پرش به محتوا

پیش‌نویس:آیت الکرسی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمد میرزایی
imported>شاهرودی
 
(۹ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>آیة‌الکرسی</big>'''، آیۀ قرآنی پرکاربرد و مورد توجه میان مسلمانان.  
[[پرونده:آیت الکرسی.jpg|جایگزین=جام چهل‌کلید، مزین به خطوط نستعلیق، ثلث و نسخ، شامل سوره‌های فاتحه، اخلاص، کافرون، فلق، ناس، نصر، آیه‌الکرسی و نیز دعا و صلوات بر ائمه معصومین. موزه ملی ایران|بندانگشتی|جام چهل‌کلید، قرن ۱۱ هجری، مزین به خطوط نستعلیق، ثلث و نسخ، شامل سوره‌های فاتحه، اخلاص، کافرون، فلق، ناس، نصر، آیه‌الکرسی و نیز دعا و صلوات بر ائمه معصومین. موزه ملی ایران، شماره موزه ۸۵۴۰]]
'''{{درشت|آیةالکرسی}}'''، آیهٔ قرآنی پرکاربرد و مورد توجه میان مسلمانان.


آیة‌الکرسی، در میان آیات قرآن، از اهمیت ویژه در احکام عبادی و رسوم مذهبی [[مسلمانان]] برخوردار است. این آیه، در آموزه‌های دینی مورد تأکید قرار گرفته، در فرهنگ عامیانه اهمیت خاص پیدا کرده و جلوه‌های فرهنگی و هنری آن در آثار خوش‌نویسی، کتیبه‌نگاری، سنگ‌تراشی، نگارگری، تذهیب، خطاطی، شعر و زندگی روزمره مردم عادی، بسامد زیادی دارد.
آیةالکرسی، در میان آیات قرآن، از اهمیت ویژه در احکام عبادی و رسوم مذهبی [[مسلمانان]] برخوردار است. این آیه، در آموزه‌های دینی مورد تأکید قرار گرفته، در فرهنگ عامیانه اهمیت خاص پیدا کرده و جلوه‌های فرهنگی و هنری آن در آثار خوش‌نویسی، کتیبه‌نگاری، سنگ‌تراشی، [[نگارگری]]، تذهیب، خطاطی، [[شعر فارسی|شعر]] و زندگی روزمره مردم عادی، بسامد زیادی دارد.
==نام‌گذاری==
آیة‌الکرسی، نامی است که پیامبر خدا بر آیه 255 سورۀ بقره نهاده است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن ، 2002م، ج2، ص341.</ref>  دلیل این نام‌گذاری، واژه «کرسی» است که تنها در این آیه از قرآن به‌کار رفته است.<ref> [https://www.cgie.org.ir/fa/article/238102/%D8%A2%DB%8C%D8%A9%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C مجتهد شبستری و متقی، «آیة‌الکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.]</ref>


==معرفی==
== نام‌گذاری آیةالکرسی ==
آیة‌الکرسی، آیة 255 از سورۀ بقره است،<ref>[https://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&catid=27476&mid=319780 مکارم شیرازی، «آیة الکرسى، یک آیه یا سه آیه؟»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref> اما بر اساس دیدگاه مشهور میان مسلمانان، مجموع آیات 255 تا 257 سورۀ بقره، آیة‌الکرسی نامیده می‌شود.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%DB%8C%D8%A9_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C «آیة‌الکرسی»، ویکی شیعه.]</ref>
آیةالکرسی، نامی است که [[حضرت محمد|پیامبر خدا]] بر آیه ۲۵۵ سورهٔ بقره نهاده است.<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، 2002م، ج2، ص341.</ref> دلیل این نام‌گذاری، واژه «کرسی» است که تنها در این آیه از قرآن به‌کار رفته است.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/238102/آیةالکرسی مجتهد شبستری و متقی، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.]</ref>


==اهمیت و جایگاه آیة‌الکرسی==
== معرفی آیةالکرسی ==
===1. در منابع دینی===
آیةالکرسی، آیة ۲۵۵ از سورهٔ بقره است،<ref>[https://www.makarem.ir/main.aspx?typeinfo=42&lid=0&catid=27476&mid=319780 مکارم شیرازی، «آیة الکرسی، یک آیه یا سه آیه؟»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.]</ref> اما بر اساس دیدگاه مشهور میان [[مسلمانان]]، مجموع آیات ۲۵۵ تا ۲۵۷ سورهٔ بقره، آیةالکرسی نامیده می‌شود.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/آیة_الکرسی «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.]</ref>
آیة‌الکرسی در روایات اسلامی، بافضیلت‌ترین آیۀ قرآن، سیّد آیات<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، 2002م، ج2 ص341-345؛ سیوطی، الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیر النظیر، 2004م، ج1، ص76 و 81.</ref> و گنجینۀ عرش الهی دانسته شده و به قرائت آن سفارش کرده‌اند.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج2، ص644-645؛ برقی، المحاسن، 1371ق، ج2، ص36.</ref>  ثواب فراوان، آمرزش گناه، دفع فقر و گرفتاری‌ها، تخفیف عذاب قبر، محافظت از خطر انس و جن، شیطان، سحر و جادو، از جملۀ آثاری است که در روایات برای قرائت این آیه ذکر شده است.<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، 1336ش، ج2، ص92-96.</ref>


