پیشنویس:اصیلالدین واعظ هروی: تفاوت میان نسخهها
حذف ردهها |
ابرابزار |
||
| (یک نسخهٔ میانیِ ایجادشده توسط همین کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{درشت|'''اصیلالدین واعظ هروی'''}}؛ مفسر، محدث و واعظ دربار تیموریان در قرن نهم هجری. | |||
سیدعبدالله معروف به اصیلالدین واعظ هروی، به دعوت سلاطین تیموری، از شیراز به [[هرات]] [[مهاجرت]] کرد. او به وعظ و تدریس در مدرسة گوهرشادبیگم مشغول بود و آثار علمی مانند مزارات هرات و درجالدرر را نگاشت. او با شخصیتهایی مانند جامی و کاشفی معاصر بوده و دارای مشرب فلسفهستیزی بوده است. | |||
==از | |||
== از کودکی تا جوانی == | |||
== | امیر سیدعبدالله معروف به اصیلالدین واعظ هروی، فرزند عبدالرحمن از سادات دشتک شیراز است. برخی تاریخنگاران بر این باورند که او به امر سلطان تیموری از شیراز به هرات رفته و در آنجا اقامت گزید و بههمین دلیل، به «هروی» شهرت یافته است.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details?id=9583 هوشیدری فراهانی، «دشتکی اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام].</ref> اصیلالدین واعظ هروی در کتاب درجالدرر تصریح کرده است که در شیراز و در سال ۸۲۸ق از کتابت آن اثر فارغ شده است.<ref>نذیر احمد، سیدعبدالله اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، ص4.</ref> | ||
==مذهب== | == سیرهٔ اخلاقی و عملی == | ||
گرایش مذهبی سیدعبدالله دشتکی مورد اختلاف صاحبنظران است. برخی او را سنی و | اصیلالدین واعظ، در کنار تدریس و تألیف به وعظ و ارشاد مردم در هرات مشغول بوده است. اصیلالدین شخصیتی متدین، با تقوا و سخنور بوده و همین ویژگیها سبب محبوبیت او میان مردم شده بود.<ref>[https://fa.wikinoor.ir/wiki/اصیلالدین_واعظ،_عبدالله «اصیلالدین واعظ، عبدالله»؛ ویکی نور].</ref> | ||
== | |||
== مذهب == | |||
== | گرایش مذهبی سیدعبدالله دشتکی مورد اختلاف صاحبنظران است. برخی او را سنی و دیگران او را [[شیعه]] دانستهاند.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details?id=9583 هوشیدری فراهانی، «دشتکی اصیلالدین عبدالله حسینی»؛ دانشنامه جهان اسلام].</ref> کسانی که او را شیعه میدانند برخی رفتارهای او خاندانش را از روی تقیه دانستهاند.<ref>خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج5، ص212.</ref> | ||
== | == جایگاه اجتماعی == | ||
برخی اندیشمندان، دعوت سلطان تیموری از اصیلالدین واعظ برای هجرت از شیراز به هرات<ref>حسینی فسایی، فارسنامه ناصری، 1316ش، ص1057.</ref> را گویای جایگاه اجتماعی و نفوذ وی در جامعة آن روزگار دانستهاند.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details?id=9583 هوشیدری فراهانی، «دشتکی اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام].</ref> برخی او را در اصالت خانوادگی، شأن و مقام اجتماعی، تقوا و داشتن بیان شیرین در وعظ، نمونة زمان خود دانسته<ref>خواندمیر، تاریخ حبیب السیر، 1380ش، ج4، ص334.</ref> و مهارت او را در تفسیر، حدیث، انشاء و تألیف کتب، ستودهاند.<ref>[https://fa.wikinoor.ir/wiki/اصیلالدین_واعظ،_عبدالله «اصیلالدین واعظ، عبدالله»، ویکی نور؛] خواندمیر، تاریخ حبیب السیر، 1380ش، ج4، ص334.</ref> | |||
==ارتباط با | |||
واعظ | == دیدگاهها == | ||
==آثار== | اصیلالدین دیدگاه ضدفلسفی داشت و فلاسفه را به داشتن عقاید فاسد متهم میکرد.<ref>هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری، 1388ش، ص253.</ref> | ||
