پیشنویس:رمضان: تفاوت میان نسخهها
imported>غلامرضا حسنی ارزگانی صفحهای تازه حاوی «<big>'''رمضان؛'''</big> ماه نهم از سال قمری که روزهداری آن بر مسلمانان واجب است. ماه رمضان، نهمین ماه از ماههای دوازدهگانۀ قمری است که بین ماه شعبان و شوال قرار گرفته است. این ماه، بهدلیل برخی مناسک و مناسبتها همچون روزهداری، افطار، نزول قر...» ایجاد کرد |
imported>شاهرودی + رده:ماهها (هاتکت) |
||
| (۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۴ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
{{درشت|'''رمضان؛'''}} ماه نهم از سال قمری که روزهداری آن بر مسلمانان واجب است. | |||
ماه رمضان، نهمین ماه از ماههای | ماه رمضان، نهمین ماه از ماههای دوازدهگانهٔ قمری است که بین ماه شعبان و شوال قرار گرفته است. این ماه، بهدلیل برخی مناسک و مناسبتها همچون روزهداری، افطار، نزول قرآن، شبهای قدر و شهادت امام علی، از اهمیت و جایگاه بالایی نزد مسلمانان برخوردار است. | ||
== مفهومشناسی == | |||
رمضان در لغت از ریشهٔ «رمض» بهمعنای شدت گرمای خورشید<ref>راغب، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق. ص۳۶۶.</ref> و سوختن آمده است. روزهداری نیز در فرهنگ مسلمانان، سوزانندهٔ گناهان دانسته میشود و از اینرو، این ماه را که ماه روزهداری مسلمانان است رمضان گفتهاند.<ref>دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج7، ص10780، ذیل واژه «رمضان».</ref> | |||
== نامگذاری == | |||
ماه رمضان با نامهایی همچون رمضانالمبارک، ماه صیام، شهر الله، بهار قرآن و ماه نزول قرآن یاد میشود.<ref>دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج7، ص10780، ذیل واژه «رمضان».</ref> رمضان، تنها ماهی است که نام آن در قرآن کریم آمده است.<ref>سوره بقره، آیه 182.</ref> | |||
== رمضان قبل از اسلام == | |||
در عصر جاهلیت، مردم ماه رمضان را بزرگ داشته و به آن ناتِق میگفتند.<ref>زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج15، ص478.</ref> قوم ثمود هم به آن دیمر گفته و سال خود را با رمضان آغاز میکردند.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/12667 رحیمی، «رمضان» در وبسایت دانشنامۀ جهان اسلام.]</ref> در ایران باستان، رمضان قدمتی دیرینه داشته و حلول آن را با «نقارهزنی» اعلام میکردند.<ref>[http://hamavardgah.ir/ «ماه رمضان در ایران باستان»، وبسایت هماورد.]</ref> | |||
== فضیلت ماه رمضان == | |||
ماه رمضان، از ماههای بافضیلت قمری است. در روایات اسلامی از این ماه، به ماه مهمانی خدا، ماه پر خیروبرکت و ماه رحمت و مغفرت یاد شده است. در روایات اسلامی، رمضان، ماهی دانسته شده که روزها و شبهای آن از بهترین روزها و شبها است؛ حتی خوابیدن در این ماه نیز عبادت شمرده میشود؛ نفس کشیدن بهمنزلهٔ تسبیح است؛ دعای بندگان به اجابت نزدیکتر است و اعمال بندگان پذیرفته میشود. در این ماه، درهای بهشت گشوده و درهای جهنم بسته و شیاطین در بند میشوند. همچنین خواندن یک آیه از قرآن در این ماه برابر ختم قرآن در ماههای دیگر است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، 1370ش، اعمال ماه رمضان؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۴۶.</ref> | |||
شب | == وقایع ماه رمضان == | ||
غزوهٔ بدر، فتح مکه، وفات حضرت خدیجه، مراسم خواندن عقد اخوت بین اصحاب پیامبر و بهویژه بین رسول خدا و امام علی، ولادت امام حسن مجتبی، اعلام ولایتعهدی امام رضا از سوی مأمون، شب قدر، نزول قرآن، شهادت امام علی،<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ «رمضان» ویکیشیعه.]</ref> غرق شدن فرعون، نزول کتابهای آسمانی همچون صُحُف ابراهیم، تورات موسی، انجیل عیسی و زبور داوود، از مهمترین وقایع ماه رمضان هستند.<ref>[https://rch.ac.ir/article/Details/12667 رحیمی، «رمضان» وبسایت دانشنامة جهان اسلام.]</ref> | |||
