پرش به محتوا

پیش‌نویس:کمال‌الملک: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمدمهدی محمدی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۵ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>کمال‌الملک</big>'''؛ نقاش چیره‌دست و نوآور ایرانی در دورۀ معاصر.
[[پرونده:کمال الملک۴.jpg|جایگزین=استاد کمال‌الملک|بندانگشتی|استاد کمال‌الملک]]
'''{{درشت|کمال‌الملک}}'''؛ نقاش چیره‌دست و نوآور ایرانی در دورهٔ معاصر.


کمال‌الملک، از هنرمندان پرآوازۀ دوره‌های قاجاریه و پهلوی است که با آفرینش ۱۷۰ اثر بدیع در نقاشی، فصل جدیدی را در هنرهای تجسمی ایران آغاز کرد و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ هنر ایران به‌دست آورد. کمال‌الملک، سنت طبیعت‌گرایی اروپایی را جایگزین تلفیق هنر سنتی اروپایی کرد.
کمال‌الملک، از هنرمندان پرآوازهٔ دوره‌های [[قاجاریه]] و پهلوی است که با آفرینش ۱۷۰ اثر بدیع در نقاشی، فصل جدیدی را در هنرهای تجسمی ایران آغاز کرد و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ هنر ایران به‌دست‌آورد. کمال‌الملک، سنت طبیعت‌گرایی اروپایی را جایگزین تلفیق هنر سنتی اروپایی کرد.
==کودکی و نوجوانی==
 
کمال‌الملک، با نام محمد غفاری در سال ۱۲۲۶ش در [[کاشان]] به ‌‌دنیا آمد. او پسر میرزابزرگ و برادرزادۀ میرزاابوالحسن غفّاری معروف به «صنیع‌الملک» از افراد پرنفوذ دورۀ قاجار بود.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> در خانوادۀ او هنر و به‌خصوص نقاشی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. پدر محمد نیز در نقاشی و چاپ سنگی استعداد زیادی داشت. به‌همین دلیل خیلی زود به استعداد نقاشی در فرزند خود پی برد و او را در این هنر، راهنمایی می‌کرد.<ref>[https://namnak.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9-%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.p193 «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.]</ref> پس از اتمام تحصیلات ابتدایی در [[کاشان]]، محمد به تشویق پدر، به [[تهران]] آمد و در مدرسۀ دارالفنون رشتۀ نقاشی را ادامه داد.<ref>[https://namnak.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9-%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.p193 «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.]</ref> معلم نقاشی او در دارالفنون «مزین‌الدوله» ملقّب به «نقاش‌باشی» بود.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
==کودکی و نوجوانی کمال‌الملک==
==ورود به دربار==
کمال‌الملک، با نام محمد غفاری در سال ۱۲۲۶ش در [[کاشان]] به دنیا آمد. او پسر میرزابزرگ و برادرزادهٔ میرزاابوالحسن غفّاری معروف به «صنیع‌الملک» از افراد پرنفوذ دورهٔ قاجار بود.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/درباره-کمال-الملک «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> در [[خانواده|خانوادهٔ]] او هنر و به‌خصوص [[نقاشی]] از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. پدر محمد نیز در نقاشی و چاپ سنگی استعداد زیادی داشت. به‌همین دلیل خیلی زود به استعداد نقاشی در فرزند خود پی برد و او را در این هنر، راهنمایی می‌کرد.<ref>[https://namnak.com/کمال-الملک-نقاش-ایران.p193 «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.]</ref>
در بازدید ناصرالدین شاه از مدرسه، نقاشی‌های محمد غفاری مورد توجه قرار گرفت و بدین سبب او به‌عنوان نقاش وارد دربار شد. در دربار ناصری لقب‌هایی از جمله «نقاش‌باشی» و بعد از مقبولیت در جایگاه نقاش دربار و معلم شاه، لقب «کمال‌الملک» به او اعطا شد.<ref>[https://saednews.com/.post/kamal-ol-molk-painter «زندگینامه کمال‌الملک نقاش ایرانی»، پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز.]</ref> کمال‌الملک در سال ۱۲۶۲ش با خواهر مفتاح‌الملک، از مقامات دربار [[ازدواج]] کرد که ثمرۀ این ازدواج یک دختر به‌نام نصرت و سه پسر به‌نام‌های معزالدین‌، حسن‌قلی و حیدرقلی بود.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۱-۱۲.</ref>
 
==سفر به اروپا و عراق==
پس از اتمام تحصیلات ابتدایی در کاشان، محمد به تشویق [[پدر]]، به [[تهران]] آمد و در مدرسهٔ دارالفنون رشتهٔ نقاشی را ادامه داد.<ref>[https://namnak.com/کمال-الملک-نقاش-ایران.p193 «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.]</ref> معلم نقاشی او در دارالفنون «مزین‌الدوله» ملقّب به «نقاش‌باشی» بود.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/درباره-کمال-الملک «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
پس از کشته شدن ناصرالدین شاه، کما‌ل‌الملک به‌مدت سه سال برای فراگیری هنر به اروپا رفت. در این مدت او در موزه‌های فلورانس، رم و پاریس به رونگاری از آثار نقاشانی چون تیسین و رامبراند پرداخت.<ref>[https://namnak.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9-%D9%86%D9%82%D8%A7%D8%B4-%D8%A7%DB%8C%D8%B1%D8%A7%D9%86.p193 «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.]</ref>
 
==ورود کمال‌الملک به دربار==
در بازدید ناصرالدین شاه از [[مدرسه]]، نقاشی‌های محمد غفاری مورد توجه قرار گرفت و بدین سبب او به‌عنوان نقاش وارد دربار شد. در دربار ناصری لقب‌هایی از جمله «نقاش‌باشی» و بعد از مقبولیت در جایگاه نقاش دربار و معلم شاه، لقب «کمال‌الملک» به او اعطا شد.<ref>[https://saednews.com/.post/kamal-ol-molk-painter «زندگینامه کمال‌الملک نقاش ایرانی»، پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز.]</ref> کمال‌الملک در سال ۱۲۶۲ش با خواهر مفتاح‌الملک، از مقامات دربار [[ازدواج]] کرد که ثمرهٔ این ازدواج یک [[دختر]] به‌نام نصرت و سه پسر به‌نام‌های معزالدین، حسن‌قلی و حیدرقلی بود.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۱–۱۲.</ref>
 
==سفر کمال‌الملک به اروپا و عراق==
پس از کشته شدن ناصرالدین شاه، کمال‌الملک به‌مدت سه سال برای فراگیری هنر به اروپا رفت. در این مدت او در [[موزه|موزه‌های]] فلورانس، رم و پاریس به رونگاری از آثار نقاشانی چون تیسین و رامبراند پرداخت.<ref>[https://namnak.com/کمال-الملک-نقاش-ایران.p193 «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.]</ref>
 
در سال ۱۲۷۹ش به‌دستور مظفرالدین شاه به [[ایران]] بازگشت ولی به‌دلیل این‌که شاه و درباریان او را به کشیدن تابلوهایی وادار می‌کردند که مطابق ذوق و فکر او نبود، نتوانست با شاه کنار بیاید. در نتیجه، او به عراق رفته و مدت دو سال در عتبات عالیات و بغداد زندگی کرد. در این مدت، تابلوهای یهودیان فالگیر، زرگر بغدادی، میدان [[کربلا]] و عرب خوابیده را ترسیم کرد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۳.</ref>
 
==کمال‌الملک و تأسیس مدرسهٔ صنایع مستظرفه==
کمال‌الملک پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۲۸۹ش، زمانی‌که موفق شد از وزارت معارف، زمینی را از اراضی نگارستان بگیرد، مدرسهٔ مستظرفه را برای تدریس نقاشی تأسیس کرد که ریاست آن نیز به خود او واگذار شد.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/tags/41298/1/کمال-الملک «در مورد کمال الملک در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک.]</ref>
 
