پرش به محتوا

پیش‌نویس:خواب: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمدرضا عسکری
بدون خلاصۀ ویرایش
imported>شاهرودی
ابرابزار
 
(یک نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط یک کاربر دیگر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>خواب</big>'''، فرآیند بازیابی قوای جسمانی و روانی به‌واسطۀ ضعف یا از کار افتادن حواس ظاهری.
'''{{درشت|خواب}}'''، فرایند بازیابی قوای جسمانی و روانی به‌واسطهٔ ضعف یا از کار افتادن حواس ظاهری.


انسان‌ها برای تجدید نیرو و داشتن آمادگی لازم برای ادامۀ فعالیت‌های روزمره نیاز به استراحت دارند. نعمت خواب و آرامش ناشی از آن، نقش مهمی در سلامتی انسان دارد. بسیاری از مشکلات جسمی و روانی، ریشه در کیفیت خواب افراد دارند و صاحب‌نظران برای دوری انسان از این مشکلات، همواره به خواب کافی و به‌هنگام، سفارش می‌کنند.
انسان‌ها برای تجدید نیرو و داشتن آمادگی لازم برای ادامهٔ فعالیت‌های روزمره نیاز به استراحت دارند. نعمت خواب و آرامش ناشی از آن، نقش مهمی در سلامتی انسان دارد. بسیاری از مشکلات جسمی و روانی، ریشه در کیفیت خواب افراد دارند و صاحب‌نظران برای دوری انسان از این مشکلات، همواره به خواب کافی و به‌هنگام، سفارش می‌کنند.
==مفهوم‌شناسی==
خواب در اصطلاح به حالت آسایش و راحتی گفته می‌شود که به‌واسطۀ آن حواس ظاهری از کار می‌افتد و فقدان حواس در انسان و سایر حیوانات بروز می‌کند. تصاویر، وقایع، و مناظری در هنگام خواب از ذهن انسان می‌گذرد که به خواب‌دیدن تعبیر می‌شود.<ref> [https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8?q=%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8 دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ خواب.]</ref>
==مراحل خواب==
خواب به دو نوع فعال (REM) و آرام (NREM) تقسیم می‌شود. خواب آرام نیز طیفی از وضعیت سبک تا عمیق را در بر می‌گیرد. در خواب آرام، بیش‌تر کارکردهای فیزیولوژیکی بدن کند می‌شوند و فعالیت‌های شناختی به حداقل می‌رسند؛ اما گذر از یک مرحلۀ خواب به مرحلۀ دیگر، با حرکات متناوب بدن همراه است. در خواب فعال، امواج الکتروانسفالوگرام فعال شده و با آتونی عضلات <ref>[https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤيا جنبه‌هاي روانشناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص105.]</ref> و حرکات سریع چشم <ref>[http://C:\Users\m.h.l\Downloads\22013861483.pdf ابراهیمی و دیگران، «طبقه‌بندي خودكار مراحل خواب با استفاده از شبكه‌هاي عصبي مصنوعي»، 1386ش، ص337.]</ref> مشخص می‌شود.
==فرایند خواب==
در مرحلۀ گذر از بیداری به خواب، مغز امواجی با دامنۀ بلند و فرکانسی پایین تولید می‌کند. این مرحله از خواب که خواب سبک نام دارد، در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. در این مرحله انسان کم‌وبیش هوشیار است، تعداد ضربان قلب کاهش می‌یابد، تنفس نامنظم‌تر می‌شود و عضلات بدن شل می‌شوند.<ref>[http://C:\Users\m.h.l\Downloads\22013861483.pdf ابراهیمی و دیگران، «طبقه‌بندي خودكار مراحل خواب با استفاده از شبكه‌هاي عصبي مصنوعي»، 1386ش، ص336-337.]</ref>  حرکات تند و تیز یا انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات با نام پرش‌های هیپنیکی در این مرحله اتفاق می‌افتد.<ref> [https://danabrain.ir/%D8%AA%DA%A9%D8%A7%D9%86-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%87%DB%8C%D9%BE%D9%88%D9%86%DB%8C%DA%A9-%D8%A7%D9%86%D9%82%D8%A8%D8%A7%D8%B6%D8%A7%D8%AA-%D9%86%D8%A7%DA%AF%D9%87%D8%A7%D9%86%DB%8C-%D9%88-%D8%BA%DB%8C/ «تکان‌های هیپنیک پرش و انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات حین خواب»، وب‌سایت انستیتو سلامت مغز دانا.]</ref>  مرحلۀ دوم خواب که بین 10 تا 20 دقیقه طول می‌کشد، خواب فیزیولوژیکی واقعی است. مراحل سه و چهار با نام خواب دلتا یا موج کوتاه، عمیق‌ترین مرحله خواب به‌شمار آمده و بین 20 تا 40 دقیقه طول می‌کشد. چرخۀ خواب به‌طور معکوس، از مرحلۀ چهار به سه، دو و سپس به خواب REM منتهی می‌شود؛ با این وجود اولین چرخۀ خواب 70 تا 90 دقیقه طول می‌کشد.<ref> [https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤيا جنبه‌هاي روانشناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص106-105.]</ref>  مختل‌شدن موقعیت‌سنجی یعنی از دست‌دادن حس زمان، مکان وحشت‌زدگی‌های خواب و راه‌رفتن در خواب، در خواب موج آهسته یا خواب مرحلۀ چهار رخ می‌دهند.<ref> [https://dr-sanaie.com/ سنایی، «مراحل پنج‌گانه خواب»، وب‌سایت تخصصی روانشناسی.]</ref>  در جوانان، 75 درصد از زمان خواب در مرحلۀ آرام و 25 درصد در مرحلۀ REM می‌گذرد که 5 درصد به خواب سبک، 50 درصد به مرحلۀ دو و سه و 20 درصد به خواب عمیق اختصاص دارد.<ref> [http://بhttps://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤيا جنبه‌هاي روانشناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص106.]</ref>
==مدت خواب==
نیاز بدن به خواب بر اساس سن، ویژگی‌های فردی و فعالیت‌های بدنی متفاوت است. بزرگسالان در شبانه‌روز معمولا به 7 تا 8 ساعت خواب نیاز دارند که این مقدار می‌تواند از 4 تا 10 ساعت متغیر باشد. نـوزادان تـازه متولد شده 16 تا 17 ساعت در شبانه‌روز را خـواب هستند. هرچه سن افزایش پیدا می‌کند نیاز بدن به خواب کم‌تر می‌شود، به‌طور مثال انسان در 5 سالگی به 11 ساعت خواب و در نوجوانی به 8 یا 9 ساعت خواب احتیاج دارد. زمانی که افراد به سن 30 سالگی برسند به کم‌تر از 8 ساعت خواب نیاز دارند. با گذر زمان این مقدار کمتر و کمتر می‌شود.<ref> [https://behvarz.mums.ac.ir/article_14653_b1ace57c53e3ed4e39a86ca7d21e8637.pdf عزیزخانی و دیگران، «خودمراقبی در بهداشت خواب»، 1397ش، ص27.]</ref>
==کارکرد خواب==


1.کنترل سطح قند خون؛
== مفهوم‌شناسی ==
خواب در اصطلاح به حالت آسایش و راحتی گفته می‌شود که به‌واسطهٔ آن حواس ظاهری از کار می‌افتد و فقدان حواس در انسان و سایر حیوانات بروز می‌کند. تصاویر، وقایع، و مناظری در هنگام خواب از ذهن انسان می‌گذرد که به خواب‌دیدن تعبیر می‌شود.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/خواب?q=خواب دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ خواب.]</ref>


2.حفظ و ذخیرۀ انرژی؛<ref> [https://jsums.medsab.ac.ir/article_943_ae62f6a8e617d2711edee566f62ba54a.pdf علی‌مردانی و دیگران، «اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی، رژیم غذایی و دیابت»، 1396ش، ص36 و 38.]</ref>  
== مراحل خواب ==
خواب به دو نوع فعال (REM) و آرام (NREM) تقسیم می‌شود. خواب آرام نیز طیفی از وضعیت سبک تا عمیق را در بر می‌گیرد. در خواب آرام، بیش‌تر کارکردهای فیزیولوژیکی بدن کند می‌شوند و فعالیت‌های شناختی به حداقل می‌رسند؛ اما گذر از یک مرحلهٔ خواب به مرحلهٔ دیگر، با حرکات متناوب بدن همراه است. در خواب فعال، امواج الکتروانسفالوگرام فعال شده و با آتونی عضلات<ref>[https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص105.]</ref> و حرکات سریع چشم<ref>[http://c:\Users\m.h.l\Downloads\22013861483.pdf ابراهیمی و دیگران، «طبقه‌بندی خودکار مراحل خواب با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی»، 1386ش، ص337.]</ref> مشخص می‌شود.


