>[https://www.migna.ir/news/3959/Ø%C2ªÃ˜%C2§Ã˜%C2±Ã›Å’Ø%C2®Ãšâ€%A0Ù‡-Ø%C2³Ã™â€žÃ˜%C2§Ã™â€¦Ã˜%C2ª-Ø%C2±Ã™Ë†Ã˜%C2§Ã™â€%A0-Ø%C2%A7%C «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روان‌شناسی و بهداشت روان.]</ref> و تعدادی مرکز روان‌پزشکی<ref>[https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-192&slc_lang=fa&sid=1 عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص52-51.]</ref> را راه‌اندازی کرد، اما برنامه‌های جدی برای تأمین بهداشت روانی در ایران، پس از پیروزی [[انقلاب اسلامی]] مورد توجه قرار گرفت و از سال ۱۳۶۵ش تدوین و اجرای برنامه بهداشت کشوری توسط متخصصان و کارشناسان صورت گرفت.<ref>[https://www.migna.ir/news/3959/Ø%C2ªÃ˜%C2§Ã˜%C2±Ã›Å’Ø%C2®Ãšâ€%A0Ù‡-Ø%C2³Ã™â€žÃ˜%C2§Ã™â€¦Ã˜%C2ª-Ø%C2±Ã™Ë†Ã˜%C2§Ã™â€%A0-Ø%C2%A7%C «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روان‌شناسی و بهداشت روان.]</ref> هدف کلی این برنامه ارائه خدمات اساسی بهداشت روان به مردم به‌خصوص در مناطق محروم بود و اقدامات زیر را پیگیری می‌کرد:
#شناسایی فوری و به‌موقع بیماران روانی-عصبی؛
#کنترل، درمان و پیگیری مناسب و مستمر بیماران؛
#کاهش ضرر ناشی از بیماری‌های روانی-عصبی در تمام ابعاد؛
#افزایش آگاهی جامعه نسبت به اصول بهداشت روان؛
#اصلاح نگرش مردم جامعه نسبت به بیماری‌های روانی.<ref>[https://vc-health.kums.ac.ir/fa/groups/preventionstrifewithdiseasesgroup/activitiesprograms/mentalhealths/ravan «برنامه کشوری بهداشت روان»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.]</ref>


# شناسایی فوری و به‌موقع بیماران روانی-عصبی؛
در سال ۱۳۸۹ش اولین مراکز سراج<ref>مرکز سلامت روان جامعه‌نگر.</ref> ساخته شد و امروزه در سراسر ایران حدود صد مرکز سراج جهت ارائه خدمات رایگان سلامت روان و حل مشکلات اجتماعی فعالیت می‌کند. این مراکز متشکل از روان‌پزشک، سه روان‌شناس، مددکار اجتماعی، منشی و یک پزشک عمومی برای درمان در منازل است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85487807/سراج-خدمات-رایگان-سلامت-روان-در-مناطق-کم-Ø¨Ø±Ø پروسنان، «سراج؛ خدمات رایگان سلامت روان در مناطق کم برخوردار»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> حدود ۳۰ درصد مردم تحت پوشش این مراکز سلامت روان قرار گرفته‌اند.<ref>[https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-192&slc_lang=fa&sid=1 عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص54.]</ref>
# کنترل، درمان و پیگیری مناسب و مستمر بیماران؛
# کاهش ضرر ناشی از بیماری‌های روانی-عصبی در تمام ابعاد؛
# افزایش آگاهی جامعه نسبت به اصول بهداشت روان؛
# اصلاح نگرش مردم جامعه نسبت به بیماری‌های روانی.<ref>[https://vc-health.kums.ac.ir/fa/groups/preventionstrifewithdiseasesgroup/activitiesprograms/mentalhealths/ravan «برنامه کشوری بهداشت روان»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.]</ref>


