پرش به محتوا

پیش‌نویس:صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
imported>بلقیس قائمی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۲۸ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>صندوق قرض الحسنۀ خانوادگی؛</big>''' نهاد مالی خُرد و برگرفته از آموزه‌های اسلامی برای قرض دادن.
[[پرونده:صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی.png|جایگزین=مراسم قرعه‌کشی صندوق وام خانگی|بندانگشتی|مراسم قرعه‌کشی صندوق وام خانگی]]
'''{{درشت|صندوق قرض الحسنهٔ خانوادگی؛}}''' نهاد مالی خُرد و برگرفته از آموزه‌های اسلامی برای قرض دادن.


صندوق‌ قرض‌الحسنه خانوادگی، نهاد مالی کوچکی است که امکان دریافت پول با شرایط آسان را فراهم می‌سازد. این صندوق در سال‌های اخیر رواج قابل توجهی پیدا کرده ‌است. صندوق‌ قرض الحسنه خانوادگی با مشارکت گروهی از دوستان و آشنایان شکل گرفته و اعضای صندوق به‌صورت منظم، اقساط را پرداخت می‌کنند. مبالغ جمع شده با سازوکار قرعه‌کشی به یکی از اعضا تعلق می‌گیرد.
صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی، نهاد مالی کوچکی است که امکان دریافت پول با شرایط آسان را فراهم می‌سازد. این صندوق در سال‌های اخیر رواج قابل توجهی پیدا کرده است. صندوق قرض الحسنه خانوادگی با مشارکت گروهی از دوستان و آشنایان شکل گرفته و اعضای صندوق به‌صورت منظم، اقساط را پرداخت می‌کنند. مبالغ جمع شده با سازوکار قرعه‌کشی به یکی از اعضا تعلق می‌گیرد.


==مفهوم‌شناسی==
==مفهوم‌شناسی صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی==
قرض، در لغت به معنای بریدن و در اصطلاح به مالی گفته می‌شود که شخص از اموال خود جدا کرده و به شرط باز گرداندن به دیگری می‌دهد.<ref> [http://راغب%20اصفهاني،%20المفردات%20في%20غريب%20القرآن،%201404ق،%20ج1،%20ص400.http://lib.eshia.ir/15362/1/400/%D8%B6%D8%B1%D8%A8 راغب اصفهاني، المفردات في غريب القرآن، 1404ق، ج1، ص400.] </ref> حَسَن نیز به معنای زیبا و نیکو است. قرض‌حسن، قرضی است که از مال حلال بوده و آن را با منت گذاردن و اذیت، ضایع نکنند.<ref>. [http://طبرسي،%20مجمع%20‌البيان%20في%20تفسير%20القرآن،%201415ق،%20ج2،%20ص137http://lib.eshia.ir/15362/1/400/%D8%B6%D8%B1%D8%A8 طبرسي، مجمع ‌البيان في تفسير القرآن، 1415ق، ج2، ص137</ref>
قرض، در لغت به معنای بریدن و در اصطلاح به مالی گفته می‌شود که شخص از اموال خود جدا کرده و به شرط بازگرداندن به دیگری می‌دهد.<ref>[http://lib.eshia.ir/15362/1/400/ضرب راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، 1404ق، ج1، ص400.]</ref> حَسَن نیز به معنای زیبا و نیکو است. قرض‌حسن، قرضی است که از مال حلال بوده و آن را با منت گذاردن و اذیت، ضایع نکنند.<ref>[http://lib.eshia.ir/15362/1/400/ضرب طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 1415ق، ج2، ص137.]</ref>
 
==اهداف صندوق==
==اهداف صندوق صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی==
صندوق‌های قرض‌الحسنۀ خانوادگی، معمولا برای رفع نیاز فوری و یا پس‌انداز بلند مدت اعضا تشکیل می‌شود.
صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی، معمولاً برای رفع نیاز فوری یا پس‌انداز بلند مدت اعضا تشکیل می‌شود.