3.رشد فیزیکی؛
== فرایند خواب ==
در مرحلهٔ گذر از بیداری به خواب، مغز امواجی با دامنهٔ بلند و فرکانسی پایین تولید می‌کند. این مرحله از خواب که خواب سبک نام دارد، در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. در این مرحله انسان کم‌وبیش هوشیار است، تعداد ضربان قلب کاهش می‌یابد، تنفس نامنظم‌تر می‌شود و عضلات بدن شل می‌شوند.<ref>[http://c:\Users\m.h.l\Downloads\22013861483.pdf ابراهیمی و دیگران، «طبقه‌بندی خودکار مراحل خواب با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی»، 1386ش، ص336-337.]</ref> حرکات تند و تیز یا انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات با نام پرش‌های هیپنیکی در این مرحله اتفاق می‌افتد.<ref>[https://danabrain.ir/تکان-های-هیپونیک-انقباضات-ناگهانی-و-غی/ «تکان‌های هیپنیک پرش و انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات حین خواب»، وب‌سایت انستیتو سلامت مغز دانا.]</ref> مرحلهٔ دوم خواب که بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، خواب فیزیولوژیکی واقعی است. مراحل سه و چهار با نام خواب دلتا یا موج کوتاه، عمیق‌ترین مرحله خواب به‌شمار آمده و بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. چرخهٔ خواب به‌طور معکوس، از مرحلهٔ چهار به سه، دو و سپس به خواب REM منتهی می‌شود؛ با این وجود اولین چرخهٔ خواب ۷۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد.<ref>[https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص106-105.]</ref> مختل‌شدن موقعیت‌سنجی یعنی از دست‌دادن حس زمان، مکان وحشت‌زدگی‌های خواب و راه‌رفتن در خواب، در خواب موج آهسته یا خواب مرحلهٔ چهار رخ می‌دهند.<ref>[https://dr-sanaie.com/ سنایی، «مراحل پنج‌گانه خواب»، وب‌سایت تخصصی روان‌شناسی.]</ref> در جوانان، ۷۵ درصد از زمان خواب در مرحلهٔ آرام و ۲۵ درصد در مرحلهٔ REM می‌گذرد که ۵ درصد به خواب سبک، ۵۰ درصد به مرحلهٔ دو و سه و ۲۰ درصد به خواب عمیق اختصاص دارد.<ref>[http://بhttps://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص106.]</ref>


4.ترمیم عضلات؛
== مدت خواب ==
نیاز بدن به خواب بر اساس سن، ویژگی‌های فردی و فعالیت‌های بدنی متفاوت است. بزرگسالان در شبانه‌روز معمولاً به ۷ تا ۸ ساعت خواب نیاز دارند که این مقدار می‌تواند از ۴ تا ۱۰ ساعت متغیر باشد. نوزادان تازه متولد شده ۱۶ تا ۱۷ ساعت در شبانه‌روز را خواب هستند. هرچه سن افزایش پیدا می‌کند نیاز بدن به خواب کم‌تر می‌شود، به‌طور مثال انسان در ۵ سالگی به ۱۱ ساعت خواب و در نوجوانی به ۸ یا ۹ ساعت خواب احتیاج دارد. زمانی که افراد به سن ۳۰ سالگی برسند به کم‌تر از ۸ ساعت خواب نیاز دارند. با گذر زمان این مقدار کمتر و کمتر می‌شود.<ref>[https://behvarz.mums.ac.ir/article_14653_b1ace57c53e3ed4e39a86ca7d21e8637.pdf عزیزخانی و دیگران، «خودمراقبی در بهداشت خواب»، 1397ش، ص27.]</ref>


5.تقویت مغز و حافظه؛
== کارکرد خواب ==
۱.کنترل سطح قند خون.


6.تقویت سیستم ‌ایمنی؛<ref>[https://www.darmankade.com/blog/why-is-sleeping-important/ اهمیت خواب کافی چقدر است؟ مقدار خواب کافی»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>  
۲. حفظ و ذخیرهٔ انرژی؛<ref>[https://jsums.medsab.ac.ir/article_943_ae62f6a8e617d2711edee566f62ba54a.pdf علی‌مردانی و دیگران، «اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی، رژیم غذایی و دیابت»، 1396ش، ص36 و 38.]</ref>
# رشد فیزیکی.
# ترمیم عضلات.
# تقویت مغز و حافظه.
# تقویت سیستم ایمنی؛<ref>[https://www.darmankade.com/blog/why-is-sleeping-important/ اهمیت خواب کافی چقدر است؟ مقدار خواب کافی»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>
# تقویت روحیهٔ مثبت و [[شادی]] روان.
# افزایش [[رضایت از زندگی]]؛<ref>[https://www.darmankade.com/blog/sleep-and-mental-health/ «اثر خواب بر سلامت روان»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>
# تقویت قوای جسمی بدن.
# کاهش [[استرس]] و اضطراب.
# تقویت قدرت تمرکز.
۱۲. سلامتی فعالیت‌های اجتماعی و عاطفی فرد.<ref>[https://nmj.umsha.ac.ir/browse.php?a_id=1113&slc_lang=fa&sid=1&printcase=1&hbnr=1&hmb=1 شمسائی و چراغی، «بررسی همبودی اختلالات خواب و سلامت عمومی در مردم شهر همدان»، 1391ش، ص41-40.]</ref>


7.تقویت روحیۀ مثبت و [[شادی]] روان؛
== اختلال خواب ==
خواب فرآیندی پیچیده دارد که از جهاتی ممکن است دچار اختلال شود. مهم‌ترین علائم اختلال خواب عبارت است از: مشکل در به خواب‌رفتن؛ در خواب ماندن؛ خستگی در طول روز؛ چرت‌زدن در طول روز؛ تحریک‌پذیری و اضطراب؛ [[افسردگی]] و عدم تمرکز.<ref>[https://www.darmankade.com/blog/sleep-disorders/ «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده.]</ref> اختلال خواب می‌تواند عوارض زیر را در پی داشته باشد: افزایش احتمال مرگ؛ خواب‌آلودگی روزانه؛ کاهش هوشیاری و هیپوترمی؛ افزایش فعالیت‌های سمپاتیک بدن؛ کاهش عملکردهای شناختی مانند توجه و حافظه؛ کاهش عملکردهای اجرایی و پردازش اطلاعات؛<ref>[http://c:\Users\m.h.l\Downloads\20185218939.pdf اشرفی و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، 1397ش، ص99.]</ref> کاهش رشد؛ افزایش ابتلا به چاقی؛ زود رنجی؛ توهم؛ ریسک ابتلا به دیابت؛ ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی؛ اختلالات سیستم ایمنی و اشتباهات شناختی.<ref>[https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص387.]</ref>


8.افزایش [[رضایت از زندگی]]؛<ref>[https://www.darmankade.com/blog/sleep-and-mental-health/ «اثر خواب بر سلامت روان»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>
اختلال خواب، انواع گوناگونی دارد، از جمله:


9.تقویت قوای جسمی بدن؛
=== ۱. بی‌خوابی ===
بی‌خوابی شایع‌ترین اختلال مربوط به خواب است.<ref>[https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص107.]</ref> بی‌خوابی یا کم‌خوابی کیفیت زندگی فرد را کاهش می‌دهد و سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی فرد را به مخاطره می‌اندازد. کیفیت خواب با افزایش تنش، تحریک‌پذیری، افسردگی و رضایت از زندگی ارتباط دارد. تجدید حیات سلولی در عمیق‌ترین مرحلهٔ خواب اتفاق می‌افتد و عدم تعادل در فرایند خواب، شخص را خسته و عصبی کرده و موجب مختل شدن کیفیت زندگی می‌شود. بی‌خوابی در مرحلهٔ شروع خواب گاهی مزمن شده و با گذشت زمان افزایش می‌یابد.<ref>[https://nmj.umsha.ac.ir/article-1-1113-en.pdf شمسائی و چراغی، «بررسی همبودی اختلالات خواب و سلامت عمومی در مردم شهر همدان»، 1391ش، ص41.]</ref>


10.كاهش [[استرس]] و اضطراب؛
=== ۲. نوکتوریا ===
نوکتوری یا تکرر ادرار شبانه، نوعی اختلال در خواب است که موجب می‌شود شخص بارها از خواب بیدار شود. عدم تعادل هورمونی و بیماری‌های دستگاه ادراری عامل بروز این اختلال است.<ref>[https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص386.]</ref>


11.تقويت قدرت تمركز؛
=== ۳. آپنهٔ خواب ===
آپنهٔ خواب نوعی اختلال تنفسی است که موجب توقف تنفس در خواب می‌شود این اختلال به‌مدت ۱۰ ثانیه یا بیش‌تر طول می‌کشد.