در سال 1389ش اولین مراکز سراج<ref>مرکز سلامت روان جامعه‌نگر.</ref>  ساخته شد و امروزه در سراسر ایران حدود صد مرکز سراج جهت ارائه خدمات رایگان سلامت روان و حل مشکلات اجتماعی فعالیت می‌کند. این مراکز متشکل از روان‌پزشک، سه روانشناس، مددکار اجتماعی، منشی و یک پزشک عمومی برای درمان در منازل است.<ref>[https://www.irna.ir/news/85487807/%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%AC-%D8%AE%D8%AF%D9%85%D8%A7%D8%AA-%D8%B1%D8%A7%DB%8C%DA%AF%D8%A7%D9%86-%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%86%D8%A7%D8%B7%D9%82-%DA%A9%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8 پروسنان، «سراج؛ خدمات رایگان سلامت روان در مناطق کم برخوردار»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>  حدود 30درصد مردم تحت پوشش این مراکز سلامت روان قرار گرفته‌اند.<ref>[https://refahj.uswr.ac.ir/browse.php?a_code=A-10-1-192&slc_lang=fa&sid=1 عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص54.]</ref>
==روز جهانی سلامت روانی==
==روز جهانی سلامت روانی==
باتوجه به اهمیت سلامت روان که سومین مشکل جهانی محسوب می‌شود، دهم اکتبر روز جهانی سلامت روان نام‌گذاری شده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400071811793/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87-%D8% «سلامت روان در جهان نابرابر؛ مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>
باتوجه به اهمیت سلامت روان که سومین مشکل جهانی محسوب می‌شود، دهم اکتبر روز جهانی سلامت روان نام‌گذاری شده است.<ref>[https://www.isna.ir/news/1400071811793/%D8%B3%D9%84%D8%A7%D9%85%D8%AA-%D8%B1%D9%88%D8%A7%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%AC%D9%87%D8%A7%D9%86-%D9%86%D8%A7%D8%A8%D8%B1%D8%A7%D8%A8%D8%B1-%D9%85%D9%87%D9%85-%D8%AA%D8%B1%DB%8C%D9%86-%D8%AF%D8%BA%D8%AF%D8%BA%D9%87-%D8% «سلامت روان در جهان نابرابر؛ مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی»، خبرگزاری دانشجویان ایران.]</ref>
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
==منابع==
*«اعلام رسمی نتایج «پیمایش ملی سلامت روان» در ابتدای تابستان»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: 5 اردیبهشت 1403ش.
{{آغاز منابع}}
*اکبری، محمدنعیم، «مفهوم بهداشت روان»، وب‌سایت تعلیم و تربیت، تاریخ درج مطلب: 5 اسفند 1394ش.
*«اعلام رسمی نتایج «پیمایش ملی سلامت روان» در ابتدای تابستان»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
*«آمار باورنکردنی سلامت روانی ۷۱ کشور جهان؛ سریلانکا دوم و بریتانیا یکی مانده به آخر»، خبرگزاری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: 16 اسفند 1402ش.
*اکبری، محمدنعیم، «مفهوم بهداشت روان»، وب‌سایت تعلیم و تربیت، تاریخ درج مطلب: ۵ اسفند ۱۳۹۴ش.
*بابایی، جوانمیر، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تاریخ درج مطلب: 15 شهریور 1397ش.
*«آمار باورنکردنی سلامت روانی ۷۱ کشور جهان؛ سریلانکا دوم و بریتانیا یکی مانده به آخر»، خبرگزاری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ش.
*«برنامه کشوری بهداشت روان»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تاریخ بازدید: 11 مرداد 1403ش.
*بابایی، جوانمیر، «مقاله‌ای دربارهٔ بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تاریخ درج مطلب: ۱۵ شهریور ۱۳۹۷ش.
*«بهداشت روانی»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: 8 آبان 1390ش.
*«برنامه کشوری بهداشت روان»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۳ش.