==سازوکار اجرایی صندوق==
==سازوکار اجرایی صندوق==
معمولاً فرد مؤسس، مسئولیت ادارۀ صندوق را به عهده می‌گیرد. مدیر صندوق باید فردی اجتماعی و مورد اعتماد باشد تا از راه ارتباط با دوستان و آشنایان، آن‌ها را با مزیت‌های قرض‌الحسنۀ خانوادگی آشنا کند و به عضویت صندوق در آورد. در زمانی مشخص که مورد پذیرش اعضای صندوق هست، قرعه کشی صورت گرفته و مبلغ جمع شدۀ صندوق به فردی که اسمش از قرعه‌کشی درآمده، داده می‌شود. اعضا با پیگیری مدیر مطابق با شرایط صندوق باید اقساط را در دوره‌های مشخصی پرداخت کنند.<ref>[http://«صندوق%20قرض‌%20الحسنه%20خانوادگی%20چیست%20و%20چگونه%20اداره%20می‌شود؟»،%20وب‌سایت%20ضامن.https://www.zamen.co/blog/%D8%B5%D9%86%D8%AF%D9%88%D9%82-%D9%82%D8%B1%D8%B6-%D8%A7%D9%84%D8%AD%D8%B3%D9%86%D9%87-%D8%AE%D8%A7%D9%86%D9%88%D8%A7%D8%AF%DA%AF%DB%8C-%DA%86%DB%8C%D8%B3%D8%AA/ «صندوق قرض‌ الحسنه خانوادگی چیست و چگونه اداره می‌شود؟»، وب‌سایت ضامن.</ref>
معمولاً فرد مؤسس، مسئولیت ادارهٔ صندوق را به عهده می‌گیرد. مدیر صندوق باید فردی اجتماعی و مورد اعتماد باشد تا از راه ارتباط با دوستان و آشنایان، آن‌ها را با مزیت‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی آشنا کند و به عضویت صندوق درآورد. در زمانی مشخص که مورد پذیرش اعضای صندوق هست، قرعه کشی صورت گرفته و مبلغ جمع شدهٔ صندوق به فردی که اسمش از قرعه‌کشی درآمده، داده می‌شود. اعضا با پیگیری مدیر مطابق با شرایط صندوق باید اقساط را در دوره‌های مشخصی پرداخت کنند.<ref>[https://www.zamen.co/blog/صندوق-قرض-الحسنه-خانوادگی-چیست/ «صندوق قرض الحسنه خانوادگی چیست و چگونه اداره می‌شود؟»، وب‌سایت ضامن.]</ref>
==پیشینه==
پیشینۀ تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در ایران، به سال ۱۳۴۸ش برمی‌گردد که آیت‌الله «میرزا علی فلسفی»، امام ‌جماعت مسجد لُرزاده در تهران، با کمک تعدادی از نمازگزاران و بازاریان نیکوکار، صندوقی را بنیان نهاد.<ref>مظلوم، «اولین صندوق قرض‌الحسنه ایران را چه کسی تاسیس کرد؟»، وب‌سایت راه‌پرداخت:رسانه فناوری‌های مالی ایران.</ref>  اما پیشینۀ صندوق‌های قرض‌الحسنۀ خانگی با توجه به استفتائاتی که از مراجع شده است، به بعد از انقلاب اسلامی باز می‌گردد.<ref> «حکم صندوق‌های خانوادگی»، وب‌سایت هدانا.</ref>  


==قوانین صندوق قرض‌الحسنه==  
==پیشینه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی==
صندوق‌های قرض‌الحسنۀ خانوادگی بر پايۀ اعتماد استوا است، اما برای جلوگیری از مشکلات یا نگرانی‌های احتمالی، معمولاً باید در ابتدای تشکیل صندوق، قوانینی تنظیم ‌می‌شود و توافقاتی میان اعضای صندوق صورت می‌گیرد تا مرجع حل اختلافات احتمالی در آینده باشد. قوانین شامل نام صندوق، هدف از تشکیل آن، نام مدیر صندوق،<ref>»اساسنامه صندوق قرض الحسنه خانوادگی» وب‌سایت، ضامن.</ref>  ضوابط زمانی و نحوۀ پرداخت اقساط، چگونگی انتخاب برنده، شرایط عضوگیری،<ref>«مزایای استفاده از صندوق‌ قرض‌الحسنۀ خانوادگی چیست؟» وب‌سایت ضامن.</ref> مبلغ پرداختی هر یک از اعضا در هفته یا ماه، تعداد سهم موجود، شرایط قرعه‌کشی، نحوۀ انتخاب اعضای هیئت‌مدیره، حق‌الزحمۀ مدیریت، وظایفی که هر یک از اعضای هیئت‌مدیره بر عهده دارند و سایر نکات مورد توافق اعضا است.<ref> »اساسنامه صندوق قرض الحسنه خانوادگی» وب‌سایت ضامن.</ref>  
پیشینهٔ تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در [[ایران]]، به سال ۱۳۴۸ش برمی‌گردد که آیت‌الله «میرزا علی فلسفی»، امام جماعت [[مسجد]] لُرزاده در [[تهران]]، با کمک تعدادی از نمازگزاران و بازاریان نیکوکار، صندوقی را بنیان نهاد.<ref>[https://way2pay.ir/23099/ مظلوم، «اولین صندوق قرض‌الحسنه ایران را چه کسی تأسیس کرد؟»، وب‌سایت راه‌پرداخت:رسانه فناوری‌های مالی ایران.]</ref> اما پیشینهٔ صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانگی با توجه به استفتائاتی که از مراجع شده است، به بعد از [[انقلاب اسلامی]] بازمی‌گردد.<ref>[https://hadana.ir/حکم-صندوق-های-خانوادگی/ «حکم صندوق‌های خانوادگی»، وب‌سایت هدانا.]</ref>