12.سلامتی فعالیت‌های اجتماعی و عاطفی فرد.<ref>[https://nmj.umsha.ac.ir/browse.php?a_id=1113&slc_lang=fa&sid=1&printcase=1&hbnr=1&hmb=1 شمسائی و چراغی، «بررسي همبودي اختلالات خواب و سلامت عمومي در مردم شهر همدان»، 1391ش، ص41-40.]</ref>
=== ۴. اختلالات ریتم شبانه ===
اختلالات ریتم شبانه مشکلات مربوط به چرخهٔ خواب و بیداری است که مانع خواب و بیداری به‌هنگام می‌شود.<ref>[https://uswr.ac.ir/uploads/اختلالات%20خواب.pdf سبزعلی‌زاده، «اختلالات خواب»، 1399ش، ص2.]</ref>
==اختلال خواب==
خواب فرآیندی پیچیده دارد که از جهاتی ممکن است دچار اختلال شود. مهم‌ترین علائم اختلال خواب عبارت است از: مشکل در به خواب‌رفتن؛ در خواب ماندن؛ خستگی در طول روز؛ چرت‌زدن در طول روز؛ تحریک‌پذیری و اضطراب؛ [[افسردگی]] و عدم تمرکز.<ref> [https://www.darmankade.com/blog/sleep-disorders/ «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>  اختلال خواب می‌تواند عوارض زیر را در پی داشته باشد: افزایش احتمال مرگ؛ خواب‌آلودگی روزانه؛ کاهش هوشیاری و هیپوترمی؛ افزایش فعالیت‌های سمپاتیک بدن؛ کاهش عملکردهای شناختی مانند توجه و حافظه؛ کاهش عملکردهای اجرایی و پردازش اطلاعات؛ <ref> [http://C:\Users\m.h.l\Downloads\20185218939.pdf اشرفی و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، 1397ش، ص99.]</ref> کاهش رشد؛ افزایش ابتلا به چاقی؛ زود رنجی؛ توهم؛ ریسک ابتلا به دیابت؛ ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی؛ اختلالات سیستم ایمنی و اشتباهات شناختی.<ref>  [https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان يك شاخص مهم سبك زندگي»، 1399ش، ص387.]</ref>  


اختلال خواب، انواع گوناگونی دارد، از جمله:
=== ۵. سندرم پای بی‌قرار ===
===1.بی‌خوابی===
در این نوع اختلال، درد ناراحت‌کننده در ساق پا موجب می‌شود که فرد مبتلا در طول خواب حرکات متناوب دست و پا را تجربه کند.<ref>[https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص107.]</ref>
بی‌خوابی شایع‌ترین اختلال مربوط به خواب است.<ref> [https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤيا جنبه‌هاي روانشناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص107.]</ref>  بی‌خوابی یا کم‌خوابی كيفيت زندگی فرد را کاهش می‌دهد و سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی فرد را به مخاطره می‌اندازد. کیفیت خواب با افزايش تنش، تحريك‌پذيری، افسردگی و رضايت از زندگی ارتباط دارد. تجديد حيات سلولی در عميق‌ترين مرحلۀ خواب اتفاق می‌افتد و عدم تعادل در فرآیند خواب، شخص را خسته و عصبی کرده و موجب مختل شدن کیفیت زندگی می‌شود. بی‌خوابی در مرحلۀ شروع خواب گاهی مزمن شده و با گذشت زمان افزایش می‌یابد.<ref>[https://nmj.umsha.ac.ir/article-1-1113-en.pdf شمسائی و چراغی، «بررسي همبودي اختلالات خواب و سلامت عمومي در مردم شهر همدان»، 1391ش، ص41.]</ref>
===2.نوکتوريا===
نوکتوری یا تکرر ادرار شبانه، نوعی اختلال در خواب است که موجب می‌شود شخص بارها از خواب بیدار شود. عدم تعادل هورمونی و بیماری‌های دستگاه ادراری عامل بروز این اختلال است. <ref> [https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان يك شاخص مهم سبك زندگي»، 1399ش، ص386.]</ref>
===3.آپنۀ خواب===
آپنۀ خواب نوعی اختلال تنفسی است که موجب توقف تنفس در خواب می‌شود این اختلال به‌مدت 10 ثانیه یا بیش‌تر طول می‌کشد.
===4.اختلالات ریتم شبانه===
اختلالات ریتم شبانه مشکلات مربوط به چرخۀ خواب و بیداری است که مانع خواب و بیداری به‌هنگام می‌شود.<ref>[https://uswr.ac.ir/uploads/%D8%A7%D8%AE%D8%AA%D9%84%D8%A7%D9%84%D8%A7%D8%AA%20%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8.pdf سبزعلی‌زاده، «اختلالات خواب»، 1399ش، ص2.]</ref>
===5.سندرم پای بی‌قرار===
در این نوع اختلال، درد ناراحت‌کننده در ساق پا موجب می‌شود که فرد مبتلا در طول خواب حرکات متناوب دست و پا را تجربه کند.<ref> [https://shefayekhatam.ir/article-1-734-fa.pdf بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤيا جنبه‌هاي روانشناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص107.]</ref>  
===6.دردهای مزمن===
دردهای دائمی می‌توانند به‌ خواب‌رفتن را دشوار و حتی فرد را از خواب بیدار کنند. برخی از شایع‌ترین دردهای مزمن عبارت است از: آرتروز، سندرم خستگی مزمن، بیماری التهاب روده، سندرم درد اسکلتی یا عضلانی و  سردردهای مداوم که ممکن است به‌دلیل بیماری‌های زمینه‌ای باشد.
===7.پاراسومنیا===
به حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب،  پاراسومنیا می‌گویند، مانند راه‌رفتن در خواب، دندان قروچه یا فشار فک بر روی هم، ناله کردن، حرف زدن، شب ادراری و کابوس‌های شبانه. <ref>[https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان يك شاخص مهم سبك زندگي»، 1399ش، ص386.]</ref>
===8.نارکولپسی===
نارکولپسی نوعی حملۀ خواب است که در آن مغز قادر به کنترل خواب یا بیداری بدن نیست و ممکن است در طول روز به‌طور ناگهانی به ‌خواب بروند و مقاومت در برابر آن غیرممکن است. حملۀ خواب در بیش‌تر مواقع قابل درمان است، اما می‌تواند باعث اختلالات شدیدی در روند زندگی، فعالیت و روابط اجتماعی شود.<ref>[https://beheshtiyan.ir/mag/what-is-narcolepsy/ «نارکولپسی حمله خواب چیست و چطور درمان می‌شود»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان.]</ref>
==تشخیص و درمان اختلال خواب==
برای تشخیص اختلال خواب، معمولا از سه راه استفاده می‌شود:


1.پلی‌سومنوگرافی یا آزمایش چندگانۀ خواب: در تست پلی‌سنوگرافی کارکرد تعدادی از ارگان‌ها و سیستم‌های بدن را در حین خواب ضبط و ثبت می‌کنند.<ref> [https://sleep.tums.ac.ir/PSG-(%D9%BE%D9%84%DB%8C-%D8%B3%D9%88%D9%85%D9%86%D9%88%DA%AF%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C) «تست پلی‌سومنوگرافی PSG»، وب‌سایت کلینیک اختلالات خواب.]</ref>  در این آزمایش سطح اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی برای بررسی اختلالات خواب ارزیابی می‌شود.
=== ۶. دردهای مزمن ===
دردهای دائمی می‌توانند به خواب‌رفتن را دشوار و حتی فرد را از خواب بیدار کنند. برخی از شایع‌ترین دردهای مزمن عبارت است از: آرتروز، سندرم خستگی مزمن، بیماری التهاب روده، سندرم درد اسکلتی یا عضلانی و سردردهای مداوم که ممکن است به‌دلیل بیماری‌های زمینه‌ای باشد.