*پروسنان، امیر، «سراج؛ خدمات رایگان سلامت روان در مناطق کم برخوردار»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: 6 خرداد 1403ش.
*«بهداشت روانی»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۳۹۰ش.
*«تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، پایگاه خبری اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد، تاریخ درج مطلب: 18 مهر 1402ش.
*پروسنان، امیر، «سراج؛ خدمات رایگان سلامت روان در مناطق کم برخوردار»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۴۰۳ش.
*«تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روانشناسی و بهداشت روان، تاریخ درج مطلب: 20 تیر 1390ش.
*«تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، پایگاه خبری اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مهر ۱۴۰۲ش.
*حسن‌نژاد، فاطمه و همکاران، «انواع پیشگیری در بهداشت روان»، فصلنامه بهورز، شماره 100، دوره 30، 1398ش.
*«تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روان‌شناسی و بهداشت روان، تاریخ درج مطلب: ۲۰ تیر ۱۳۹۰ش.
*خسروی، فاطمه، «بار روانی تجمل‌گرایی به کجا ختم می‌شود؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: 15 فروردین 1400ش.
*حسن‌نژاد، فاطمه و همکاران، «انواع پیشگیری در بهداشت روان»، فصلنامه بهورز، شماره ۱۰۰، دوره ۳۰، ۱۳۹۸ش.
*«سلامت روان در جهان نابرابر؛ مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: 18 مهر 1400ش.
*خسروی، فاطمه، «بار روانی تجمل‌گرایی به کجا ختم می‌شود؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ش.
*طلیسچی‌یکتا، جواد، «بهداشت روانی و تاب‌آوری فردی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ درج مطلب: 2 اردیبهشت 1401ش.
*«سلامت روان در جهان نابرابر؛ مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مهر ۱۴۰۰ش.
*عاطف‌وحید، محمدکاظم، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره 14، دوره 4، 1383ش.
*طلیسچی‌یکتا، جواد، «بهداشت روانی و تاب‌آوری فردی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
*عبداللهی، زهرا، «نقش سبک تغذیه بر سلامت روان/ لیست خوراکی‌های ضد استرس»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: 16 فروردین 1398ش.
*عاطف‌وحید، محمدکاظم، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره ۱۴، دوره ۴، ۱۳۸۳ش.
*مرزبند، رحمت‌اله و همکاران، «نقش توکل در سلامت روانی با تأکید بر آموزه‎های قرآنی»، مجله دین و سلامت، شماره 1، دوره 3، 1394ش.
*عبداللهی، زهرا، «نقش سبک تغذیه بر سلامت روان/ لیست خوراکی‌های ضد استرس»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۶ فروردین ۱۳۹۸ش.
*نوربالا، احمدعلی، «سلامت روانی- اجتماعی و راهکارهای بهبود آن»، وب‌سایت مجله روانپزشکی و روانشناسی بالینی ایران، شماره 2، دوره 17، تابستان 1390ش.
*مرزبند، رحمت‌اله و همکاران، «نقش توکل در سلامت روانی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی»، مجله دین و سلامت، شماره ۱، دوره ۳، ۱۳۹۴ش.
*«همیاری اجتماعی»، وب‌سایت انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی، تاریخ بازدید: 26 مرداد 1403ش.
*نوربالا، احمدعلی، «سلامت روانی- اجتماعی و راهکارهای بهبود آن»، وب‌سایت مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، شماره ۲، دوره ۱۷، تابستان ۱۳۹۰ش.
[[رده: ویکی زندگی]]
*«همیاری اجتماعی»، وب‌سایت انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی، تاریخ بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.
[[رده: بهداشت روان از منظر آیات قرآن]]
{{پایان منابع}}
[[رده: بهزیستی ذهنی]]
{{بهداشت-افقی}}
 