===2. در نگاه عالمان دین و مفسران===  
== اهمیت و جایگاه آیةالکرسی ==
علما و مفسران، اهمیت آیة‌الکرسی را به‌دلیل معارف و معانی بلند آن می‌دانند. از باب نمونه، علامه طباطبایی به‌ این باور است که شرافت و عظمت آیة‌الکرسی به‌دلیل معانی بلند، دقیق و لطیفی است که در این آیه نهفته است، از جمله: توحید ناب و قیمومیت مطلق خدا.<ref>طباطبایی، المیزان، 2002م، ج2، ص341-342.</ref>
[[پرونده:آیت الکرسی۱.jpg|جایگزین=مهر از جنس عقیق به شکل بیضی مسطح با قاب طلا و کتیبه به خط نسخ و ثلث؛ آیاتی از قرآن کریم، آیه‌الکرسی، وان یکاد، نصر من الله و فتح قریب و اسامی خداوند.|بندانگشتی|مهر از جنس عقیق به شکل بیضی مسطح با قاب طلا و کتیبه به خط نسخ و ثلث؛ آیاتی از قرآن کریم، آیه‌الکرسی، وان یکاد، نصر من الله و فتح قریب و اسامی خداوند. (موزه ملی ایران، شماره موزه ۱۸۷۱).]]


==کاربردها==
=== ۱. در منابع دینی ===
===الف) در عبادت===
آیةالکرسی در روایات اسلامی، بافضیلت‌ترین آیهٔ قرآن، سیّد آیات<ref>طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، 2002م، ج2 ص341-345؛ سیوطی، الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیر النظیر، 2004م، ج1، ص76 و 81.</ref> و گنجینهٔ عرش الهی دانسته شده و به قرائت آن سفارش کرده‌اند.<ref>سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج2، ص644-645؛ برقی، المحاسن، 1371ق، ج2، ص36.</ref> ثواب فراوان، آمرزش گناه، دفع فقر و گرفتاری‌ها، تخفیف عذاب قبر، محافظت از خطر انس و جن، شیطان، سحر و جادو، از جملهٔ آثاری است که در روایات برای قرائت این آیه ذکر شده است.<ref>کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، 1336ش، ج2، ص92-96.</ref>
در کتب ادعیه، قرائت آیة‌الکرسی در نمازها و مناسبت‌های مختلف توصیه شده است. از جمله در نماز لیلة الدفن (نماز وحشت)، نماز غدیر،<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%DB%8C%D8%A9_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C «آیة‌الکرسی»، ویکی شیعه.]</ref> نماز مباهله، نماز شب [[عاشورا]]، نماز شب‌های ماه [[رمضان]]، شب [[عید فطر]]، اعمال ماه [[رجب]]، در دعای ام‌داود، هنگام سفر،<ref>مفاتیح الجنان، بی‌تا، اعمال مباهله، ص696، اعمال شب عاشورا، ص709، اعمال شب‌های ماه رمضان، ص59، اعمال شب عید فطر، ص606، اعمال ماه رجب، ص346، 345، 362، دعای ام‌داود، ص362، آداب سفر، ص749.</ref> قبل از خواب، بر بالین محتضر، پس از نمازهای یومیه، پس از وضو و هنگام مواجهه با خطر.<ref> [https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%DB%8C%D8%A9_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C «آیة‌الکرسی»، ویکی شیعه.]</ref>
 
===ب) در فرهنگ عامه===
=== ۲. در نگاه عالمان دین و مفسران ===
عامّه مردم بیشتر به‌دلیل خواص و ثواب‌هایی که بر آیة‌الکرسی مترتب می‌دانند، به این آیه اهمیت می‌دهند. بیشتر مردم آیة‌الکرسی را حفظ کرده و از آن برای مقاصد ذیل استفاده می‌کنند:
علما و مفسران، اهمیت آیةالکرسی را به‌دلیل معارف و معانی بلند آن می‌دانند. از باب نمونه، علامه طباطبایی به این باور است که شرافت و عظمت آیةالکرسی به‌دلیل معانی بلند، دقیق و لطیفی است که در این آیه نهفته است، از جمله توحید ناب و قیمومیت مطلق خدا.<ref>طباطبایی، المیزان، 2002م، ج2، ص341-342.</ref>
====1. قرائت برای رسیدن به ثواب====
 
