پرش به محتوا

پیش‌نویس:یتیم‌نوازی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>شاهرودی
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۶ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
<big>'''تکریم ایتام در جامعه مسلمان'''</big>؛ گرامی داشتن یتیمان و دستگیری از آنها در فرهنگ مسلمانان.<br>
[[پرونده:یتیم‌نوازی.jpg|جایگزین= طرح اکرام ایتام و محسنین|بندانگشتی|ثبت‌نام حضوری طرح اکرام ایتام و محسنین و حمایت از یک یا چند فرزند معنوی]]
{{درشت|'''یتیم‌نوازی'''}}؛ گرامی‌داشتن یتیمان و دستگیری از آنها.
تکریم ایتام، شامل کمک‌های مادی و معنوی به افرادی است که از نعمت [[پدر]] و حمایت‌های او محروم شده‌اند. بر اکرام و نوازش ایتام، در ادیان بزرگ الهی تأکید شده است. آموزه‌های اسلام دربارۀ ایتام و مسائل مادی و معنوی آنها، سفارش‌های بسیاری دارد.
==مفهوم‌شناسی==
واژۀ عربی «[[یتیم]]» به‌معنای تنها و منفرد،<ref> [https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85 «تکریم ایتام»، ویکی فقه.]</ref>  در [[زبان فارسی]] به کودکی اشاره دارد که پدر خود را از دست داده یا بدون سرپرست است.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%85?q=%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%85 دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ یتیم.]</ref>  امروزه در تعریف سازمان‌ها و نهادهای حمایتی ایران، دختران و پسران بی‌سرپرست یا پدر از دست‌داده تا سن 14 یا 15 سالگی در شرایط فرد یتیم قرار می‌گیرند.<ref>[https://www.absharatefeha.ir/plan/actionforchildren «کمک به ایتام- کمک به کودکان نیازمند»، وب‌سایت آبشار عاطفه‌ها.]</ref> <br>


واژۀ تکریم نیز به‌معنای گرامی‌داشتن، تعظیم و [[احترام]] کردن است و تکریم ایتام، به‌معنای گرامی داشتن افرادی است که سرپرست یا پدر خود را از دست داده‌اند.<ref> [https://vajehyab.com/dehkhoda/%D8%AA%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85 دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ تکریم.]</ref>
یتیم‌نوازی یا تکریم ایتام، شامل کمک‌های مادی و معنوی به افرادی است که از نعمت [[پدر]] و حمایت‌های او محروم شده‌اند. بر اکرام و نوازش ایتام، در ادیان بزرگ الهی تأکید شده است. آموزه‌های [[اسلام]] دربارهٔ ایتام و مسائل مادی و معنوی آنها، سفارش‌های بسیاری دارد.
==پیشینه==
 
در فرهنگ مردمان [[حجاز]] پیش از ظهور اسلام که قرآن از آن دوران با نام «عصر جاهلیت» یاد می‌کند، یتیمان جایگاهی نداشتند و خوردن مال یتیم، امری عادی به‌شمار می‌رفت. در صورت مرگ پدر، ارث تنها متعلق به فرزندان کبیر بود و خردسالان بهره‌ای نداشتند. در صورت نداشتن اولاد کبیر، گاهی ارث پدر به اولاد صغیر داده می‌شد، اما در بیشتر موارد، اموال یتیم توسط نزدیکان و اطرافیان او خورده می‌شد. همچنین، در صورتی‌که فرد یتیم، دختر بود با او [[ازدواج]] می‌کردند تا اموال او را تصاحب کنند و در صورت اتمام اموال، او را [[طلاق]] داده و رها می‌کردند. پس از ظهور اسلام، قرآن همگان را از این عادات زشت جاهلی نهی کرده و ظلم به ایتام و خوردن مال آنها را نکوهش کرد.<ref>طباطبایی، المیزان، ق1367ش، ج4، ص242.</ref>
==مفهوم‌شناسی یتیم نوازی==
واژهٔ عربی «[[یتیم]]» به‌معنای تنها و منفرد،<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/تکریم_ایتام «تکریم ایتام»، ویکی فقه.]</ref> در [[زبان فارسی]] به [[کودک|کودکی]] اشاره دارد که پدر خود را از دست داده یا بدون سرپرست است.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/یتیم?q=یتیم دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ یتیم.]</ref> امروزه در تعریف سازمان‌ها و نهادهای حمایتی [[ایران]]، [[دختر|دختران]] و پسران بی‌سرپرست یا پدر از دست‌داده تا سن ۱۴ یا ۱۵ سالگی در شرایط فرد یتیم قرار می‌گیرند.<ref>[https://www.absharatefeha.ir/plan/actionforchildren «کمک به ایتام- کمک به کودکان نیازمند»، وب‌سایت آبشار عاطفه‌ها.]</ref> واژهٔ تکریم نیز به‌معنای گرامی‌داشتن، تعظیم و احترام کردن است و تکریم ایتام، به‌معنای گرامی داشتن افرادی است که سرپرست یا پدر خود را از دست داده‌اند.<ref>[https://vajehyab.com/dehkhoda/تکریم دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ تکریم.]</ref>
 
==پیشینه یتیم نوازی==
در فرهنگ مردمان حجاز پیش از ظهور اسلام که [[قرآن]] از آن دوران با نام «عصر جاهلیت» یاد می‌کند، یتیمان جایگاهی نداشتند و خوردن مال یتیم، امری عادی به‌شمار می‌رفت. در صورت مرگ پدر، ارث تنها متعلق به فرزندان کبیر بود و خردسالان بهره‌ای نداشتند. در صورت نداشتن اولاد کبیر، گاهی ارث پدر به اولاد صغیر داده می‌شد، اما در بیشتر موارد، اموال یتیم توسط نزدیکان و اطرافیان او خورده می‌شد. همچنین، در صورتی‌که فرد یتیم، دختر بود با او [[ازدواج]] می‌کردند تا اموال او را تصاحب کنند و در صورت اتمام اموال، او را [[طلاق]] داده و رها می‌کردند. پس از ظهور اسلام، قرآن همگان را از این عادات زشت جاهلی نهی کرده و ظلم به ایتام و خوردن مال آنها را نکوهش کرد.<ref>طباطبایی، المیزان، ق1367ش، ج4، ص242.</ref>
 
==فلسفه تکریم ایتام==
بر اساس آموزه‌های قرآنی، فرد یتیم اگرچه از نوازش‌های پدر محروم است، اما از رحمت خداوند بی‌نصیب نبوده و لطف پروردگار همیشه شامل حال او می‌شود. به این توجه و حمایت معنوی، در ۲۳ آیه از قرآن اشاره شده است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/تکریم_ایتام «تکریم ایتام»، ویکی فقه.]</ref> کارشناسان، فلسفهٔ تأکید اسلام بر اکرام ایتام را در دو چیز می‌دانند:
 