[[رده:بهداشت روان]]
[[رده:روان‌شناسی سلامت]]
[[رده:بهداشت و تندرستی]]
 
 
{{#seo:
|title=بهداشت روانی چیست؟ راهکارهای حفظ تعادل در برابر مشکلات - ویکی زندگی
|title_mode=Replaced Title
|keywords=بهداشت روانی, سلامت روان, اهمیت بهداشت روانی, بهداشت روان چیست, راه های تقویت سلامت روان, روانشناسی
|description=بهداشت روانی، به معنای توانایی ایجاد تعادل و سازش در برابر فشارهای زندگی است. با اهمیت بهداشت روانی و راه‌های توانمندسازی خود برای شکوفایی استعدادها آشنا شوید - ویکی زندگی
}}

نسخهٔ کنونی تا ۳۰ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۲:۱۲

ورزش صبحگاهی بانوان
تصویری از ورزش صبحگاهی بانوان در پارک

بهداشت روانی؛ ایجاد تعادل و سازش در برابر فشارهای حاصل از مشکلات زندگی.

بهداشت روانی با منعطف‌ساختن فرد در موقعیت‌های دشوار و توانمندسازی او در بازیابی تعادل، موجب می‌شود که فرد با پذیرش واقعیت‌های اجتماعی و توانایی‌های خود به ارضای نیاز و شکوفایی استعدادهای خویش دست یابد. ناتوانی در بازیابی تعادل هنگام فشارهای عاطفی، هیجانی و اجتماعی، فروپاشی سلامت روان را در پی دارد.

مفهوم‌ بهداشت روانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سازمان بهداشت جهانی، بهداشت روانی را فرایند افزایش توانایی فرد برای تسلط بر سلامتی خویش تعریف کرده است.[۱] برخی، بهداشت روان را استعداد روان در هماهنگی، کارکرد مؤثر در موقعیت‌های دشوار، انعطاف‌پذیری و بازیابی تعادل تعریف کرده‌اند.[۲]

عوامل و زمینه‌های بهداشت روانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

صداقت در رفتار، پذیرش ضعف‌ها و شکست‌های خود، انعطاف‌پذیری، توانایی نه گفتن، داشتن قاطعیت، دوری از فرض‌های غلط ذهنی، ورزش، سازگاری مناسب اجتماعی، داشتن هدف مشخص در زندگی، حرکت برای پیشرفت، خودکارآمدی و خودگردانی، ابراز احساسات، درک توانایی خود و دیگران و احترام به دیگران، از عوامل بهداشت روانی به‌شمار می‌روند.[۳]

از منظر آموزه‌های اسلام، دین به‌عنوان عامل اصلی تأمین‌کننده سلامت روان، آرامش و خوشبختی را برای فرد به ارمغان می‌آورد. ذکر و یادآوری خداوند، شکرگزاری و توکل موجب سلامت روان، مقاوم‌سازی فرد در برابر مشکلات و کاهش دلهره می‌شود.[۴]

از منظر روان‌شناسی، پیشگیری مؤثر و کارآمد نیز یکی از عوامل ایجاد یا حفظ بهداشت روانی است؛ حذف عوامل خطر از طریق توانمندسازی و آموزش عمومی، کنترل عوامل خطرزا قبل از بروز بیماری، تشخیص به‌هنگام اختلالات روانی،[۵] گسترش مراکز درمانی و ارائه خدمات توانبخشی و کاردرمانی،[۶] مراحل مختلف پیشگیری را تشکیل می‌دهد.

راهکارهای ارتقای بهداشت روانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علاوه بر ریلکس کردن؛ ورزش کردن؛ کاهش استرس روزانه؛ رفتن به مسافرت و گذراندن اوقات فراغت در طبیعت؛ برقراری ارتباط با دیگران؛ اهمیت دادن به سلامت جسمانی؛ داشتن خواب کافی؛[۷] موارد زیر نیز به‌عنوان راهکار ذکر شده است:

همیاری اجتماعی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مرکز سلامت روانی و اجتماعی «سراج» در تربت جام
مرکز سلامت روانی و اجتماعی «سراج» در تربت جام