==مزایا==
==قوانین صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی==
دربارۀ مزیت‌های صندوق خانوادگی، به موارد زیر توجه شده است:
صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی بر پایهٔ اعتماد استوار است، اما برای جلوگیری از مشکلات یا نگرانی‌های احتمالی، معمولاً باید در ابتدای تشکیل صندوق، قوانینی تنظیم می‌شود و توافقاتی میان اعضای صندوق صورت می‌گیرد تا مرجع حل اختلافات احتمالی در آینده باشد. قوانین شامل:
شناخت و اعتماد اعضا نسبت به یکدیگر؛  
*نام صندوق
عدم لزوم پرداخت جریمۀ دیرکرد قسط وام‌ها؛
*هدف از تشکیل آن
عدم نیاز به ضامن، سپرده و دیگر مدارک؛
*نام مدیر صندوق،<ref>[https://www.zamen.co/blog/اساسنامه-صندوق-قرض-الحسنه-خانوادگی/ »اساسنامه صندوق قرض الحسنه خانوادگی» وب‌سایت، ضامن.]</ref>
سرعت و سهولت دریافت وام؛
*ضوابط زمانی و نحوهٔ پرداخت اقساط
نوعی پس‌انداز اجباری؛
*چگونگی انتخاب برنده
دسترسی به وام در وضعیت اضطراری؛<ref>«چگونه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی تشکیل دهیم؟»، وب‌سایت ضامن.</ref>
*شرایط عضوگیری<ref>[https://www.zamen.co/blog/صندوق-قرض-الحسنه-خانوادگی-چیست/ «مزایای استفاده از صندوق قرض‌الحسنۀ خانوادگی چیست؟» وب‌سایت ضامن.]</ref>
دوری از کاغذ بازی‌های بانکی؛
*مبلغ پرداختی هر یک از اعضا در هفته یا ماه
عدم شرط سنی در وام‌گیرندگان؛<ref>«روش تشکیل صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی»، وب‌سایت دکتر تفتیان. </ref>  
*تعداد سهم موجود
افزایش روحیۀ همکاری بین اعضا؛<ref>«صندوق قرض‌الحسنه خانگی و 6 مورد از مزایا و معایب آن»، وب‌سایت همیان.</ref>  
*شرایط قرعه‌کشی
تبدیل پس‌اندازهای خرد به سرمایه.<ref> «مروری بر فواید عضویت در صندوق‌های خانوادگی/ بی‌قانونی، بزرگ‌ترین آفت صندوق‌های قرض‌الحسنه»، وب‌سایت پارس.</ref>  
*نحوهٔ انتخاب اعضای هیئت‌مدیره
*حق‌الزحمهٔ مدیریت
*وظایفی که هر یک از اعضای هیئت‌مدیره بر عهده دارند و سایر نکات مورد توافق اعضا است.<ref>[https://www.zamen.co/blog/اساسنامه-صندوق-قرض-الحسنه-خانوادگی/ »اساسنامه صندوق قرض الحسنه خانوادگی» وب‌سایت ضامن.]</ref>
 