== ماه رمضان در فرهنگ مسلمانان == | |||
ماه رمضان بهدلیل مناسک عبادی و مناسبتهای مذهبی که در آن وجود دارد، از اهمیت خاصی نزد مسلمانان برخوردار است. افطاری دادن، برپایی مراسم قرائت قرآن در اماکن دینی و مذهبی همچون مسجدالنبی، مسجدالحرام و حرم امامان و امامزادگان، سخنرانیهای مذهبی، بیان احکام دینی و خواندن نماز تراویح (اهلسنت) از جمله برنامههای مسلمانان در ماه رمضان است.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ رمضان» ویکیشیعه؛] [https://fa.alalam.ir/news/4879916 «برگزاری نماز در مسجدالنبی و مسجدالحرام در رمضان»، وبسایت شبکة العالم.]</ref> | |||
== برنامهٔ غذایی ماه رمضان == | |||
روزهداری در ماه رمضان، موجب تغییر برنامهٔ غذایی خانوادههای مسلمان میشود. زولبیا و بامیه، خرما، آش، شلهزرد، سوپ، حلیم، کباب رمضان، عدسی، دلمهٔ برگ و قابلیپلو از جمله خوراکیهای مخصوص ماه رمضان در میان خانوادهها در ایران، افغانستان، پاکستان، هند، فلسطین و مصر است که در پایان روز با آنها افطار میکنند.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ «رمضان» ویکیشیعه؛] [https://www.baharnews.ir/news/267990/ «منوی افطاری کشورهای مختلف جهان»، پایگاه خبر بهار.]</ref> | |||
== شبهای قدر == | |||
شبهای قدر، میان [[شیعیان]] و اهلسنت متفاوت است. شیعیان شبهای نوزدهم، بیستویکم و بیستوسوم ماه رمضان<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1374ش، ج27، ص188-189.</ref> و اهلسنت شب بیستوهفتم را [[شب قدر]] میدانند.<ref>حقی، روح البیان، بیتا، ج1، ص482.</ref> احیا و شبزندهداری شبهای قدر از جایگاه ویژهای نزد [[مسلمانان]] برخوردار است. آنها شبهای قدر را به [[نماز]]، [[دعا]]، [[نیایش]] و [[قرائت قرآن]] صبح میکنند. [[مسلمانان]] معتقدند که عبادت کردن، [[افطاری]] دادن، کمک به فقرا و نیازمندان، [[صله رحم|صلهرحم]] و انجام هر عمل نیک در این شب، فضیلتی بیشتر از هزار سال عبادت دارد.<ref>[https://khorasan.iqna.ir/fa/news/3720385/ «مراسم شبهای قدر در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری بینالمللی قرآن.]</ref> [[شیعیان]] [[ایران]] و [[عراق]] با حضور در اماکن مذهبی همچون [[حرم امامان]]، [[امامزاده|امامزادگان]]، [[مسجد|مساجد]] و [[حسینیه]]ها، برنامههای [[شب قدر]] را بهصورت دستهجمعی برگزار میکنند. این مراسم با سخنرانی، [[عزاداری]]، خواندن دعای [[جوشن کبیر]] آغاز و با قرآن بهسرگرفتن پایان مییابد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/5470147/ «ویژ برنامة شبهای قدر»، خبرگزاری مهر.]</ref> | |||
== روز قدس == | |||
==شبهای قدر== | |||
شبهای قدر، میان شیعیان و اهلسنت متفاوت است. شیعیان شبهای نوزدهم، بیستویکم و بیستوسوم ماه رمضان<ref>مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، | |||
==روز قدس== | |||
آخرین جمعة ماه رمضان توسط امام خمینی، «روز قدس» نامیده شده است. هر سال، در این روز، مسلمانان کشورهای مختلف در حمایت از مردم فلسطین، آزادی مسجدالاقصی و محکومیت اسرائیل راهپیمایی میکنند.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ «رمضان» ویکیشیعه.]</ref> | آخرین جمعة ماه رمضان توسط امام خمینی، «روز قدس» نامیده شده است. هر سال، در این روز، مسلمانان کشورهای مختلف در حمایت از مردم فلسطین، آزادی مسجدالاقصی و محکومیت اسرائیل راهپیمایی میکنند.<ref>[https://fa.wikishia.net/view/ «رمضان» ویکیشیعه.]</ref> | ||
==اعمال عبادی ماه رمضان== | |||
===اعمال مشترک=== | == اعمال عبادی ماه رمضان == | ||