آیة‌الکرسی در میان مردم دارای ثواب بیشتری تلقی شده و به قرائت آن اهتمام بیشتری دارند.
== کاربردهای آیةالکرسی ==
====2. قرائت بر بالین محتضر====
[[پرونده:آیه الکرسی (1).jpg|جایگزین=آیه الکرسی بر روی انگشتر|بندانگشتی|نمونه ای از حکاکی آیه الکرسی بر روی انگشتر]]
بر اساس روایات، خواندن آیة‌الکرسی بر بالین شخص در حال مرگ، موجب آسانی جان‌دادن شده و او را مشمول رحمت خدا می‌کند.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/%D8%A2%DB%8C%D8%A9_%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C «آیة‌الکرسی»، ویکی شیعه.]</ref>  
 
====3. دفع شرور و گرفتاری‌ها====
=== در عبادت ===
بسیاری، آیة‌الکرسی را به‌منظور رفع گرفتاری، افزایش رزق و برکت در زندگی و یا درمان بیماری می‌خوانند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/search?orderby=alphabet&key=%D8%A2%DB%8C%D9%87%20%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C مجتهد شبستری و متقی، «آیة‌الکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی]؛ [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/07/08/1199844/%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B5-%D9%88-%D8%A7%D8%B9%D8%AC%D8%A7%D8%B2-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D9%86%D8%AF%D9%86-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C «خواص و اعجاز خواندن آیة‌الکرسی»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
در کتب ادعیه، قرائت آیةالکرسی در نمازها و مناسبت‌های مختلف توصیه شده است. از جمله در نماز لیلة الدفن (نماز وحشت)، نماز [[عید غدیر|غدیر]]،<ref>[https://fa.wikishia.net/view/آیة_الکرسی «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.]</ref> نماز [[مباهله]]، نماز شب [[عاشورا]]، نماز شب‌های ماه [[رمضان]]، شب [[عید فطر]]، اعمال ماه [[رجب]]، در دعای ام‌داود، هنگام سفر،<ref>مفاتیح الجنان، بی‌تا، اعمال مباهله، ص696، اعمال شب عاشورا، ص709، اعمال شب‌های ماه رمضان، ص59، اعمال شب عید فطر، ص606، اعمال ماه رجب، ص346، 345، 362، دعای ام‌داود، ص362، آداب سفر، ص749.</ref> قبل از خواب، بر بالین محتضر، پس از نمازهای یومیه، پس از وضو و هنگام مواجهه با خطر.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/آیة_الکرسی «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.]</ref>
====4. تبلیغ اجناس====
 
امروزه از آیة‌الکرسی برای تبلیغ و فروش کالا نیز بهره می‌گیرند؛ آیة‌الکرسی بر نگین انگشتر، تسبیح، سنگ قبور و تابلوها حک و نگارش می‌شود و برای آن خاصیت گره‌گشایی، دفع شر، باطل‌کردن طلسم، شفای بیماری، رفع فقر و وسعت رزق، بیان می‌کنند.<ref>[https://www.javaherbazar.com/library/post-1514-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D9%88-%D8%AE%D9%88%D8%A7%D8%B5-%D8%A8%DB%8C-%D9%86%D8%B8%DB%8C%D8%B1-%D8%A2%D9%86/ «آیة‌الکرسی و خواص بی‌نظیر آن»، وب‌سایت جواهر بازار]؛[https://aghigh.ir/fa/news/383/%D8%A8%D8%B1%DA%A9%D8%A7%D8%AA-%D9%88-%D8%A7%D8%B3%D8%B1%D8%A7%D8%B1-%D8%A2%DB%8C%D9%87-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C «برکات و اسرار آیة‌الکرسی»، وب‌سایت عقیق.] </ref>  
=== در فرهنگ عامه ===
==جلوه‌های فرهنگی==
عامّه مردم بیشتر به‌دلیل خواص و ثواب‌هایی که بر آیةالکرسی مترتب می‌دانند، به این آیه اهمیت می‌دهند. بیشتر مردم آیةالکرسی را حفظ کرده و از آن برای مقاصد ذیل استفاده می‌کنند:
===1. هنر===
 