==مزایای صندوق قرض الحسنه خانگی==
دربارهٔ مزیت‌های صندوق خانوادگی، به موارد زیر توجه شده است:
*شناخت و اعتماد اعضا نسبت به یکدیگر؛
*عدم لزوم پرداخت جریمهٔ دیرکرد قسط وام‌ها؛
*عدم نیاز به ضامن، سپرده و دیگر مدارک؛
*سرعت و سهولت دریافت وام؛
*نوعی پس‌انداز اجباری؛
*دسترسی به وام در وضعیت اضطراری؛<ref>[https://www.zamen.co/blog/صندوق-قرض-الحسنه-چیست/ «چگونه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی تشکیل دهیم؟»، وب‌سایت ضامن.]</ref>
*دوری از کاغذ بازی‌های بانکی؛
*عدم شرط سنی در وام‌گیرندگان؛<ref>[http://share.drtaftiyan.com/SC.php?type=component_sections&id=3&sid=2923 «روش تشکیل صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی»، وب‌سایت دکتر تفتیان.]</ref>
*افزایش روحیهٔ همکاری بین اعضا؛<ref>[https://hamyanapp.com/blog/مزایا_و_معایب_صندوق_قرض_الحسنه_خانگی/ «صندوق قرض‌الحسنه خانگی و 6 مورد از مزایا و معایب آن»، وب‌سایت همیان.]</ref>
*تبدیل پس‌اندازهای خرد به سرمایه.<ref>[https://www.parsnews.com/بخش-اقتصادی-4/289765-مروری-بر-فواید-عضویت-در-صندوق-های-خانوادگی-بی-قانونی-بزرگ-ترین-آفت-صندوق-های-قرض-الحسنه «مروری بر فواید عضویت در صندوق‌های خانوادگی/ بی‌قانونی، بزرگ‌ترین آفت صندوق‌های قرض‌الحسنه»، وب‌سایت پارس.]</ref>


==آثار معنوی قرض‌الحسنه==
==آثار معنوی قرض‌الحسنه==
صندوق‌های قرض‌الحسنۀ خانوادگی، با تکیه بر آموزه‌های قرآنی، آثار زیر را به دنبال دارد:
صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی، با تکیه بر آموزه‌های قرآنی، آثار زیر را به دنبال دارد:
پاداش مضاعف و پر ارزش؛<ref>سورۀ بقره، آیۀ ۲۴۵؛ سورۀ حدید، آیۀ ۱۸</ref>  
*پاداش مضاعف و پر ارزش؛<ref>سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۴۵؛ سورهٔ حدید، آیهٔ ۱۸</ref>
آمرزش و تشکر خداوند؛<ref>سوره تغابن، آیۀ ۱۷؛ سورۀ مائده، آیه ۱۲.</ref>  
*آمرزش و تشکر خداوند؛<ref>سوره تغابن، آیهٔ ۱۷؛ سورهٔ مائده، آیه ۱۲.</ref>
راه‌ رسیدن به درجات بالاى معنوى؛<ref>سورۀ آل‌عمران، آیه 92</ref>  
*راه رسیدن به درجات بالای معنوی؛<ref>سورهٔ آل‌عمران، آیه 92</ref>
سبب آمرزش گناهان.<ref>سورۀ مائده، آیه 12. </ref>  
*سبب آمرزش گناهان.<ref>سورهٔ مائده، آیه 12.</ref>


==چالش‌ها==
==چالش‌های صندوق‌های قرض الحسنه خانگی==
با وجود محاسن زیادی که صندوق‌های قرض‌الحسنۀ خانوادگی دارند اما گاهی برخی از ایرادات در آن دیده می‌شود، مانند: عدم پرداخت به موقع اقساط، دیر پرداخت کردن وام و ابهام در قرعه‌کشی.<ref>«جرائم و تقلب های صندوق‌های قرض‌الحسنه دورهمی و خانوادگی» وب‌سایت وامیلو. </ref>  
با وجود محاسن زیادی که صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی دارند اما گاهی برخی از ایرادات در آن دیده می‌شود، مانند:
*عدم پرداخت به موقع اقساط
*دیر پرداخت کردن وام و ابهام در قرعه‌کشی.<ref>[https://vamilon.com/blog/family-loan-crimes «جرائم و تقلب‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه دورهمی و خانوادگی» وب‌سایت وامیلو.]</ref>