2.الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی: تستی که فعالیت الکتریکی مغز را ارزیابی می‌کند و تمام مشکلات وابسته به‌فعالیت ثبت شده را شناسایی می‌کند.
=== ۷. پاراسومنیا ===
به حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب، پاراسومنیا می‌گویند، مانند راه‌رفتن در خواب، دندان قروچه یا فشار فک بر روی هم، ناله کردن، حرف زدن، شب ادراری و کابوس‌های شبانه.<ref>[https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص386.]</ref>


3.آزمایش خون ژنتیک: از این نوع آزمایش برای تشخیص نارکولپسی و دیگر بیماری‌های زمینه‌ای که منجر به اختلالات خواب شده است، استفاده می‌کنند. <ref>[https://www.darmankade.com/blog/sleep-disorders/ «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>
=== ۸. نارکولپسی ===
نارکولپسی نوعی حملهٔ خواب است که در آن مغز قادر به کنترل خواب یا بیداری بدن نیست و ممکن است در طول روز به‌طور ناگهانی به خواب بروند و مقاومت در برابر آن غیرممکن است. حملهٔ خواب در بیش‌تر مواقع قابل درمان است، اما می‌تواند باعث اختلالات شدیدی در روند زندگی، فعالیت و روابط اجتماعی شود.<ref>[https://beheshtiyan.ir/mag/what-is-narcolepsy/ «نارکولپسی حمله خواب چیست و چطور درمان می‌شود»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان.]</ref>


پس از روند تشخیصی، برای درمان اختلالات خواب گاهی از دارو و گاهی از رفتار درمانی بهره گرفته می‌شود. رفتار درمانی شامل کنترل محرک‌ها، محدودیت خواب و آموزش روش آرام‌سازی است. شواهد بالینی حاکی از آن است که بیش‌تر افراد که از بی‌خوابی‌های مداوم رنج می‌برند تا حدودی با روش رفتار درمانی بهبود یافته‌اند.<ref> [http://C:\Users\m.h.l\Downloads\20185218939.pdf اشرفی و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، 1397ش، ص103-100.]</ref>  
== تشخیص و درمان اختلال خواب ==
برای تشخیص اختلال خواب، معمولاً از سه راه استفاده می‌شود:
# پلی‌سومنوگرافی یا آزمایش چندگانهٔ خواب: در تست پلی‌سنوگرافی کارکرد تعدادی از ارگان‌ها و سیستم‌های بدن را در حین خواب ضبط و ثبت می‌کنند.<ref>[https://sleep.tums.ac.ir/PSG-(پلی-سومنوگرافی) «تست پلی‌سومنوگرافی PSG»، وب‌سایت کلینیک اختلالات خواب.]</ref> در این آزمایش سطح اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی برای بررسی اختلالات خواب ارزیابی می‌شود.
# الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی: تستی که فعالیت الکتریکی مغز را ارزیابی می‌کند و تمام مشکلات وابسته به‌فعالیت ثبت شده را شناسایی می‌کند.
# آزمایش خون ژنتیک: از این نوع آزمایش برای تشخیص نارکولپسی و دیگر بیماری‌های زمینه‌ای که منجر به اختلالات خواب شده است، استفاده می‌کنند.<ref>[https://www.darmankade.com/blog/sleep-disorders/ «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده.]</ref>
پس از روند تشخیصی، برای درمان اختلالات خواب گاهی از دارو و گاهی از رفتار درمانی بهره گرفته می‌شود. رفتار درمانی شامل کنترل محرک‌ها، محدودیت خواب و آموزش روش آرام‌سازی است. شواهد بالینی حاکی از آن است که بیش‌تر افراد که از بی‌خوابی‌های مداوم رنج می‌برند تا حدودی با روش رفتار درمانی بهبود یافته‌اند.<ref>[http://c:\Users\m.h.l\Downloads\20185218939.pdf اشرفی و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، 1397ش، ص103-100.]</ref>


همچنین برای خواب بهتر، برنامه‌های زیر، توصیه شده است:
همچنین برای خواب بهتر، برنامه‌های زیر، توصیه شده است:
# کاهش مصرف قند و شکر در طول روز و مصرف بیش‌تر سبزیجات و ماهی‌ها.
# کاهش اضطراب و استرس با [[ورزش]]‌های منظم.
# داشتن برنامهٔ خواب منظم.
# نوشیدن کم‌تر مایعات قبل از خواب.
# محدود کردن مصرف کافئین در اواخر شب.
۶. عدم مصرف تنباکو و الکل؛<ref>[https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص387.]</ref>
# کاهش چرت‌های نامنظم روزانه.
# مصرف مکمل‌هایی مانند ملاتونین، منیزیم و استخودوس.
# تنظیم دمای اتاق خواب.
# دوش آرامش‌بخش برای خواب بهتر.
# میل‌کردن وعدهٔ شام سبک در اوایل شب.
# انتخاب تخت، تشک و بالش مناسب.<ref>[https://beheshtiyan.ir/mag/better-sleep-at-night/ «نکته مهم برای داشتن خواب بهتر»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان.]</ref>
این در حالی است که زندگی پرمشغله امروزی موجب به‌هم‌ریختگی نظم خواب و برآمدن عادات اشتباه دربارهٔ خواب شده است. بیدارماندن‌ها یا خوابیدن‌های بی‌موقع در شبانه‌روز، انسان‌ها را از خواب کامل و ضروری محروم کرده و سلامت آنها را به مخاطره می‌اندازد. استفاده از تلفن‌همراه یا تماشای تلویزیون هنگام خواب، بی‌توجهی به بهداشت خواب و خوابیدن در معرض نور، از عادات و اشتباهات رایج امروزی است که در کنار انواع تأثیرات منفی روانی، موجب پیری‌زودرس نیز می‌شود.<ref>[https://farhikhtegandaily.com/news/2182/۱۳-عادت-افراد-ناموفق-پیش-از-خواب/ «عادت افراد ناموفق پیش از خواب»، وب‌سایت روزنامۀ فرهیختگان.]</ref>


1.کاهش مصرف قند و شکر در طول روز و مصرف بیش‌تر سبزیجات و ماهی‌ها؛
== خواب در آموزه‌های دینی ==
در قرآن، خواب از نشانه‌های الهی دانسته شده است؛ خداوند، روح انسان‌ها را درحال خواب قبض می‌کند و آنها که زمان مرگ‌شان نرسیده باز می‌فرستد.<ref>سورهٔ زمر، آیهٔ 42.</ref> در روایات اسلامی برای خوابیدن، آدابی به شرح زیر، توصیه شده است:
# مسواک‌زدن قبل از خواب.
# خوابیدن با [[وضو]].
# خواندن قرآن و اذکار.
# به قضای حاجت رفتن.
# خوردن [[خرما]]، [[پنیر]]، کاهو یا [[انار]] قبل از خواب.
# خوابیدن به سمت راست بدن.
# اجتناب از خوابیدن در مکان بدون حصار.
۸. اجتناب از تنها خوابیدن در خانه.<ref>[http://c:\Users\m.h.l\Downloads\4591395h0114.pdf سلطانی بناوندی، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، 1395ش، ص7-6.]</ref>


2.کاهش اضطراب و استرس با [[ورزش|ورزش‌های]] منظم؛
همچنین در فرهنگ اسلامی، خوابیدن در فاصله زمانی طلوع فجر تا طلوع خورشید و نیز خواب در اول شب، مذموم دانسته شده است. خواب بین طلوعین، نامبارک و شوم و موجب فقر و تنگدستی معرفی شده است. خواب مغرب نیز موجب فقر و ازهم پاشیدگی کارها دانسته شده است.<ref>[http://c:\Users\m.h.l\Downloads\4591395h0114.pdf سلطانی بناوندی، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، 1395ش،ص6.]</ref> در مقابله به خواب قیلوله و خواب رخصت، سفارش شده است. خواب قیلوله، خواب قبل از ظهر است که موجب بازیابی نیروهای جسمی و روانی می‌شود و خواب رخصت، خواب بعد از زمان عشاء است که بهترین زمان خوابیدن انسان دانسته شده است.<ref>[https://2noor.com/انواع-خوابیدن-در-شبانه-روز/ «انواع خوابیدن در شبانه‌روز»، وب‌سایت موسسۀ قرآن و نهج‌البلاغه.]</ref>


3.داشتن برنامۀ خواب منظم؛
در فرهنگ اسلامی، خواب هرچند از نظر جسمی، نوعی از کار افتادن قوای طبیعی بدن است، اما از نظر روحی و نفسانی، جلوه‌ای دیگر از حیات انسان و حرکت روح او به سوی عالم ملکوت است. روح انسان در خواب، قالب مثالی پیدا کرده و عالمی را سیر می‌کند که در بیداری برایش میسر نیست. از این منظر، رؤیا و خواب‌دیدن نشانه‌ای دیگر از آیات خداوند است و می‌تواند زمینه‌ساز راه‌نمایی انسان باشد.<ref>[https://anthropologyandculture.com/خواب-و-رؤیا-و-نظام-فرهنگی/ رستمی‌نژادان، «خواب و رؤیا و نظام فرهنگی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ.]</ref> در رؤیای صادقه، خداوند پیام‌های مشخصی را به انسان القا می‌کند؛ مانند رؤیای حضرت ابراهیم برای ذبح اسماعیل<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/آیه_102_سوره_صافات سوره صافات، آیه 102.]</ref> و مانند حضرت یوسف که در خواب، خورشید و ماه و یازده ستاره را در حال سجده بر خویشتن دید.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/آیه_4_سوره_یوسف سوره یوسف، آیه 4.]</ref>


4.نوشیدن کم‌تر مایعات قبل از خواب؛
== پانویس ==
 
{{پانویس}}
5.محدود کردن مصرف کافئین در اواخر شب؛
 
6.عدم مصرف تنباکو و الکل؛<ref>[https://ijhp.ir/article-1-335-fa.pdf فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان يك شاخص مهم سبك زندگي»، 1399ش، ص387.]</ref>
 