==خاستگاه فکری و تربیتی کمال‌الملک==
#'''خانواده و اساتید:''' کمال‌الملک از خاندان غفاری کاشان بود که بسیاری از اعضای این خانواده مثل پدر، برادر بزرگ، عمو و عموزاده اهل هنر بودند. همچنین تحصیل در دارالفنون تهران و شاگردی مزین‌الدوله نقاش‌باشی، باعث رشد و پیشرفت سریع او در عرصهٔ نقاشی شد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۲.</ref>
#'''سفرها:''' سفر اروپا و مشاهده و مطالعهٔ آثار هنرمندان آن دیار، تأثیر به‌سزایی در روش کار و نگاه کمال‌الملک داشت؛ چنان‌که خود او بعدها از سفر به اروپا به‌عنوان مهم‌ترین و اثرگذارترین بخش در شکل‌گیری و تحول آثار خود نام می‌برد.
#'''حضور در دربار:''' کمال‌الملک، در عمر طولانی خود شاهد حکومت پنج شاه و دو سلسلهٔ پادشاهی (قاجار و پهلوی) بود. هرچند، ناصرالدین شاه رفتار خوبی با او داشت، اما توقعات مظفرالدین شاه و درباریان او و نیز رضاشاه که از او خواست مجسمهٔ ولیعهد را تهیه کند، او را آزرده‌خاطر کرده و موجبات کناره‌گیری او از دربار را فراهم آورد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۰.</ref>
#'''انقلاب مشروطه:''' این رویداد سیاسی-اجتماعی، بر [[شعر فارسی|شعر]]، [[موسیقی]] و نقاشی عصر قاجار نیز تأثیر گذاشت؛ کمال‌الملک نیز رفته‌رفته از دربار کناره‌گیری کرد و به تولید [[نقاشی]] با مضامین اجتماعی پرداخت. در راستای این تحول، درد و رنج مردم عادی و ستم‌دیده جایگزین نمایش آرمان‌گرایانهٔ سوژه‌های نقاشی [[کمال‌الملک]] شد.<ref>پرستش و محمدی‌نژاد، «تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران»، ۱۳۸۹ش، ص۱۰۴–۱۰۵.</ref>
 
==ویژگی‌های شخصیتی کمال‌الملک==
===احترام ویژه برای مادر===
کمال‌الملک با الهام از آموزه‌های [[دین]] [[اسلام]]، احترام خاصی برای مادر قائل بود. او، هنگام ملاقات با مادر، دست به سینه بود، با شرم صحبت کرده و نسبت به مادر خود بسیار مؤدب و فروتن بود.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.</ref>
 
===داشتن عِرق ملی و حبّ وطن===
کمال‌الملک در جواب همهٔ کسانی که از [[وطن]] گلایه می‌کردند، وطن را به مادر پیر خود تشبیه کرد و باور داشت من مادر پیر و ناتوان خود را دوست دارم و حاضر نیستم او را با دختر زیبای اروپایی عوض کنم. همچنین، زمانی‌که کمال‌الملک، با سفیر روس مواجه شده و مورد احترام او قرار گرفت، جوابی سرد به او داده و دلیل این کار را تحقیر وطن خود توسط آنها اعلام کرد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.</ref>
 
===اخلاق حمیده===
کمال‌الملک، نسبت به شاگردان روحیهٔ ایثارگری و صمیمی داشت؛ برای مثال، وقتی حقوق خود را می‌گرفت، خرج ماهیانهٔ خود را برداشته و مابقی را بین شاگردان بی‌بضاعت تقسیم می‌کرد. او، گاهی اوقات درکشیدن نقاشی از شاگردان خود مشورت می‌خواست. کمال‌الملک، دربارهٔ دوستان خود نیز بسیار وفادار بود.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.</ref>
 
==فعالیت‌های سیاسی کمال‌الملک==
#کمال‌الملک با انتشار مقالات و ترجمهٔ برخی آثار نویسندگان آزادی‌خواه فرانسه مثل ژان ژاک روسو در انقلاب مشروطه به‌صورت غیرمستقیم مشارکت داشت.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>
#برخی معتقدند که او در دورهٔ قاجار به یکی از مشهورترین جرگه‌های فراماسونری در ایران به‌نام لژ بیداری ایرانیان پیوست که بسیاری از شخصیت‌های علمی، ادبی و سیاسی آن دوران عضو این لژ بودند.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>


در سال ۱۲۷۹ش به‌دستور مظفرالدین شاه به ایران بازگشت ولی به‌دلیل این‌که شاه و درباریان او را به کشیدن تابلوهایی وادار می‌کردند که مطابق ذوق و فکر او نبود، نتوانست با شاه کنار بیاید. در نتیجه، او به عراق رفته و مدت دو سال در عتبات عالیات و بغداد زندگی کرد. در این مدت، تابلوهای یهودیان فالگیر، ‌زرگر بغدادی، میدان کربلا و عرب خوابیده را ترسیم کرد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۳.</ref>
==تأسیس مدرسۀ صنایع مستظرفه==
کمال‌الملک پس از بازگشت به ایران، در سال 1289ش، زمانی‌که موفق شد از وزارت معارف، زمینی را از اراضی نگارستان بگیرد، مدرسۀ مستظرفه را برای تدریس نقاشی تأسیس کرد که ریاست آن نیز به خود او واگذار شد.<ref>[https://www.tabnak.ir/fa/tags/41298/1/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «در مورد کمال الملک در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک.]</ref>
==خاستگاه فکری و تربیتی==
# خانواده و اساتید:  کمال‌الملک از خاندان غفاری کاشان بود که بسیاری از اعضای این خانواده مثل پدر، برادر بزرگ، عمو و عموزاده اهل هنر بودند. همچنین تحصیل در دارالفنون تهران و شاگردی مزین‌الدوله نقاش‌باشی، باعث رشد و پیشرفت سریع او در عرصۀ نقاشی شد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۲.</ref>
# سفرها: سفر اروپا و مشاهده و مطالعۀ آثار هنرمندان آن دیار، تأثیر به‌سزایی در روش کار و نگاه کمال‌الملک داشت؛ چنان‌که خود او بعدها از سفر به اروپا به‌عنوان مهم‌ترین و اثرگذارترین بخش در شکل‌گیری و تحول آثار خود نام می‌برد.
# حضور در دربار: کمال‌الملک، در عمر طولانی خود شاهد حکومت پنج شاه و دو سلسلۀ پادشاهی (قاجار و پهلوی) بود. هرچند، ناصرالدین شاه رفتار خوبی با او داشت، اما توقعات مظفرالدین شاه و درباریان او و نیز رضاشاه که از او خواست مجسمۀ ولیعهد را تهیه کند، او را آزرده‌خاطر کرده و موجبات کناره‌گیری او از دربار را فراهم آورد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۰.</ref>
# انقلاب مشروطه: این رویداد سیاسی-اجتماعی، بر شعر، موسیقی و نقاشی عصر قاجار نیز تأثیر گذاشت؛ کمال‌الملک نیز رفته‌رفته از دربار كناره‌گیری کرد و به توليد [[نقاشی]] با مضامين اجتماعی پرداخت. در راستای اين تحول، درد و رنج مردم عادی و ستم‌دیده جایگزین نمايش آرمان‌گرايانۀ سوژه‌های نقاشی کمال‌الملک شد.<ref>پرستش و محمدی‌نژاد، «‌تحليل اجتماعي آثار كمال‌الملک در ميدان نقاشی ايران»، ۱۳۸۹ش، ص۱۰۴-۱۰۵.</ref>
==ویژگی‌های شخصیتی==
===۱. احترام ویژه برای مادر===
کمال‌الملک با الهام از آموزه‌های دین اسلام، احترام خاصی برای مادر قائل بود. او، هنگام ملاقات با مادر، دست به سینه بود، با شرم صحبت کرده و نسبت به مادر خود بسیار مؤدب و فروتن بود.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.</ref>
=== ۲. داشتن عِرق ملی و حبّ وطن===
کمال‌الملک در جواب همۀ کسانی که از وطن گلایه می‌کردند، وطن را به مادر پیر خود تشبیه کرد و باور داشت من مادر پیر و ناتوان خود را دوست دارم و حاضر نیستم او را با دختر زیبای اروپایی عوض کنم. همچنین، زمانی‌که کمال‌الملک، با سفیر روس مواجه شده و مورد احترام او قرار گرفت، جوابی سرد به او داده و دلیل این کار را تحقیر وطن خود توسط آنها اعلام کرد.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.</ref>
=== ۳. اخلاق حمیده===
کمال‌الملک، نسبت به شاگردان روحیۀ ایثارگری و صمیمی داشت؛ برای مثال، وقتی حقوق خود را می‌گرفت، خرج ماهیانۀ خود را برداشته و مابقی را بین شاگردان بی‌بضاعت تقسیم می‌کرد. او، گاهی اوقات در کشیدن نقاشی از شاگردان خود مشورت می‌خواست. کمال‌الملک، دربارۀ دوستان خود نیز بسیار وفادار بود.<ref>آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.</ref>
==فعالیت‌های سیاسی==
# کمال‌الملک با انتشار مقالات و ترجمۀ برخی آثار نویسندگان آزادی‌خواه فرانسه مثل ژان ژاک روسو در انقلاب مشروطه به‌صورت غیرمستقیم مشارکت داشت.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>
# برخی معتقدند که او در دورۀ قاجار به یکی از مشهورترین جرگه‌های فراماسونری در ایران به‌نام لژ بیداری ایرانیان پیوست که بسیاری از شخصیت‌های علمی، ادبی و سیاسی آن دوران عضو این لژ بودند.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>
==نوآوری‌های کمال‌الملک==
==نوآوری‌های کمال‌الملک==
کمال‌الملک با كنارنهادن قواعد سنتي موجود در نقاشي سنتي ايراني سبك جديدي را بنياد گذاشت و با دوري‌گزيني از سنت آرمانگرايانۀ نقاشي ايراني به نمايش عينيت‌هاي بيروني پرداخت. او بر خلاف نقاشان پیش از خود که هرکدام به نوعی به اصول نمادین و غیرواقع‌گرایانۀ نقاشی ایرانی پایبند بودند، به‌صورت کامل، از سنت‌های گذشته در شکل و محتوا گسست و نقش جسورانه‌ای را در این تحول ایفا کرد.<ref>پرستش و محمدی‌نژاد، «‌تحليل اجتماعي آثار كمال‌الملک در ميدان نقاشی ايران»، ۱۳۸۹ش، ص۱۰۴.</ref>
کمال‌الملک با کنارنهادن قواعد سنتی موجود در نقاشی سنتی ایرانی سبک جدیدی را بنیاد گذاشت و با دوری‌گزینی از سنت آرمانگرایانهٔ نقاشی ایرانی به نمایش عینیت‌های بیرونی پرداخت. او بر خلاف نقاشان پیش از خود که هرکدام به نوعی به اصول نمادین و غیرواقع‌گرایانهٔ نقاشی ایرانی پایبند بودند، به‌صورت کامل، از سنت‌های گذشته در شکل و محتوا گسست و نقش جسورانه‌ای را در این تحول ایفا کرد.<ref>پرستش و محمدی‌نژاد، «تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران»، ۱۳۸۹ش، ص۱۰۴.</ref>
 