==کارکردهای فردی و اجتماعی==  
==کارکردهای فردی و اجتماعی صندوق‌های قرض الحسنه خانگی==
جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌های خرد و پراکنده؛
*جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌های خرد و پراکنده؛
کمک به توسعه کارآفرینی و اشتغال خرد؛
*کمک به توسعه کارآفرینی و اشتغال خرد؛
کمک به رشد فرهنگ مشارکت خانوادگی؛
*کمک به رشد فرهنگ مشارکت خانوادگی؛
توسعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی؛
*توسعه [[مسئولیت‌پذیری]] اجتماعی؛
حفظ امنیت سرمایه‌های خرد؛
*حفظ امنیت سرمایه‌های خرد؛
کمک به رشد اقتصاد مقاومتی؛
*کمک به رشد [[اقتصاد مقاومتی]]؛
کمک به تجاری‌سازی مشاغل خرد؛
*کمک به تجاری‌سازی مشاغل خرد؛
کمک به بهبود هویت‌های اجتماعی آسیب‌دیده؛
*کمک به بهبود هویت‌های اجتماعی آسیب‌دیده؛
رونق یافتن اقتصاد مشارکتی بر پایه آموزه‌های دینی؛
*رونق یافتن اقتصاد مشارکتی بر پایه آموزه‌های دینی؛
کمک به حذف ربا و بهره اضافی در نظام اقتصادی؛
*کمک به حذف ربا و بهره اضافی در نظام اقتصادی؛
رشد و بالندگی مالکیت خصوصی افراد.<ref>خادمی، «تحلیل مردم‌شناختی صندوق‌های قرض‌الحسنه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1393ش.</ref>  
*رشد و بالندگی مالکیت خصوصی افراد.<ref>[https://ganj.irandoc.ac.ir/#/search?keywords=فریده%20خادمی&basicscope=5 خادمی، «تحلیل مردم‌شناختی صندوق‌های قرض‌الحسنه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1393ش.]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۵۸: خط ۷۳:


==منابع==
==منابع==
{{آغاز منابع}}
* قرآن کریم
* قرآن کریم
* «اساسنامۀ صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی» وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید 13 آبان 1401ش.
* «اساسنامهٔ صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی» وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* «جرائم و تقلب‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه دورهمی و خانوادگی» وب‌سایت وامیلو، تاریخ بازدید: 13 آبان 1401ش.
* «جرائم و تقلب‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه دورهمی و خانوادگی» وب‌سایت وامیلو، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* «چگونه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی تشکیل دهیم؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید: 13 آبان 1401ش.
* «چگونه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی تشکیل دهیم؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* «حکم صندوق‌های خانوادگی»، وب‌سایت هدانا، تاریخ بازدید: 1 5آذر 1401ش.
* «حکم صندوق‌های خانوادگی»، وب‌سایت هدانا، تاریخ بازدید: ۱ ۵ آذر ۱۴۰۱ش.
* خادمی، فریده، «تحلیل مردم‌شناختی صندوق‌های قرض‌الحسنه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1393ش.
* خادمی، فریده، «تحلیل مردم‌شناختی صندوق‌های قرض‌الحسنه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۳ش.
* راغب اصفهانی، حسين بن محمد، المفردات في غريب القرآن، قم، دفتر نشر الكتاب، 1404ق.
* راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، قم، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ق.
* «روش تشکیل صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی»، وب‌سایت دکتر تفتیان، تاریخ بازدید: آبان 1401ش.
* «روش تشکیل صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی»، وب‌سایت دکتر تفتیان، تاریخ بازدید: ۸ آبان ۱۴۰۱ش.
* «صندوق قرض‌الحسنه چیست و چه تفاوتی با بانک‌ها دارد؟»، وب‌سایت پاسارگاد، تاریخ بازدید: 28 آبان 1401ش.
* «صندوق قرض‌الحسنه چیست و چه تفاوتی با بانک‌ها دارد؟»، وب‌سایت پاسارگاد، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۱ش.
* «صندوق قرض‌الحسنه خانگی و 6 مورد از مزایا و معایب آن»، وب‌سایت همیان، تاریخ بازدید: 13 آبان 1401ش.
* «صندوق قرض‌الحسنه خانگی و ۶ مورد از مزایا و معایب آن»، وب‌سایت همیان، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* «صندوق قرض‌‌الحسنۀ خانوادگی چیست و چگونه اداره می‌شود؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید 27 آبان 1401ش.
* «صندوق قرض‌الحسنهٔ خانوادگی چیست و چگونه اداره می‌شود؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید ۲۷ آبان ۱۴۰۱ش.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع‌ البيان في تفسير القرآن، بیروت، دارالمعرفه، 1415ق.
* طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۵ق.
* «مروری بر فواید عضویت در صندوق‌های خانوادگی/ بی‌قانونی، بزرگ‌ترین آفت صندوق‌های قرض‌الحسنه»، وب‌سایت پارس، تاریخ بازدید 15 آذر 1401ش.
* «مروری بر فواید عضویت در صندوق‌های خانوادگی/ بی‌قانونی، بزرگ‌ترین آفت صندوق‌های قرض‌الحسنه»، وب‌سایت پارس، تاریخ بازدید ۱۵ آذر ۱۴۰۱ش.
* «مزایای استفاده از صندوق‌ قرض‌الحسنۀ خانوادگی چیست؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید: 13 آبان 1401ش.  
* «مزایای استفاده از صندوق قرض‌الحسنهٔ خانوادگی چیست؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
* مظلوم، مهشید، «اولین صندوق قرض‌الحسنه ایران را چه کسی تاسیس کرد؟»، وب‌سایت راه‌پرداخت:رسانه فناوری‌های مالی ایران، تاریخ انتشار: 25 تیر 1392ش.
* مظلوم، مهشید، «اولین صندوق قرض‌الحسنه ایران را چه کسی تأسیس کرد؟»، وب‌سایت راه‌پرداخت:رسانه فناوری‌های مالی ایران، تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۹۲ش.
{{پایان منابع}}
 