اعمالی همچون قرائت قرآن، خواندن دعای «یا عَلِی یا عَظیمُ»، «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» در تعقیب نمازهای یومیه، دعای افتتاح، ابوحمزة ثمالی و دعای سحر از جمله اعمال مشترکی است که برای | === اعمال مشترک === | ||
===اعمال خاص=== | اعمالی همچون قرائت قرآن، خواندن دعای «یا عَلِی یا عَظیمُ»، «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» در تعقیب نمازهای یومیه، دعای افتتاح، ابوحمزة ثمالی و دعای سحر از جمله اعمال مشترکی است که برای همهٔ ایام، شبها و روزهای این ماه سفارش شده و اختصاص به شب یا روز معینی ندارد.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، 1370ش، اعمال ماه رمضان.</ref> | ||
اعمالی مانند دعای مخصوص هر روز، نماز مخصوص هر شب، اعتکاف در | |||
==ماه رمضان در ادبیات فارسی== | === اعمال خاص === | ||
اعمالی مانند دعای مخصوص هر روز، نماز مخصوص هر شب، اعتکاف در دههٔ آخر ماه رمضان و اعمال شبهای قدر همچون غسل، نماز شب قدر، دعای جوشن کبیر، قرآن به سر گرفتن و احیا از اعمال خاص ماه رمضان است.<ref>قمی، مفاتیح الجنان، 1370ش، اعمال ماه رمضان.</ref> | |||
== ماه رمضان در ادبیات فارسی == | |||
شاعران فارسیزبان، همچون حافظ، مولانا، خیام و صائب تبریزی در قصیدههای خود از ماه رمضان یادکردهاند؛ برای مثال، مولانا گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/moulavi/shams/tarjeeat/sh2 مولانا، دیوان شمس، ترجیعات، وبسایت گنجور.]</ref> | شاعران فارسیزبان، همچون حافظ، مولانا، خیام و صائب تبریزی در قصیدههای خود از ماه رمضان یادکردهاند؛ برای مثال، مولانا گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/moulavi/shams/tarjeeat/sh2 مولانا، دیوان شمس، ترجیعات، وبسایت گنجور.]</ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب| ماه رمضان آمد ای یار قمر سیما | بربند سر سفره بگشای ره بالا }} | {{ب| ماه رمضان آمد ای یار قمر سیما | بربند سر سفره بگشای ره بالا}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
صائب تبریزی نیز گفته است:<ref> [https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh164 صاِئب تبریزی، دیوان اشعار، غزل 2167، وبسایت گنجور.]</ref> | صائب تبریزی نیز گفته است:<ref>[https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh164 صاِئب تبریزی، دیوان اشعار، غزل 2167، وبسایت گنجور.]</ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب| هر شام ز ماه رمضان صبح امیدی است | هر روز از ین ماه مبارک شب عیدی است }} | {{ب| هر شام ز ماه رمضان صبح امیدی است | هر روز از ین ماه مبارک شب عیدی است}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
حافظ در شعری به این ماه اشاره کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh164 حافط، غزلیات، غزل 164، وبسایت گنجور.] </ref> | حافظ در شعری به این ماه اشاره کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh164 حافط، غزلیات، غزل 164، وبسایت گنجور.]</ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب| ماه شعبان منه از دست قدح | {{ب| ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید | ازنظر تا شب عید رمضان خواهد شد}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
خیام در قصیدة خود گفته است:<ref>دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج9، ذیل واژه رمضان.</ref> | خیام در قصیدة خود گفته است:<ref>دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج9، ذیل واژه رمضان.</ref> | ||
{{آغاز نستعلیق}} | {{آغاز نستعلیق}} | ||
{{شعر|نستعلیق}} | {{شعر|نستعلیق}} | ||