==سبک نقاشی کمال‌الملک==
==سبک نقاشی کمال‌الملک==
کمال‌الملک از همان ابتدای فعالیت هنری خود به طبیعت‌گرایی اروپایی گرایش قوی داشت و با این زمینۀ فکری و هنری به اروپا رفت و در آن‌جا با آثار هنرمندان بزرگ دورۀ رنسانس و باروک آشنا شد. هنگامی‌که به ایران بازگشت پایبندی خود به هنر دانشگاهی سدۀ نوزدهم را در بازنمایی موفقیت‌آمیز برخی موضوع‌های اجتماعی نشان داد. او از اساس چهره‌نگار و منظره‌نگار بود و در تک‌چهره‌هایی چون «سید نصرالله تقوی» قابلیت و مهارت خود را به‌حد کمال نمایان ساخت.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>
کمال‌الملک از همان ابتدای فعالیت هنری خود به طبیعت‌گرایی اروپایی گرایش قوی داشت و با این زمینهٔ فکری و هنری به اروپا رفت و در آن‌جا با آثار هنرمندان بزرگ دورهٔ رنسانس و باروک آشنا شد. هنگامی‌که به ایران بازگشت پایبندی خود به هنر دانشگاهی سدهٔ نوزدهم را در بازنمایی موفقیت‌آمیز برخی موضوع‌های اجتماعی نشان داد. او از اساس چهره‌نگار و منظره‌نگار بود و در تک‌چهره‌هایی چون «سید نصرالله تقوی» قابلیت و مهارت خود را به‌حد کمال نمایان ساخت.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>


کمال‌الملک را به‌دلیل سبک متفاوت، آثار برجسته، جایگاه و شخصیت اجتماعی بسیار بلندمرتبه به‌عنوان پدر نقاشی معاصر ایران می‌شناسند.<ref>[https://pouyaandish.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref> برخی هنرمندان، کمال‌الملک را از نقاشان برتر در ۱۰۰ سال گذشتۀ ایران می‌دانند<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> که سبب آشتی مردم با هنر شد<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> و توانست با هنر خود روح و قلب مردم را تسخیر کند.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
کمال‌الملک را به‌دلیل سبک متفاوت، آثار برجسته، جایگاه و شخصیت اجتماعی بسیار بلندمرتبه به‌عنوان پدر نقاشی معاصر ایران می‌شناسند.<ref>[https://pouyaandish.com/کمال-الملک/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref> برخی هنرمندان، کمال‌الملک را از نقاشان برتر در ۱۰۰ سال گذشتهٔ ایران می‌دانند<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/درباره-کمال-الملک «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> که سبب آشتی مردم با هنر شد<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/درباره-کمال-الملک «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref> و توانست با هنر خود روح و قلب مردم را تسخیر کند.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/درباره-کمال-الملک «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
==آثار==
کمال‌الملک را نقاشی زبردست در خلق پرتره و منظره دانسته‌اند. در میان آثار او تعداد زیادی آثار پرتره مثل پرترۀ ناصرالدین‌ شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی ‌شاه و برخی از درباریان و نقاشان اروپایی دیده می‌شود. شاهکار او نقاشی «تالار آیینه» است که ترسیم آن هفت سال طول کشید. بعد از کشیدن این تابلو، ناصرالدین شاه، لقب او را از نقاش‌باشی به کمال‌الملک ارتقاء داد.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>  


مهمترین آثار کمال‌الملک عبارت‌اند از:  
==آثار کمال‌الملک==
[[پرونده:کمال الملک۲.jpg|جایگزین=اثر حوض‌خانهٔ عمارت گلستان|بندانگشتی|اثر حوض‌خانهٔ عمارت گلستان]]
[[پرونده:کمال الملک۳.jpg|جایگزین=اثر دو دختر گدا|بندانگشتی|اثر دو دختر گدا]]
کمال‌الملک را نقاشی زبردست در خلق [[پرتره‌نگاری|پرتره]] و منظره دانسته‌اند. در میان آثار او تعداد زیادی آثار پرتره مثل پرترهٔ ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و برخی از درباریان و نقاشان اروپایی دیده می‌شود. شاهکار او نقاشی «تالار آیینه» است که ترسیم آن هفت سال طول کشید. بعد از کشیدن این تابلو، ناصرالدین شاه، لقب او را از نقاش‌باشی به کمال‌الملک ارتقاء داد.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref>
 