۱. مسائل انسانی: در هر جامعه‌ای، همواره یتیمانی وجود دارند که نیازمند کمک دیگران هستند و این محرومیت، همواره در انتظار فرزندان دیگران نیز خواهد بود؛
 
۲. مشکلات اجتماعی: در صورت رسیدگی نکردن به ایتام، جامعه دچار مشکل می‌شود؛ اگر [[کودک]] یتیمی در جامعه، بدون سرپرست رها شود و از حمایت عاطفی کمک‌های مالی دیگران بی‌نصیب باشد ممکن است در آینده به فردی هنجارشکن تبدیل شود که درصدد انتقام از جامعه است.<ref>[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/406648/دلیل-تاکید-اسلام-بر-%c2«Ø§ÙƒØ±Ø§Ù…-ايتام%c2» «دلیل تأکید اسلام بر اکرام ایتام»، وب‌سایت آیین رحمت.]</ref>
 
تکریم یتیمان در دیگر ادیان آسمانی نیز مورد توجه بوده و پیامبرانی همچون موسی و عیسی از حقوق ایتام حمایت کرده و ظلم به آنها را از جمله گناهان کبیره شمرده‌اند.<ref>کلینی، الفروع من الکافی، 1375ش، ج8، ص133؛{{سخ}}
علامه مجلسی، بحارالانوار، 1396ش، ج14، ص290.</ref>


==فلسفه تکریم ایتام==
بر اساس آموزه‌های قرآنی، فرد یتیم اگرچه از نوازش‌های پدر محروم است، اما از رحمت خداوند بی‌نصیب نبوده و لطف پروردگار همیشه شامل حال او می‌شود. به این توجه و حمایت معنوی، در 23 آیه از قرآن اشاره شده است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85 «تکریم ایتام»، ویکی فقه.]</ref>  کارشناسان، فلسفۀ تأکید اسلام بر اکرام ایتام را در دو چیز می‌دانند: 1. مسائل انسانی: در هر جامعه‌ای، همواره یتیمانی وجود دارند که نیازمند کمک دیگران هستند و این محرومیت، همواره در انتظار فرزندان دیگران نیز خواهد بود؛ 2. مشکلات اجتماعی: در صورت رسیدگی نکردن به ایتام، جامعه دچار مشکل می‌شود؛ اگر [[کودک]] یتیمی در جامعه، بدون سرپرست رها شود و از حمایت عاطفی کمک‌های مالی دیگران بی‌نصیب باشد ممکن است در آینده به فردی هنجارشکن تبدیل شود که درصدد انتقام از جامعه است.<ref>[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/406648/%d8%af%d9%84%db%8c%d9%84-%d8%aa%d8%a7%da%a9%db%8c%d8%af-%d8%a7%d8%b3%d9%84%d8%a7%d9%85-%d8%a8%d8%b1-%c2%ab%d8%a7%d9%83%d8%b1%d8%a7%d9%85-%d8%a7%d9%8a%d8%aa%d8%a7%d9%85%c2%bb «دلیل تأکید اسلام بر اکرام ایتام»، وب‌سایت آیین رحمت.]</ref>  تکریم یتیمان در دیگر ادیان آسمانی نیز مورد توجه بوده و پیامبرانی همچون موسی و عیسی از حقوق ایتام حمایت کرده و ظلم به آنها را از جمله گناهان کبیره شمرده‌اند.<ref>کلینی، الفروع من الکافی، 1375ش، ج8، ص133؛ <br>
علامه مجلسی، بحارالانوار، 1396ش، ج14، ص290.</ref>
==مؤلفه‌های تکریم ایتام==
==مؤلفه‌های تکریم ایتام==
===سرپرستی===
===سرپرستی===
سرپرستی کودکان یتیم، از جمله امور پسندیده در قرآن و روایات محسوب می‌شود و پیشوایان [[دین]]، همواره [[مسلمانان]] را به این امر، سفارش کرده‌اند. آیاتی از قرآن، محیط [[خانواده]] را بهترین محیط برای ایتام خوانده و بر اساس روایتی از [[پیامبر اسلام]]، جای دادن به ایتام در منزل و نیز تأمین نیازمندی‌های او، موجب قبولی اعمال انسان‌ها در پیشگاه خداوند می‌شود.<ref>طبرسی، مشکاه‌الانوار، 1392ش، ص291.</ref> کارشناسان بر این باورند که هرچند، امروزه، در بسیاری از نقاط ایران و جهان، مراکزی برای نگهداری و حمایت از کودکان بدون سرپرست و ایتام بنا شده، اما هیچ محیطی همچون محیط خانواده نمی‌تواند به رفع نیازهای روحی و جسمی کودک کمک کند. کودکی که توسط خانواده‌ای به فرزندخواندگی پذیرفته شده، در آینده نیز می‌تواند با جامعه و اطرافیان ارتباط بهتری برقرار کند.<ref> [https://fa.wikifeqh.ir/%D8%AA%DA%A9%D8%B1%DB%8C%D9%85_%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85 «تکریم ایتام، ویکی فقه.]</ref>  
سرپرستی کودکان یتیم، از جمله امور پسندیده در قرآن و روایات محسوب می‌شود و پیشوایان [[دین]]، همواره [[مسلمانان]] را به این امر، سفارش کرده‌اند. آیاتی از قرآن، محیط [[خانواده]] را بهترین محیط برای ایتام خوانده و بر اساس روایتی از [[پیامبر اسلام]]، جای دادن به ایتام در منزل و نیز تأمین نیازمندی‌های او، موجب قبولی اعمال انسان‌ها در پیشگاه خداوند می‌شود.<ref>طبرسی، مشکاه‌الانوار، 1392ش، ص291.</ref>  
===رفتار نیکو===
 