7.کاهش چرت‌های نامنظم روزانه؛
 
8.مصرف مکمل‌هایی مانند ملاتونین، منیزیم و استخودوس؛
 
9.تنظیم دمای اتاق خواب؛
 
10. دوش آرامش‌بخش برای خواب بهتر؛
 
11.میل‌کردن وعدۀ شام سبک در اوایل شب؛
 
12.انتخاب تخت، تشک و بالش مناسب.<ref>[https://beheshtiyan.ir/mag/better-sleep-at-night/ «نکته مهم برای داشتن خواب بهتر»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان.]</ref>
 
این در حالی است که زندگی پرمشغله امروزی موجب به‌هم‌ریختگی نظم خواب و برآمدن عادات اشتباه دربارۀ خواب شده است. بیدارماندن‌ها یا خوابیدن‌های بی‌موقع در شبانه‌روز، انسان‌ها را از خواب کامل و ضروری محروم کرده و سلامت آنها را به ‌مخاطره می‌اندازد. استفاده از تلفن‌همراه یا تماشای تلویزیون هنگام خواب، بی‌توجهی به بهداشت خواب و خوابیدن در معرض نور، از عادات و اشتباهات رایج امروزی است که در کنار انواع تأثیرات منفی روانی، موجب پیری‌زودرس نیز می‌شود.<ref>[https://farhikhtegandaily.com/news/2182/%DB%B1%DB%B3-%D8%B9%D8%A7%D8%AF%D8%AA-%D8%A7%D9%81%D8%B1%D8%A7%D8%AF-%D9%86%D8%A7%D9%85%D9%88%D9%81%D9%82-%D9%BE%DB%8C%D8%B4-%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8/ «عادت افراد ناموفق پیش از خواب»، وب‌سایت روزنامۀ فرهیختگان.]</ref> 
==خواب در آموزه‌های دینی==
در قرآن، خواب از نشانه‌های الهی دانسته شده است؛ خداوند، روح انسان‌ها را درحال خواب قبض می‌کند و آنها که زمان مرگ‌شان نرسیده باز می‌فرستد.<ref> سورۀ زمر ، آیۀ42.</ref>  در روایات اسلامی برای خوابیدن، آدابی به شرح زیر، توصیه شده است:
 
1.مسواک‌زدن قبل از خواب؛
 
2.خوابیدن با [[وضو]]؛
 
3.خواندن قرآن و اذکار؛


4.به قضای حاجت رفتن؛
== منابع ==
 
* قرآن کریم.
5.خوردن [[خرما]]، [[پنیر]]، کاهو یا [[انار]] قبل از خواب؛
* ابراهیمی، فریده و دیگران، «طبقه‌بندی خودکار مراحل خواب با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی»، چهاردهمین کنفرانس مهندسی پزشکی ایران، بهمن ۱۳۸۶ش.
 
* «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۲ش.
6.خوابیدن به سمت راست بدن؛
* اشرفی، حمیده و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، مجلهٔ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، شمارهٔ ۲، ۱۳۹۷ش.
 
* «انواع خوابیدن در شبانه‌روز»، وب‌سایت مؤسسهٔ قرآن و نهج‌البلاغه، تاریخ درج مطلب: ۹ مهر ۱۳۹۱ش.
7.اجتناب از خوابیدن در مکان بدون حصار؛
* «اهمیت خواب کافی چقدر است؟ مقدار خواب کافی»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: ۱۸ دی ۱۴۰۲ش.
 
* بلوچی انارکی، محمد و رحیمی، صادق، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، نشریهٔ شفای خاتم، شمارهٔ ۴، پاییز ۱۳۹۴ش.
8.اجتناب از تنها خوابیدن در خانه. <ref> [http://C:\Users\m.h.l\Downloads\4591395h0114.pdf سلطانی بناوندی، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، 1395ش، ص7-6.]</ref>
* «تست پلی‌سومنوگرافی PSG»، وب‌سایت کلینیک اختلالات خواب، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۲ش.
 
* «تکان‌های هیپنیک پرش و انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات حین خواب»، وب‌سایت انستیتو سلامت مغز دانا، تاریخ درج مطلب: ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ش.
همچنین در فرهنگ اسلامی، خوابیدن در فاصله زمانی طلوع فجر تا طلوع خورشید و نیز خواب در اول شب، مذموم دانسته شده است. خواب بین طلوعین، نامبارک و شوم و موجب فقر و تنگدستی معرفی شده است. خواب مغرب نیز موجب فقر و ازهم پاشیدگی کارها دانسته شده است. <ref>[http://C:\Users\m.h.l\Downloads\4591395h0114.pdf سلطانی بناوندی، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، 1395ش،ص6.]</ref> در مقابله به خواب قیلوله و خواب رخصت، سفارش شده است. خواب قیلوله، خواب قبل از ظهر است که موجب بازیابی نیروهای جسمی و روانی می‌شود و خواب رخصت، خواب بعد از زمان عشاء است که بهترین زمان خوابیدن انسان دانسته شده است.<ref> [https://2noor.com/%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%B9-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8%DB%8C%D8%AF%D9%86-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%B1%D9%88%D8%B2/ «انواع خوابیدن در شبانه‌روز»، وب‌سایت موسسۀ قرآن و نهج‌البلاغه.]</ref>
* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، در وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۲ش.
 
* رستمی‌نژادان، دیانا، «خواب و رؤیا و نظام فرهنگی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ، تاریخ درج مطلب: ۵ بهمن ۱۳۹۹ش.
در فرهنگ اسلامی، خواب هرچند از نظر جسمی، نوعی از کار افتادن قوای طبیعی بدن است، اما از نظر روحی و نفسانی، جلوه‌ای دیگر از حیات انسان و حرکت روح او به‌ سوی عالم ملکوت است. روح انسان در خواب، قالب مثالی پیدا کرده و عالمی را سیر می‌کند که در بیداری برایش میسر نیست. از این منظر، رؤیا و خواب‌دیدن نشانه‌ای دیگر از آیات خداوند است و می‌تواند زمینه‌ساز راه‌نمایی انسان باشد.<ref> [https://anthropologyandculture.com/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B1%D8%A4%DB%8C%D8%A7-%D9%88-%D9%86%D8%B8%D8%A7%D9%85-%D9%81%D8%B1%D9%87%D9%86%DA%AF%DB%8C/ رستمی‌نژادان، «خواب و رؤیا و نظام فرهنگی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ.]</ref>  در رؤیای صادقه، خداوند پیام‌های مشخصی را به انسان القا می‌کند؛ مانند رؤیای حضرت ابراهیم برای ذبح اسماعیل<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_102_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%D8%B5%D8%A7%D9%81%D8%A7%D8%AA سوره صافات، آیه 102.]</ref>  و مانند حضرت یوسف که در خواب، خورشید و ماه و یازده ستاره را در حال سجده‌ بر خویشتن دید.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/%D8%A2%DB%8C%D9%87_4_%D8%B3%D9%88%D8%B1%D9%87_%DB%8C%D9%88%D8%B3%D9%81 سوره یوسف، آیه 4.]</ref>
* سبزعلی‌زاده، سمانه، «اختلالات خواب»، راهنمای آموزشی مددجویان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی بیمارستان توانبخشی رفیده، ۱۳۹۹ش.
==پانویس==
* سلطانی بناوندی، مهین، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، کنگرهٔ بین‌المللی علوم اسلامی - انسانی، تهران، آذرماه ۱۳۹۵ش.
{{پانویس}}
* سنایی، کامیار، «مراحل پنج‌گانه خواب»، وب‌سایت تخصصی روان‌شناسی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ش.
* شمسایی، فرشید و چراغی، فاطمه، «بررسی همبودی اختلالات خواب و سلامت عمومی در مردم شهر همدان»، مجلهٔ علمی دانشکدهٔ پرستاری و مامایی همدان، شمارهٔ ۲، ۱۳۹۱ش.
* عزیزخانی، طاهره و دیگران، «خودمراقبی در بهداشت خواب»، نشریهٔ بهورز، سال ۲۸، پاییز ۱۳۹۷ش.
* علی‌مردانی، فؤاد و دیگران، «اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی، رژیم غذایی و دیابت»، مجلهٔ دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، شمارهٔ ۱، ۱۳۹۶ش.
* فرهود، داریوش و پورکلهر، هانیه، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، نشریهٔ فرهنگ و ارتقای سلامت فرهنگستان علوم‌پزشکی، شمارهٔ ۴، ۱۳۹۹ش.
* «نارکولپسی حمله خواب چیست و چطور درمان می‌شود»، وب‌سایت مجلهٔ سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مهر ۱۴۰۲ش.
* «۱۳ عادت افراد ناموفق پیش از خواب»، وب‌سایت روزنامهٔ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آذر ۱۳۹۵ش.
* «۱۴ اثر خواب بر سلامت روان»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: ۱۸ دی ۱۴۰۲ش.
* «۱۷ نکته مهم برای داشتن خواب بهتر»، وب‌سایت مجلهٔ سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: ۲ مهر ۱۴۰۲ش.


