پیشنویس:اردستان: تفاوت میان نسخهها
حمید گلزار (بحث | مشارکتها) زدن لینک داخلی |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| (۳ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده: | [[پرونده:اردستان۳.jpg|جایگزین=نمایی از مسجد جامع و شهر اردستان|بندانگشتی|نمایی از مسجد جامع و شهر اردستان]] | ||
'''{{درشت|اردستان؛}}''' شهرستانی در استان اصفهان | '''{{درشت|اردستان؛}}''' شهرستانی در شمال شرق استان اصفهان | ||
شهرستان '''اردستان''' در شمال شرق اصفهان و جنوب کویر نمک قرار دارد و مسیر جاده و راهآهن تهران–بندرعباس از آن میگذرد. این شهرستان دارای دو بخش، سه شهر و بیش از ۶۰۰ آبادی است و اقلیمی گرم و خشک دارد. مردم به زبان فارسی میانه سخن میگویند و آثار تاریخی متنوعی از دوران ساسانی و اسلامی در آن یافت میشود، از جمله مسجد جامع دوطبقه و قنات دوطبقه. اردستان به دلیل حضور عرفا و امامزادگان، لقب '''دارالعرفان''' دارد. اقتصاد آن بر کشاورزی، دامپروری، صنایع دستی و کارخانههای فولاد و سیمان استوار است. این شهرستان سوغات محلی و مراکز علمی متعددی نیز دارد. | |||
==همسایگان اردستان== | ==همسایگان اردستان== | ||
| خط ۹: | خط ۸: | ||
==موقعیت اردستان== | ==موقعیت اردستان== | ||
این شهرستان در مسیر جاده ترانزیتی [[تهران]]-[[بندر عباس]] قرار دارد و حمل و نقل جادهای کشور در مسیر شمال به جنوب از تهران تا [[یزد]]، [[کرمان]]، [[زاهدان]] و بندر عباس را به هم وصل میکند. همچنین، عبور خط قطار تهران-بندرعباس در ۲۰ کیلومتری شهرستان، بر اهمیت موقعیت آن افزوده است.<ref>[http://www.farsnews.ir/ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس، 15 اسفند 1388ش.]</ref> | شهرستان اردستان، با مساحت ۱۱۵۹۱ کیلومترمربع، در فاصله ۱۱۸ کیلومتری شمال شرق شهر اصفهان و در جنوب کویر نمک واقع شده است.<ref>[http://ardestan.isfahan.pnu.ac.ir/portal/home/?856036/درباره-اردستان «شهرستان اردستان»، وبسایت دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان.]</ref> این شهرستان در مسیر جاده ترانزیتی [[تهران]]-[[بندر عباس]] قرار دارد و حمل و نقل جادهای کشور در مسیر شمال به جنوب از تهران تا [[یزد]]، [[کرمان]]، [[زاهدان]] و بندر عباس را به هم وصل میکند. همچنین، عبور خط قطار تهران-بندرعباس در ۲۰ کیلومتری شهرستان، بر اهمیت موقعیت آن افزوده است.<ref>[http://www.farsnews.ir/ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس، 15 اسفند 1388ش.]</ref> | ||
==تقسیمات کشوری اردستان== | ==تقسیمات کشوری اردستان== | ||
| خط ۲۴: | خط ۲۳: | ||
===مسجد جامع اردستان=== | ===مسجد جامع اردستان=== | ||
[[پرونده:مسجد | [[پرونده:اردستان.png|جایگزین=تصویری هوایی از مسجد جامع اردستان|بندانگشتی|تصویری هوایی از مسجد جامع اردستان]] | ||
[[مسجد جامع اردستان]] نخستین مسجد دوطبقه در تاریخ [[اسلام]] و نمونهای منحصر به فرد از مساجد چهار ایوانی [[ایران]] است. پیشینهٔ این بنا به دوره [[ساسانیان]] بازمیگردد و در سال ۵۵۳ق به فرمان ابوطاهر حسین بن غالی، توسط استاد محمد اصفهانی به صورت مسجدی چهار ایوانه بازسازی شد. سازههای آن از آجر، گچ، خشت و چوب است، که ویژگی خاص مساجد قبل از [[ایلخانان|ایلخانیان]] است. این مجموعه شامل [[مسجد]]، [[مدرسه]] حاجحسین نورالدین، [[آبانبار]]، کاروانسرا، راسته [[بازار]]، میدان [[تعزیه]]، [[حمام]] و قلعه میان شهر است. این بنا در سال ۱۳۱۰ش در فهرست آثار ملی [[ایران]] به ثبت رسید.