مهم‌ترین آثار کمال‌الملک عبارت‌اند از:
#حوض‌خانهٔ صاحب‌قرانیه؛
#حوض‌خانهٔ عمارت گلستان؛
#شکارگاه؛
#دوشان‌تپه؛
#فالگیر یهودی؛
#دورنمای درهٔ زانوس؛
#شبیه عمو صادق یا کهنه‌فروش محله؛
#دو [[دختر]] گدا؛
#گربه و قفس؛
#پرتره نقاش؛
#دهکدهٔ مغانک؛
#کبک مرده؛
#تصویر مرد مصری.<ref>[https://artsobhan.com/محمد-غفاری-ملقب-به-کمال-الملک/ «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان.]</ref>
 
==شاگردان کمال‌الملک==
کمال‌الملک شاگردان زیادی را تربیت کرد. برخی از آنها عبارتند از اسماعیل آشتیانی، حسن‌علی وزیری، ابوالحسن صدیقی، علی‌محمد محمدیان، علی‌اصغر پتگر، عباس کاتوزیان، علی‌اکبر صنعتی، جمشید امینی،<ref>[https://pouyaandish.com/کمال-الملک/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref> سلیمان سپهبدی، سید صدرالدین شایسته و شوکت‌الملوک شقاقی.<ref>[https://artsobhan.com/محمد-غفاری-ملقب-به-کمال-الملک/ «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان.]</ref>


# حوض‌خانۀ صاحب‌قرانیه؛
# حوض‌خانۀ عمارت گلستان؛
# شکارگاه؛
# دوشان‌تپه؛
# فالگیر یهودی؛
# دورنمای درۀ زانوس؛
# شبیه عمو صادق یا کهنه‌فروش محله؛
# دو دختر گدا؛
# گربه و قفس؛
# پرتره نقاش؛
# دهکدۀ مغانک؛
# کبک مرده؛
# تصویر مرد مصری.<ref>[https://artsobhan.com/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%BA%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%84%D9%82%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان.]</ref>
==شاگردان==
کمال‌الملک شاگردان زیادی را تربیت کرد. برخی از آنها عبارتند از اسماعیل آشتیانی، حسن‌علی وزیری، ابوالحسن صدیقی، علی‌محمد محمدیان، علی‌اصغر پتگر، عباس کاتوزیان، علی‌اکبر صنعتی، جمشید امینی،<ref>[https://pouyaandish.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref> سلیمان سپهبدی، سید صدرالدین شایسته و شوکت‌الملوک شقاقی.<ref>[https://artsobhan.com/%D9%85%D8%AD%D9%85%D8%AF-%D8%BA%D9%81%D8%A7%D8%B1%DB%8C-%D9%85%D9%84%D9%82%D8%A8-%D8%A8%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان.]</ref>
==تصویرسازی از کمال‌الملک==
==تصویرسازی از کمال‌الملک==
===الف. نمایشگاه آثار کمال‌الملک===
===نمایشگاه آثار کمال‌الملک===
# موزۀ کمال‌الملک؛ این موزه توسط شهرداری تهران در «باغ نگارستان» در سال 1392ش تأسیس شد.<ref>ملکی، «مکتب کمال‌الملک»، در فصلنامۀ نقد کتاب، ۱۳۹۳ش، ص۳۵.</ref>
#موزهٔ کمال‌الملک؛ این [[موزه]] توسط شهرداری [[تهران]] در «باغ نگارستان» در سال ۱۳۹۲ش تأسیس شد.<ref>ملکی، «مکتب کمال‌الملک»، در فصلنامهٔ نقد کتاب، ۱۳۹۳ش، ص۳۵.</ref>
# نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک؛ این نمایشگاه در موزۀ ملی ملک واقع است و در آن نقاشی‌هایی از خاندان غفاری از دوران صفویه تا قاجار و 9 اثر از نقاشی‌های کمال‌الملک به‌همراه تندیس او و عکس‌های چاپ‌شده‌ای از شیشه عکس‌های نویافتۀ کمال‌الملک و شاگردان او به نمایش گذاشته شده است.<ref>[https://www.magiran.com/article/2392809 «نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال الملک»، وب‌سایت روزنامۀ اعتماد.]</ref>
#نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک؛ این نمایشگاه در موزهٔ ملی ملک واقع است و در آن نقاشی‌هایی از خاندان غفاری از دوران [[صفویه]] تا قاجار و ۹ اثر از نقاشی‌های کمال‌الملک به‌همراه تندیس او و عکس‌های چاپ‌شده‌ای از شیشه عکس‌های نویافتهٔ کمال‌الملک و شاگردان او به نمایش گذاشته شده است.<ref>[https://www.magiran.com/article/2392809 «نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال الملک»، وب‌سایت روزنامۀ اعتماد.]</ref>
# آثاری از کمال‌الملک در موزه‌ها و کاخ‌های تاریخی ایران نگه‌داری می‌شوند؛ از جمله در [[کاخ گلستان]]، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، موزۀ مجلس شورای اسلامی، موزۀ هنرهای معاصر کرمان، موزه‌های آستان قدس رضوی و مؤسسۀ فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان.<ref>[https://pouyaandish.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref>
#آثاری از کمال‌الملک در موزه‌ها و کاخ‌های تاریخی ایران نگه‌داری می‌شوند؛ از جمله در [[کاخ گلستان]]، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، موزهٔ مجلس شورای اسلامی، موزهٔ هنرهای معاصر [[کرمان]]، موزه‌های آستان قدس رضوی و مؤسسهٔ فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان.<ref>[https://pouyaandish.com/کمال-الملک/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref>
===ب. فیلم===
 
فیلم «کمال‌الملک» به کارگردانی و نویسندگی علی حاتمی و نقش‌آفرینی جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، محمدعلی کشاورز و داود رشیدی در سال ۱۳۶۲ش به معرفی این نقاش برجسته می‌پردازد. <ref>[https://pouyaandish.com/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref>
===فیلم===
===ج. تندیس===
فیلم «کمال‌الملک» به کارگردانی و نویسندگی علی حاتمی و نقش‌آفرینی جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، محمدعلی کشاورز و داود رشیدی در سال ۱۳۶۲ش به معرفی این نقاش برجسته می‌پردازد.<ref>[https://pouyaandish.com/کمال-الملک/ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.]</ref>
دو تندیس نیم‌تنه از استاد کمال‌الملک ساخته شده که یکی از جنس برنز در میدان کمال‌الملک منطقۀ ۲۱ تهران در مقابل ساختمان ستادی شماره یک شهرداری نصب شده<ref>[https://danestanyonline.ir/%D9%86%DB%8C%D9%85-%D8%AA%D9%86%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%86%D8%B2%DB%8C-%D8%A7%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D8%AF-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9/ «منطقه ۲۱ تهران میزبان تندریس نیم‌تنه برنزی استاد کمال‌الملک»،‌ وب‌سایت دانستنی آنلاین.]</ref> و دیگری از جنس رژین (نوعی سنگ)، در موزۀ کمال‌الملک نصب شده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/popup/fa/system/contentprint/5479 «نصب تندیس جدید از کمال‌الملک»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref>
 
===د. کتاب===
===تندیس===
کتاب‌های متعددی دربارۀ زندگی و آثار کمال‌الملک به چاپ رسیده که برخی عبارتند از: «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»<ref>[https://www.gisoom.com/book/1131846/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9-%D9%87%D9%86%D8%B1%D9%85%D9%86%D8%AF-%D9%87%D9%85%DB%8C%D8%B4%D9%87-%D8%B2%D9%86%D8%AF%D9%87/ «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»، شبکه جامع کتاب گیسوم.]</ref> و «کمال ملک هنر».<ref>[https://shahreketabonline.com/Products/Details/70017/%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «کمال‌الملک»، وب‌سایت شهر کتاب آنلاین.]</ref>
دو تندیس نیم‌تنه از استاد کمال‌الملک ساخته شده که یکی از جنس برنز در میدان کمال‌الملک منطقهٔ ۲۱ تهران در مقابل ساختمان ستادی شماره یک شهرداری نصب شده<ref>[https://danestanyonline.ir/نیم-تنه-برنزی-استاد-کمال-الملک/ «منطقه ۲۱ تهران میزبان تندریس نیم‌تنه برنزی استاد کمال‌الملک»، وب‌سایت دانستنی آنلاین.]</ref> و دیگری از جنس رژین (نوعی سنگ)، در موزهٔ کمال‌الملک نصب شده است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/popup/fa/system/contentprint/5479 «نصب تندیس جدید از کمال‌الملک»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.]</ref>
==درگذشت==
 