در این شیوه افراد جامعه با همکاری و همدلی متقابل در زمینه تصمیم‌گیری و مشکلات اطرافیان، حامی یکدیگر هستند و با استفاده از تجربیات و توان هر فرد بدون نیاز به پشتوانهٔ دولتی ارزش‌های معنوی و مادی را ارمغان می‌آورند.[۸] این نوع روابط اجتماعی، سلامت روان فرد را از طریق ایجاد انگیزه، آرامش و کاهش استرس تأمین می‌کند.[۹]

توکل بر خدا

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
یک زن و شوهر ایرانی در مراسم شب قدر حرم امام رضا
یک زن و شوهر ایرانی در مراسم شب قدر حرم امام رضا

واگذار کردن کارها به خداوند متعال و تمسک به سببی شکست‌ناپذیر یکی از روش‌های دیرینه است که انسجام درونی، معنابخشی رویدادها، اراده قوی، بی‌نیازی از دیگران، اعتمادبه‌نفس، سازگاری با محیط، آرامش و اطمینان قلبی، رهایی از یأس، صبر و استقامت، ترک گناه و بخشش در زمان خشم را به‌همراه دارد. قدرتی که افراد از توکل دریافت می‌کنند، باعث مقاومت در برابر گرفتاری‌های زندگی و موجب سلامت روان آنها می‌شود.[۱۰]

ساده‌زیستی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

افراد تجمل‌گرا بیشتر در معرض آسیب‌های روانی و اجتماعی مانند اضطراب، افسردگی، خشم، حسادت، تنفر، برتری‌جویی، انحرافات، فساد اخلاقی و خودبزرگ‌بینی هستند. رقابت مالی بین افراد خانواده و جامعه، اسراف کردن را در پی دارد؛ اما ایجاد اعتدال در زندگی و ساده‌زیستی، آرامش و سلامت روان را برای فرد به‌همراه دارد و مردم به این نوع از افراد جامعه گرایش بیشتری دارند.[۱۱]

تغذیه مناسب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

داشتن رژیم غذایی متعادل و مناسب که حاوی کربوهیدرات، پروتئین، چربی، ویتامین و مواد معدنی باشد، در داشتن تمرکز ذهنی، ثبات عاطفی، هوشیاری بالا، تولید انرژی و کاهش استرس مؤثر است. در صورت سوءتغذیه فرد بیشتر در معرض ابتلا به بیماری روانی قرار می‌گیرد.[۱۲]

وضعیت جهانی بهداشت روان

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

داده‌های سازمان جهانی بهداشت نشان می‌دهد که ۷ درصد مردم کشورهای توسعه‌یافته به اختلالات روانی مبتلا هستند؛ اما در کشورهای با درآمد متوسط مانند ایران، حدود ۵ درصد مبتلا به اختلال هستند.[۱۳] طبق گزارش‌های این سازمان حدود ۴۵۰ میلیون نفر در سراسر دنیا مبتلا به اختلالات روانی به‌ویژه اختلالات اضطرابی هستند که شیوع آن بین زنان بیش از مردان و در شهرنشینان بیش از روستایی‌ها است.[۱۴]

کشورهای جمهوری دومینیکن، سریلانکا، تانزانیا، پاناما و مالزی در بالاترین سطح سلامت روان هستند و کشورهای تاجیکستان، برزیل، آمریکای جنوبی، بریتانیا و ازبکستان در سطح پایینی از سلامت روان قرار دارند.[۱۵]

بهداشت روان در ایران

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
همایش سلامت روان در دانشگاه علوم پزشکی تهران
همایش سلامت روان در دانشگاه علوم پزشکی تهران مهر ۱۴۰۳ش