قرآن، به ازدواج با دختران یتیم سفارش کرده و از مردان خواسته است تا رفتاری عادلانه با آنها داشته باشند.<ref>سورۀ نساء، آیۀ 3.</ref> در آیاتی دیگر نیز خداوند به سرپرستان ایتام هشدار داده تا از ستم کردن به آنها پرهیز کرده و با نیکی با آنها رفتار کنند.<ref>سورۀ بقره، آیۀ 83.</ref> خداوند، همچنین، به مؤمنان سفارش کرده تا در تأمین خوراک و پوشاک کودکان یتیم تلاش کرده و نیز آنها را در همه‌جا گرامی داشته، به آنها پناه داده و هرگز با قهر با آنها رفتار نکنند.<ref>[https://quran.inoor.ir/fa/ayah/93/9/ سورۀ ضحی، آیۀ 9].</ref> در روایتی از [[امام علی]] بیان شده است که هرگاه فردی از روی [[مهربانی]]، دست بر سر یتیمی بکشد، خداوند به عدد هر مویی که دست خود را روی آن بگذارد، یک ثواب برای او می‌نویسد.<ref>شیخ صدوق، ثواب‌الاعمال، 1393ش، ص199.</ref> همچنین، در روایات آمده است که یکی از سفارش‌های امام علی پیش از شهادت، توجه و رسیدگی به ایتام در جامعه بوده است و به فرزندان خود هشدار داد که مبادا یتیمان جامعه، گاهی با شکم گرسنه سر بر بالین گذارند و نشاید که در اثر بی‌توجهی، آنها از بین بروند.<ref>[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/406652/%d8%ac%d8%a7%db%8c%da%af%d8%a7%d9%87-%c2%ab%d8%a7%da%a9%d8%b1%d8%a7%d9%85-%d8%a7%db%8c%d8%aa%d8%a7%d9%85%c2%bb-%d8%af%d8%b1-%d8%b3%db%8c%d8%b1%d9%87-%d9%85%d8%b9%d8%b5%d9%88%d9%85%db%8c%d9%86(%d8%b9) «جایگاه اکرام ایتام در سیرۀ معصومین»، وب‌سایت آئین رحمت.]</ref>
کارشناسان بر این باورند که هرچند، امروزه، در بسیاری از نقاط [[ایران]] و جهان، مراکزی برای [[مرکز نگهداری کودکان|نگهداری و حمایت از کودکان]] بدون سرپرست و ایتام بنا شده، اما هیچ محیطی همچون محیط خانواده نمی‌تواند به رفع نیازهای روحی و جسمی کودک کمک کند. کودکی که توسط خانواده‌ای به فرزندخواندگی پذیرفته شده، در آینده نیز می‌تواند با جامعه و اطرافیان ارتباط بهتری برقرار کند.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/تکریم_ایتام «تکریم ایتام، ویکی فقه.]</ref>
===حفظ اموال===
 
قرآن به مسلمانان تأکید می‌کند که اموال یتیمان را هرگاه به حد رشد رسیدند به آنها واگذار کنند و هرگز [[اموال]] آنها را با اموال خود، مخلوط نکنند و از بین نبرند.<ref>سورۀ نساء، آیۀ 2.</ref> هشدارهای قرآن دربارۀ اهتمام جامعه به حفظ [[مال یتیم]]، با این نوید همراه است که نیکی انسان‌ها در پاسداشت اموال یتیمان، از سوی خدا پاداشی شایسته خواهد داشت.<ref>علمچی میبدی، یتیم در قرآن و حدیث، 1387ش، ص57-100.</ref>  
===رفتار نیکو با یتیم===
قرآن، به ازدواج با دختران یتیم سفارش کرده و از مردان خواسته است تا رفتاری عادلانه با آنها داشته باشند.<ref>سورهٔ نساء، آیهٔ 3.</ref> در آیاتی دیگر نیز خداوند به سرپرستان ایتام هشدار داده تا از ستم کردن به آنها پرهیز کرده و با نیکی با آنها رفتار کنند.<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ 83.</ref> خداوند، همچنین، به مؤمنان سفارش کرده تا در تأمین خوراک و پوشاک کودکان یتیم تلاش کرده و نیز آنها را در همه‌جا گرامی داشته، به آنها پناه داده و هرگز با قهر با آنها رفتار نکنند.<ref>[https://quran.inoor.ir/fa/ayah/93/9/ سورۀ ضحی، آیۀ 9].</ref>  
 
در روایتی از [[امام علی]] بیان شده است که هرگاه فردی از روی [[مهربانی]]، دست بر سر یتیمی بکشد، خداوند به عدد هر مویی که دست خود را روی آن بگذارد، یک ثواب برای او می‌نویسد.<ref>شیخ صدوق، ثواب‌الاعمال، 1393ش، ص199.</ref> همچنین، در روایات آمده است که یکی از سفارش‌های امام علی پیش از [[شهادت]]، توجه و رسیدگی به ایتام در جامعه بوده است و به فرزندان خود هشدار داد که مبادا یتیمان جامعه، گاهی با شکم گرسنه سر بر بالین گذارند و نشاید که در اثر بی‌توجهی، آنها از بین بروند.<ref>[https://makarem.ir/maaref/fa/article/index/406652/جایگاه-%c2«Ø§Ú©Ø±Ø§Ù…-ایتام%c2»-در-سیره-معصومین(ع) «جایگاه اکرام ایتام در سیرۀ معصومین»، وب‌سایت آئین رحمت.]</ref>
 
===حفظ اموال یتیم===
قرآن به مسلمانان تأکید می‌کند که اموال یتیمان را هرگاه به حد رشد رسیدند به آنها واگذار کنند و هرگز اموال آنها را با اموال خود، مخلوط نکنند و از بین نبرند.<ref>سورهٔ نساء، آیهٔ 2.</ref> هشدارهای قرآن دربارهٔ اهتمام جامعه به حفظ مال یتیم، با این نوید همراه است که نیکی انسان‌ها در پاسداشت اموال یتیمان، از سوی [[خدا]] پاداشی شایسته خواهد داشت.<ref>علمچی میبدی، یتیم در قرآن و حدیث، 1387ش، ص57-100.</ref>
 
