پیش‌نویس:ماه شعبان: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ کنونی تا ۱۹ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۴:۵۵

تقویم ماه شعبان ۱۴۴۷ قمری — تقویم ماه شعبان ۱۴۴۷ق

ماه شعبان؛ هشتمین ماه از ماه‌های سال قمری.

ماه شعبان، هشتمین ماه از ماه‌های دوازدگانهٔ قمری است که بین ماه‌های رجب و رمضان قرارگرفته است. این ماه، پیش از اسلام نیز مورد توجه بوده و بعد از اسلام، به‌دلیل برخی مناسک و مناسبت‌ها همچون صلوات شعبانیه، مناجات شعبانیه و ولادت امام حسین، امام سجاد، حضرت عباس و امام زمان، از اهمیت ویژه‌ای نزد شیعیان برخوردار شده است.

واژه‌شناسی ماه شعبان

شعبان در لغت از ریشه شعب به معنای قبیله، مار، شعبه و پراکندگی آمده است.^[۱]در روایات اسلامی دلیل نام‌گذاری شعبان را پراکنده شدن خیرات در این ماه یا جلوه‌گری شرور ابلیس دانسته شده است.

نام‌ها و القاب ماه شعبان

از ماه شعبان با القابی مانند شعبان المعظم، شهرالشفاعه (ماه شفاعت) و شهرالصبر (ماه صبر) یاد شده است.^[۲] همچنین ماه شعبان را ماه پیامبر، ماه استغفار، ماه تقرب به خدا، ماه مغفرت و ماه یاری‌کردن رسول خدا نامیده‌اند.^[۳]

ماه شعبان قبل از اسلام

در عصر جاهلیت، ماه شعبان را عاذل می‌گفتند.^[۴] در ایران باستان، شعبان را ماه برات و نیمهٔ شعبان را نیمهٔ برات می‌گفتند. مردم در نیمهٔ برات با دعا، خیرات و روشن کردن چراغ سر قبر مردگان، آزادی خود و مردگان را از آتش دوزخ از خداوند درخواست می‌کردند.^[۵] این سنت هنوز در برخی مناطق ایران همچون خراسان جنوبی وجود دارد.^[۶]

فضیلت ماه شعبان

ماه شعبان در فرهنگ مسلمانان، دارای فضیلت بسیار است؛ در روایات اسلامی بر عبادت و روزه‌داری در این ماه، تأکید شده و موجب تقرب به خدا، نزول رحمت و مغفرت الهی و وجوب بهشت دانسته می‌شود.^[۷]

وقایع ماه شعبان

حکم وجوب روزه ماه رمضان؛^[۸]

ولادت امام حسین.
ولادت حضرت عباس.
ولادت امام سجاد.
ولادت حضرت علی‌اکبر.
ولادت امام زمان.^[۹]

ماه شعبان در فرهنگ شیعیان ایران

ماه شعبان به‌دلیل مناسک عبادی و مناسبت‌های مذهبی که در آن وجود دارد، از اهمیت خاصی نزد شیعیان برخوردار است. در ایران، روز ولادت امام حسین (سوم شعبان) را روز پاسدار، ولادت ابوالفضل العباس (چهارم شعبان) را روز جانباز و ولادت علی‌اکبر (یازدهم شعبان) را روز جوان نام‌گذاری کرده‌اند. در روز پاسدار و جانباز، با برپایی مجالس جشن و سرور، پخش شربت، شیرینی، مولودی‌خوانی و اهدای هدایا و لوح تقدیر، از زحمات و رشادت‌های پاسداران و جانبازان تجلیل می‌شود. در روز جوان (ولادت علی‌اکبر) خانواده‌ها با خریدن هدایا و تقدیم آن به فرزندان جوان خود، مقام آنها را گرامی می‌دارند.^[۱۰]

پانزده شعبان

جشن شب نیمه‌شعبان و میلاد امام زمان در تهران، ۱۴۰۲ش، عکس از پانته‌آ نیکزاد.