{{ب| در آخر شعبان بخورم چندان می | کاندر رمضان مست بیفتم تا عید }} | {{ب| در آخر شعبان بخورم چندان می | کاندر رمضان مست بیفتم تا عید}} | ||
{{پایان شعر}} | {{پایان شعر}} | ||
{{پایان نستعلیق}} | {{پایان نستعلیق}} | ||
==پانویس== | |||
== پانویس == | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
==منابع== | == منابع == | ||
* «برگزاری نماز در مسجدالنبی و مسجدالحرام در رمضان»، وبسایت شبکة العالم. تاریخ بازدید: | * «برگزاری نماز در مسجدالنبی و مسجدالحرام در رمضان»، وبسایت شبکة العالم. تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش. | ||
* حافظ، دیوان حافظ، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: | * حافظ، دیوان حافظ، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش. | ||
* حقی، اسماعیل، تفسیر روحالبیان، بیروت، دارالکفر، بیتا. | * حقی، اسماعیل، تفسیر روحالبیان، بیروت، دارالکفر، بیتا. | ||
* دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، | * دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش. | ||
* راغب، حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۲ق. | * راغب، حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۲ق. | ||
* رحیمی، فاطمه، «رمضان» در وبسایت دانشنامة جهان اسلام، تاریخ بازدید: | * رحیمی، فاطمه، «رمضان» در وبسایت دانشنامة جهان اسلام، تاریخ بازدید: ۶ دی۱۴۰۱ش. | ||
* «رمضان» ویکیشیعه، تاریخ بازدید: | * «رمضان» ویکیشیعه، تاریخ بازدید: ۶ دی ۱۴۰۱ش. | ||
* زبیدی، محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، | * زبیدی، محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق. | ||
* صاِئب تبریزی، دیوان اشعار، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: | * صاِئب تبریزی، دیوان اشعار، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش. | ||
* قمی، عباس، مفاتیح | * قمی، عباس، مفاتیح الجنان، تهران، فرهنگ اسلامی، چ۵، ۱۳۷۰ش. | ||
* «ماه رمضان در ایران باستان»، وبسایت هماورد، تاریخ بازدید: | * «ماه رمضان در ایران باستان»، وبسایت هماورد، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۱ش. | ||
* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث | * مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ۲، ۱۴۰۳ق. | ||
* «مراسم شبهای قدر در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری بینالمللی قرآن، تاریخ انتشار: | * «مراسم شبهای قدر در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری بینالمللی قرآن، تاریخ انتشار: ۱۴ خرداد ۱۳۹۷ش. | ||
* مکارم شیرازی، ناصر، تقسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، | * مکارم شیرازی، ناصر، تقسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش. | ||
* «منوی افطاری کشورهای مختلف جهان»، پایگاه خبری بهار، تاریخ بازدید: | * «منوی افطاری کشورهای مختلف جهان»، پایگاه خبری بهار، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش. | ||
* مولانا، «دیوان شمس، ترجیعات، دوم» وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: | * مولانا، «دیوان شمس، ترجیعات، دوم» وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش. | ||
* «ویژه برنامة شبهای قدر»، خبرگزاری مهر، تاریخ بازدید: | * «ویژه برنامة شبهای قدر»، خبرگزاری مهر، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش. | ||
[[رده: | |||
{{زمان-افقی}} | |||
[[رده:ماهها]] | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۵ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۶:۴۱
رمضان؛ ماه نهم از سال قمری که روزهداری آن بر مسلمانان واجب است.