<ref>[http://www.farsnews.ir/ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.]</ref> | [[مسجد جامع اردستان]] نخستین مسجد دوطبقه در تاریخ [[اسلام]] و نمونهای منحصر به فرد از مساجد چهار ایوانی [[ایران]] است. پیشینهٔ این بنا به دوره [[ساسانیان]] بازمیگردد و در سال ۵۵۳ق به فرمان ابوطاهر حسین بن غالی، توسط استاد محمد اصفهانی به صورت مسجدی چهار ایوانه بازسازی شد. سازههای آن از آجر، گچ، خشت و چوب است، که ویژگی خاص مساجد قبل از [[ایلخانان|ایلخانیان]] است. این مجموعه شامل [[مسجد]]، [[مدرسه]] حاجحسین نورالدین، [[آبانبار]]، کاروانسرا، راسته [[بازار]]، میدان [[تعزیه]]، [[حمام]] و قلعه میان شهر است. این بنا در سال ۱۳۱۰ش در فهرست آثار ملی [[ایران]] به ثبت رسید.<ref>[http://www.farsnews.ir/ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.]</ref> | ||
===مقبره امیر اویس (سنگ سفید)=== | ===مقبره امیر اویس (سنگ سفید)=== | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۴: | ||
===مسجد خسرو=== | ===مسجد خسرو=== | ||
مسجدی سه طبقه از دوره [[قاجار]] (۱۱۳۵ق) است. این مسجد شامل مجموعهای از آبانبار، شبستان و مهتابی است.<ref>[http://www.chargoshe.ir/ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.]</ref> | مسجدی سه طبقه از دوره [[قاجار]] (۱۱۳۵ق) است. این مسجد شامل مجموعهای از آبانبار، شبستان و مهتابی است.<ref>[http://www.chargoshe.ir/ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.]</ref> | ||
===قنات دو طبقه اردستان=== | |||
[[پرونده:اردستان۱.png|جایگزین=ورودی قنات دو طبقه مون در شهر اردستان|بندانگشتی|ورودی قنات دو طبقه مون در شهر اردستان]] | |||
این قنات که ۸۰۰ سال پیش احداث شده، تنها قنات دو طبقه جهان است. در هر طبقه از این قنات، آب بهصورت مستقل جریان دارد و هیچیک از آن دو به دیگری نفوذ نمیکند.<ref>[http://www.chargoshe.ir/ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.]</ref> | |||
===سایر آثار باستانی اردستان=== | ===سایر آثار باستانی اردستان=== | ||
| خط ۱۱۴: | خط ۱۱۴: | ||
[[رده:شهرهای استان اصفهان]] | [[رده:شهرهای استان اصفهان]] | ||
[[رده:شهرهای ایران]] | [[رده:شهرهای ایران]] | ||
{{#seo: | |||
|title=شهرستان اردستان کجاست؟ راهنمای سفر به شهر تاریخ و کویر - ویکی زندگی | |||
|title_mode=Replaced Title | |||
|keywords=اردستان, شهرستان اردستان, اردستان اصفهان, اردستان کجاست, جاهای دیدنی اردستان, مسجد جامع اردستان | |||
|description=اردستان، از شهرستانهای تاریخی استان اصفهان است که در حاشیه کویر مرکزی ایران قرار دارد. با جاذبههای دیدنی، تاریخ کهن و معماری بینظیر این شهر آشنا شوید - ویکی زندگی | |||
}} | |||
نسخهٔ کنونی تا ۲۶ مهر ۱۴۰۴، ساعت ۱۳:۲۸
اردستان؛ شهرستانی در شمال شرق استان اصفهان
شهرستان اردستان در شمال شرق اصفهان و جنوب کویر نمک قرار دارد و مسیر جاده و راهآهن تهران–بندرعباس از آن میگذرد. این شهرستان دارای دو بخش، سه شهر و بیش از ۶۰۰ آبادی است و اقلیمی گرم و خشک دارد. مردم به زبان فارسی میانه سخن میگویند و آثار تاریخی متنوعی از دوران ساسانی و اسلامی در آن یافت میشود، از جمله مسجد جامع دوطبقه و قنات دوطبقه. اردستان به دلیل حضور عرفا و امامزادگان، لقب دارالعرفان دارد. اقتصاد آن بر کشاورزی، دامپروری، صنایع دستی و کارخانههای فولاد و سیمان استوار است. این شهرستان سوغات محلی و مراکز علمی متعددی نیز دارد.