از آیة‌الکرسی در خوش‌نویسی، نقاشی و تابلوفرش با خط‌های کوفی، نسخ و نستعلیق استفاده می‌شود.<ref>ساریخانی و زرج‌آباد، «پژوهش تحلیلی بر کتیبه‌نگاری آیة‌الکرسی در آثار هنری ایران»، 1393ش؛ [https://kargaronline.ir/fa/news-details/74416/%DA%A9%D8%AA%D8%A7%D8%A8%D8%AA-%D8%B2%DB%8C%D8%A8%D8%A7%DB%8C-%D8%A2%DB%8C%D8%AA-%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%AA%D9%88%D8%B3%D8%B7-%D8%B4%D9%87%D8%B1%DB%8C%D8%A7%D8%B1-%D8%B4%D8%A7%D8%B9%D8%B1-%D8%B9%D9%84%DB%8C-%D8%A7%DB%8C-%D9%87%D9%85%D8%A7%DB%8C-%D8%B1%D8%AD%D9%85%D8%AA+%D8%B9%DA%A9%D8%B3/ «کتابت زیبای آیة‌الکرسی توسط شهریار»، کارگر آنلاین.]</ref>  
==== قرائت برای رسیدن به ثواب ====
===2. شعر===
آیةالکرسی در میان مردم دارای ثواب بیشتری تلقی شده و به قرائت آن اهتمام بیشتری دارند.
آیة‌الکرسی در ادبیات و به‌ویژه در شعر فارسی، دست‌مایۀ ادیبان بسیاری بوده است. در شعر منسوب به ابوالقاسم [[فردوسی]]، از آیة‌الکرسی، ترجمه‌ای منظوم ارائه شده است:<ref> [https://hamedan.iqna.ir/fa/news/3978983/%DA%A9%D9%84%DB%8C%D9%BE-%7C-%D8%AA%D8%B1%D8%AC%D9%85%D9%87-%D8%A2%DB%8C%D8%AA%E2%80%8C%D8%A7%D9%84%DA%A9%D8%B1%D8%B3%DB%8C-%D8%A8%D9%87-%D9%86%D8%B8%D9%85-%D9%81%D8%A7%D8%B1%D8%B3%DB%8C «کلیپ | ترجمۀ آیة‌الکرسی به‌نظم فارسی»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم.]</ref>
 
==== قرائت بر بالین محتضر ====
بر اساس روایات، خواندن آیةالکرسی بر بالین شخص در حال مرگ، موجب آسانی جان‌دادن شده و او را مشمول رحمت خدا می‌کند.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/آیة_الکرسی «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.]</ref>
 
==== دفع شرور و گرفتاری‌ها ====
بسیاری، آیةالکرسی را به‌منظور رفع گرفتاری، افزایش رزق و برکت در زندگی یا درمان بیماری می‌خوانند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/search?orderby=alphabet&key=آیه%20الکرسی مجتهد شبستری و متقی، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی]؛ [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1395/07/08/1199844/خواص-و-اعجاز-خواندن-آیت-الکرسی «خواص و اعجاز خواندن آیةالکرسی»، خبرگزاری تسنیم.]</ref>
 
==== تبلیغ اجناس ====
امروزه از آیةالکرسی برای تبلیغ و فروش کالا نیز بهره می‌گیرند؛ آیةالکرسی بر نگین [[انگشتر]]، [[تسبیح]]، سنگ قبور و تابلوها حک و نگارش می‌شود و برای آن خاصیت گره‌گشایی، دفع شر، باطل‌کردن طلسم، شفای بیماری، رفع فقر و وسعت رزق، بیان می‌کنند.<ref>[https://www.javaherbazar.com/library/post-1514-آیت-الکرسی-و-خواص-بی-نظیر-آن/ «آیةالکرسی و خواص بی‌نظیر آن»، وب‌سایت جواهر بازار]؛[https://aghigh.ir/fa/news/383/برکات-و-اسرار-آیه-الکرسی «برکات و اسرار آیةالکرسی»، وب‌سایت عقیق.]</ref>
 
== جلوه‌های فرهنگی ==
[[پرونده:آیت الکرسی۲.jpg|جایگزین=فرش محرابی یا سجاده مزین به نام‌های پروردگار و آیه الکرسی در قسمت حاشیه پهن، مربوط به دوره صفویه - موزه ملی شماره ۳۴۰۷|بندانگشتی|فرش محرابی یا سجاده مزین به نام‌های پروردگار و آیه الکرسی در قسمت حاشیه پهن، مربوط به دوره صفویه - موزه ملی شماره ۳۴۰۷]]
 
=== هنر ===
از آیةالکرسی در خوش‌نویسی، نقاشی و تابلوفرش با خط‌های کوفی، نسخ و نستعلیق استفاده می‌شود.<ref>ساریخانی و زرج‌آباد، «پژوهش تحلیلی بر کتیبه‌نگاری آیةالکرسی در آثار هنری ایران»، 1393ش؛ [https://kargaronline.ir/fa/news-details/74416/کتابت-زیبای-آیت-الکرسی-توسط-شهریار-شاعر-علی-ای-همای-رحمت+عکس/ «کتابت زیبای آیةالکرسی توسط شهریار»، کارگر آنلاین.]</ref>
 