کمال‌الملک در سال ۱۳۰۶ش از ریاست مدرسۀ صنایع مستظرفه استعفا داد و در سال ۱۳۰۷ش به ملک شخصی خود در حسین‌آباد نیشابور رفت و تا پایان عمر در آن‌جا ماند. او در اثر یک حادثه از یک چشم نابینا شد، اما تا آخرین سال‌های زندگی نقاشی می‌کشید.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref> کمال‌الملک روز یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۱۹ش در ۹۳ سالگی درگذشت و در مجاورت آرامگاه عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/%D8%AF%D8%B1%D8%A8%D8%A7%D8%B1%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9 «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
===کتاب===
==آرامگاه ==
[[کتاب|کتاب‌های]] متعددی دربارهٔ زندگی و آثار کمال‌الملک به چاپ رسیده که برخی عبارتند از: «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»<ref>[https://www.gisoom.com/book/1131846/کتاب-کمال-الملک-هنرمند-همیشه-زنده/ «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»، شبکه جامع کتاب گیسوم.]</ref> و «کمال ملک هنر».<ref>[https://shahreketabonline.com/Products/Details/70017/کمال-الملک «کمال‌الملک»، وب‌سایت شهر کتاب آنلاین.]</ref>
آرامگاه کمال‌الملک در جنوب‌شرقی نیشابور در باغی بزرگ قرار دارد. ساختار این آرامگاه شامل شش ایوان مقعر با ده طاق است. در سازه این آرامگاه، از عناصر معماری سنتی ایران با ترکیبی جدید استفاده شده است. در هندسه این آرامگاه، شش قوس به‌صورت نیم‌دایره و چهار قوس متقاطع در مورب‌ها و دو طاق کوتاه‌تر دیده می‌شود. سنگی که بر روی مزار کمال‌الملک قرار گرفته از جنس گرانیت است. در بالای مقبره نقش برجسته‌ای از کمال الملک است که توسط شاگرد او، «استاد ابوالحسن صدیقی» حجاری شده است.<ref>[https://www.eligasht.com/Blog/travelguide/%D8%A2%D8%B1%D8%A7%D9%85%DA%AF%D8%A7%D9%87-%DA%A9%D9%85%D8%A7%D9%84-%D8%A7%D9%84%D9%85%D9%84%DA%A9-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%DB%8C%D8%B4%D8%A7%D8%A8%D9%88%D8%B1/ «آشنایی با آرامگاه کمال الملک در نیشابور»، وب‌سایت مجلۀ گردشگری الی گشت.]</ref>
 
==درگذشت کمال‌الملک==
[[پرونده:کمال الملک.png|جایگزین= از آخرین تصاویر استاد کمال ‌الملک|بندانگشتی|از آخرین تصاویر استاد کمال ‌الملک]]
کمال‌الملک در سال ۱۳۰۶ش از ریاست مدرسهٔ صنایع مستظرفه استعفا داد و در سال ۱۳۰۷ش به ملک شخصی خود در حسین‌آباد نیشابور رفت و تا پایان عمر در آن‌جا ماند. او در اثر یک حادثه از یک چشم نابینا شد، اما تا آخرین سال‌های زندگی نقاشی می‌کشید.<ref>[https://artparisa.ir/kamal-ol-molk-biography/ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.]</ref> کمال‌الملک روز یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۱۹ش در ۹۳ سالگی درگذشت و در مجاورت آرامگاه [[عطار نیشابوری]] به خاک سپرده شد.<ref>[https://www.irna.ir/news/83909200/درباره-کمال-الملک «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
 
==آرامگاه کمال‌الملک==
[[پرونده:کمال الملک۱.jpg|جایگزین= آرامگاه کمال‌الملک در نیشابور|بندانگشتی|آرامگاه کمال‌الملک در نیشابور]]
آرامگاه کمال‌الملک در جنوب‌شرقی نیشابور در باغی بزرگ قرار دارد. ساختار این آرامگاه شامل شش ایوان مقعر با ده طاق است. در سازه این آرامگاه، از عناصر معماری سنتی [[ایران]] با ترکیبی جدید استفاده شده است. در هندسه این آرامگاه، شش قوس به‌صورت نیم‌دایره و چهار قوس متقاطع در مورب‌ها و دو طاق کوتاه‌تر دیده می‌شود. سنگی که بر روی مزار کمال‌الملک قرار گرفته از جنس گرانیت است. در بالای مقبره نقش برجسته‌ای از کمال الملک است که توسط شاگرد او، «استاد ابوالحسن صدیقی» حجاری شده است.<ref>[https://www.eligasht.com/Blog/travelguide/آرامگاه-کمال-الملک-در-نیشابور/ «آشنایی با آرامگاه کمال الملک در نیشابور»، وب‌سایت مجلۀ گردشگری الی گشت.]</ref>
 
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
==منابع==
* آشتیانی، اسماعیل، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، در مجلۀ هنر و مردم، شماره ۷، دورۀ ۱، اردیبهشت ۱۳۴۲ش.
{{آغاز منابع}}
* «آشنایی با آرامگاه کمال الملک در نیشابور»، وب‌سایت مجلۀ گردشگری الی گشت، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مهر ۱۳۹۸ش.
* آشتیانی، اسماعیل، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، در مجلهٔ هنر و مردم، شماره ۷، دورهٔ ۱، اردیبهشت ۱۳۴۲ش.
* پرستش، شهرام و محمدی‌نژاد، مرجان، «‌تحليل اجتماعي آثار كمال‌الملک در ميدان نقاشی ايران»، در مجلۀ جامعه‌شناسی هنر و ادبيات، سال دوم، شمارۀ 1، ۱۳۸۹ش.
* «آشنایی با آرامگاه کمال الملک در نیشابور»، وب‌سایت مجلهٔ گردشگری الی گشت، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مهر ۱۳۹۸ش.
* جهانگرد، علی‌اکبر و شیخی، محبوبه، «چگونگی بازتعریف کمال‌الملک در مجلۀ هنر و مردم دهه ۴۰ و ۵۰ و نسبت آن با جریان مدرنیزاسیون»، در فصلنامۀ علمی کیمیای هنر، سال ۱۱، شماره ۴۵، ۱۰۴۱ش.
* پرستش، شهرام و محمدی‌نژاد، مرجان، «تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران»، در مجلهٔ جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال دوم، شمارهٔ ۱، ۱۳۸۹ش.
* «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ش.
* جهانگرد، علی‌اکبر و شیخی، محبوبه، «چگونگی بازتعریف کمال‌الملک در مجلهٔ هنر و مردم دهه ۴۰ و ۵۰ و نسبت آن با جریان مدرنیزاسیون»، در فصلنامهٔ علمی کیمیای هنر، سال ۱۱، شماره ۴۵، ۱۰۴۱ش.
* «دربارهٔ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ش.
* «در مورد کمال الملک در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «در مورد کمال الملک در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران (محمد غفاری)»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «زندگی‌نامهٔ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران (محمد غفاری)»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش های تخصصی هنر، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران، وب‌سایت آرت پریسا، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* زندگی‌نامهٔ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران، وب‌سایت آرت پریسا، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
* شعبانی، بابک، «سبک‌های هنری: کلاسیسیسم»، وب‌سایت تبریز آرت، تاریخ درج مطلب: ۸ دسامبر ۲۰۱۸م.
* شعبانی، بابک، «سبک‌های هنری: کلاسیسیسم»، وب‌سایت تبریز آرت، تاریخ درج مطلب: ۸ دسامبر ۲۰۱۸م.
* «کمال‌الملک»، وب‌سایت شهر کتاب آنلاین، تاریخ بازدید: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «کمال‌الملک»، وب‌سایت شهر کتاب آنلاین، تاریخ بازدید: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»، شبکه جامع کتاب گیسوم، تاریخ بازدید: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»، شبکه جامع کتاب گیسوم، تاریخ بازدید: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «گالری آثار کمال‌الملک و زندگی‌نامه»، وب‌سایت ورس، تاریخ درج مطلب: 11 اسفند 1392ش.
* «گالری آثار کمال‌الملک و زندگی‌نامه»، وب‌سایت ورس، تاریخ درج مطلب: ۱۱ اسفند ۱۳۹۲ش.
* «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان، تاریخ درج مطلب: ۹ آذر ۱۴۰۰ش.
* «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعهٔ هنری سبحان، تاریخ درج مطلب: ۹ آذر ۱۴۰۰ش.
* ملکی، توکا، «مکتب کمال‌الملک»، در فصلنامۀ نقد کتاب، سال اول، شمارۀ ۳و۴، ۱۳۹۳ش.
* ملکی، توکا، «مکتب کمال‌الملک»، در فصلنامهٔ نقد کتاب، سال اول، شمارهٔ ۳و۴، ۱۳۹۳ش.
* «منطقه ۲۱ تهران میزبان تندریس نیم‌تنه برنزی استاد کمال‌الملک»،‌ وب‌سایت دانستنی آنلاین، تاریخ درج مطلب: 22 اردیبهشت 1398ش.
* «منطقه ۲۱ تهران میزبان تندریس نیم‌تنه برنزی استاد کمال‌الملک»، وب‌سایت دانستنی آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
* «نصب تندیس جدید از کمال‌الملک»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «نصب تندیس جدید از کمال‌الملک»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
* «نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک»، وب‌سایت روزنامۀ اعتماد، تاریخ درج مطللب: ۱۴ آبان ۱۳۹۰ش.
* «نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک»، وب‌سایت روزنامهٔ اعتماد، تاریخ درج مطللب: ۱۴ آبان ۱۳۹۰ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]][[رده: مشاهیر]][[رده: هنرمندان]]
{{پایان منابع}}
{{اصفهان-افقی}}
 