یکی از مناسبت‌های بسیار مهم ماه شعبان، برپایی جشن ولادت امام زمان در نیمهٔ شعبان است. شیعیان جهان در کشورهای مختلف همچون ایران، عراق، لبنان، یمن، بحرین، مصر، افغانستان و پاکستان این روز را جشن می‌گیرند. آنها در شب و روز پانزدهم شعبان، با چراغانی کردن مساجد و اماکن عمومی و برپایی مجالس جشن و سرور، بخش شربت و شیرینی، مولودی‌خوانی و سخنرانی در اماکن مذهبی همچون حرم امامان، مساجد و حسینیه‌ها، این مناسبت را گرامی می‌دارند. اوج این جشن‌ها در قم و مسجد جمکران است. همزمان با شب نیمهٔ شعبان، زائران و مجاوران مسجد جمکران برای شرکت در جشن میلاد یگانه منجی عالم بشریت حضرت مهدی موعود با پای پیاده به این مسجد مقدس آمده و با سر دادن دعای فرج، ظهور امام زمان را از باری تعالی درخواست می‌کنند.^[۱۱] برپایی مراسم عقد ازدواج و عروسی از دیگر برنامه‌های شیعیان در شب و روز نیمهٔ شعبان است.^[۱۲]

اعمال عبادی ماه شعبان

اعمال مشترک

اعمالی همچون هفتاد مرتبه استغفار، صدقه دادن، گفتن ذکرهای خاص، فرستادن صلوات، خواندن مناجات و صلوات شعبانیه از جمله اعمال مشترکی است که برای همهٔ ایام، شب‌ها و روزهای این ماه سفارش شده است.^[۱۳]

اعمال خاص

اعمالی مانند نماز شب اول شعبان، و روزهٔ روز اول، روزهٔ روز سوم، غسل و احیای شب نیمهٔ شعبان به نماز و دعا و روزهٔ روز پانزدهم این ماه، از اعمال خاص ماه شعبان است.^[۱۴]

ماه شعبان در ادبیات فارسی

شاعران فارسی‌زبان، همچون ناصرخسرو، حافظ و خیام در قصیده‌های خود از ماه شعبان یاد کرده‌اند؛ برای مثال، ناصرخسرو گفته است:^[۱۵] الگو:آغاز نستعلیق

الگو:شعر
الگو:ب
الگو:پایان شعر
الگو:پایان نستعلیق

حافظ نیز در شعری به این ماه اشاره کرده است:^[۱۶] الگو:آغاز نستعلیق

الگو:شعر
الگو:ب
الگو:پایان شعر
الگو:پایان نستعلیق

خیام در قصیدة خود گفته است:^[۱۷] الگو:آغاز نستعلیق

الگو:شعر
الگو:ب
الگو:پایان شعر
الگو:پایان نستعلیق

پانویس

↑ زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج2، ص118.
↑ مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج94، ص78؛ نوری، مستدرک، 1408ق، ج7، ص541.
↑ قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.
↑ زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج15، ص478؛ دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.
↑ کوشکی، «شب برات»، در سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
↑ افضلیان،«برات؛ میراثی معنوی از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.
↑ قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.
↑ ابن‌سعد، الطبقات الکبری، 1418ق، ج1، ص191.
↑ «وقایع ماه شعبان»، دانشنامة اسلامی.
↑ «بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا؛ «روز جوان چه روزی است؟»، خبرگزاری آنا.
↑ شب نیمۀ شعبان در مسجد مقدس جمکران، خبرگزاری ایسنا
↑ «نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز؛ «گرامی‌داشت نیمۀ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم.
↑ قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154-159.
↑ قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص159-171.
↑ دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.
↑ حافظ، غزلیات، غزل شمارة 164، سایت گنجور.
↑ دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.

منابع

ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، چ۲، ۱۴۱۸ق.
افضلیان، حسین، «برات؛ میراثی معنوی از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
«بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بازدید: ۳ دی ۱۴۰۱ش.
حافظ، دیوان، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۵ دی۱۴۰۱ش.
دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران، چ۱، ۱۳۷۳ش.
«روز جوان چه روزی است؟» خبرگزاری آنا، تاریخ بازدید: ۳ دی ۱۴۰۱ش.
زبیدی، محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، چ۱، ۱۴۱۴ق.
تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، قم، مدرسة امام مهدی، چ۱، ۱۴۰۹ق.
قمی، شیخ عباس، مفاتیح‌الجنان، تهران، فرهنگ اسلامی، چ۵، ۱۳۷۰ش.
کوشکی، زینب، «شب برات»، سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ به‌روزرسانی: ۱۴ فروردین ۱۳۹۹ش.
«گرامی‌داشت نیمهٔ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند۱۴۰۰ش.
مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ۲، ۱۴۰۳ق.
نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، چ۱، ۱۴۰۸ق.
«نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز، تاریخ بازدید: ۳ دی ۱۴۰۱ش.