=== شعر ===
آیةالکرسی در ادبیات و به‌ویژه در شعر فارسی، دست‌مایهٔ ادیبان بسیاری بوده است. در شعر منسوب به ابوالقاسم [[فردوسی]]، از آیةالکرسی، ترجمه‌ای منظوم ارائه شده است:<ref>[https://hamedan.iqna.ir/fa/news/3978983/کلیپ-%7C-ترجمه-آیت‌الکرسی-به-نظم-فارسی «کلیپ | ترجمهٔ آیةالکرسی به‌نظم فارسی»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم.]</ref>
{{آغاز نستعلیق}}
{{آغاز نستعلیق}}
  {{شعر|نستعلیق}}
  {{شعر|نستعلیق}}
  {{ب|نباشد جز الله پروردگار | که زنده است و پاینده آن کردگار}}
  {{ب|نباشد جز الله پروردگار | که زنده است و پاینده آن کردگار}}
  {{ب|نگیرد خدا را کسالت فرا | نه هرگز به خواب اندر آید خدا}}
  {{ب|نگیرد خدا را کسالت فرا | نه هرگز به خواب اندر آید خدا}}
  {{ب|زمین و سماوات از آن اوست | همه ملک گیتی به فرمان اوست}}  
  {{ب|زمین و سماوات از آن اوست | همه ملک گیتی به فرمان اوست}}
  {{ب|چه کس راست در پیش یزدان سزا | شفاعت کند جز به اذن خدا}}
  {{ب|چه کس راست در پیش یزدان سزا | شفاعت کند جز به اذن خدا}}
  {{ب|ز روز ازل تا به شام ابد | بداند همه چیز از خوب و بد}}
  {{ب|ز روز ازل تا به شام ابد | بداند همه چیز از خوب و بد}}
  {{ب|به چیزی زعلم یگانه اله | احاطه ندارد کسی هیچ‌گاه}}
  {{ب|به چیزی زعلم یگانه اله | احاطه ندارد کسی هیچ‌گاه}}
  {{ب|جز آن‌چه بخواهد خدای نِکو | که مردم بدانند از علم او}}
  {{ب|جز آنچه بخواهد خدای نِکو | که مردم بدانند از علم او}}
  {{ب|بود وسعت علم او بیکران | فراتر ز ارض است و هفت آسمان}}  
  {{ب|بود وسعت علم او بیکران | فراتر ز ارض است و هفت آسمان}}
  {{ب|ندارد بر او زحمتی حفظ‌شان | علی و عظیم است آن بی‌نشان}}
  {{ب|ندارد بر او زحمتی حفظ‌شان | علی و عظیم است آن بی‌نشان}}
  {{پایان شعر}}
  {{پایان شعر}}
  {{پایان نستعلیق}}
  {{پایان نستعلیق}}


==پانویس==
== پانویس ==
{{پانویس}}
{{پانویس}}


==منابع==
== منابع ==
{{آغاز منابع}}
* قرآن.
* قرآن.
* «آیة‌الکرسی و خواص بی‌نظیر آن»، وب‌سایت جواهر بازار، تاریخ درج مطلب: 4 آذر 1401ش.
* «آیةالکرسی و خواص بی‌نظیر آن»، وب‌سایت جواهر بازار، تاریخ درج مطلب: ۴ آذر ۱۴۰۱ش.
* «آیة‌الکرسی»، ویکی شیعه، آخرین ویرایش: 1 آوریل 2023م.
* «آیةالکرسی»، ویکی شیعه، آخرین ویرایش: ۱ آوریل ۲۰۲۳م.
* برقی، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دارالکتب الإسلامیة، چ2، 1371ق.
* برقی، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دارالکتب الإسلامیة، چ۲، ۱۳۷۱ق.
* «برکات و اسرار آیة‌الکرسی»، وب‌سایت عقیق، تاریخ درج مطلب: 8 اردیبهشت 1402ش.
* «برکات و اسرار آیةالکرسی»، وب‌سایت عقیق، تاریخ درج مطلب: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
* «ترجمۀ آیة‌الکرسی به نظم فارسی»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم؛ ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ش.
* «ترجمهٔ آیةالکرسی به نظم فارسی»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم؛ ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ش.
* «خواص و اعجاز خواندن آیة‌الکرسی»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: 8 مهر ۱۳۹۵ش.
* «خواص و اعجاز خواندن آیةالکرسی»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۸ مهر ۱۳۹۵ش.
* ساریخانی، مجید و زرج‌آباد هاشمی، حسن، «پژوهش تحلیلی بر کتیبه‌نگاری آیة‌الکرسی در آثار هنری ایران»، مجلة نشر نگارینه (هنر اسلامی)، شمارۀ 3، پاییز 1393ش.
* ساریخانی، مجید و زرج‌آباد هاشمی، حسن، «پژوهش تحلیلی بر کتیبه‌نگاری آیةالکرسی در آثار هنری ایران»، مجلة نشر نگارینه (هنر اسلامی)، شمارهٔ ۳، پاییز ۱۳۹۳ش.
* سیوطی، جلال‌الدین، الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیر النظیر، بیروت، دارالکتب العلمیه، 2004م.
* سیوطی، جلال‌الدین، الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیر النظیر، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۴م.
* سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمۀ حائری قزوینی، بی‌تا، بی‌جا.
* سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمهٔ حائری قزوینی، بی‌تا، بی‌جا.
* طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، 2002م.
* طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۲۰۰۲م.
* قمی، شیخ‌عباس، مفاتیح الجنان، قم، اسوه، بی‌تا.
* قمی، شیخ‌عباس، مفاتیح الجنان، قم، اسوه، بی‌تا.
* کاشانی، ملا فتح‌الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران، 1336ش.
* کاشانی، ملا فتح‌الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران، ۱۳۳۶ش.
* «کتابت زیبای آیة‌الکرسی توسط شهریار»، وب‌سایت کارگر آنلاین، تاریخ درج مطلب: 1 آذر 1398ش.
* «کتابت زیبای آیةالکرسی توسط شهریار»، وب‌سایت کارگر آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۳۹۸ش.
* مجتهد شبستری، محمد و متقی، سمیه، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: 1 آذر 1400ش.
* مجتهد شبستری، محمد و متقی، سمیه، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۰ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، «آیة الکرسى، یک آیه یا سه آیه؟»، وب‌سایت مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: 9 بهمن 1392ش.
* مکارم شیرازی، ناصر، «آیة الکرسی، یک آیه یا سه آیه؟»، وب‌سایت مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: ۹ بهمن ۱۳۹۲ش.
[[رده: ویکی‌زندگی]] [[رده: آرامش معنوی]] [[رده: آموزه‌های دینی]]
{{پایان منابع}}
 