==آثار تکریم ایتام==
==آثار تکریم ایتام==
در فرهنگ مسلمانان، [[خدمت‌رسانی]] و کمک به ایتام، تکلیفی اجتماعی دانسته می‌شود که پیامدهای مثبتی برای حامیان یتیمان نیز دارد. از جمله آثار تکریم ایتام به موارد زیر اشاره شده است:  
در فرهنگ مسلمانان، خدمت‌رسانی و کمک به ایتام، تکلیفی اجتماعی دانسته می‌شود که پیامدهای مثبتی برای حامیان یتیمان نیز دارد. از جمله آثار تکریم ایتام به موارد زیر اشاره شده است:
#نرمی دل و برآورده شدن حاجت‌ها؛ در روایتی از پیامبر اسلام آمده است که او برای نرم شدن قلب و رسیدن به حاجات، به یکی از اطرافیان خود سفارش می‌کند تا با یتیمان به محبت رفتار کرده و از غذای خود به آنها بدهد.<ref>طبرسی، مشکاه الانوار، 1385ق، ص8 و 167.</ref>
#نرمی دل و برآورده شدن حاجت‌ها؛ در روایتی از پیامبر اسلام آمده است که او برای نرم شدن قلب و رسیدن به حاجات، به یکی از اطرافیان خود سفارش می‌کند تا با یتیمان به محبت رفتار کرده و از غذای خود به آنها بدهد.<ref>طبرسی، مشکاه الانوار، 1385ق، ص8 و 167.</ref>
#بهشت: در روایتی از امام علی آمده است که هر کسی یتیمی را سرپرستی کند تا جایی‌که او بی‌نیاز شود، خداوند بهشت را بر او [[واجب]] می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، 1393ش، ج7، ص51.</ref> پیامبر خدا نیز کوچک‌ترین حمایت عاطفی در حق یتیمان را موجب بزرگ‌ترین پاداش‌های اخروی دانسته است.<ref>قمی، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، 1365ش، ج8، ص740.</ref>
#بهشت: در روایتی از امام علی آمده است که هر کسی یتیمی را سرپرستی کند تا جایی‌که او بی‌نیاز شود، خداوند [[بهشت]] را بر او واجب می‌کند.<ref>کلینی، الکافی، 1393ش، ج7، ص51.</ref> پیامبر خدا نیز کوچک‌ترین حمایت عاطفی در حق یتیمان را موجب بزرگ‌ترین پاداش‌های اخروی دانسته است.<ref>قمی، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، 1365ش، ج8، ص740.</ref>
#[[برکت]] در خانه: در روایات اسلامی، بهترین خانه‌ها، خانه‌ای دانسته شده که در آن به ایتام احسان و کمک می‌شود.
#[[برکت]] در خانه: در روایات اسلامی، بهترین [[خانه|خانه‌ها]]، خانه‌ای دانسته شده که در آن به ایتام احسان و کمک می‌شود.
#کامل شدن ایمان: در روایتی از امام علی آمده است که مهرورزی به یتیمان، موجب کامل‌شدن [[ایمان]] می‌شود.<ref>کافی، کلینی، 1365ش، ج2، ص232.</ref>
#کامل شدن ایمان: در روایتی از امام علی آمده است که مهرورزی به یتیمان، موجب کامل‌شدن [[ایمان]] می‌شود.<ref>کافی، کلینی، 1365ش، ج2، ص232.</ref>
#بخشش گناهان والدین: تکریم ایتام در فرهنگ اسلامی، چنان ارزشمند است که علاوه بر تخفیف در [[عذاب]]، منجر به ترفیع درجۀ [[اموات]] احسان‌کننده، به‌خصوص والدین او نیز می‌شود.<ref>[https://pasokhgooyan.ir/culture/50946/%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85-%DA%86%D9%87-%D8%A2%D8%AB%D8%A7%D8%B1-%D9%88-%D9%86%D8%AA%D8%A7%DB%8C%D8%AC%DB%8C-%D8%AF%D8%A7%D8%B1%D8%AF%D8%9F/ «اکرام ایتام چه آثار و برکاتی دارد؟»، وب‌سایت پاسخگویان.]</ref>
#بخشش گناهان والدین: تکریم ایتام در فرهنگ اسلامی، چنان ارزشمند است که علاوه بر تخفیف در عذاب، منجر به ترفیع درجهٔ اموات احسان‌کننده، به‌خصوص والدین او نیز می‌شود.<ref>[https://pasokhgooyan.ir/culture/50946/اکرام-ایتام-چه-آثار-و-نتایجی-دارد؟/ «اکرام ایتام چه آثار و برکاتی دارد؟»، وب‌سایت پاسخگویان.]</ref>
#جلوگیری از ضایع شدن اموال جامعه: طبق دیدگاه برخی مفسران در اصل مالکیت اموال به عموم جامعه تعلق دارد و در مرتبۀ بعدی خداوند آن را به افراد خاص اختصاص داده است. طبق این قاعده گفته شده است که حفظ اثر مال یتیم این است که از ضایع شدن مال عمومی جلوگیری می‌شود.<ref> طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، 1374ش، ج4، ص272-273.</ref>
#جلوگیری از ضایع شدن اموال جامعه: طبق دیدگاه برخی مفسران در اصل مالکیت اموال به عموم جامعه تعلق دارد و در مرتبهٔ بعدی خداوند آن را به افراد خاص اختصاص داده است. طبق این قاعده گفته شده است که حفظ اثر مال یتیم این است که از ضایع شدن مال عمومی جلوگیری می‌شود.<ref>طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، 1374ش، ج4، ص272-273.</ref>