[1] زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج2، ص118.

[2] مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج94، ص78؛ نوری، مستدرک، 1408ق، ج7، ص541.

[3] قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.

[4] زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج15، ص478؛ دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.

[5] کوشکی، «شب برات»، در سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.

[6] افضلیان،«برات؛ میراثی معنوی از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.

[7] قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.

[8] ابن‌سعد، الطبقات الکبری، 1418ق، ج1، ص191.

[9] «وقایع ماه شعبان»، دانشنامة اسلامی.

[10] «بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا؛ «روز جوان چه روزی است؟»، خبرگزاری آنا.

[11] شب نیمۀ شعبان در مسجد مقدس جمکران، خبرگزاری ایسنا

[12] «نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز؛ «گرامی‌داشت نیمۀ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم.

[13] قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154-159.

[14] قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص159-171.

[15] دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.

[16] حافظ، غزلیات، غزل شمارة 164، سایت گنجور.

[17] دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-<big>'''ماه شعبان؛'''</big> هشتمین ماه از ماه‌های سال قمری.
+[[پرونده:ماه شعبان.png|جایگزین=تقویم ماه شعبان ۱۴۴۷ قمری|بندانگشتی|تقویم ماه شعبان ۱۴۴۷ق]]
+{{درشت|'''ماه شعبان؛'''}} هشتمین ماه از ماه‌های سال قمری.
+ماه شعبان، هشتمین ماه از ماه‌های دوازدگانهٔ قمری است که بین ماه‌های [[رجب]] و [[رمضان]] قرارگرفته است. این ماه، پیش از [[اسلام]] نیز مورد توجه بوده و بعد از اسلام، به‌دلیل برخی مناسک و مناسبت‌ها همچون صلوات شعبانیه، مناجات شعبانیه و ولادت [[امام حسین]]، [[امام سجاد]]، حضرت عباس و امام زمان، از اهمیت ویژه‌ای نزد [[شیعیان]] برخوردار شده است.
+==واژه‌شناسی ماه شعبان==
+شعبان در لغت از ریشه شعب به معنای قبیله، مار، شعبه و پراکندگی آمده است.<ref>زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج2، ص118.</ref>در روایات اسلامی دلیل نام‌گذاری شعبان را پراکنده شدن خیرات در این ماه یا جلوه‌گری شرور ابلیس دانسته شده است.
+==نام‌ها و القاب ماه شعبان==
+از ماه شعبان با القابی مانند شعبان المعظم، شهرالشفاعه (ماه شفاعت) و شهرالصبر (ماه [[صبر]]) یاد شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج94، ص78؛ نوری، مستدرک، 1408ق، ج7، ص541.</ref> همچنین ماه شعبان را ماه [[پیامبر اکرم|پیامبر]]، ماه استغفار، ماه تقرب به خدا، ماه مغفرت و ماه یاری‌کردن رسول خدا نامیده‌اند.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.</ref>
-ماه شعبان، هشتمین ماه از ماه‌های دوازدگانۀ قمری است که بین ماه‌های رجب و رمضان قرارگرفته است. این ماه،پیش از اسلام نیز مورد توجه بوده و بعد از اسلام، به‌دلیل برخی مناسک و مناسبت‌ها همچون صلوات شعبانیه، مناجات شعبانیه و ولادت امام حسین، امام سجاد، حضرت عباس و امام زمان، از اهمیت ویژه‌ای نزد شیعیان برخوردار شده است.
-==مفهوم‌شناسی==