{{#seo:
|title=آیةالکرسی چیست؟ آشنایی با فضیلت، خواص و جایگاه این آیه - ویکی زندگی
|title_mode=Replaced Title
|keywords=آیةالکرسی، خواص آیة الکرسی، فضیلت آیة الکرسی، متن آیة الکرسی، آیة الکرسی کدام سوره است، سوره بقره
|description=آیةالکرسی، از آیات مهم قرآن است که در احکام عبادی و فرهنگ عامیانه جایگاه ویژه‌ای دارد. با فضیلت، خواص و جلوه‌های هنری و فرهنگی آیةالکرسی در زندگی مردم آشنا شوید - ویکی زندگی
}}
 
{{قرآن-افقی}}
 
[[رده:اصطلاحات قرآنی]]

نسخهٔ کنونی تا ۱ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۰۵:۴۷

جام چهل‌کلید، مزین به خطوط نستعلیق، ثلث و نسخ، شامل سوره‌های فاتحه، اخلاص، کافرون، فلق، ناس، نصر، آیه‌الکرسی و نیز دعا و صلوات بر ائمه معصومین. موزه ملی ایران
جام چهل‌کلید، قرن ۱۱ هجری، مزین به خطوط نستعلیق، ثلث و نسخ، شامل سوره‌های فاتحه، اخلاص، کافرون، فلق، ناس، نصر، آیه‌الکرسی و نیز دعا و صلوات بر ائمه معصومین. موزه ملی ایران، شماره موزه ۸۵۴۰

آیةالکرسی، آیهٔ قرآنی پرکاربرد و مورد توجه میان مسلمانان.

آیةالکرسی، در میان آیات قرآن، از اهمیت ویژه در احکام عبادی و رسوم مذهبی مسلمانان برخوردار است. این آیه، در آموزه‌های دینی مورد تأکید قرار گرفته، در فرهنگ عامیانه اهمیت خاص پیدا کرده و جلوه‌های فرهنگی و هنری آن در آثار خوش‌نویسی، کتیبه‌نگاری، سنگ‌تراشی، نگارگری، تذهیب، خطاطی، شعر و زندگی روزمره مردم عادی، بسامد زیادی دارد.

نام‌گذاری آیةالکرسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آیةالکرسی، نامی است که پیامبر خدا بر آیه ۲۵۵ سورهٔ بقره نهاده است.[۱] دلیل این نام‌گذاری، واژه «کرسی» است که تنها در این آیه از قرآن به‌کار رفته است.[۲]

معرفی آیةالکرسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آیةالکرسی، آیة ۲۵۵ از سورهٔ بقره است،[۳] اما بر اساس دیدگاه مشهور میان مسلمانان، مجموع آیات ۲۵۵ تا ۲۵۷ سورهٔ بقره، آیةالکرسی نامیده می‌شود.[۴]

اهمیت و جایگاه آیةالکرسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مهر از جنس عقیق به شکل بیضی مسطح با قاب طلا و کتیبه به خط نسخ و ثلث؛ آیاتی از قرآن کریم، آیه‌الکرسی، وان یکاد، نصر من الله و فتح قریب و اسامی خداوند.
مهر از جنس عقیق به شکل بیضی مسطح با قاب طلا و کتیبه به خط نسخ و ثلث؛ آیاتی از قرآن کریم، آیه‌الکرسی، وان یکاد، نصر من الله و فتح قریب و اسامی خداوند. (موزه ملی ایران، شماره موزه ۱۸۷۱).