از | |||
==پانویس== | == فعالیتها == | ||
فعالیت اصلی واعظ هروی در بلاد هرات وعظ و ارشاد مردم بود. بههمین دلیل به «اصیلالدین واعظ» مشهور شد.<ref>هروی، مزارات هرات، 1351ش، ص107.</ref> وی علاوه بر وعظ و ارشاد مردم، به تعلیم و تدریس نیز میپرداخت.<ref>حسینی فسایی، فارسنامه ناصری، 1316ش، ص1057.</ref> او سیرهنویسی به [[زبان فارسی]] رواج بخشید<ref>هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری، 1388ش، ص253.</ref> و کتاب درجالدرر را در سیرة پیامبر و به امر شادملکبیگم، بانوی هنردوست خاندان تیموریان، تلخیص کرد.<ref>نذیر احمد، سید اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، ص 5.</ref> | |||
== ارتباط با شخصیتها == | |||
واعظ هروی، از وعاظ دربار سلاطین تیموری در هرات بود؛ از شخصیتهای معاصر او امیرعلی شیرنوایی، عبدالرحمن جامی، ملاحسین واعظ کاشفی و عطاءالله دشتکی بودند که با برخی از آنها روابط حسنهای داشته و با برخی دیگر همچون جامی و کاشفی بهدلیل مشرب فلسفی آنها مشاجراتی داشته است.<ref>هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری، 1388ش، ص253.</ref> | |||
== آثار == | |||
از اصیلالدین آثار علمی زیادی باقی مانده است. هرچند، کسانی که از قرن نهم دربارة اصیلالدین نوشتهاند از چهار اثر او بهنامهای المجتبی، المجتنی، مزارات هرات و درجالدرر نام بردهاند؛ خود اصیلالدین در کتب درجالدرر از تاریخ مکمل، معالمالاسلام، تحفه الاحبار فی اصول الاخابر، حملالمتین، نزههالنظر و معراجالاعمال، نام برده است.<ref>هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری،1388ش، ص254.</ref> | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | |||
* «اصیلالدین واعظ، عبدالله»، ویکی نور، آخرین تاریخ ویرایش: | == منابع == | ||
* «اصیلالدین واعظ، عبدالله»، ویکی نور، آخرین تاریخ ویرایش: ۲۸ آوریل ۲۰۲۳م. | |||
* | * حسینی فسایی، میرزاحسین، فارسنامه ناصری، بهتصحیح منصور راستگار فسایی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۲ش. | ||
* خواندمیر، غیاثالدین، تاریخ حبیب | * خواندمیر، غیاثالدین، تاریخ حبیب السیر، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۰ش. | ||
* هوشیدری فراهانی، حوریه، «دشتکی، اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام، تاریخ انتشار: | * هوشیدری فراهانی، حوریه، «دشتکی، اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام، تاریخ انتشار: ۱۳۹۳ش. | ||
* موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بیتا. | * موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بیتا. | ||
* نذیر احمد، سید عبدالله اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، بیجا. | * نذیر احمد، سید عبدالله اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، بیجا. | ||
* | * هروی، مایل، اصیل شیرازی واعظ در هری، پیام بهارستان، د۲، ش۴، س۱، ۱۳۸۸ش. | ||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۹:۳۴
اصیلالدین واعظ هروی؛ مفسر، محدث و واعظ دربار تیموریان در قرن نهم هجری.
سیدعبدالله معروف به اصیلالدین واعظ هروی، به دعوت سلاطین تیموری، از شیراز به هرات مهاجرت کرد. او به وعظ و تدریس در مدرسة گوهرشادبیگم مشغول بود و آثار علمی مانند مزارات هرات و درجالدرر را نگاشت. او با شخصیتهایی مانند جامی و کاشفی معاصر بوده و دارای مشرب فلسفهستیزی بوده است.