-شعبان در لغت از ریشة شعب به معنای قبیله، مار، شعبه و پراکندگی آمده است.<ref>زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج2، ص118.</ref>
-==فلسفه نام‌گذاری==
-از ماه شعبان با القابی مانند شعبان المعظم، شهرالشفاعة (ماه شفاعت) و شهرالصبر (ماه صبر) یاد شده است.<ref>مجلسی، بحار الانوار، 1403ق، ج94، ص78؛ نوری، مستدرک، 1408ق، ج7، ص541.</ref>  در روایات اسلامی دلیل نام‌گذاری شعبان را پراکنده شدن خیرات در این ماه و یا جلوه‌گری شرور ابلیس دانسته شده است.<ref>تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، 1409ق، ص636.</ref>  همچنین ماه شعبان را ‌ماه پیامبر، ماه استغفار، ماه تقرب به خدا، ماه مغفرت و ماه یاری‌کردن رسول خدا نامیده‌اند.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.</ref>
 ==ماه شعبان قبل از اسلام==
-در عصر جاهلیت، ماه شعبان را عاذل می‌گفتند.<ref>زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج15، ص478؛ دهخدا، لغت‌نامه ، 1373ش، ج9، ص12604.</ref>  در ایران باستان، شعبان را ماه برات و نیمۀ شعبان را نیمۀ برات می‌گفتند. مردم در نیمۀ برات با دعا، خیرات و روشن کردن چراغ سر قبر مردگان، آزادی خود و مردگان را از آتش دوزخ از خداوند درخواست می‌کردند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/257882/ کوشکی، «شب برات»، در سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref>  این سنت هنوز در برخی مناطق ایران همچون خراسان جنوبی وجود دارد.<ref>[https://www.irna.ir/news/82525191/ افضلیان،«برات؛ ميراثي معنوي از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
+در عصر جاهلیت، ماه شعبان را عاذل می‌گفتند.<ref>زبیدی، تاج العروس، 1414ق، ج15، ص478؛ دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.</ref> در [[ایران]] باستان، شعبان را ماه برات و نیمهٔ شعبان را نیمهٔ برات می‌گفتند. مردم در نیمهٔ برات با [[دعا]]، خیرات و روشن کردن چراغ سر قبر مردگان، آزادی خود و مردگان را از آتش دوزخ از خداوند درخواست می‌کردند.<ref>[https://www.cgie.org.ir/fa/article/257882/ کوشکی، «شب برات»، در سایت مرکز دائرة المعارف بزرگ اسلامی.]</ref> این سنت هنوز در برخی مناطق ایران همچون [[خراسان]] جنوبی وجود دارد.<ref>[https://www.irna.ir/news/82525191/ افضلیان،«برات؛ میراثی معنوی از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی.]</ref>
 ==فضیلت ماه شعبان==
-ماه شعبان در فرهنگ مسلمانان، دارای فضیلت بسیار است؛ در روایات اسلامی بر عبادت و روزه‌داری در این ماه، تأکید شده و موجب تقرب به خدا، نزول رحمت و مغفرت الهی و وجوب بهشت دانسته می‌شود.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.</ref>
+ماه شعبان در فرهنگ [[مسلمانان]]، دارای فضیلت بسیار است؛ در روایات اسلامی بر [[عبادت]] و [[روزه|روزه‌داری]] در این ماه، تأکید شده و موجب تقرب به خدا، نزول رحمت و مغفرت الهی و وجوب بهشت دانسته می‌شود.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154.</ref>
 ==وقایع ماه شعبان==
 حکم وجوب روزه ماه رمضان؛<ref>ابن‌سعد، الطبقات الکبری، 1418ق، ج1، ص191.</ref>
-ولادت امام حسین؛
-ولادت حضرت عباس؛
+#ولادت [[امام حسین]].
+#ولادت حضرت عباس.
+#ولادت [[امام سجاد]].
+#ولادت حضرت علی‌اکبر.