==طرح اکرام ایتام در ایران==  
==طرح اکرام ایتام در ایران==
کمیتۀ [[امام خمینی]] در ایران از سال 1378ش، طرحی را با نام «اکرام ایتام» آغاز کرده است که در چارچوب آن، حمایت از کودکان یتیم و تأمین نیازمندی‌های آنها در زمینه‌های معیشی، تحصیلی و درمانی و به طور کلی تکریم ایتام را پیگیری می‌کند. بر اساس این طرح، افراد نیکوکار و خیّر در ایران، هزینه‌های مالی یک تا چند یتیم را دست‌کم به‌مدت یک سال، به‌عهده می‌گیرند. «حامی» می‌تواند با هماهنگی کمیتۀ امداد، از محل سکونت ایتام مورد نظر بازدید کرده و به رفع سایر مشکلات آنها نیز بپردازد.<ref> [https://iranian.mfa.ir/portal/GeneralCategoryServices/13096 «طرح اکرام کمیتۀ امداد امام خمینی»، وب‌سایت وزارت امور خارجۀ ایران، دبیرخانۀ شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور.]</ref>   افراد می‌توانند از سه روش به این طرح بپیوندند:  
[[پرونده:یتیم‌نوازی۱.png|جایگزین=جشن اکرام ایتام با حضور ۴۰۰نفر از کودکان تحت پوشش|بندانگشتی|جشن اکرام ایتام با حضور ۴۰۰نفر از کودکان تحت پوشش، ۱۰ خرداد ۱۳۹۸ش. عکس از وحید شیخی]]
کمیتهٔ امداد [[امام خمینی]] در [[ایران]] از سال ۱۳۷۸ش، طرحی را با نام «اکرام ایتام» آغاز کرده است که در چارچوب آن، حمایت از کودکان یتیم و تأمین نیازمندی‌های آنها در زمینه‌های معیشی، تحصیلی و درمانی و به‌طور کلی تکریم ایتام را پیگیری می‌کند. بر اساس این طرح، افراد نیکوکار و خیّر در ایران، هزینه‌های مالی یک تا چند یتیم را دست‌کم به‌مدت یک سال، به‌عهده می‌گیرند. «حامی» می‌تواند با هماهنگی کمیتهٔ امداد، از محل سکونت ایتام مورد نظر بازدید کرده و به رفع سایر مشکلات آنها نیز بپردازد.<ref>[https://iranian.mfa.ir/portal/GeneralCategoryServices/13096 «طرح اکرام کمیتۀ امداد امام خمینی»، وب‌سایت وزارت امور خارجۀ ایران، دبیرخانۀ شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور.]</ref> افراد می‌توانند از سه روش به این طرح بپیوندند:
#نام‌نویسی حضوری؛
#نام‌نویسی حضوری؛
#ثبت‌نام در وب‌سایت ekram.emdad.ir؛
#ثبت‌نام در وب‌سایت ekram.emdad.ir؛
#فرستادن عدد یک به سرشمارۀ 30003333.
#فرستادن عدد یک به سرشمارهٔ ۳۰۰۰۳۳۳۳.
در این طرح که امروزه، با رشد 18 درصدی مواجه بوده، هر سرپرست به‌صورت میانگین، در حدود 3 یتیم را حمایت می‌کند.<ref> [https://www.imna.ir/news/654047/%D9%85%D8%B4%D8%A7%D8%B1%DA%A9%D8%AA-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%B7%D8%B1%D8%AD-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85-%DB%B1%DB%B8-%D8%AF%D8%B1%D8%B5%D8%AF-%D8%A7%D9%81%D8%B2%D8%A7%DB%8C%D8%B4-%DB%8C%D8%A7%D9%81%D8%AA-%D9%BE%D8%B0%DB%8C%D8%B1%D8%B4-%DB%B3-%DB%8C%D8%AA%DB%8C%D9%85 «مشارکت مردمی در طرح اکرام ایتام 18 درصد افزایش یافت/ پذیرش 3 یتیم از سوی هر سرپرست»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> همچنین در [[تهران]]، «خانۀ ایتام» راه‌اندازی شده است که هدف آن، تسهیل در دریافت و پرداخت کمک‌های [[نیکوکاران]] به یتیمان است.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/01/23/2879127/%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%87-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D8%A7%DB%8C-%D8%AD%D9%85%D8%A7%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D8%B2-%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85-%D8%AF%D8%B1-%D8%AA%D9%87%D8%B1%D8%A7%D9%86-%D8%B1%D8%A7%D9%87-%D8%A7%D9%86%D8%AF%D8%A7%D8%B2%DB%8C-%D8%B4%D8%AF «خانۀ اکرام برای حمایت از ایتام در تهران راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>  
در این طرح که امروزه، با رشد ۱۸ درصدی مواجه بوده، هر سرپرست به‌صورت میانگین، در حدود ۳ یتیم را حمایت می‌کند.<ref>[https://www.imna.ir/news/654047/مشارکت-مردم-در-طرح-اکرام-ایتام-۱۸-درصد-افزایش-یافت-پذیرش-۳-یتیم «مشارکت مردمی در طرح اکرام ایتام 18 درصد افزایش یافت/ پذیرش 3 یتیم از سوی هر سرپرست»، خبرگزاری ایمنا.]</ref> همچنین در [[تهران]]، «خانهٔ ایتام» راه‌اندازی شده است که هدف آن، تسهیل در دریافت و پرداخت کمک‌های [[نیکوکاران]] به یتیمان است.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1402/01/23/2879127/خانه-اکرام-برای-حمایت-از-ایتام-در-تهران-راه-اندازی-شد «خانۀ اکرام برای حمایت از ایتام در تهران راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
==روز تکریم ایتام==  
 
در ایران، روز پانزدهم ماه [[رمضان]]، مصادف با ولادت [[امام حسن مجتبی]]، با الگوپذیری از سیره آن امام، به‌عنوان روز اکرام یتیمان مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، هفتۀ [[اطعام غدیر|اطعام]] نیازمندان و تکریم ایتام، از همین روز آغاز و تا روز شهادت [[امام علی]] در 21 ماه رمضان، ادامه می‌یابد.<ref> [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/04/02/1111914/%D8%A2%D8%BA%D8%A7%D8%B2-%D9%87%D9%81%D8%AA%D9%87-%D8%A7%D8%B7%D8%B9%D8%A7%D9%85-%D9%86%DB%8C%D8%A7%D8%B2%D9%85%D9%86%D8%AF%D8%A7%D9%86-%D9%88-%D8%A7%DA%A9%D8%B1%D8%A7%D9%85-%D8%A7%DB%8C%D8%AA%D8%A7%D9%85 «آغاز هفتۀ اطعام نیازمندان واکرام ایتام»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
==روز تکریم ایتام==
در ایران، روز پانزدهم ماه [[رمضان]]، مصادف با ولادت [[امام حسن مجتبی]]، با الگوپذیری از سیره آن امام، به‌عنوان روز اکرام یتیمان مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، هفتهٔ اطعام نیازمندان و تکریم ایتام، از همین روز آغاز و تا روز شهادت [[امام علی]] در ۲۱ ماه رمضان، ادامه می‌یابد.<ref>[https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/04/02/1111914/آغاز-هفته-اطعام-نیازمندان-و-اکرام-ایتام «آغاز هفتۀ اطعام نیازمندان واکرام ایتام»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
 