[[رده:اهالی تهران]]
[[رده:اهالی نیشابور]]
[[رده:درگذشتگان ۱۳۱۹]]
[[رده:زادگان ۱۲۲۶]]
[[رده:زادگان کاشان]]
[[رده:نقاشان اهل ایران]]

نسخهٔ کنونی تا ۲۴ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۱:۰۶

استاد کمال‌الملک
استاد کمال‌الملک

کمال‌الملک؛ نقاش چیره‌دست و نوآور ایرانی در دورهٔ معاصر.

کمال‌الملک، از هنرمندان پرآوازهٔ دوره‌های قاجاریه و پهلوی است که با آفرینش ۱۷۰ اثر بدیع در نقاشی، فصل جدیدی را در هنرهای تجسمی ایران آغاز کرد و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ هنر ایران به‌دست‌آورد. کمال‌الملک، سنت طبیعت‌گرایی اروپایی را جایگزین تلفیق هنر سنتی اروپایی کرد.

کودکی و نوجوانی کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک، با نام محمد غفاری در سال ۱۲۲۶ش در کاشان به دنیا آمد. او پسر میرزابزرگ و برادرزادهٔ میرزاابوالحسن غفّاری معروف به «صنیع‌الملک» از افراد پرنفوذ دورهٔ قاجار بود.[۱] در خانوادهٔ او هنر و به‌خصوص نقاشی از اهمیت فوق‌العاده‌ای برخوردار بود. پدر محمد نیز در نقاشی و چاپ سنگی استعداد زیادی داشت. به‌همین دلیل خیلی زود به استعداد نقاشی در فرزند خود پی برد و او را در این هنر، راهنمایی می‌کرد.[۲]

پس از اتمام تحصیلات ابتدایی در کاشان، محمد به تشویق پدر، به تهران آمد و در مدرسهٔ دارالفنون رشتهٔ نقاشی را ادامه داد.[۳] معلم نقاشی او در دارالفنون «مزین‌الدوله» ملقّب به «نقاش‌باشی» بود.[۴]

ورود کمال‌الملک به دربار

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در بازدید ناصرالدین شاه از مدرسه، نقاشی‌های محمد غفاری مورد توجه قرار گرفت و بدین سبب او به‌عنوان نقاش وارد دربار شد. در دربار ناصری لقب‌هایی از جمله «نقاش‌باشی» و بعد از مقبولیت در جایگاه نقاش دربار و معلم شاه، لقب «کمال‌الملک» به او اعطا شد.[۵] کمال‌الملک در سال ۱۲۶۲ش با خواهر مفتاح‌الملک، از مقامات دربار ازدواج کرد که ثمرهٔ این ازدواج یک دختر به‌نام نصرت و سه پسر به‌نام‌های معزالدین، حسن‌قلی و حیدرقلی بود.[۶]

سفر کمال‌الملک به اروپا و عراق

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پس از کشته شدن ناصرالدین شاه، کمال‌الملک به‌مدت سه سال برای فراگیری هنر به اروپا رفت. در این مدت او در موزه‌های فلورانس، رم و پاریس به رونگاری از آثار نقاشانی چون تیسین و رامبراند پرداخت.[۷]

در سال ۱۲۷۹ش به‌دستور مظفرالدین شاه به ایران بازگشت ولی به‌دلیل این‌که شاه و درباریان او را به کشیدن تابلوهایی وادار می‌کردند که مطابق ذوق و فکر او نبود، نتوانست با شاه کنار بیاید. در نتیجه، او به عراق رفته و مدت دو سال در عتبات عالیات و بغداد زندگی کرد. در این مدت، تابلوهای یهودیان فالگیر، زرگر بغدادی، میدان کربلا و عرب خوابیده را ترسیم کرد.[۸]

کمال‌الملک و تأسیس مدرسهٔ صنایع مستظرفه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک پس از بازگشت به ایران، در سال ۱۲۸۹ش، زمانی‌که موفق شد از وزارت معارف، زمینی را از اراضی نگارستان بگیرد، مدرسهٔ مستظرفه را برای تدریس نقاشی تأسیس کرد که ریاست آن نیز به خود او واگذار شد.[۹]

خاستگاه فکری و تربیتی کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. خانواده و اساتید: کمال‌الملک از خاندان غفاری کاشان بود که بسیاری از اعضای این خانواده مثل پدر، برادر بزرگ، عمو و عموزاده اهل هنر بودند. همچنین تحصیل در دارالفنون تهران و شاگردی مزین‌الدوله نقاش‌باشی، باعث رشد و پیشرفت سریع او در عرصهٔ نقاشی شد.[۱۰]
  2. سفرها: سفر اروپا و مشاهده و مطالعهٔ آثار هنرمندان آن دیار، تأثیر به‌سزایی در روش کار و نگاه کمال‌الملک داشت؛ چنان‌که خود او بعدها از سفر به اروپا به‌عنوان مهم‌ترین و اثرگذارترین بخش در شکل‌گیری و تحول آثار خود نام می‌برد.
  3. حضور در دربار: کمال‌الملک، در عمر طولانی خود شاهد حکومت پنج شاه و دو سلسلهٔ پادشاهی (قاجار و پهلوی) بود. هرچند، ناصرالدین شاه رفتار خوبی با او داشت، اما توقعات مظفرالدین شاه و درباریان او و نیز رضاشاه که از او خواست مجسمهٔ ولیعهد را تهیه کند، او را آزرده‌خاطر کرده و موجبات کناره‌گیری او از دربار را فراهم آورد.[۱۱]
  4. انقلاب مشروطه: این رویداد سیاسی-اجتماعی، بر شعر، موسیقی و نقاشی عصر قاجار نیز تأثیر گذاشت؛ کمال‌الملک نیز رفته‌رفته از دربار کناره‌گیری کرد و به تولید نقاشی با مضامین اجتماعی پرداخت. در راستای این تحول، درد و رنج مردم عادی و ستم‌دیده جایگزین نمایش آرمان‌گرایانهٔ سوژه‌های نقاشی کمال‌الملک شد.[۱۲]