+#ولادت امام زمان.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ «وقایع ماه شعبان»، دانشنامة اسلامی.]</ref>
-ولادت امام سجاد؛
+==ماه شعبان در فرهنگ شیعیان ایران==
+ماه شعبان به‌دلیل مناسک عبادی و مناسبت‌های مذهبی که در آن وجود دارد، از اهمیت خاصی نزد [[شیعیان]] برخوردار است. در [[ایران]]، روز ولادت [[امام حسین]] (سوم شعبان) را روز پاسدار، ولادت ابوالفضل العباس (چهارم شعبان) را [[روز جانباز]] و ولادت علی‌اکبر (یازدهم شعبان) را [[روز جوان]] نام‌گذاری کرده‌اند. در روز پاسدار و جانباز، با برپایی مجالس جشن و سرور، پخش [[شربت]]، شیرینی، مولودی‌خوانی و اهدای هدایا و لوح تقدیر، از زحمات و رشادت‌های پاسداران و جانبازان تجلیل می‌شود. در روز جوان (ولادت علی‌اکبر) خانواده‌ها با خریدن هدایا و تقدیم آن به فرزندان جوان خود، مقام آنها را گرامی می‌دارند.<ref>[https://www.isna.ir/ «بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا؛] [https://ana.press/fa/news/480448/ «روز جوان چه روزی است؟»، خبرگزاری آنا].</ref>
-ولادت حضرت علی‌اکبر؛
-ولادت امام زمان.<ref>[https://wiki.ahlolbait.com/ «وقایع ماه شعبان»، دانشنامة اسلامی.]</ref>
-==ماه شعبان در فرهنگ شیعیان ایران==
-ماه شعبان به‌دلیل مناسک عبادی و مناسبت‌های مذهبی که در آن وجود دارد، از اهمیت خاصی نزد شیعیان برخوردار است. در ایران، روز ولادت امام حسین (سوم شعبان) را ‌روز پاسدار، ولادت ابوالفضل العباس (چهارم شعبان) را روز جانباز و ولادت علی‌اکبر (یازدهم شعبان) را ‌روز جوان نام‌گذاری کرده‌اند. در روز پاسدار و جانباز، با برپایی مجالس جشن و سرور، پخش شربت، شیرینی، مولودی‌خوانی و اهدای هدایا و لوح تقدیر، از زحمات و رشادت‌های پاسداران و جانبازان تجلیل می‌شود. در روز جوان (ولادت علی‌اکبر) خانواده‌ها با خریدن هدایا و تقدیم آن به فرزندان جوان خود، مقام آنها را گرامی می‌دارند.<ref>[https://www.isna.ir/ «بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا؛] [https://ana.press/fa/news/480448/ «روز جوان چه روزی است؟»، خبرگزاری آنا].</ref>
 ==پانزده شعبان==
-یکی از مناسبت‌های بسیار مهم ماه شعبان، برپایی جشن ولادت امام زمان در نیمۀ شعبان است. شیعیان جهان در کشورهای مختلف همچون ایران، عراق، لبنان، یمن، بحرین، مصر، افغانستان و پاکستان این روز را جشن می‌گیرند. آنها در شب و روز پانزدهم شعبان، با چراغانی کردن مساجد و اماکن عمومی و برپایی مجالس جشن و سرور، بخش شربت و شیرینی، مولودی‌خوانی و سخنرانی در اماکن مذهبی همچون حرم امامان، مساجد و حسینیه‌ها، این مناسبت را گرامی می‌دارند. برپایی مراسم عقد ازدواج و عروسی‌ از دیگر برنامه‌های شیعیان در شب و روز نیمۀ شعبان است.<ref>[https://mosbatesabz.com/mag/shaaban/ «نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز؛] [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/12/27/2684514/ «گرامی‌داشت نیمۀ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم.]</ref>
+[[پرونده:ماه شعبان۱.png|جایگزین=جشن شب نیمه‌شعبان و میلاد امام زمان در تهران|بندانگشتی|جشن شب نیمه‌شعبان و میلاد امام زمان در تهران، ۱۴۰۲ش، عکس از پانته‌آ نیکزاد. ]]