ماه رمضان، نهمین ماه از ماههای دوازدهگانهٔ قمری است که بین ماه شعبان و شوال قرار گرفته است. این ماه، بهدلیل برخی مناسک و مناسبتها همچون روزهداری، افطار، نزول قرآن، شبهای قدر و شهادت امام علی، از اهمیت و جایگاه بالایی نزد مسلمانان برخوردار است.
مفهومشناسی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]رمضان در لغت از ریشهٔ «رمض» بهمعنای شدت گرمای خورشید[۱] و سوختن آمده است. روزهداری نیز در فرهنگ مسلمانان، سوزانندهٔ گناهان دانسته میشود و از اینرو، این ماه را که ماه روزهداری مسلمانان است رمضان گفتهاند.[۲]
نامگذاری
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ماه رمضان با نامهایی همچون رمضانالمبارک، ماه صیام، شهر الله، بهار قرآن و ماه نزول قرآن یاد میشود.[۳] رمضان، تنها ماهی است که نام آن در قرآن کریم آمده است.[۴]
رمضان قبل از اسلام
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در عصر جاهلیت، مردم ماه رمضان را بزرگ داشته و به آن ناتِق میگفتند.[۵] قوم ثمود هم به آن دیمر گفته و سال خود را با رمضان آغاز میکردند.[۶] در ایران باستان، رمضان قدمتی دیرینه داشته و حلول آن را با «نقارهزنی» اعلام میکردند.[۷]
فضیلت ماه رمضان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ماه رمضان، از ماههای بافضیلت قمری است. در روایات اسلامی از این ماه، به ماه مهمانی خدا، ماه پر خیروبرکت و ماه رحمت و مغفرت یاد شده است. در روایات اسلامی، رمضان، ماهی دانسته شده که روزها و شبهای آن از بهترین روزها و شبها است؛ حتی خوابیدن در این ماه نیز عبادت شمرده میشود؛ نفس کشیدن بهمنزلهٔ تسبیح است؛ دعای بندگان به اجابت نزدیکتر است و اعمال بندگان پذیرفته میشود. در این ماه، درهای بهشت گشوده و درهای جهنم بسته و شیاطین در بند میشوند. همچنین خواندن یک آیه از قرآن در این ماه برابر ختم قرآن در ماههای دیگر است.[۸]
وقایع ماه رمضان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]غزوهٔ بدر، فتح مکه، وفات حضرت خدیجه، مراسم خواندن عقد اخوت بین اصحاب پیامبر و بهویژه بین رسول خدا و امام علی، ولادت امام حسن مجتبی، اعلام ولایتعهدی امام رضا از سوی مأمون، شب قدر، نزول قرآن، شهادت امام علی،[۹] غرق شدن فرعون، نزول کتابهای آسمانی همچون صُحُف ابراهیم، تورات موسی، انجیل عیسی و زبور داوود، از مهمترین وقایع ماه رمضان هستند.[۱۰]
ماه رمضان در فرهنگ مسلمانان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]ماه رمضان بهدلیل مناسک عبادی و مناسبتهای مذهبی که در آن وجود دارد، از اهمیت خاصی نزد مسلمانان برخوردار است. افطاری دادن، برپایی مراسم قرائت قرآن در اماکن دینی و مذهبی همچون مسجدالنبی، مسجدالحرام و حرم امامان و امامزادگان، سخنرانیهای مذهبی، بیان احکام دینی و خواندن نماز تراویح (اهلسنت) از جمله برنامههای مسلمانان در ماه رمضان است.[۱۱]
برنامهٔ غذایی ماه رمضان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]روزهداری در ماه رمضان، موجب تغییر برنامهٔ غذایی خانوادههای مسلمان میشود. زولبیا و بامیه، خرما، آش، شلهزرد، سوپ، حلیم، کباب رمضان، عدسی، دلمهٔ برگ و قابلیپلو از جمله خوراکیهای مخصوص ماه رمضان در میان خانوادهها در ایران، افغانستان، پاکستان، هند، فلسطین و مصر است که در پایان روز با آنها افطار میکنند.[۱۲]