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}
{{پانویس}}
==منابع==  
 
*قرآن کریم.
==منابع==
*«آغاز هفتۀ اطعام نیازمندان واکرام ایتام»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بارگذاری: 2 تیر 1395ش.
{{آغاز منابع}}
*«اکرام ایتام چه آثار و برکاتی دارد؟»، وب‌سایت پاسخگویان، 30 اردیبهشت 1401ش.
* قرآن کریم.
*«تکریم ایتام»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* «آغاز هفتهٔ اطعام نیازمندان واکرام ایتام»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بارگذاری: ۲ تیر ۱۳۹۵ش.
*«جایگاه اکرام ایتام در سیرۀ معصومین»، وب‌سایت آیین رحمت، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* «اکرام ایتام چه آثار و برکاتی دارد؟»، وب‌سایت پاسخگویان، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
*«خانۀ اکرام برای حمایت از ایتام در تهران راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* «تکریم ایتام»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*«دلیل تأکید اسلام بر اکرام ایتام»، وب‌سایت آئین رحمت، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* «جایگاه اکرام ایتام در سیرهٔ معصومین»، وب‌سایت آیین رحمت، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* «خانهٔ اکرام برای حمایت از ایتام در تهران راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*شیخ صدوق، ثواب‌ الاعمال، تهران، اخلاق، 1393ش.
* «دلیل تأکید اسلام بر اکرام ایتام»، وب‌سایت آئین رحمت، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1375ش.
* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، طاووس بهشت، 1393ش.
* شیخ صدوق، ثواب الاعمال، تهران، اخلاق، ۱۳۹۳ش.
*«کمک به ایتام- کمک به کودکان نیازمند»، وب‌سایت آبشار عاطفه‌ها، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش.
*قمی، شیخ عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، تهران، اسوه، 1365ش.
* کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، طاووس بهشت، ۱۳۹۳ش.
*طباطبایی، محمدحسین، المیزان، قم، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی، 1367ش.
* «کمک به ایتام- کمک به کودکان نیازمند»، وب‌سایت آبشار عاطفه‌ها، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، 1374ش.
* قمی، شیخ عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، تهران، اسوه، ۱۳۶۵ش.
*طبرسی، علی بن حسن، مشکاه‌الانوار، نجف، کتابخانۀ حیدریه، 1385ق.
* طباطبایی، محمدحسین، المیزان، قم، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی، ۱۳۶۷ش.
*«طرح اکرام کمیتۀ امداد امام خمینی»، وب‌سایت وزارت امور خارجۀ ایران، دبیرخانۀ شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، تاریخ بازدید: 31 خرداد 1402ش.
* طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۴ش.
*علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، 1396ش.
* طبرسی، علی بن حسن، مشکاه‌الانوار، نجف، کتابخانهٔ حیدریه، ۱۳۸۵ق.
*علمچی میبدی، ملیحه، یتیم در قرآن و حدیث، تهران، بین‌الملل، 1387ش.
* «طرح اکرام کمیتهٔ امداد امام خمینی»، وب‌سایت وزارت امور خارجهٔ ایران، دبیرخانهٔ شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
*«مشارکت مردمی در طرح اکرام ایتام 18 درصد افزایش یافت/ پذیرش 3 یتیم از سوی هر سرپرست»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ بارگذاری: 22 فروردین 1402ش.
* علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۶ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]]
* علمچی میبدی، ملیحه، یتیم در قرآن و حدیث، تهران، بین‌الملل، ۱۳۸۷ش.
[[رده: آموزه‌های دینی]]
* «مشارکت مردمی در طرح اکرام ایتام ۱۸ درصد افزایش یافت/ پذیرش ۳ یتیم از سوی هر سرپرست»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ بارگذاری: ۲۲ فروردین ۱۴۰۲ش.
[[رده:شیعه]]
{{پایان منابع}}
[[رده: فضائل اخلاقی]]
[[رده: یاری‌گری]]
[[رده: نهادهای اجتماعی]]
[[رده: کودکان]]

نسخهٔ کنونی تا ۱۴ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۲۶

طرح اکرام ایتام و محسنین
ثبت‌نام حضوری طرح اکرام ایتام و محسنین و حمایت از یک یا چند فرزند معنوی

یتیم‌نوازی؛ گرامی‌داشتن یتیمان و دستگیری از آنها.

یتیم‌نوازی یا تکریم ایتام، شامل کمک‌های مادی و معنوی به افرادی است که از نعمت پدر و حمایت‌های او محروم شده‌اند. بر اکرام و نوازش ایتام، در ادیان بزرگ الهی تأکید شده است. آموزه‌های اسلام دربارهٔ ایتام و مسائل مادی و معنوی آنها، سفارش‌های بسیاری دارد.

مفهوم‌شناسی یتیم نوازی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

واژهٔ عربی «یتیم» به‌معنای تنها و منفرد،[۱] در زبان فارسی به کودکی اشاره دارد که پدر خود را از دست داده یا بدون سرپرست است.[۲] امروزه در تعریف سازمان‌ها و نهادهای حمایتی ایران، دختران و پسران بی‌سرپرست یا پدر از دست‌داده تا سن ۱۴ یا ۱۵ سالگی در شرایط فرد یتیم قرار می‌گیرند.[۳] واژهٔ تکریم نیز به‌معنای گرامی‌داشتن، تعظیم و احترام کردن است و تکریم ایتام، به‌معنای گرامی داشتن افرادی است که سرپرست یا پدر خود را از دست داده‌اند.[۴]

پیشینه یتیم نوازی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در فرهنگ مردمان حجاز پیش از ظهور اسلام که قرآن از آن دوران با نام «عصر جاهلیت» یاد می‌کند، یتیمان جایگاهی نداشتند و خوردن مال یتیم، امری عادی به‌شمار می‌رفت. در صورت مرگ پدر، ارث تنها متعلق به فرزندان کبیر بود و خردسالان بهره‌ای نداشتند. در صورت نداشتن اولاد کبیر، گاهی ارث پدر به اولاد صغیر داده می‌شد، اما در بیشتر موارد، اموال یتیم توسط نزدیکان و اطرافیان او خورده می‌شد. همچنین، در صورتی‌که فرد یتیم، دختر بود با او ازدواج می‌کردند تا اموال او را تصاحب کنند و در صورت اتمام اموال، او را طلاق داده و رها می‌کردند. پس از ظهور اسلام، قرآن همگان را از این عادات زشت جاهلی نهی کرده و ظلم به ایتام و خوردن مال آنها را نکوهش کرد.[۵]

فلسفه تکریم ایتام

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بر اساس آموزه‌های قرآنی، فرد یتیم اگرچه از نوازش‌های پدر محروم است، اما از رحمت خداوند بی‌نصیب نبوده و لطف پروردگار همیشه شامل حال او می‌شود. به این توجه و حمایت معنوی، در ۲۳ آیه از قرآن اشاره شده است.[۶] کارشناسان، فلسفهٔ تأکید اسلام بر اکرام ایتام را در دو چیز می‌دانند:

۱. مسائل انسانی: در هر جامعه‌ای، همواره یتیمانی وجود دارند که نیازمند کمک دیگران هستند و این محرومیت، همواره در انتظار فرزندان دیگران نیز خواهد بود؛

۲. مشکلات اجتماعی: در صورت رسیدگی نکردن به ایتام، جامعه دچار مشکل می‌شود؛ اگر کودک یتیمی در جامعه، بدون سرپرست رها شود و از حمایت عاطفی کمک‌های مالی دیگران بی‌نصیب باشد ممکن است در آینده به فردی هنجارشکن تبدیل شود که درصدد انتقام از جامعه است.[۷]