+یکی از مناسبت‌های بسیار مهم ماه شعبان، برپایی جشن ولادت امام زمان در نیمهٔ شعبان است. شیعیان جهان در کشورهای مختلف همچون [[ایران]]، عراق، [[لبنان]]، یمن، بحرین، مصر، افغانستان و پاکستان این روز را جشن می‌گیرند. آنها در شب و روز پانزدهم شعبان، با چراغانی کردن [[مسجد|مساجد]] و اماکن عمومی و برپایی مجالس جشن و سرور، بخش شربت و شیرینی، مولودی‌خوانی و سخنرانی در اماکن مذهبی همچون حرم امامان، مساجد و حسینیه‌ها، این مناسبت را گرامی می‌دارند. اوج این جشن‌ها در [[قم]] و [[مسجد جمکران]] است. همزمان با شب [[نیمه شعبان|نیمهٔ شعبان]]، زائران و مجاوران مسجد جمکران برای شرکت در جشن میلاد یگانه منجی عالم بشریت حضرت مهدی موعود با پای پیاده به این مسجد مقدس آمده و با سر دادن دعای فرج، ظهور امام زمان را از باری تعالی درخواست می‌کنند.<ref>[https://www.isna.ir/photo/1400122721335/شب-نیمه-شعبان-در-مسجد-مقدس-جمکران شب نیمۀ شعبان در مسجد مقدس جمکران، خبرگزاری ایسنا]</ref> برپایی مراسم عقد [[ازدواج]] و عروسی از دیگر برنامه‌های [[شیعیان]] در شب و روز نیمهٔ شعبان است.<ref>[https://mosbatesabz.com/mag/shaaban/ «نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز؛] [https://www.tasnimnews.com/fa/news/1400/12/27/2684514/ «گرامی‌داشت نیمۀ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم.]</ref>
 ==اعمال عبادی ماه شعبان==
 ===اعمال مشترک===
-اعمالی همچون هفتاد مرتبه استغفار، صدقه دادن، گفتن ذکرهای خاص، فرستادن صلوات، خواندن مناجات و صلوات شعبانیه از جملة اعمال مشترکی است که برای همۀ ایام، شب‌ها و روزهای این ماه سفارش شده است.<ref> قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154-159.</ref>
+اعمالی همچون هفتاد مرتبه استغفار، [[صدقه]] دادن، گفتن ذکرهای خاص، فرستادن [[صلوات]]، خواندن مناجات و صلوات شعبانیه از جمله اعمال مشترکی است که برای همهٔ ایام، شب‌ها و روزهای این ماه سفارش شده است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص154-159.</ref>
 ===اعمال خاص===
-اعمالی مانند نماز شب اول شعبان، و روزۀ روز اول، روزۀ روز سوم، غسل و احیای شب نیمۀ شعبان به نماز و دعا و روزۀ روز پانزدهم این ماه، از اعمال خاص ماه شعبان است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص159-171.</ref>
+اعمالی مانند نماز شب اول شعبان، و روزهٔ روز اول، روزهٔ روز سوم، غسل و احیای شب نیمهٔ شعبان به نماز و [[دعا]] و روزهٔ روز پانزدهم این ماه، از اعمال خاص ماه شعبان است.<ref>قمی، مفاتیح‌الجنان، 1370ش، ص159-171.</ref>
 ==ماه شعبان در ادبیات فارسی==
-شاعران فارسی‌زبان، همچون ناصرخسرو، حافظ و خیام در قصیده‌های خود از ماه شعبان یاد کرده‌اند؛ برای مثال، ناصرخسرو گفته است:<ref>دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.</ref>
+شاعران فارسی‌زبان، همچون [[ناصرخسرو]]، [[حافظ]] و [[خیام]] در قصیده‌های خود از ماه شعبان یاد کرده‌اند؛ برای مثال، ناصرخسرو گفته است:<ref>دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.</ref>
 {{آغاز نستعلیق}}
   {{شعر|نستعلیق}}
   {{ب|زیشان جز از محال و خرافات کی شنود |آدینه‌ها و عید نه شعبان و نه رجب}}
   {{پایان شعر}}
   {{پایان نستعلیق}}
-حافظ نیز در شعری به این ماه اشاره ‌کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh164 حافظ، غزلیات، غزل شمارة 164، سایت گنجور]. </ref>
+[[حافظ]] نیز در شعری به این ماه اشاره کرده است:<ref>[https://ganjoor.net/hafez/ghazal/sh164 حافظ، غزلیات، غزل شمارة 164، سایت گنجور].</ref>