شبهای قدر
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شبهای قدر، میان شیعیان و اهلسنت متفاوت است. شیعیان شبهای نوزدهم، بیستویکم و بیستوسوم ماه رمضان[۱۳] و اهلسنت شب بیستوهفتم را شب قدر میدانند.[۱۴] احیا و شبزندهداری شبهای قدر از جایگاه ویژهای نزد مسلمانان برخوردار است. آنها شبهای قدر را به نماز، دعا، نیایش و قرائت قرآن صبح میکنند. مسلمانان معتقدند که عبادت کردن، افطاری دادن، کمک به فقرا و نیازمندان، صلهرحم و انجام هر عمل نیک در این شب، فضیلتی بیشتر از هزار سال عبادت دارد.[۱۵] شیعیان ایران و عراق با حضور در اماکن مذهبی همچون حرم امامان، امامزادگان، مساجد و حسینیهها، برنامههای شب قدر را بهصورت دستهجمعی برگزار میکنند. این مراسم با سخنرانی، عزاداری، خواندن دعای جوشن کبیر آغاز و با قرآن بهسرگرفتن پایان مییابد.[۱۶]
روز قدس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]آخرین جمعة ماه رمضان توسط امام خمینی، «روز قدس» نامیده شده است. هر سال، در این روز، مسلمانان کشورهای مختلف در حمایت از مردم فلسطین، آزادی مسجدالاقصی و محکومیت اسرائیل راهپیمایی میکنند.[۱۷]
اعمال عبادی ماه رمضان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اعمال مشترک
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اعمالی همچون قرائت قرآن، خواندن دعای «یا عَلِی یا عَظیمُ»، «اَللّهُمَّ اَدْخِلْ عَلی اَهْلِ الْقُبُورِ السُّرُورَ» در تعقیب نمازهای یومیه، دعای افتتاح، ابوحمزة ثمالی و دعای سحر از جمله اعمال مشترکی است که برای همهٔ ایام، شبها و روزهای این ماه سفارش شده و اختصاص به شب یا روز معینی ندارد.[۱۸]
اعمال خاص
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اعمالی مانند دعای مخصوص هر روز، نماز مخصوص هر شب، اعتکاف در دههٔ آخر ماه رمضان و اعمال شبهای قدر همچون غسل، نماز شب قدر، دعای جوشن کبیر، قرآن به سر گرفتن و احیا از اعمال خاص ماه رمضان است.[۱۹]
ماه رمضان در ادبیات فارسی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شاعران فارسیزبان، همچون حافظ، مولانا، خیام و صائب تبریزی در قصیدههای خود از ماه رمضان یادکردهاند؛ برای مثال، مولانا گفته است:[۲۰] الگو:آغاز نستعلیق
الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
صائب تبریزی نیز گفته است:[۲۱] الگو:آغاز نستعلیق
الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
حافظ در شعری به این ماه اشاره کرده است:[۲۲] الگو:آغاز نستعلیق
الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
خیام در قصیدة خود گفته است:[۲۳] الگو:آغاز نستعلیق
الگو:شعر الگو:ب الگو:پایان شعر الگو:پایان نستعلیق
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ راغب، مفردات ألفاظ القرآن، ۱۴۱۲ق. ص۳۶۶.
- ↑ دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج7، ص10780، ذیل واژه «رمضان».
- ↑ دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج7، ص10780، ذیل واژه «رمضان».