همسایگان اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اردستان از شمال با استان سمنان، از غرب با شهرستانهای کاشان، نطنز، برخوار و میمه، از شرق با شهرستان نائین و از جنوب با شهرستانهای کوهپایه و اصفهان همجوار است.[۱]
موقعیت اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شهرستان اردستان، با مساحت ۱۱۵۹۱ کیلومترمربع، در فاصله ۱۱۸ کیلومتری شمال شرق شهر اصفهان و در جنوب کویر نمک واقع شده است.[۲] این شهرستان در مسیر جاده ترانزیتی تهران-بندر عباس قرار دارد و حمل و نقل جادهای کشور در مسیر شمال به جنوب از تهران تا یزد، کرمان، زاهدان و بندر عباس را به هم وصل میکند. همچنین، عبور خط قطار تهران-بندرعباس در ۲۰ کیلومتری شهرستان، بر اهمیت موقعیت آن افزوده است.[۳]
تقسیمات کشوری اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شهرستان اردستان، مشتمل بر دو بخش مرکزی و زواره؛ سه نقطه شهری به نامهای اردستان، زواره و مهاباد؛ هفت دهستان به نامهای کچو، علیا، گرمسیر، همبرات، برزاوند، ریگستان و سفلی، و ۶۷۵ آبادی است، که از این تعداد ۲۲۷ آبادی دارای سکنه است.[۴] اردستان شامل محلههای فهره، کوشک، بازار، ابالی، اسپریز، مون، راهمیان، کبودان و محال است.[۵]
اقلیم اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]آب و هوای این شهرستان گرم و خشک بوده و حدود دو سوم از مساحت آن را کویر پوشانده است. پوشش گیاهی این ناحیه از گونه استپ بیابانی است و کوههای غیرمنظمی از شعبههای کوه کرکس، از جنوب شهرستان میگذرد.[۶]
زبان و گویش اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مردم اردستان از نژاد آریایی هستند و زبان مردم این منطقه نیز کمترین تحولات و نفوذ واژگان بیگانه را تجربه کرده است. ریشه زبان مردم این منطقه، فارسی میانه، یعنی زبان رایج در دوره اشکانیان است که بسیار شبیه به زبان متون اوستا است.[۷] اردستان در گویش محلی با عنوانهای ارسون، اردستون، اسوم و اسون یاد میشود.[۸]
آثار باستانی اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]شهرستان اردستان دارای آثار باستانی و جاذبههای گردشگری متنوع است. قناتهای این شهرستان، بیانگر قدمت ۲ هزار سالهٔ این منطقه است. این شهرستان دارای ۴۰۰۰ اثر تاریخی و جاذبه گردشگری است که ۳۹ اثر آن در فهرست آثار ملی ثبت شده است.[۹]
مسجد جامع اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد جامع اردستان نخستین مسجد دوطبقه در تاریخ اسلام و نمونهای منحصر به فرد از مساجد چهار ایوانی ایران است. پیشینهٔ این بنا به دوره ساسانیان بازمیگردد و در سال ۵۵۳ق به فرمان ابوطاهر حسین بن غالی، توسط استاد محمد اصفهانی به صورت مسجدی چهار ایوانه بازسازی شد. سازههای آن از آجر، گچ، خشت و چوب است، که ویژگی خاص مساجد قبل از ایلخانیان است. این مجموعه شامل مسجد، مدرسه حاجحسین نورالدین، آبانبار، کاروانسرا، راسته بازار، میدان تعزیه، حمام و قلعه میان شهر است. این بنا در سال ۱۳۱۰ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.[۱۰]
مقبره امیر اویس (سنگ سفید)
[ویرایش | ویرایش مبدأ]امیر اویس از سرداران عصر شاه اسماعیل صفوی بود، که در سال ۹۲۰ق کشته شد و در این محل دفن گردی. سنگ قبر عمودی و افقی آن، منحصر به فرد است.[۱۱]
مسجد امام حسن مجتبی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]این مسجد که پیشینه آن به دوره سلجوقیان و سال ۵۴۷ق بازمیگردد دارای سردری خوشطرح و مزیّن به کتیبههایی با خط کوفی است و در ۱۳۱۵ش بهعنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.