تکریم یتیمان در دیگر ادیان آسمانی نیز مورد توجه بوده و پیامبرانی همچون موسی و عیسی از حقوق ایتام حمایت کرده و ظلم به آنها را از جمله گناهان کبیره شمرده‌اند.[۸]

مؤلفه‌های تکریم ایتام

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سرپرستی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

سرپرستی کودکان یتیم، از جمله امور پسندیده در قرآن و روایات محسوب می‌شود و پیشوایان دین، همواره مسلمانان را به این امر، سفارش کرده‌اند. آیاتی از قرآن، محیط خانواده را بهترین محیط برای ایتام خوانده و بر اساس روایتی از پیامبر اسلام، جای دادن به ایتام در منزل و نیز تأمین نیازمندی‌های او، موجب قبولی اعمال انسان‌ها در پیشگاه خداوند می‌شود.[۹]

کارشناسان بر این باورند که هرچند، امروزه، در بسیاری از نقاط ایران و جهان، مراکزی برای نگهداری و حمایت از کودکان بدون سرپرست و ایتام بنا شده، اما هیچ محیطی همچون محیط خانواده نمی‌تواند به رفع نیازهای روحی و جسمی کودک کمک کند. کودکی که توسط خانواده‌ای به فرزندخواندگی پذیرفته شده، در آینده نیز می‌تواند با جامعه و اطرافیان ارتباط بهتری برقرار کند.[۱۰]

رفتار نیکو با یتیم

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

قرآن، به ازدواج با دختران یتیم سفارش کرده و از مردان خواسته است تا رفتاری عادلانه با آنها داشته باشند.[۱۱] در آیاتی دیگر نیز خداوند به سرپرستان ایتام هشدار داده تا از ستم کردن به آنها پرهیز کرده و با نیکی با آنها رفتار کنند.[۱۲] خداوند، همچنین، به مؤمنان سفارش کرده تا در تأمین خوراک و پوشاک کودکان یتیم تلاش کرده و نیز آنها را در همه‌جا گرامی داشته، به آنها پناه داده و هرگز با قهر با آنها رفتار نکنند.[۱۳]

در روایتی از امام علی بیان شده است که هرگاه فردی از روی مهربانی، دست بر سر یتیمی بکشد، خداوند به عدد هر مویی که دست خود را روی آن بگذارد، یک ثواب برای او می‌نویسد.[۱۴] همچنین، در روایات آمده است که یکی از سفارش‌های امام علی پیش از شهادت، توجه و رسیدگی به ایتام در جامعه بوده است و به فرزندان خود هشدار داد که مبادا یتیمان جامعه، گاهی با شکم گرسنه سر بر بالین گذارند و نشاید که در اثر بی‌توجهی، آنها از بین بروند.[۱۵]

حفظ اموال یتیم

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

قرآن به مسلمانان تأکید می‌کند که اموال یتیمان را هرگاه به حد رشد رسیدند به آنها واگذار کنند و هرگز اموال آنها را با اموال خود، مخلوط نکنند و از بین نبرند.[۱۶] هشدارهای قرآن دربارهٔ اهتمام جامعه به حفظ مال یتیم، با این نوید همراه است که نیکی انسان‌ها در پاسداشت اموال یتیمان، از سوی خدا پاداشی شایسته خواهد داشت.[۱۷]

آثار تکریم ایتام

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در فرهنگ مسلمانان، خدمت‌رسانی و کمک به ایتام، تکلیفی اجتماعی دانسته می‌شود که پیامدهای مثبتی برای حامیان یتیمان نیز دارد. از جمله آثار تکریم ایتام به موارد زیر اشاره شده است:

  1. نرمی دل و برآورده شدن حاجت‌ها؛ در روایتی از پیامبر اسلام آمده است که او برای نرم شدن قلب و رسیدن به حاجات، به یکی از اطرافیان خود سفارش می‌کند تا با یتیمان به محبت رفتار کرده و از غذای خود به آنها بدهد.[۱۸]
  2. بهشت: در روایتی از امام علی آمده است که هر کسی یتیمی را سرپرستی کند تا جایی‌که او بی‌نیاز شود، خداوند بهشت را بر او واجب می‌کند.[۱۹] پیامبر خدا نیز کوچک‌ترین حمایت عاطفی در حق یتیمان را موجب بزرگ‌ترین پاداش‌های اخروی دانسته است.[۲۰]
  3. برکت در خانه: در روایات اسلامی، بهترین خانه‌ها، خانه‌ای دانسته شده که در آن به ایتام احسان و کمک می‌شود.
  4. کامل شدن ایمان: در روایتی از امام علی آمده است که مهرورزی به یتیمان، موجب کامل‌شدن ایمان می‌شود.[۲۱]
  5. بخشش گناهان والدین: تکریم ایتام در فرهنگ اسلامی، چنان ارزشمند است که علاوه بر تخفیف در عذاب، منجر به ترفیع درجهٔ اموات احسان‌کننده، به‌خصوص والدین او نیز می‌شود.[۲۲]
  6. جلوگیری از ضایع شدن اموال جامعه: طبق دیدگاه برخی مفسران در اصل مالکیت اموال به عموم جامعه تعلق دارد و در مرتبهٔ بعدی خداوند آن را به افراد خاص اختصاص داده است. طبق این قاعده گفته شده است که حفظ اثر مال یتیم این است که از ضایع شدن مال عمومی جلوگیری می‌شود.[۲۳]

طرح اکرام ایتام در ایران

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
جشن اکرام ایتام با حضور ۴۰۰نفر از کودکان تحت پوشش
جشن اکرام ایتام با حضور ۴۰۰نفر از کودکان تحت پوشش، ۱۰ خرداد ۱۳۹۸ش. عکس از وحید شیخی

کمیتهٔ امداد امام خمینی در ایران از سال ۱۳۷۸ش، طرحی را با نام «اکرام ایتام» آغاز کرده است که در چارچوب آن، حمایت از کودکان یتیم و تأمین نیازمندی‌های آنها در زمینه‌های معیشی، تحصیلی و درمانی و به‌طور کلی تکریم ایتام را پیگیری می‌کند. بر اساس این طرح، افراد نیکوکار و خیّر در ایران، هزینه‌های مالی یک تا چند یتیم را دست‌کم به‌مدت یک سال، به‌عهده می‌گیرند. «حامی» می‌تواند با هماهنگی کمیتهٔ امداد، از محل سکونت ایتام مورد نظر بازدید کرده و به رفع سایر مشکلات آنها نیز بپردازد.[۲۴] افراد می‌توانند از سه روش به این طرح بپیوندند:

  1. نام‌نویسی حضوری؛
  2. ثبت‌نام در وب‌سایت ekram.emdad.ir؛
  3. فرستادن عدد یک به سرشمارهٔ ۳۰۰۰۳۳۳۳.