ویژگی‌های شخصیتی کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

احترام ویژه برای مادر

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک با الهام از آموزه‌های دین اسلام، احترام خاصی برای مادر قائل بود. او، هنگام ملاقات با مادر، دست به سینه بود، با شرم صحبت کرده و نسبت به مادر خود بسیار مؤدب و فروتن بود.[۱۳]

داشتن عِرق ملی و حبّ وطن

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک در جواب همهٔ کسانی که از وطن گلایه می‌کردند، وطن را به مادر پیر خود تشبیه کرد و باور داشت من مادر پیر و ناتوان خود را دوست دارم و حاضر نیستم او را با دختر زیبای اروپایی عوض کنم. همچنین، زمانی‌که کمال‌الملک، با سفیر روس مواجه شده و مورد احترام او قرار گرفت، جوابی سرد به او داده و دلیل این کار را تحقیر وطن خود توسط آنها اعلام کرد.[۱۴]

اخلاق حمیده

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک، نسبت به شاگردان روحیهٔ ایثارگری و صمیمی داشت؛ برای مثال، وقتی حقوق خود را می‌گرفت، خرج ماهیانهٔ خود را برداشته و مابقی را بین شاگردان بی‌بضاعت تقسیم می‌کرد. او، گاهی اوقات درکشیدن نقاشی از شاگردان خود مشورت می‌خواست. کمال‌الملک، دربارهٔ دوستان خود نیز بسیار وفادار بود.[۱۵]

فعالیت‌های سیاسی کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. کمال‌الملک با انتشار مقالات و ترجمهٔ برخی آثار نویسندگان آزادی‌خواه فرانسه مثل ژان ژاک روسو در انقلاب مشروطه به‌صورت غیرمستقیم مشارکت داشت.[۱۶]
  2. برخی معتقدند که او در دورهٔ قاجار به یکی از مشهورترین جرگه‌های فراماسونری در ایران به‌نام لژ بیداری ایرانیان پیوست که بسیاری از شخصیت‌های علمی، ادبی و سیاسی آن دوران عضو این لژ بودند.[۱۷]

نوآوری‌های کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک با کنارنهادن قواعد سنتی موجود در نقاشی سنتی ایرانی سبک جدیدی را بنیاد گذاشت و با دوری‌گزینی از سنت آرمانگرایانهٔ نقاشی ایرانی به نمایش عینیت‌های بیرونی پرداخت. او بر خلاف نقاشان پیش از خود که هرکدام به نوعی به اصول نمادین و غیرواقع‌گرایانهٔ نقاشی ایرانی پایبند بودند، به‌صورت کامل، از سنت‌های گذشته در شکل و محتوا گسست و نقش جسورانه‌ای را در این تحول ایفا کرد.[۱۸]

سبک نقاشی کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک از همان ابتدای فعالیت هنری خود به طبیعت‌گرایی اروپایی گرایش قوی داشت و با این زمینهٔ فکری و هنری به اروپا رفت و در آن‌جا با آثار هنرمندان بزرگ دورهٔ رنسانس و باروک آشنا شد. هنگامی‌که به ایران بازگشت پایبندی خود به هنر دانشگاهی سدهٔ نوزدهم را در بازنمایی موفقیت‌آمیز برخی موضوع‌های اجتماعی نشان داد. او از اساس چهره‌نگار و منظره‌نگار بود و در تک‌چهره‌هایی چون «سید نصرالله تقوی» قابلیت و مهارت خود را به‌حد کمال نمایان ساخت.[۱۹]

کمال‌الملک را به‌دلیل سبک متفاوت، آثار برجسته، جایگاه و شخصیت اجتماعی بسیار بلندمرتبه به‌عنوان پدر نقاشی معاصر ایران می‌شناسند.[۲۰] برخی هنرمندان، کمال‌الملک را از نقاشان برتر در ۱۰۰ سال گذشتهٔ ایران می‌دانند[۲۱] که سبب آشتی مردم با هنر شد[۲۲] و توانست با هنر خود روح و قلب مردم را تسخیر کند.[۲۳]

آثار کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
اثر حوض‌خانهٔ عمارت گلستان
اثر حوض‌خانهٔ عمارت گلستان
اثر دو دختر گدا
اثر دو دختر گدا

کمال‌الملک را نقاشی زبردست در خلق پرتره و منظره دانسته‌اند. در میان آثار او تعداد زیادی آثار پرتره مثل پرترهٔ ناصرالدین شاه، مظفرالدین شاه، محمدعلی شاه و برخی از درباریان و نقاشان اروپایی دیده می‌شود. شاهکار او نقاشی «تالار آیینه» است که ترسیم آن هفت سال طول کشید. بعد از کشیدن این تابلو، ناصرالدین شاه، لقب او را از نقاش‌باشی به کمال‌الملک ارتقاء داد.[۲۴]

مهم‌ترین آثار کمال‌الملک عبارت‌اند از:

  1. حوض‌خانهٔ صاحب‌قرانیه؛
  2. حوض‌خانهٔ عمارت گلستان؛
  3. شکارگاه؛
  4. دوشان‌تپه؛
  5. فالگیر یهودی؛
  6. دورنمای درهٔ زانوس؛
  7. شبیه عمو صادق یا کهنه‌فروش محله؛
  8. دو دختر گدا؛
  9. گربه و قفس؛
  10. پرتره نقاش؛
  11. دهکدهٔ مغانک؛
  12. کبک مرده؛
  13. تصویر مرد مصری.[۲۵]

شاگردان کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کمال‌الملک شاگردان زیادی را تربیت کرد. برخی از آنها عبارتند از اسماعیل آشتیانی، حسن‌علی وزیری، ابوالحسن صدیقی، علی‌محمد محمدیان، علی‌اصغر پتگر، عباس کاتوزیان، علی‌اکبر صنعتی، جمشید امینی،[۲۶] سلیمان سپهبدی، سید صدرالدین شایسته و شوکت‌الملوک شقاقی.[۲۷]

تصویرسازی از کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نمایشگاه آثار کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. موزهٔ کمال‌الملک؛ این موزه توسط شهرداری تهران در «باغ نگارستان» در سال ۱۳۹۲ش تأسیس شد.[۲۸]
  2. نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک؛ این نمایشگاه در موزهٔ ملی ملک واقع است و در آن نقاشی‌هایی از خاندان غفاری از دوران صفویه تا قاجار و ۹ اثر از نقاشی‌های کمال‌الملک به‌همراه تندیس او و عکس‌های چاپ‌شده‌ای از شیشه عکس‌های نویافتهٔ کمال‌الملک و شاگردان او به نمایش گذاشته شده است.[۲۹]
  3. آثاری از کمال‌الملک در موزه‌ها و کاخ‌های تاریخی ایران نگه‌داری می‌شوند؛ از جمله در کاخ گلستان، کاخ سعدآباد، کاخ نیاوران، کاخ صاحبقرانیه، موزهٔ مجلس شورای اسلامی، موزهٔ هنرهای معاصر کرمان، موزه‌های آستان قدس رضوی و مؤسسهٔ فرهنگی موزه‌های بنیاد مستضعفان.[۳۰]

فیلم

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

فیلم «کمال‌الملک» به کارگردانی و نویسندگی علی حاتمی و نقش‌آفرینی جمشید مشایخی، عزت‌الله انتظامی، علی نصیریان، محمدعلی کشاورز و داود رشیدی در سال ۱۳۶۲ش به معرفی این نقاش برجسته می‌پردازد.[۳۱]