 {{آغاز نستعلیق}}
   {{شعر|نستعلیق}}
-  {{ب|ماه شعبان منه از دست قدح كاين خورشيد |از نظر تا شب عيد رمضان خواهد شد}}
+  {{ب|ماه شعبان منه از دست قدح کاین خورشید |از نظر تا شب عید رمضان خواهد شد}}
   {{پایان شعر}}
   {{پایان نستعلیق}}
-خیام در قصیدة خود گفته است:<ref>دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.</ref>
+[[خیام]] در قصیدة خود گفته است:<ref>دهخدا، لغت‌نامه، 1373ش، ج9، ص12604.</ref>
 {{آغاز نستعلیق}}
   {{شعر|نستعلیق}}
   {{ب|در آخر شعبان بخورم چندان می |کاندر رمضان مست بیفتم تا عید}}
   {{پایان شعر}}
   {{پایان نستعلیق}}
 ==پانویس==
 {{پانویس}}
 ==منابع==
-* ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، چ2، 1418ق.
+{{آغاز منابع}}
-* افضلیان، حسین، «برات؛ ميراثي معنوي از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار: 21 اردیبهشت 1396ش.
+*ابن‌سعد، محمد، الطبقات الکبری، بیروت، دار الکتب العلمیه، چ۲، ۱۴۱۸ق.
-* «بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بازدید: 3 دی 1401ش.
+*افضلیان، حسین، «برات؛ میراثی معنوی از عهد باستان»، خبرگزاری جمهوری اسلامی، تاریخ انتشار: ۲۱ اردیبهشت ۱۳۹۶ش.
-* حافظ، دیوان، سایت گنجور، تاریخ بازدید: 15 دی1401ش.
+*«بیانیة گرامی‌داشت روز پاسدار و روز جانباز»، خبرگزاری ایسنا، تاریخ بازدید: ۳ دی ۱۴۰۱ش.
-* دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران، چ1، 1373ش.
+*حافظ، دیوان، سایت گنجور، تاریخ بازدید: ۱۵ دی۱۴۰۱ش.
-* «روز جوان چه روزی است؟» خبرگزاری آنا، تاریخ بازدید: 3 دی 1401ش.
+*دهخدا، علی‌اکبر، لغت‌نامه، تهران، دانشگاه تهران، چ۱، ۱۳۷۳ش.
-* زبیدی، محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، چ1، 1414ق.
+*«روز جوان چه روزی است؟» خبرگزاری آنا، تاریخ بازدید: ۳ دی ۱۴۰۱ش.
-* تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، قم، مدرسة امام مهدی، چ1، 1409ق.
+*زبیدی، محمد، تاج العروس، بیروت، دارالفکر، چ۱، ۱۴۱۴ق.
-* قمی، شیخ عباس، مفاتیح‌الجنان، تهران، فرهنگ اسلامی، چ5، 1370ش.
+*تفسیر منسوب به امام حسن عسکری، قم، مدرسة امام مهدی، چ۱، ۱۴۰۹ق.
-* کوشکی، زینب، «شب برات»، سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ به‌روزرسانی: 14 فروردین 1399ش.
+*قمی، شیخ عباس، مفاتیح‌الجنان، تهران، فرهنگ اسلامی، چ۵، ۱۳۷۰ش.
-* «گرامی‌داشت نیمۀ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: 27 اسفند1400ش.
+*کوشکی، زینب، «شب برات»، سایت مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی، تاریخ به‌روزرسانی: ۱۴ فروردین ۱۳۹۹ش.
-* مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ2، 1403ق.
+*«گرامی‌داشت نیمهٔ شعبان در افغانستان» خبرگزاری تسنیم، تاریخ انتشار: ۲۷ اسفند۱۴۰۰ش.
-* نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، چ1، 1408ق.
+*مجلسی، محمدباقر، بحار الانوار، بیروت، دار احیاء التراث العربی، چ۲، ۱۴۰۳ق.
-* «نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز، تاریخ بازدید: 3 دی 1401ش.
+*نوری، حسین، مستدرک الوسائل، قم، آل البیت، چ۱، ۱۴۰۸ق.
-[[رده: ویکی‌زندگی]]
+*«نیمة شعبان جشن بزرگ مسلمانان»، سایت مجلة مثبت سبز، تاریخ بازدید: ۳ دی ۱۴۰۱ش.
-[[رده: افغانستان]]
+{{پایان منابع}}
+{{زمان-افقی}}
+[[رده:ماه‌ها]]