{{خانواده-افقی}}


[[رده: ویکی‌زندگی]] [[رده: آموزه‌های دینی]] [[رده: اخلاق اجتماعی]] [[رده: خانواده]] [[رده: کسب و کار]]
[[رده:آسیب‌شناسی مسائل زنان و خانواده]]
[[رده:اقتصاد اسلامی]]
[[رده:اقتصاد خانواده]]
[[رده:روابط خانوادگی]]

نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۳۶

مراسم قرعه‌کشی صندوق وام خانگی
مراسم قرعه‌کشی صندوق وام خانگی

صندوق قرض الحسنهٔ خانوادگی؛ نهاد مالی خُرد و برگرفته از آموزه‌های اسلامی برای قرض دادن.

صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی، نهاد مالی کوچکی است که امکان دریافت پول با شرایط آسان را فراهم می‌سازد. این صندوق در سال‌های اخیر رواج قابل توجهی پیدا کرده است. صندوق قرض الحسنه خانوادگی با مشارکت گروهی از دوستان و آشنایان شکل گرفته و اعضای صندوق به‌صورت منظم، اقساط را پرداخت می‌کنند. مبالغ جمع شده با سازوکار قرعه‌کشی به یکی از اعضا تعلق می‌گیرد.

مفهوم‌شناسی صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

قرض، در لغت به معنای بریدن و در اصطلاح به مالی گفته می‌شود که شخص از اموال خود جدا کرده و به شرط بازگرداندن به دیگری می‌دهد.[۱] حَسَن نیز به معنای زیبا و نیکو است. قرض‌حسن، قرضی است که از مال حلال بوده و آن را با منت گذاردن و اذیت، ضایع نکنند.[۲]

اهداف صندوق صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی، معمولاً برای رفع نیاز فوری یا پس‌انداز بلند مدت اعضا تشکیل می‌شود.

سازوکار اجرایی صندوق

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

معمولاً فرد مؤسس، مسئولیت ادارهٔ صندوق را به عهده می‌گیرد. مدیر صندوق باید فردی اجتماعی و مورد اعتماد باشد تا از راه ارتباط با دوستان و آشنایان، آن‌ها را با مزیت‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی آشنا کند و به عضویت صندوق درآورد. در زمانی مشخص که مورد پذیرش اعضای صندوق هست، قرعه کشی صورت گرفته و مبلغ جمع شدهٔ صندوق به فردی که اسمش از قرعه‌کشی درآمده، داده می‌شود. اعضا با پیگیری مدیر مطابق با شرایط صندوق باید اقساط را در دوره‌های مشخصی پرداخت کنند.[۳]