تندیس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

دو تندیس نیم‌تنه از استاد کمال‌الملک ساخته شده که یکی از جنس برنز در میدان کمال‌الملک منطقهٔ ۲۱ تهران در مقابل ساختمان ستادی شماره یک شهرداری نصب شده[۳۲] و دیگری از جنس رژین (نوعی سنگ)، در موزهٔ کمال‌الملک نصب شده است.[۳۳]

کتاب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کتاب‌های متعددی دربارهٔ زندگی و آثار کمال‌الملک به چاپ رسیده که برخی عبارتند از: «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»[۳۴] و «کمال ملک هنر».[۳۵]

درگذشت کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
از آخرین تصاویر استاد کمال ‌الملک
از آخرین تصاویر استاد کمال ‌الملک

کمال‌الملک در سال ۱۳۰۶ش از ریاست مدرسهٔ صنایع مستظرفه استعفا داد و در سال ۱۳۰۷ش به ملک شخصی خود در حسین‌آباد نیشابور رفت و تا پایان عمر در آن‌جا ماند. او در اثر یک حادثه از یک چشم نابینا شد، اما تا آخرین سال‌های زندگی نقاشی می‌کشید.[۳۶] کمال‌الملک روز یکشنبه ۲۷ مرداد ۱۳۱۹ش در ۹۳ سالگی درگذشت و در مجاورت آرامگاه عطار نیشابوری به خاک سپرده شد.[۳۷]

آرامگاه کمال‌الملک

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
آرامگاه کمال‌الملک در نیشابور
آرامگاه کمال‌الملک در نیشابور

آرامگاه کمال‌الملک در جنوب‌شرقی نیشابور در باغی بزرگ قرار دارد. ساختار این آرامگاه شامل شش ایوان مقعر با ده طاق است. در سازه این آرامگاه، از عناصر معماری سنتی ایران با ترکیبی جدید استفاده شده است. در هندسه این آرامگاه، شش قوس به‌صورت نیم‌دایره و چهار قوس متقاطع در مورب‌ها و دو طاق کوتاه‌تر دیده می‌شود. سنگی که بر روی مزار کمال‌الملک قرار گرفته از جنس گرانیت است. در بالای مقبره نقش برجسته‌ای از کمال الملک است که توسط شاگرد او، «استاد ابوالحسن صدیقی» حجاری شده است.[۳۸]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  2. ↑ «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.
  3. ↑ «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.
  4. ↑ «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  5. ↑ «زندگینامه کمال‌الملک نقاش ایرانی»، پایگاه خبری تحلیلی ساعدنیوز.
  6. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۱–۱۲.
  7. ↑ «زندگی‌نامۀ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت نمناک.
  8. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۳.
  9. ↑ «در مورد کمال الملک در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک.
  10. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۲.
  11. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۰.
  12. ↑ پرستش و محمدی‌نژاد، «تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران»، ۱۳۸۹ش، ص۱۰۴–۱۰۵.
  13. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.
  14. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.
  15. ↑ آشتیانی، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، ۱۳۴۲ش، ص۱۹.
  16. ↑ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.
  17. ↑ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.
  18. ↑ پرستش و محمدی‌نژاد، «تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران»، ۱۳۸۹ش، ص۱۰۴.
  19. ↑ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.
  20. ↑ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.
  21. ↑ «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  22. ↑ «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  23. ↑ «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  24. ↑ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.
  25. ↑ «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان.
  26. ↑ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.
  27. ↑ «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعۀ هنری سبحان.
  28. ↑ ملکی، «مکتب کمال‌الملک»، در فصلنامهٔ نقد کتاب، ۱۳۹۳ش، ص۳۵.
  29. ↑ «نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال الملک»، وب‌سایت روزنامۀ اعتماد.
  30. ↑ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.
  31. ↑ «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر.
  32. ↑ «منطقه ۲۱ تهران میزبان تندریس نیم‌تنه برنزی استاد کمال‌الملک»، وب‌سایت دانستنی آنلاین.
  33. ↑ «نصب تندیس جدید از کمال‌الملک»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی.
  34. ↑ «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»، شبکه جامع کتاب گیسوم.
  35. ↑ «کمال‌الملک»، وب‌سایت شهر کتاب آنلاین.
  36. ↑ «زندگی‌نامۀ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران»، وب‌سایت آرت پریسا.
  37. ↑ «دربارۀ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
  38. ↑ «آشنایی با آرامگاه کمال الملک در نیشابور»، وب‌سایت مجلۀ گردشگری الی گشت.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • آشتیانی، اسماعیل، شرح‌حال و تاریخ حیات کمال‌الملک، در مجلهٔ هنر و مردم، شماره ۷، دورهٔ ۱، اردیبهشت ۱۳۴۲ش.
  • «آشنایی با آرامگاه کمال الملک در نیشابور»، وب‌سایت مجلهٔ گردشگری الی گشت، تاریخ درج مطلب: ۱۱ مهر ۱۳۹۸ش.
  • پرستش، شهرام و محمدی‌نژاد، مرجان، «تحلیل اجتماعی آثار کمال‌الملک در میدان نقاشی ایران»، در مجلهٔ جامعه‌شناسی هنر و ادبیات، سال دوم، شمارهٔ ۱، ۱۳۸۹ش.
  • جهانگرد، علی‌اکبر و شیخی، محبوبه، «چگونگی بازتعریف کمال‌الملک در مجلهٔ هنر و مردم دهه ۴۰ و ۵۰ و نسبت آن با جریان مدرنیزاسیون»، در فصلنامهٔ علمی کیمیای هنر، سال ۱۱، شماره ۴۵، ۱۰۴۱ش.
  • «دربارهٔ کمال‌الملک»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۲۷ مرداد ۱۳۹۹ش.
  • «در مورد کمال الملک در ویکی تابناک بیشتر بخوانید»، وب‌سایت تابناک، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «زندگی‌نامهٔ جالب کمال‌الملک پدر نقاشی ایران (محمد غفاری)»، وب‌سایت نمناک، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «کمال‌الملک نقاش افسانه‌ای و آثار او»، وب‌سایت پویا اندیش مرکز آموزش‌های تخصصی هنر، تاریخ بازدید: ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • زندگی‌نامهٔ جذاب کمال‌الملک (محمد غفاری) پدر نقاشی ایران، وب‌سایت آرت پریسا، تاریخ بازدید ۱۴ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • شعبانی، بابک، «سبک‌های هنری: کلاسیسیسم»، وب‌سایت تبریز آرت، تاریخ درج مطلب: ۸ دسامبر ۲۰۱۸م.
  • «کمال‌الملک»، وب‌سایت شهر کتاب آنلاین، تاریخ بازدید: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «کمال‌الملک، هنرمند همیشه زنده»، شبکه جامع کتاب گیسوم، تاریخ بازدید: ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «گالری آثار کمال‌الملک و زندگی‌نامه»، وب‌سایت ورس، تاریخ درج مطلب: ۱۱ اسفند ۱۳۹۲ش.
  • «محمد غفاری ملقب به کمال‌الملک»، وب‌سایت مجموعهٔ هنری سبحان، تاریخ درج مطلب: ۹ آذر ۱۴۰۰ش.
  • ملکی، توکا، «مکتب کمال‌الملک»، در فصلنامهٔ نقد کتاب، سال اول، شمارهٔ ۳و۴، ۱۳۹۳ش.
  • «منطقه ۲۱ تهران میزبان تندریس نیم‌تنه برنزی استاد کمال‌الملک»، وب‌سایت دانستنی آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۲۲ اردیبهشت ۱۳۹۸ش.
  • «نصب تندیس جدید از کمال‌الملک»، وب‌سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ بازدید ۲۲ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «نمایشگاه دایمی آثار خاندان غفاری و کمال‌الملک»، وب‌سایت روزنامهٔ اعتماد، تاریخ درج مطللب: ۱۴ آبان ۱۳۹۰ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:کمال‌الملک&oldid=42020»