==منابع==
{{خواب-افقی}}
*قرآن کریم.
*ابراهیمی، فریده و دیگران، «طبقه‌بندي خودكار مراحل خواب با استفاده از شبكه‌هاي عصبي مصنوعي»، چهاردهمین کنفرانس مهندسی پزشکی ایران، بهمن 1386ش.
*«اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: 19 دی 1402ش.
*اشرفی، حمیده و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»،  مجلۀ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی  درمانی تبریز، شمارۀ 2، 1397ش.
*«انواع خوابیدن در شبانه‌روز»، وب‌سایت موسسۀ قرآن و نهج‌البلاغه، تاریخ درج مطلب: 9 مهر 1391ش.
*«اهمیت خواب کافی چقدر است؟ مقدار خواب کافی»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: 18 دی 1402ش.
*بلوچی انارکی، محمد و رحیمی، صادق، «اختلالات خواب و رؤيا جنبه‌هاي روانشناسی و پاتوفیزیولوژی»، نشریۀ شفای ‌خاتم، شمارۀ 4، پاییز 1394ش.
*«تست پلی‌سومنوگرافی PSG»، وب‌سایت کلینیک اختلالات خواب، تاریخ بازدید: 19 دی 1402ش.
*«تکان‌های هیپنیک پرش و انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات حین خواب»، وب‌سایت انستیتو سلامت مغز دانا، تاریخ درج مطلب: 14 فروردین 1401ش.
*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، در وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 16 دی 1402ش.
*رستمی‌نژادان، دیانا، «خواب و رؤیا و نظام فرهنگی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ، تاریخ درج مطلب: 5 بهمن 1399ش.
*سبزعلی‌زاده، سمانه، «اختلالات خواب»، راهنمای آموزشی مددجویان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی بیمارستان توانبخشی رفیده، 1399ش.
*سلطانی بناوندی، مهین، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، کنگرۀ بین‌المللی علوم اسلامی - انسانی، تهران، آذرماه 1395ش.
*سنایی، کامیار، «مراحل پنج‌گانه خواب»، وب‌سایت تخصصی روانشناسی، تاریخ درج مطلب: 20 اسفند 1400ش.
*شمسایی، فرشید و چراغی، فاطمه، «بررسي همبودي اختلالات خواب و سلامت عمومي در مردم شهر همدان»، مجلۀ علمي دانشكدۀ پرستاري و مامايي همدان، شمارۀ 2، 1391ش.
*عزیزخانی، طاهره و دیگران، «خودمراقبی در بهداشت خواب»، نشریۀ بهورز، سال 28، پاییز 1397ش.
*علی‌مردانی، فؤاد و دیگران، «اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی، رژیم غذایی و دیابت»، مجلۀ دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، شمارۀ1، 1396ش.
*فرهود، داریوش و پورکلهر، هانیه، «خواب به‌عنوان يك شاخص مهم سبك زندگي»، نشريۀ فرهنگ و ارتقاي سلامت فرهنگستان علوم‌پزشكي، شمارۀ 4، 1399ش.
*«نارکولپسی حمله خواب چیست و چطور درمان می شود»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: 16 مهر 1402ش.
*«۱۳ عادت افراد ناموفق پیش از خواب»، وب‌سایت روزنامۀ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: 15 آذر 1395ش.
*«14 اثر خواب بر سلامت روان»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: 18 دی 1402ش.
*«۱۷ نکته مهم برای داشتن خواب بهتر»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: 2 مهر 1402ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]]
[[رده: زندگی سالم]]
[[رده:آمادگی جسمانی]]
[[رده:بهداشت روان]]

نسخهٔ کنونی تا ۱۵ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۰۵:۲۵

خواب، فرایند بازیابی قوای جسمانی و روانی به‌واسطهٔ ضعف یا از کار افتادن حواس ظاهری.

انسان‌ها برای تجدید نیرو و داشتن آمادگی لازم برای ادامهٔ فعالیت‌های روزمره نیاز به استراحت دارند. نعمت خواب و آرامش ناشی از آن، نقش مهمی در سلامتی انسان دارد. بسیاری از مشکلات جسمی و روانی، ریشه در کیفیت خواب افراد دارند و صاحب‌نظران برای دوری انسان از این مشکلات، همواره به خواب کافی و به‌هنگام، سفارش می‌کنند.

مفهوم‌شناسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خواب در اصطلاح به حالت آسایش و راحتی گفته می‌شود که به‌واسطهٔ آن حواس ظاهری از کار می‌افتد و فقدان حواس در انسان و سایر حیوانات بروز می‌کند. تصاویر، وقایع، و مناظری در هنگام خواب از ذهن انسان می‌گذرد که به خواب‌دیدن تعبیر می‌شود.[۱]

مراحل خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خواب به دو نوع فعال (REM) و آرام (NREM) تقسیم می‌شود. خواب آرام نیز طیفی از وضعیت سبک تا عمیق را در بر می‌گیرد. در خواب آرام، بیش‌تر کارکردهای فیزیولوژیکی بدن کند می‌شوند و فعالیت‌های شناختی به حداقل می‌رسند؛ اما گذر از یک مرحلهٔ خواب به مرحلهٔ دیگر، با حرکات متناوب بدن همراه است. در خواب فعال، امواج الکتروانسفالوگرام فعال شده و با آتونی عضلات[۲] و حرکات سریع چشم[۳] مشخص می‌شود.

فرایند خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در مرحلهٔ گذر از بیداری به خواب، مغز امواجی با دامنهٔ بلند و فرکانسی پایین تولید می‌کند. این مرحله از خواب که خواب سبک نام دارد، در حدود ۵ تا ۱۰ دقیقه طول می‌کشد. در این مرحله انسان کم‌وبیش هوشیار است، تعداد ضربان قلب کاهش می‌یابد، تنفس نامنظم‌تر می‌شود و عضلات بدن شل می‌شوند.[۴] حرکات تند و تیز یا انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات با نام پرش‌های هیپنیکی در این مرحله اتفاق می‌افتد.[۵] مرحلهٔ دوم خواب که بین ۱۰ تا ۲۰ دقیقه طول می‌کشد، خواب فیزیولوژیکی واقعی است. مراحل سه و چهار با نام خواب دلتا یا موج کوتاه، عمیق‌ترین مرحله خواب به‌شمار آمده و بین ۲۰ تا ۴۰ دقیقه طول می‌کشد. چرخهٔ خواب به‌طور معکوس، از مرحلهٔ چهار به سه، دو و سپس به خواب REM منتهی می‌شود؛ با این وجود اولین چرخهٔ خواب ۷۰ تا ۹۰ دقیقه طول می‌کشد.[۶] مختل‌شدن موقعیت‌سنجی یعنی از دست‌دادن حس زمان، مکان وحشت‌زدگی‌های خواب و راه‌رفتن در خواب، در خواب موج آهسته یا خواب مرحلهٔ چهار رخ می‌دهند.[۷] در جوانان، ۷۵ درصد از زمان خواب در مرحلهٔ آرام و ۲۵ درصد در مرحلهٔ REM می‌گذرد که ۵ درصد به خواب سبک، ۵۰ درصد به مرحلهٔ دو و سه و ۲۰ درصد به خواب عمیق اختصاص دارد.[۸]

مدت خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نیاز بدن به خواب بر اساس سن، ویژگی‌های فردی و فعالیت‌های بدنی متفاوت است. بزرگسالان در شبانه‌روز معمولاً به ۷ تا ۸ ساعت خواب نیاز دارند که این مقدار می‌تواند از ۴ تا ۱۰ ساعت متغیر باشد. نوزادان تازه متولد شده ۱۶ تا ۱۷ ساعت در شبانه‌روز را خواب هستند. هرچه سن افزایش پیدا می‌کند نیاز بدن به خواب کم‌تر می‌شود، به‌طور مثال انسان در ۵ سالگی به ۱۱ ساعت خواب و در نوجوانی به ۸ یا ۹ ساعت خواب احتیاج دارد. زمانی که افراد به سن ۳۰ سالگی برسند به کم‌تر از ۸ ساعت خواب نیاز دارند. با گذر زمان این مقدار کمتر و کمتر می‌شود.[۹]

کارکرد خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

۱.کنترل سطح قند خون.

۲. حفظ و ذخیرهٔ انرژی؛[۱۰]

  1. رشد فیزیکی.
  2. ترمیم عضلات.
  3. تقویت مغز و حافظه.
  4. تقویت سیستم ایمنی؛[۱۱]
  5. تقویت روحیهٔ مثبت و شادی روان.
  6. افزایش رضایت از زندگی؛[۱۲]
  7. تقویت قوای جسمی بدن.
  8. کاهش استرس و اضطراب.
  9. تقویت قدرت تمرکز.