پیشینه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

پیشینهٔ تأسیس صندوق قرض‌الحسنه در ایران، به سال ۱۳۴۸ش برمی‌گردد که آیت‌الله «میرزا علی فلسفی»، امام جماعت مسجد لُرزاده در تهران، با کمک تعدادی از نمازگزاران و بازاریان نیکوکار، صندوقی را بنیان نهاد.[۴] اما پیشینهٔ صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانگی با توجه به استفتائاتی که از مراجع شده است، به بعد از انقلاب اسلامی بازمی‌گردد.[۵]

قوانین صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی بر پایهٔ اعتماد استوار است، اما برای جلوگیری از مشکلات یا نگرانی‌های احتمالی، معمولاً باید در ابتدای تشکیل صندوق، قوانینی تنظیم می‌شود و توافقاتی میان اعضای صندوق صورت می‌گیرد تا مرجع حل اختلافات احتمالی در آینده باشد. قوانین شامل:

  • نام صندوق
  • هدف از تشکیل آن
  • نام مدیر صندوق،[۶]
  • ضوابط زمانی و نحوهٔ پرداخت اقساط
  • چگونگی انتخاب برنده
  • شرایط عضوگیری[۷]
  • مبلغ پرداختی هر یک از اعضا در هفته یا ماه
  • تعداد سهم موجود
  • شرایط قرعه‌کشی
  • نحوهٔ انتخاب اعضای هیئت‌مدیره
  • حق‌الزحمهٔ مدیریت
  • وظایفی که هر یک از اعضای هیئت‌مدیره بر عهده دارند و سایر نکات مورد توافق اعضا است.[۸]

مزایای صندوق قرض الحسنه خانگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

دربارهٔ مزیت‌های صندوق خانوادگی، به موارد زیر توجه شده است:

  • شناخت و اعتماد اعضا نسبت به یکدیگر؛
  • عدم لزوم پرداخت جریمهٔ دیرکرد قسط وام‌ها؛
  • عدم نیاز به ضامن، سپرده و دیگر مدارک؛
  • سرعت و سهولت دریافت وام؛
  • نوعی پس‌انداز اجباری؛
  • دسترسی به وام در وضعیت اضطراری؛[۹]
  • دوری از کاغذ بازی‌های بانکی؛
  • عدم شرط سنی در وام‌گیرندگان؛[۱۰]
  • افزایش روحیهٔ همکاری بین اعضا؛[۱۱]
  • تبدیل پس‌اندازهای خرد به سرمایه.[۱۲]

آثار معنوی قرض‌الحسنه

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی، با تکیه بر آموزه‌های قرآنی، آثار زیر را به دنبال دارد:

  • پاداش مضاعف و پر ارزش؛[۱۳]
  • آمرزش و تشکر خداوند؛[۱۴]
  • راه رسیدن به درجات بالای معنوی؛[۱۵]
  • سبب آمرزش گناهان.[۱۶]

چالش‌های صندوق‌های قرض الحسنه خانگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

با وجود محاسن زیادی که صندوق‌های قرض‌الحسنهٔ خانوادگی دارند اما گاهی برخی از ایرادات در آن دیده می‌شود، مانند:

  • عدم پرداخت به موقع اقساط
  • دیر پرداخت کردن وام و ابهام در قرعه‌کشی.[۱۷]