۱. در منابع دینی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آیةالکرسی در روایات اسلامی، بافضیلت‌ترین آیهٔ قرآن، سیّد آیات[۵] و گنجینهٔ عرش الهی دانسته شده و به قرائت آن سفارش کرده‌اند.[۶] ثواب فراوان، آمرزش گناه، دفع فقر و گرفتاری‌ها، تخفیف عذاب قبر، محافظت از خطر انس و جن، شیطان، سحر و جادو، از جملهٔ آثاری است که در روایات برای قرائت این آیه ذکر شده است.[۷]

۲. در نگاه عالمان دین و مفسران

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

علما و مفسران، اهمیت آیةالکرسی را به‌دلیل معارف و معانی بلند آن می‌دانند. از باب نمونه، علامه طباطبایی به این باور است که شرافت و عظمت آیةالکرسی به‌دلیل معانی بلند، دقیق و لطیفی است که در این آیه نهفته است، از جمله توحید ناب و قیمومیت مطلق خدا.[۸]

کاربردهای آیةالکرسی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
آیه الکرسی بر روی انگشتر
نمونه ای از حکاکی آیه الکرسی بر روی انگشتر

در عبادت

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

در کتب ادعیه، قرائت آیةالکرسی در نمازها و مناسبت‌های مختلف توصیه شده است. از جمله در نماز لیلة الدفن (نماز وحشت)، نماز غدیر،[۹] نماز مباهله، نماز شب عاشورا، نماز شب‌های ماه رمضان، شب عید فطر، اعمال ماه رجب، در دعای ام‌داود، هنگام سفر،[۱۰] قبل از خواب، بر بالین محتضر، پس از نمازهای یومیه، پس از وضو و هنگام مواجهه با خطر.[۱۱]

در فرهنگ عامه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

عامّه مردم بیشتر به‌دلیل خواص و ثواب‌هایی که بر آیةالکرسی مترتب می‌دانند، به این آیه اهمیت می‌دهند. بیشتر مردم آیةالکرسی را حفظ کرده و از آن برای مقاصد ذیل استفاده می‌کنند:

قرائت برای رسیدن به ثواب

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آیةالکرسی در میان مردم دارای ثواب بیشتری تلقی شده و به قرائت آن اهتمام بیشتری دارند.

قرائت بر بالین محتضر

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بر اساس روایات، خواندن آیةالکرسی بر بالین شخص در حال مرگ، موجب آسانی جان‌دادن شده و او را مشمول رحمت خدا می‌کند.[۱۲]

دفع شرور و گرفتاری‌ها

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بسیاری، آیةالکرسی را به‌منظور رفع گرفتاری، افزایش رزق و برکت در زندگی یا درمان بیماری می‌خوانند.[۱۳]

تبلیغ اجناس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

امروزه از آیةالکرسی برای تبلیغ و فروش کالا نیز بهره می‌گیرند؛ آیةالکرسی بر نگین انگشتر، تسبیح، سنگ قبور و تابلوها حک و نگارش می‌شود و برای آن خاصیت گره‌گشایی، دفع شر، باطل‌کردن طلسم، شفای بیماری، رفع فقر و وسعت رزق، بیان می‌کنند.[۱۴]

جلوه‌های فرهنگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
فرش محرابی یا سجاده مزین به نام‌های پروردگار و آیه الکرسی در قسمت حاشیه پهن، مربوط به دوره صفویه - موزه ملی شماره ۳۴۰۷
فرش محرابی یا سجاده مزین به نام‌های پروردگار و آیه الکرسی در قسمت حاشیه پهن، مربوط به دوره صفویه - موزه ملی شماره ۳۴۰۷

هنر

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

از آیةالکرسی در خوش‌نویسی، نقاشی و تابلوفرش با خط‌های کوفی، نسخ و نستعلیق استفاده می‌شود.[۱۵]

شعر

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

آیةالکرسی در ادبیات و به‌ویژه در شعر فارسی، دست‌مایهٔ ادیبان بسیاری بوده است. در شعر منسوب به ابوالقاسم فردوسی، از آیةالکرسی، ترجمه‌ای منظوم ارائه شده است:[۱۶] الگو:آغاز نستعلیق 

الگو:شعر
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:ب
الگو:پایان شعر
الگو:پایان نستعلیق