۱۲. سلامتی فعالیت‌های اجتماعی و عاطفی فرد.[۱۳]

اختلال خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

خواب فرآیندی پیچیده دارد که از جهاتی ممکن است دچار اختلال شود. مهم‌ترین علائم اختلال خواب عبارت است از: مشکل در به خواب‌رفتن؛ در خواب ماندن؛ خستگی در طول روز؛ چرت‌زدن در طول روز؛ تحریک‌پذیری و اضطراب؛ افسردگی و عدم تمرکز.[۱۴] اختلال خواب می‌تواند عوارض زیر را در پی داشته باشد: افزایش احتمال مرگ؛ خواب‌آلودگی روزانه؛ کاهش هوشیاری و هیپوترمی؛ افزایش فعالیت‌های سمپاتیک بدن؛ کاهش عملکردهای شناختی مانند توجه و حافظه؛ کاهش عملکردهای اجرایی و پردازش اطلاعات؛[۱۵] کاهش رشد؛ افزایش ابتلا به چاقی؛ زود رنجی؛ توهم؛ ریسک ابتلا به دیابت؛ ریسک ابتلا به بیماری‌های قلبی؛ اختلالات سیستم ایمنی و اشتباهات شناختی.[۱۶]

اختلال خواب، انواع گوناگونی دارد، از جمله:

۱. بی‌خوابی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بی‌خوابی شایع‌ترین اختلال مربوط به خواب است.[۱۷] بی‌خوابی یا کم‌خوابی کیفیت زندگی فرد را کاهش می‌دهد و سلامت جسمی، روانی، اجتماعی و عاطفی فرد را به مخاطره می‌اندازد. کیفیت خواب با افزایش تنش، تحریک‌پذیری، افسردگی و رضایت از زندگی ارتباط دارد. تجدید حیات سلولی در عمیق‌ترین مرحلهٔ خواب اتفاق می‌افتد و عدم تعادل در فرایند خواب، شخص را خسته و عصبی کرده و موجب مختل شدن کیفیت زندگی می‌شود. بی‌خوابی در مرحلهٔ شروع خواب گاهی مزمن شده و با گذشت زمان افزایش می‌یابد.[۱۸]

۲. نوکتوریا

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نوکتوری یا تکرر ادرار شبانه، نوعی اختلال در خواب است که موجب می‌شود شخص بارها از خواب بیدار شود. عدم تعادل هورمونی و بیماری‌های دستگاه ادراری عامل بروز این اختلال است.[۱۹]

۳. آپنهٔ خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آپنهٔ خواب نوعی اختلال تنفسی است که موجب توقف تنفس در خواب می‌شود این اختلال به‌مدت ۱۰ ثانیه یا بیش‌تر طول می‌کشد.

۴. اختلالات ریتم شبانه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

اختلالات ریتم شبانه مشکلات مربوط به چرخهٔ خواب و بیداری است که مانع خواب و بیداری به‌هنگام می‌شود.[۲۰]

۵. سندرم پای بی‌قرار

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در این نوع اختلال، درد ناراحت‌کننده در ساق پا موجب می‌شود که فرد مبتلا در طول خواب حرکات متناوب دست و پا را تجربه کند.[۲۱]

۶. دردهای مزمن

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

دردهای دائمی می‌توانند به خواب‌رفتن را دشوار و حتی فرد را از خواب بیدار کنند. برخی از شایع‌ترین دردهای مزمن عبارت است از: آرتروز، سندرم خستگی مزمن، بیماری التهاب روده، سندرم درد اسکلتی یا عضلانی و سردردهای مداوم که ممکن است به‌دلیل بیماری‌های زمینه‌ای باشد.

۷. پاراسومنیا

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

به حرکات و رفتارهای غیرطبیعی در هنگام خواب، پاراسومنیا می‌گویند، مانند راه‌رفتن در خواب، دندان قروچه یا فشار فک بر روی هم، ناله کردن، حرف زدن، شب ادراری و کابوس‌های شبانه.[۲۲]

۸. نارکولپسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نارکولپسی نوعی حملهٔ خواب است که در آن مغز قادر به کنترل خواب یا بیداری بدن نیست و ممکن است در طول روز به‌طور ناگهانی به خواب بروند و مقاومت در برابر آن غیرممکن است. حملهٔ خواب در بیش‌تر مواقع قابل درمان است، اما می‌تواند باعث اختلالات شدیدی در روند زندگی، فعالیت و روابط اجتماعی شود.[۲۳]

تشخیص و درمان اختلال خواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

برای تشخیص اختلال خواب، معمولاً از سه راه استفاده می‌شود:

  1. پلی‌سومنوگرافی یا آزمایش چندگانهٔ خواب: در تست پلی‌سنوگرافی کارکرد تعدادی از ارگان‌ها و سیستم‌های بدن را در حین خواب ضبط و ثبت می‌کنند.[۲۴] در این آزمایش سطح اکسیژن، حرکات بدن و امواج مغزی برای بررسی اختلالات خواب ارزیابی می‌شود.
  2. الکتروانسفالوگرام یا نوار مغزی: تستی که فعالیت الکتریکی مغز را ارزیابی می‌کند و تمام مشکلات وابسته به‌فعالیت ثبت شده را شناسایی می‌کند.
  3. آزمایش خون ژنتیک: از این نوع آزمایش برای تشخیص نارکولپسی و دیگر بیماری‌های زمینه‌ای که منجر به اختلالات خواب شده است، استفاده می‌کنند.[۲۵]

پس از روند تشخیصی، برای درمان اختلالات خواب گاهی از دارو و گاهی از رفتار درمانی بهره گرفته می‌شود. رفتار درمانی شامل کنترل محرک‌ها، محدودیت خواب و آموزش روش آرام‌سازی است. شواهد بالینی حاکی از آن است که بیش‌تر افراد که از بی‌خوابی‌های مداوم رنج می‌برند تا حدودی با روش رفتار درمانی بهبود یافته‌اند.[۲۶]

همچنین برای خواب بهتر، برنامه‌های زیر، توصیه شده است:

  1. کاهش مصرف قند و شکر در طول روز و مصرف بیش‌تر سبزیجات و ماهی‌ها.
  2. کاهش اضطراب و استرس با ورزش‌های منظم.
  3. داشتن برنامهٔ خواب منظم.
  4. نوشیدن کم‌تر مایعات قبل از خواب.
  5. محدود کردن مصرف کافئین در اواخر شب.

۶. عدم مصرف تنباکو و الکل؛[۲۷]

  1. کاهش چرت‌های نامنظم روزانه.
  2. مصرف مکمل‌هایی مانند ملاتونین، منیزیم و استخودوس.
  3. تنظیم دمای اتاق خواب.
  4. دوش آرامش‌بخش برای خواب بهتر.
  5. میل‌کردن وعدهٔ شام سبک در اوایل شب.
  6. انتخاب تخت، تشک و بالش مناسب.[۲۸]

این در حالی است که زندگی پرمشغله امروزی موجب به‌هم‌ریختگی نظم خواب و برآمدن عادات اشتباه دربارهٔ خواب شده است. بیدارماندن‌ها یا خوابیدن‌های بی‌موقع در شبانه‌روز، انسان‌ها را از خواب کامل و ضروری محروم کرده و سلامت آنها را به مخاطره می‌اندازد. استفاده از تلفن‌همراه یا تماشای تلویزیون هنگام خواب، بی‌توجهی به بهداشت خواب و خوابیدن در معرض نور، از عادات و اشتباهات رایج امروزی است که در کنار انواع تأثیرات منفی روانی، موجب پیری‌زودرس نیز می‌شود.[۲۹]

خواب در آموزه‌های دینی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در قرآن، خواب از نشانه‌های الهی دانسته شده است؛ خداوند، روح انسان‌ها را درحال خواب قبض می‌کند و آنها که زمان مرگ‌شان نرسیده باز می‌فرستد.[۳۰] در روایات اسلامی برای خوابیدن، آدابی به شرح زیر، توصیه شده است:

  1. مسواک‌زدن قبل از خواب.
  2. خوابیدن با وضو.
  3. خواندن قرآن و اذکار.
  4. به قضای حاجت رفتن.
  5. خوردن خرما، پنیر، کاهو یا انار قبل از خواب.
  6. خوابیدن به سمت راست بدن.
  7. اجتناب از خوابیدن در مکان بدون حصار.