کارکردهای فردی و اجتماعی صندوق‌های قرض الحسنه خانگی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • جلوگیری از هدر رفتن سرمایه‌های خرد و پراکنده؛
  • کمک به توسعه کارآفرینی و اشتغال خرد؛
  • کمک به رشد فرهنگ مشارکت خانوادگی؛
  • توسعه مسئولیت‌پذیری اجتماعی؛
  • حفظ امنیت سرمایه‌های خرد؛
  • کمک به رشد اقتصاد مقاومتی؛
  • کمک به تجاری‌سازی مشاغل خرد؛
  • کمک به بهبود هویت‌های اجتماعی آسیب‌دیده؛
  • رونق یافتن اقتصاد مشارکتی بر پایه آموزه‌های دینی؛
  • کمک به حذف ربا و بهره اضافی در نظام اقتصادی؛
  • رشد و بالندگی مالکیت خصوصی افراد.[۱۸]
  1. راغب اصفهانی، المفردات فی غریب القرآن، 1404ق، ج1، ص400.
  2. طبرسی، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، 1415ق، ج2، ص137.
  3. «صندوق قرض الحسنه خانوادگی چیست و چگونه اداره می‌شود؟»، وب‌سایت ضامن.
  4. مظلوم، «اولین صندوق قرض‌الحسنه ایران را چه کسی تأسیس کرد؟»، وب‌سایت راه‌پرداخت:رسانه فناوری‌های مالی ایران.
  5. «حکم صندوق‌های خانوادگی»، وب‌سایت هدانا.
  6. »اساسنامه صندوق قرض الحسنه خانوادگی» وب‌سایت، ضامن.
  7. «مزایای استفاده از صندوق قرض‌الحسنۀ خانوادگی چیست؟» وب‌سایت ضامن.
  8. »اساسنامه صندوق قرض الحسنه خانوادگی» وب‌سایت ضامن.
  9. «چگونه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی تشکیل دهیم؟»، وب‌سایت ضامن.
  10. «روش تشکیل صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی»، وب‌سایت دکتر تفتیان.
  11. «صندوق قرض‌الحسنه خانگی و 6 مورد از مزایا و معایب آن»، وب‌سایت همیان.
  12. «مروری بر فواید عضویت در صندوق‌های خانوادگی/ بی‌قانونی، بزرگ‌ترین آفت صندوق‌های قرض‌الحسنه»، وب‌سایت پارس.
  13. سورهٔ بقره، آیهٔ ۲۴۵؛ سورهٔ حدید، آیهٔ ۱۸
  14. سوره تغابن، آیهٔ ۱۷؛ سورهٔ مائده، آیه ۱۲.
  15. سورهٔ آل‌عمران، آیه 92
  16. سورهٔ مائده، آیه 12.
  17. «جرائم و تقلب‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه دورهمی و خانوادگی» وب‌سایت وامیلو.
  18. خادمی، «تحلیل مردم‌شناختی صندوق‌های قرض‌الحسنه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، 1393ش.
  • قرآن کریم
  • «اساسنامهٔ صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی» وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «جرائم و تقلب‌های صندوق‌های قرض‌الحسنه دورهمی و خانوادگی» وب‌سایت وامیلو، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «چگونه صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی تشکیل دهیم؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «حکم صندوق‌های خانوادگی»، وب‌سایت هدانا، تاریخ بازدید: ۱ ۵ آذر ۱۴۰۱ش.
  • خادمی، فریده، «تحلیل مردم‌شناختی صندوق‌های قرض‌الحسنه»، پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی، ۱۳۹۳ش.
  • راغب اصفهانی، حسین بن محمد، المفردات فی غریب القرآن، قم، دفتر نشر الکتاب، ۱۴۰۴ق.
  • «روش تشکیل صندوق قرض‌الحسنه خانوادگی»، وب‌سایت دکتر تفتیان، تاریخ بازدید: ۸ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «صندوق قرض‌الحسنه چیست و چه تفاوتی با بانک‌ها دارد؟»، وب‌سایت پاسارگاد، تاریخ بازدید: ۲۸ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «صندوق قرض‌الحسنه خانگی و ۶ مورد از مزایا و معایب آن»، وب‌سایت همیان، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • «صندوق قرض‌الحسنهٔ خانوادگی چیست و چگونه اداره می‌شود؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید ۲۷ آبان ۱۴۰۱ش.
  • طبرسی، فضل بن حسن، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت، دارالمعرفه، ۱۴۱۵ق.
  • «مروری بر فواید عضویت در صندوق‌های خانوادگی/ بی‌قانونی، بزرگ‌ترین آفت صندوق‌های قرض‌الحسنه»، وب‌سایت پارس، تاریخ بازدید ۱۵ آذر ۱۴۰۱ش.
  • «مزایای استفاده از صندوق قرض‌الحسنهٔ خانوادگی چیست؟»، وب‌سایت ضامن، تاریخ بازدید: ۱۳ آبان ۱۴۰۱ش.
  • مظلوم، مهشید، «اولین صندوق قرض‌الحسنه ایران را چه کسی تأسیس کرد؟»، وب‌سایت راه‌پرداخت:رسانه فناوری‌های مالی ایران، تاریخ انتشار: ۲۵ تیر ۱۳۹۲ش.