از کودکی تا جوانی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]امیر سیدعبدالله معروف به اصیلالدین واعظ هروی، فرزند عبدالرحمن از سادات دشتک شیراز است. برخی تاریخنگاران بر این باورند که او به امر سلطان تیموری از شیراز به هرات رفته و در آنجا اقامت گزید و بههمین دلیل، به «هروی» شهرت یافته است.[۱] اصیلالدین واعظ هروی در کتاب درجالدرر تصریح کرده است که در شیراز و در سال ۸۲۸ق از کتابت آن اثر فارغ شده است.[۲]
سیرهٔ اخلاقی و عملی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اصیلالدین واعظ، در کنار تدریس و تألیف به وعظ و ارشاد مردم در هرات مشغول بوده است. اصیلالدین شخصیتی متدین، با تقوا و سخنور بوده و همین ویژگیها سبب محبوبیت او میان مردم شده بود.[۳]
مذهب
[ویرایش | ویرایش مبدأ]گرایش مذهبی سیدعبدالله دشتکی مورد اختلاف صاحبنظران است. برخی او را سنی و دیگران او را شیعه دانستهاند.[۴] کسانی که او را شیعه میدانند برخی رفتارهای او خاندانش را از روی تقیه دانستهاند.[۵]
جایگاه اجتماعی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]برخی اندیشمندان، دعوت سلطان تیموری از اصیلالدین واعظ برای هجرت از شیراز به هرات[۶] را گویای جایگاه اجتماعی و نفوذ وی در جامعة آن روزگار دانستهاند.[۷] برخی او را در اصالت خانوادگی، شأن و مقام اجتماعی، تقوا و داشتن بیان شیرین در وعظ، نمونة زمان خود دانسته[۸] و مهارت او را در تفسیر، حدیث، انشاء و تألیف کتب، ستودهاند.[۹]
دیدگاهها
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اصیلالدین دیدگاه ضدفلسفی داشت و فلاسفه را به داشتن عقاید فاسد متهم میکرد.[۱۰]
فعالیتها
[ویرایش | ویرایش مبدأ]فعالیت اصلی واعظ هروی در بلاد هرات وعظ و ارشاد مردم بود. بههمین دلیل به «اصیلالدین واعظ» مشهور شد.[۱۱] وی علاوه بر وعظ و ارشاد مردم، به تعلیم و تدریس نیز میپرداخت.[۱۲] او سیرهنویسی به زبان فارسی رواج بخشید[۱۳] و کتاب درجالدرر را در سیرة پیامبر و به امر شادملکبیگم، بانوی هنردوست خاندان تیموریان، تلخیص کرد.[۱۴]
ارتباط با شخصیتها
[ویرایش | ویرایش مبدأ]واعظ هروی، از وعاظ دربار سلاطین تیموری در هرات بود؛ از شخصیتهای معاصر او امیرعلی شیرنوایی، عبدالرحمن جامی، ملاحسین واعظ کاشفی و عطاءالله دشتکی بودند که با برخی از آنها روابط حسنهای داشته و با برخی دیگر همچون جامی و کاشفی بهدلیل مشرب فلسفی آنها مشاجراتی داشته است.[۱۵]
آثار
[ویرایش | ویرایش مبدأ]از اصیلالدین آثار علمی زیادی باقی مانده است. هرچند، کسانی که از قرن نهم دربارة اصیلالدین نوشتهاند از چهار اثر او بهنامهای المجتبی، المجتنی، مزارات هرات و درجالدرر نام بردهاند؛ خود اصیلالدین در کتب درجالدرر از تاریخ مکمل، معالمالاسلام، تحفه الاحبار فی اصول الاخابر، حملالمتین، نزههالنظر و معراجالاعمال، نام برده است.[۱۶]
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ هوشیدری فراهانی، «دشتکی اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ نذیر احمد، سیدعبدالله اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، ص4.
- ↑ «اصیلالدین واعظ، عبدالله»؛ ویکی نور.
- ↑ هوشیدری فراهانی، «دشتکی اصیلالدین عبدالله حسینی»؛ دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ خوانساری، روضات الجنات، بیتا، ج5، ص212.
- ↑ حسینی فسایی، فارسنامه ناصری، 1316ش، ص1057.
- ↑ هوشیدری فراهانی، «دشتکی اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام.
- ↑ خواندمیر، تاریخ حبیب السیر، 1380ش، ج4، ص334.
- ↑ «اصیلالدین واعظ، عبدالله»، ویکی نور؛ خواندمیر، تاریخ حبیب السیر، 1380ش، ج4، ص334.
- ↑ هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری، 1388ش، ص253.
- ↑ هروی، مزارات هرات، 1351ش، ص107.
- ↑ حسینی فسایی، فارسنامه ناصری، 1316ش، ص1057.
- ↑ هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری، 1388ش، ص253.
- ↑ نذیر احمد، سید اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، ص 5.
- ↑ هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری، 1388ش، ص253.
- ↑ هروی، اصیل شیرازی واعظ در هری،1388ش، ص254.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «اصیلالدین واعظ، عبدالله»، ویکی نور، آخرین تاریخ ویرایش: ۲۸ آوریل ۲۰۲۳م.
- حسینی فسایی، میرزاحسین، فارسنامه ناصری، بهتصحیح منصور راستگار فسایی، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۲ش.
- خواندمیر، غیاثالدین، تاریخ حبیب السیر، تهران، امیرکبیر، ۱۳۸۰ش.
- هوشیدری فراهانی، حوریه، «دشتکی، اصیلالدین عبدالله حسینی»، دانشنامه جهان اسلام، تاریخ انتشار: ۱۳۹۳ش.
- موسوی خوانساری، محمدباقر، روضات الجنات فی احوال العلماء والسادات، دارالاحیاء التراث العربی، بیروت، بیتا.
- نذیر احمد، سید عبدالله اصیلالدین واعظ شیرازی، بیتا، بیجا.
- هروی، مایل، اصیل شیرازی واعظ در هری، پیام بهارستان، د۲، ش۴، س۱، ۱۳۸۸ش.