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، 2002م، ج2، ص341.
  2. ↑ مجتهد شبستری و متقی، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی.
  3. ↑ مکارم شیرازی، «آیة الکرسی، یک آیه یا سه آیه؟»، وب‌سایت پایگاه اطلاع‌رسانی دفتر آیت‌الله مکارم شیرازی.
  4. ↑ «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.
  5. ↑ طباطبایی، المیزان فی تفسیرالقرآن، 2002م، ج2 ص341-345؛ سیوطی، الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیر النظیر، 2004م، ج1، ص76 و 81.
  6. ↑ سیوطی، الاتقان فی علوم القرآن، ج2، ص644-645؛ برقی، المحاسن، 1371ق، ج2، ص36.
  7. ↑ کاشانی، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، 1336ش، ج2، ص92-96.
  8. ↑ طباطبایی، المیزان، 2002م، ج2، ص341-342.
  9. ↑ «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.
  10. ↑ مفاتیح الجنان، بی‌تا، اعمال مباهله، ص696، اعمال شب عاشورا، ص709، اعمال شب‌های ماه رمضان، ص59، اعمال شب عید فطر، ص606، اعمال ماه رجب، ص346، 345، 362، دعای ام‌داود، ص362، آداب سفر، ص749.
  11. ↑ «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.
  12. ↑ «آیةالکرسی»، ویکی شیعه.
  13. ↑ مجتهد شبستری و متقی، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی؛ «خواص و اعجاز خواندن آیةالکرسی»، خبرگزاری تسنیم.
  14. ↑ «آیةالکرسی و خواص بی‌نظیر آن»، وب‌سایت جواهر بازار؛«برکات و اسرار آیةالکرسی»، وب‌سایت عقیق.
  15. ↑ ساریخانی و زرج‌آباد، «پژوهش تحلیلی بر کتیبه‌نگاری آیةالکرسی در آثار هنری ایران»، 1393ش؛ «کتابت زیبای آیةالکرسی توسط شهریار»، کارگر آنلاین.
  16. ↑ «کلیپ | ترجمهٔ آیةالکرسی به‌نظم فارسی»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • قرآن.
  • «آیةالکرسی و خواص بی‌نظیر آن»، وب‌سایت جواهر بازار، تاریخ درج مطلب: ۴ آذر ۱۴۰۱ش.
  • «آیةالکرسی»، ویکی شیعه، آخرین ویرایش: ۱ آوریل ۲۰۲۳م.
  • برقی، احمد بن محمد، المحاسن، قم، دارالکتب الإسلامیة، چ۲، ۱۳۷۱ق.
  • «برکات و اسرار آیةالکرسی»، وب‌سایت عقیق، تاریخ درج مطلب: ۸ اردیبهشت ۱۴۰۲ش.
  • «ترجمهٔ آیةالکرسی به نظم فارسی»، خبرگزاری بین‌المللی قرآن کریم؛ ایکنا، تاریخ درج مطلب: ۳۱ خرداد ۱۴۰۰ش.
  • «خواص و اعجاز خواندن آیةالکرسی»، خبرگزاری تسنیم، تاریخ درج مطلب: ۸ مهر ۱۳۹۵ش.
  • ساریخانی، مجید و زرج‌آباد هاشمی، حسن، «پژوهش تحلیلی بر کتیبه‌نگاری آیةالکرسی در آثار هنری ایران»، مجلة نشر نگارینه (هنر اسلامی)، شمارهٔ ۳، پاییز ۱۳۹۳ش.
  • سیوطی، جلال‌الدین، الجامع الصغیر فی الاحادیث البشیر النظیر، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۲۰۰۴م.
  • سیوطی، جلال‌الدین، الاتقان فی علوم القرآن، ترجمهٔ حائری قزوینی، بی‌تا، بی‌جا.
  • طباطبایی، محمدحسین، المیزان فی تفسیر القرآن، بیروت، مؤسسة الاعلمی للمطبوعات، ۲۰۰۲م.
  • قمی، شیخ‌عباس، مفاتیح الجنان، قم، اسوه، بی‌تا.
  • کاشانی، ملا فتح‌الله، تفسیر منهج الصادقین فی الزام المخالفین، تهران، ۱۳۳۶ش.
  • «کتابت زیبای آیةالکرسی توسط شهریار»، وب‌سایت کارگر آنلاین، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۳۹۸ش.
  • مجتهد شبستری، محمد و متقی، سمیه، «آیةالکرسی»، وب‌سایت مرکز دائره المعارف بزرگ اسلامی، تاریخ درج مطلب: ۱ آذر ۱۴۰۰ش.
  • مکارم شیرازی، ناصر، «آیة الکرسی، یک آیه یا سه آیه؟»، وب‌سایت مکارم شیرازی، تاریخ درج مطلب: ۹ بهمن ۱۳۹۲ش.


برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:آیت_الکرسی&oldid=40428»