ایران تا سال ۱۳۵۷ش، برخی برنامه‌های آموزشی و تحقیقاتی[۱۶] و تعدادی مرکز روان‌پزشکی[۱۷] را راه‌اندازی کرد، اما برنامه‌های جدی برای تأمین بهداشت روانی در ایران، پس از پیروزی انقلاب اسلامی مورد توجه قرار گرفت و از سال ۱۳۶۵ش تدوین و اجرای برنامه بهداشت کشوری توسط متخصصان و کارشناسان صورت گرفت.[۱۸] هدف کلی این برنامه ارائه خدمات اساسی بهداشت روان به مردم به‌خصوص در مناطق محروم بود و اقدامات زیر را پیگیری می‌کرد:

  1. شناسایی فوری و به‌موقع بیماران روانی-عصبی؛
  2. کنترل، درمان و پیگیری مناسب و مستمر بیماران؛
  3. کاهش ضرر ناشی از بیماری‌های روانی-عصبی در تمام ابعاد؛
  4. افزایش آگاهی جامعه نسبت به اصول بهداشت روان؛
  5. اصلاح نگرش مردم جامعه نسبت به بیماری‌های روانی.[۱۹]

در سال ۱۳۸۹ش اولین مراکز سراج[۲۰] ساخته شد و امروزه در سراسر ایران حدود صد مرکز سراج جهت ارائه خدمات رایگان سلامت روان و حل مشکلات اجتماعی فعالیت می‌کند. این مراکز متشکل از روان‌پزشک، سه روان‌شناس، مددکار اجتماعی، منشی و یک پزشک عمومی برای درمان در منازل است.[۲۱] حدود ۳۰ درصد مردم تحت پوشش این مراکز سلامت روان قرار گرفته‌اند.[۲۲]