۸. اجتناب از تنها خوابیدن در خانه.[۳۱]

همچنین در فرهنگ اسلامی، خوابیدن در فاصله زمانی طلوع فجر تا طلوع خورشید و نیز خواب در اول شب، مذموم دانسته شده است. خواب بین طلوعین، نامبارک و شوم و موجب فقر و تنگدستی معرفی شده است. خواب مغرب نیز موجب فقر و ازهم پاشیدگی کارها دانسته شده است.[۳۲] در مقابله به خواب قیلوله و خواب رخصت، سفارش شده است. خواب قیلوله، خواب قبل از ظهر است که موجب بازیابی نیروهای جسمی و روانی می‌شود و خواب رخصت، خواب بعد از زمان عشاء است که بهترین زمان خوابیدن انسان دانسته شده است.[۳۳]

در فرهنگ اسلامی، خواب هرچند از نظر جسمی، نوعی از کار افتادن قوای طبیعی بدن است، اما از نظر روحی و نفسانی، جلوه‌ای دیگر از حیات انسان و حرکت روح او به سوی عالم ملکوت است. روح انسان در خواب، قالب مثالی پیدا کرده و عالمی را سیر می‌کند که در بیداری برایش میسر نیست. از این منظر، رؤیا و خواب‌دیدن نشانه‌ای دیگر از آیات خداوند است و می‌تواند زمینه‌ساز راه‌نمایی انسان باشد.[۳۴] در رؤیای صادقه، خداوند پیام‌های مشخصی را به انسان القا می‌کند؛ مانند رؤیای حضرت ابراهیم برای ذبح اسماعیل[۳۵] و مانند حضرت یوسف که در خواب، خورشید و ماه و یازده ستاره را در حال سجده بر خویشتن دید.[۳۶]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ دهخدا، لغتنامه، ذیل واژۀ خواب.
  2. ↑ بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص105.
  3. ↑ ابراهیمی و دیگران، «طبقه‌بندی خودکار مراحل خواب با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی»، 1386ش، ص337.
  4. ↑ ابراهیمی و دیگران، «طبقه‌بندی خودکار مراحل خواب با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی»، 1386ش، ص336-337.
  5. ↑ «تکان‌های هیپنیک پرش و انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات حین خواب»، وب‌سایت انستیتو سلامت مغز دانا.
  6. ↑ بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص106-105.
  7. ↑ سنایی، «مراحل پنج‌گانه خواب»، وب‌سایت تخصصی روان‌شناسی.
  8. ↑ بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص106.
  9. ↑ عزیزخانی و دیگران، «خودمراقبی در بهداشت خواب»، 1397ش، ص27.
  10. ↑ علی‌مردانی و دیگران، «اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی، رژیم غذایی و دیابت»، 1396ش، ص36 و 38.
  11. ↑ اهمیت خواب کافی چقدر است؟ مقدار خواب کافی»، وب‌سایت درمانکده.
  12. ↑ «اثر خواب بر سلامت روان»، وب‌سایت درمانکده.
  13. ↑ شمسائی و چراغی، «بررسی همبودی اختلالات خواب و سلامت عمومی در مردم شهر همدان»، 1391ش، ص41-40.
  14. ↑ «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده.
  15. ↑ اشرفی و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، 1397ش، ص99.
  16. ↑ فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص387.
  17. ↑ بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص107.
  18. ↑ شمسائی و چراغی، «بررسی همبودی اختلالات خواب و سلامت عمومی در مردم شهر همدان»، 1391ش، ص41.
  19. ↑ فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص386.
  20. ↑ سبزعلی‌زاده، «اختلالات خواب»، 1399ش، ص2.
  21. ↑ بلوچی انارکی و رحیمی، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، 1394ش، ص107.
  22. ↑ فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص386.
  23. ↑ «نارکولپسی حمله خواب چیست و چطور درمان می‌شود»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان.
  24. ↑ «تست پلی‌سومنوگرافی PSG»، وب‌سایت کلینیک اختلالات خواب.
  25. ↑ «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده.
  26. ↑ اشرفی و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، 1397ش، ص103-100.
  27. ↑ فرهود و پورکلهر، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، 1399ش، ص387.
  28. ↑ «نکته مهم برای داشتن خواب بهتر»، وب‌سایت مجلۀ سلامت دکتر بهشتیان.
  29. ↑ «عادت افراد ناموفق پیش از خواب»، وب‌سایت روزنامۀ فرهیختگان.
  30. ↑ سورهٔ زمر، آیهٔ 42.
  31. ↑ سلطانی بناوندی، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، 1395ش، ص7-6.
  32. ↑ سلطانی بناوندی، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، 1395ش،ص6.
  33. ↑ «انواع خوابیدن در شبانه‌روز»، وب‌سایت موسسۀ قرآن و نهج‌البلاغه.
  34. ↑ رستمی‌نژادان، «خواب و رؤیا و نظام فرهنگی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ.
  35. ↑ سوره صافات، آیه 102.
  36. ↑ سوره یوسف، آیه 4.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • قرآن کریم.
  • ابراهیمی، فریده و دیگران، «طبقه‌بندی خودکار مراحل خواب با استفاده از شبکه‌های عصبی مصنوعی»، چهاردهمین کنفرانس مهندسی پزشکی ایران، بهمن ۱۳۸۶ش.
  • «اختلال خواب چیست و چگونه درمان می‌شود»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۲ش.
  • اشرفی، حمیده و دیگران، «مروری بر اختلالات خواب و درمان آن‌ها»، مجلهٔ پزشکی دانشگاه علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی تبریز، شمارهٔ ۲، ۱۳۹۷ش.
  • «انواع خوابیدن در شبانه‌روز»، وب‌سایت مؤسسهٔ قرآن و نهج‌البلاغه، تاریخ درج مطلب: ۹ مهر ۱۳۹۱ش.
  • «اهمیت خواب کافی چقدر است؟ مقدار خواب کافی»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: ۱۸ دی ۱۴۰۲ش.
  • بلوچی انارکی، محمد و رحیمی، صادق، «اختلالات خواب و رؤیا جنبه‌های روان‌شناسی و پاتوفیزیولوژی»، نشریهٔ شفای خاتم، شمارهٔ ۴، پاییز ۱۳۹۴ش.
  • «تست پلی‌سومنوگرافی PSG»، وب‌سایت کلینیک اختلالات خواب، تاریخ بازدید: ۱۹ دی ۱۴۰۲ش.
  • «تکان‌های هیپنیک پرش و انقباضات ناگهانی و غیرارادی عضلات حین خواب»، وب‌سایت انستیتو سلامت مغز دانا، تاریخ درج مطلب: ۱۴ فروردین ۱۴۰۱ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، در وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۱۶ دی ۱۴۰۲ش.
  • رستمی‌نژادان، دیانا، «خواب و رؤیا و نظام فرهنگی»، وب‌سایت انسان‌شناسی و فرهنگ، تاریخ درج مطلب: ۵ بهمن ۱۳۹۹ش.
  • سبزعلی‌زاده، سمانه، «اختلالات خواب»، راهنمای آموزشی مددجویان، دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی بیمارستان توانبخشی رفیده، ۱۳۹۹ش.
  • سلطانی بناوندی، مهین، «اهمیت خواب از دیدگاه قرآن و روایات»، کنگرهٔ بین‌المللی علوم اسلامی - انسانی، تهران، آذرماه ۱۳۹۵ش.
  • سنایی، کامیار، «مراحل پنج‌گانه خواب»، وب‌سایت تخصصی روان‌شناسی، تاریخ درج مطلب: ۲۰ اسفند ۱۴۰۰ش.
  • شمسایی، فرشید و چراغی، فاطمه، «بررسی همبودی اختلالات خواب و سلامت عمومی در مردم شهر همدان»، مجلهٔ علمی دانشکدهٔ پرستاری و مامایی همدان، شمارهٔ ۲، ۱۳۹۱ش.
  • عزیزخانی، طاهره و دیگران، «خودمراقبی در بهداشت خواب»، نشریهٔ بهورز، سال ۲۸، پاییز ۱۳۹۷ش.
  • علی‌مردانی، فؤاد و دیگران، «اهمیت خواب و ارتباط آن با چاقی، رژیم غذایی و دیابت»، مجلهٔ دانشگاه علوم پزشکی سبزوار، شمارهٔ ۱، ۱۳۹۶ش.
  • فرهود، داریوش و پورکلهر، هانیه، «خواب به‌عنوان یک شاخص مهم سبک زندگی»، نشریهٔ فرهنگ و ارتقای سلامت فرهنگستان علوم‌پزشکی، شمارهٔ ۴، ۱۳۹۹ش.
  • «نارکولپسی حمله خواب چیست و چطور درمان می‌شود»، وب‌سایت مجلهٔ سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: ۱۶ مهر ۱۴۰۲ش.
  • «۱۳ عادت افراد ناموفق پیش از خواب»، وب‌سایت روزنامهٔ فرهیختگان، تاریخ درج مطلب: ۱۵ آذر ۱۳۹۵ش.
  • «۱۴ اثر خواب بر سلامت روان»، وب‌سایت درمانکده، تاریخ بازدید: ۱۸ دی ۱۴۰۲ش.
  • «۱۷ نکته مهم برای داشتن خواب بهتر»، وب‌سایت مجلهٔ سلامت دکتر بهشتیان، تاریخ درج مطلب: ۲ مهر ۱۴۰۲ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:خواب&oldid=47310»