در این طرح که امروزه، با رشد ۱۸ درصدی مواجه بوده، هر سرپرست به‌صورت میانگین، در حدود ۳ یتیم را حمایت می‌کند.[۲۵] همچنین در تهران، «خانهٔ ایتام» راه‌اندازی شده است که هدف آن، تسهیل در دریافت و پرداخت کمک‌های نیکوکاران به یتیمان است.[۲۶]

روز تکریم ایتام

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در ایران، روز پانزدهم ماه رمضان، مصادف با ولادت امام حسن مجتبی، با الگوپذیری از سیره آن امام، به‌عنوان روز اکرام یتیمان مورد توجه قرار گرفته است. همچنین، هفتهٔ اطعام نیازمندان و تکریم ایتام، از همین روز آغاز و تا روز شهادت امام علی در ۲۱ ماه رمضان، ادامه می‌یابد.[۲۷]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ «تکریم ایتام»، ویکی فقه.
  2. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ یتیم.
  3. ↑ «کمک به ایتام- کمک به کودکان نیازمند»، وب‌سایت آبشار عاطفه‌ها.
  4. ↑ دهخدا، لغت‌نامه، ذیل واژۀ تکریم.
  5. ↑ طباطبایی، المیزان، ق1367ش، ج4، ص242.
  6. ↑ «تکریم ایتام»، ویکی فقه.
  7. ↑ «دلیل تأکید اسلام بر اکرام ایتام»، وب‌سایت آیین رحمت.
  8. ↑ کلینی، الفروع من الکافی، 1375ش، ج8، ص133؛
    علامه مجلسی، بحارالانوار، 1396ش، ج14، ص290.
  9. ↑ طبرسی، مشکاه‌الانوار، 1392ش، ص291.
  10. ↑ «تکریم ایتام، ویکی فقه.
  11. ↑ سورهٔ نساء، آیهٔ 3.
  12. ↑ سورهٔ بقره، آیهٔ 83.
  13. ↑ سورۀ ضحی، آیۀ 9.
  14. ↑ شیخ صدوق، ثواب‌الاعمال، 1393ش، ص199.
  15. ↑ «جایگاه اکرام ایتام در سیرۀ معصومین»، وب‌سایت آئین رحمت.
  16. ↑ سورهٔ نساء، آیهٔ 2.
  17. ↑ علمچی میبدی، یتیم در قرآن و حدیث، 1387ش، ص57-100.
  18. ↑ طبرسی، مشکاه الانوار، 1385ق، ص8 و 167.
  19. ↑ کلینی، الکافی، 1393ش، ج7، ص51.
  20. ↑ قمی، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، 1365ش، ج8، ص740.
  21. ↑ کافی، کلینی، 1365ش، ج2، ص232.
  22. ↑ «اکرام ایتام چه آثار و برکاتی دارد؟»، وب‌سایت پاسخگویان.
  23. ↑ طباطبایی، ترجمه تفسیر المیزان، 1374ش، ج4، ص272-273.
  24. ↑ «طرح اکرام کمیتۀ امداد امام خمینی»، وب‌سایت وزارت امور خارجۀ ایران، دبیرخانۀ شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور.
  25. ↑ «مشارکت مردمی در طرح اکرام ایتام 18 درصد افزایش یافت/ پذیرش 3 یتیم از سوی هر سرپرست»، خبرگزاری ایمنا.
  26. ↑ «خانۀ اکرام برای حمایت از ایتام در تهران راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم.
  27. ↑ «آغاز هفتۀ اطعام نیازمندان واکرام ایتام»، خبرگزاری تسنیم.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • قرآن کریم.
  • «آغاز هفتهٔ اطعام نیازمندان واکرام ایتام»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بارگذاری: ۲ تیر ۱۳۹۵ش.
  • «اکرام ایتام چه آثار و برکاتی دارد؟»، وب‌سایت پاسخگویان، ۳۰ اردیبهشت ۱۴۰۱ش.
  • «تکریم ایتام»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «جایگاه اکرام ایتام در سیرهٔ معصومین»، وب‌سایت آیین رحمت، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «خانهٔ اکرام برای حمایت از ایتام در تهران راه‌اندازی شد»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • «دلیل تأکید اسلام بر اکرام ایتام»، وب‌سایت آئین رحمت، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، وب‌سایت واژه‌یاب، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • شیخ صدوق، ثواب الاعمال، تهران، اخلاق، ۱۳۹۳ش.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الفروع من الکافی، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۷۵ش.
  • کلینی، محمد بن یعقوب، الکافی، تهران، طاووس بهشت، ۱۳۹۳ش.
  • «کمک به ایتام- کمک به کودکان نیازمند»، وب‌سایت آبشار عاطفه‌ها، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • قمی، شیخ عباس، سفینة البحار و مدینة الحکم و الآثار، تهران، اسوه، ۱۳۶۵ش.
  • طباطبایی، محمدحسین، المیزان، قم، بنیاد علمی و فرهنگی علامه طباطبایی، ۱۳۶۷ش.
  • طباطبایی، محمدحسین، ترجمه تفسیر المیزان، ترجمه سیدمحمدباقر موسوی همدانی، قم، جامعه مدرسین حوزه علمیه قم، ۱۳۷۴ش.
  • طبرسی، علی بن حسن، مشکاه‌الانوار، نجف، کتابخانهٔ حیدریه، ۱۳۸۵ق.
  • «طرح اکرام کمیتهٔ امداد امام خمینی»، وب‌سایت وزارت امور خارجهٔ ایران، دبیرخانهٔ شورای عالی امور ایرانیان خارج از کشور، تاریخ بازدید: ۳۱ خرداد ۱۴۰۲ش.
  • علامه مجلسی، محمدباقر، بحارالانوار، تهران، دارالکتب الاسلامیه، ۱۳۹۶ش.
  • علمچی میبدی، ملیحه، یتیم در قرآن و حدیث، تهران، بین‌الملل، ۱۳۸۷ش.
  • «مشارکت مردمی در طرح اکرام ایتام ۱۸ درصد افزایش یافت/ پذیرش ۳ یتیم از سوی هر سرپرست»، خبرگزاری ایمنا، تاریخ بارگذاری: ۲۲ فروردین ۱۴۰۲ش.
برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:یتیم‌نوازی&oldid=41539»