روز جهانی سلامت روانی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

باتوجه به اهمیت سلامت روان که سومین مشکل جهانی محسوب می‌شود، دهم اکتبر روز جهانی سلامت روان نام‌گذاری شده است.[۲۳]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ بابایی، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.
  2. ↑ اکبری، «مفهوم بهداشت روان»، وب‌سایت تعلیم و تربیت.
  3. ↑ بابایی، «مقاله‌ای درباره بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.
  4. ↑ «بهداشت روانی»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه.
  5. ↑ حسن‌نژاد و همکاران، «انواع پیشگیری در بهداشت روان»، 1398ش، ص33-34.
  6. ↑ نوربالا، «سلامت روانی- اجتماعی و راهکارهای بهبود آن»، وب‌سایت مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران.
  7. ↑ طلیسچی‌یکتا، «بهداشت روانی و تاب‌آوری فردی»، وب‌سایت سیویلیکا.
  8. ↑ «همیاری اجتماعی»، وب‌سایت انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی.
  9. ↑ «تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، پایگاه خبری اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد.
  10. ↑ مرزبند و همکاران، «نقش توکل در سلامت روانی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی»، 1394ش، ص75-81.
  11. ↑ خسروی، «بار روانی تجمل‌گرایی به کجا ختم می‌شود؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران.
  12. ↑ عبداللهی، «نقش سبک تغذیه بر سلامت روان/ لیست خوراکی‌های ضد استرس»، خبرگزاری مهر.
  13. ↑ «اعلام رسمی نتایج «پیمایش ملی سلامت روان» در ابتدای تابستان»، خبرگزاری صدا و سیما.
  14. ↑ عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص46-47.
  15. ↑ «آمار باورنکردنی سلامت روانی ۷۱ کشور جهان؛ سریلانکا دوم و بریتانیا یکی مانده به آخر»، خبرگزاری عصر ایران.
  16. ↑ «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روان‌شناسی و بهداشت روان.
  17. ↑ عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص52-51.
  18. ↑ «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روان‌شناسی و بهداشت روان.
  19. ↑ «برنامه کشوری بهداشت روان»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه.
  20. ↑ مرکز سلامت روان جامعه‌نگر.
  21. ↑ پروسنان، «سراج؛ خدمات رایگان سلامت روان در مناطق کم برخوردار»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  22. ↑ عاطف‌وحید، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، 1383ش، ص54.
  23. ↑ «سلامت روان در جهان نابرابر؛ مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی»، خبرگزاری دانشجویان ایران.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • «اعلام رسمی نتایج «پیمایش ملی سلامت روان» در ابتدای تابستان»، خبرگزاری صدا و سیما، تاریخ درج مطلب: ۵ اردیبهشت ۱۴۰۳ش.
  • اکبری، محمدنعیم، «مفهوم بهداشت روان»، وب‌سایت تعلیم و تربیت، تاریخ درج مطلب: ۵ اسفند ۱۳۹۴ش.
  • «آمار باورنکردنی سلامت روانی ۷۱ کشور جهان؛ سریلانکا دوم و بریتانیا یکی مانده به آخر»، خبرگزاری عصر ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۶ اسفند ۱۴۰۲ش.
  • بابایی، جوانمیر، «مقاله‌ای دربارهٔ بهداشت روانی»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تاریخ درج مطلب: ۱۵ شهریور ۱۳۹۷ش.
  • «برنامه کشوری بهداشت روان»، وب‌سایت دانشگاه علوم پزشکی کرمانشاه، تاریخ بازدید: ۱۱ مرداد ۱۴۰۳ش.
  • «بهداشت روانی»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی حوزه، تاریخ درج مطلب: ۸ آبان ۱۳۹۰ش.
  • پروسنان، امیر، «سراج؛ خدمات رایگان سلامت روان در مناطق کم برخوردار»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۶ خرداد ۱۴۰۳ش.
  • «تأثیر حمایت اجتماعی بر سلامت روان»، پایگاه خبری اطلاع‌رسانی دانشگاه علوم پزشکی گناباد، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مهر ۱۴۰۲ش.
  • «تاریخچه سلامت روان در ایران»، پایگاه خبری علمی و تخصصی روان‌شناسی و بهداشت روان، تاریخ درج مطلب: ۲۰ تیر ۱۳۹۰ش.
  • حسن‌نژاد، فاطمه و همکاران، «انواع پیشگیری در بهداشت روان»، فصلنامه بهورز، شماره ۱۰۰، دوره ۳۰، ۱۳۹۸ش.
  • خسروی، فاطمه، «بار روانی تجمل‌گرایی به کجا ختم می‌شود؟»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۵ فروردین ۱۴۰۰ش.
  • «سلامت روان در جهان نابرابر؛ مهم‌ترین دغدغه بهداشت جهانی»، خبرگزاری دانشجویان ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۸ مهر ۱۴۰۰ش.
  • طلیسچی‌یکتا، جواد، «بهداشت روانی و تاب‌آوری فردی»، وب‌سایت سیویلیکا، تاریخ درج مطلب: ۲ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
  • عاطف‌وحید، محمدکاظم، «بهداشت روان در ایران: دستاوردها و چالش‌ها»، نشریه رفاه اجتماعی، شماره ۱۴، دوره ۴، ۱۳۸۳ش.
  • عبداللهی، زهرا، «نقش سبک تغذیه بر سلامت روان/ لیست خوراکی‌های ضد استرس»، خبرگزاری مهر، تاریخ درج مطلب: ۱۶ فروردین ۱۳۹۸ش.
  • مرزبند، رحمت‌اله و همکاران، «نقش توکل در سلامت روانی با تأکید بر آموزه‌های قرآنی»، مجله دین و سلامت، شماره ۱، دوره ۳، ۱۳۹۴ش.
  • نوربالا، احمدعلی، «سلامت روانی- اجتماعی و راهکارهای بهبود آن»، وب‌سایت مجله روان‌پزشکی و روان‌شناسی بالینی ایران، شماره ۲، دوره ۱۷، تابستان ۱۳۹۰ش.
  • «همیاری اجتماعی»، وب‌سایت انجمن حامیان فرهنگ قرض‌الحسنه و کارآفرینی اجتماعی، تاریخ بازدید: ۲۶ مرداد ۱۴۰۳ش.


برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:بهداشت_روانی&oldid=52466»