- ↑ سوره بقره، آیه 182.
- ↑ زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج15، ص478.
- ↑ رحیمی، «رمضان» در وبسایت دانشنامۀ جهان اسلام.
- ↑ «ماه رمضان در ایران باستان»، وبسایت هماورد.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، 1370ش، اعمال ماه رمضان؛ مجلسی، بحارالانوار، ۱۴۰۳ق، ج۹۳، ص۳۴۶.
- ↑ «رمضان» ویکیشیعه.
- ↑ رحیمی، «رمضان» وبسایت دانشنامة جهان اسلام.
- ↑ رمضان» ویکیشیعه؛ «برگزاری نماز در مسجدالنبی و مسجدالحرام در رمضان»، وبسایت شبکة العالم.
- ↑ «رمضان» ویکیشیعه؛ «منوی افطاری کشورهای مختلف جهان»، پایگاه خبر بهار.
- ↑ مکارم شیرازی، تفسیر نمونه، 1374ش، ج27، ص188-189.
- ↑ حقی، روح البیان، بیتا، ج1، ص482.
- ↑ «مراسم شبهای قدر در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری بینالمللی قرآن.
- ↑ «ویژ برنامة شبهای قدر»، خبرگزاری مهر.
- ↑ «رمضان» ویکیشیعه.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، 1370ش، اعمال ماه رمضان.
- ↑ قمی، مفاتیح الجنان، 1370ش، اعمال ماه رمضان.
- ↑ مولانا، دیوان شمس، ترجیعات، وبسایت گنجور.
- ↑ صاِئب تبریزی، دیوان اشعار، غزل 2167، وبسایت گنجور.
- ↑ حافط، غزلیات، غزل 164، وبسایت گنجور.
- ↑ دهخدا، لغتنامه، 1373ش، ج9، ذیل واژه رمضان.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- «برگزاری نماز در مسجدالنبی و مسجدالحرام در رمضان»، وبسایت شبکة العالم. تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش.
- حافظ، دیوان حافظ، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش.
- حقی، اسماعیل، تفسیر روحالبیان، بیروت، دارالکفر، بیتا.
- دهخدا، علیاکبر، لغتنامه، تهران، دانشگاه تهران، ۱۳۷۳ش.
- راغب، حسین، مفردات الفاظ القرآن، بیروت، دار القلم، ۱۴۱۲ق.
- رحیمی، فاطمه، «رمضان» در وبسایت دانشنامة جهان اسلام، تاریخ بازدید: ۶ دی۱۴۰۱ش.
- «رمضان» ویکیشیعه، تاریخ بازدید: ۶ دی ۱۴۰۱ش.
- زبیدی، محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، ۱۴۱۴ق.
- صاِئب تبریزی، دیوان اشعار، وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش.
- قمی، عباس، مفاتیح الجنان، تهران، فرهنگ اسلامی، چ۵، ۱۳۷۰ش.
- «ماه رمضان در ایران باستان»، وبسایت هماورد، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۱ش.
- مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ۲، ۱۴۰۳ق.
- «مراسم شبهای قدر در کشورهای مختلف جهان»، خبرگزاری بینالمللی قرآن، تاریخ انتشار: ۱۴ خرداد ۱۳۹۷ش.
- مکارم شیرازی، ناصر، تقسیر نمونه، تهران، دارالکتب الاسلامیة، ۱۳۷۴ش.
- «منوی افطاری کشورهای مختلف جهان»، پایگاه خبری بهار، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش.
- مولانا، «دیوان شمس، ترجیعات، دوم» وبسایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش.
- «ویژه برنامة شبهای قدر»، خبرگزاری مهر، تاریخ بازدید: ۱۴ دی۱۴۰۱ش.
زمان و تقویم | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| واژگان زمان | |||||
| واژگان تقویم | |||||
| ماهها | |||||
| رویدادهای مهم | |||||
| روزها | |||||
| روزهای نامدار |
| ||||