مسجد خسرو
[ویرایش | ویرایش مبدأ]مسجدی سه طبقه از دوره قاجار (۱۱۳۵ق) است. این مسجد شامل مجموعهای از آبانبار، شبستان و مهتابی است.[۱۲]
قنات دو طبقه اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]
این قنات که ۸۰۰ سال پیش احداث شده، تنها قنات دو طبقه جهان است. در هر طبقه از این قنات، آب بهصورت مستقل جریان دارد و هیچیک از آن دو به دیگری نفوذ نمیکند.[۱۳]
سایر آثار باستانی اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در دیگر بخشها و روستاهای این شهرستان نیز، آثار ارزشمندی وجود دارد، از جمله:
- مسجد جامع زواره (نخستین مسجد چهار ایوانی در تاریخ اسلام: ۵۵۱ق)،
- مسجد پامنار یا بنکویه در شهر زواره (دارای منارهای به ارتفاع ۲۲ متر با کتیبهای به خط کوفی: ۴۶۱ق)،
- کاخ چهلستون در روستای سرهنگآباد (ترکیبی از کاخ چهلستون اصفهان و باغ عفیفآباد فارس، شامل مجموعه کوشک، آسیاب، حمام، قراول خانه، اسطبل، برج دیدهبانی و یخچال منظریه: ۱۲۹۹ق)،
- امامزاده سید کمالالدین حسین در روستای شهراب (با گچبریها، نقاشیها، آیینهکاریها و نقاشی پشت شیشه منحصر به فرد در داخل گنبد: ۱۲۹۹ق)،
- خانه شهید مدرس در سرابه کچو، که در سال ۱۳۶۵ش در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسیده است.[۱۴]
دیگر آثار باستانی این شهرستان عبارتاند[۱۵] از:
- قنات روستای توریستی مهرآباد
- آب انبار بزرگ بازار
- مسجد دشت
- حسینیه بزرگ و کوچک زواره
- مسجد دربند
- خانه احمد نظام
- خانه امیران
- خانه ارباب حسین مهابادی
- خانه هشت بهشت نیری
- زورخانه زواره
- مقبره میربهاالدین حیدر زواره
- مسجد ملا یعقوب
- مجموعه بازار
- حصار و یخچال زواره
- خانه هشت بهشت زواره
- برج کبوتر خانه
- کاروانسراهای ظفرقند، بغم، مهاباد و موغار
- کاخ امیرآباد
- یخچال چرمهین
- برج محمدآباد
- آبشار دام دام
- کارخانه سنگتراشی لاسیب
- مقبره پیر اویس مهابادی
- خانه صدر
- آتشکده مهر اردشیر
مشاهیر اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]در شهرستان اردستان مقبره امامزادگان اسماعیل، موسی، قاسم، محسن و ابراهیم و همچنین عرفایی مانند پیر مرتضی، پیر جمالی، پیر سلیمان، پیر صابر، پیرعلی، پیر محمود و پیر اسحاق وجود دارد. اردستان به دلیل حضور عرفای بزرگ عصر ایلخانی و تیموری در این شهرستان، لقب دارالعرفان به خود گرفته است.[۱۶]
مذهب در اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]بیشتر مردم اردستان، مسلمان و شیعه دوازده امامی هستند. اقلیتهای مذهبی بهصورت پراکنده و اندک در این شهرستان سکونت دارند.
جمعیت اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]بر اساس سرشماری سال ۱۳۹۰ش، جمعیت کل شهرستان اردستان ۴۱٬۴۰۵ نفر (۱۲٬۹۳۰ خانوار) است.[۱۷]
اقتصاد اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]اقتصاد اردستان بر پایه کشاورزی، باغداری، دامپروری و صنایع دستی استوار است. وجود کارخانه فولاد و سیمان بر رونق اقتصادی این شهرستان افزوده است. از جمله محصولات کشاورزی این منطقه میتوان به جو، گندم، سبزیجات و صیفیجات، انار و بادام اشاره کرد.[۱۸]
سوغات و محصولات سنتی اردستان
[ویرایش | ویرایش مبدأ]انار، چاغاله بادام، غلات، محصولات لبنی همچون ماست، شیر، کشک و کره، نان سنتی و سبزیجات محلی، سوغات این شهرستان است.
مراکز علمی
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- مراکز علمی این شهرستان عبارت است[۱۹] از:
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد اردستان
- دانشگاه پیام نور مرکز اردستان
- دانشگاه جامع علمی کاربردی مهاباد
- دانشگاه آزاد اسلامی واحد زواره
- دانشگاه پیام نور مرکز زواره
- حوزه علمیه برادران آیتالله مدرس اردستان
- حوزه علمیه خواهران زینب کبری اردستان
پانویس
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ↑ ادیبی سده، «بررسی شاخصهای کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه موردی دهستانهای بخش مرکزی شهرستان اردستان، استان اصفهان»، پاییز 1393ش، ص8.
- ↑ «شهرستان اردستان»، وبسایت دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس، 15 اسفند 1388ش.
- ↑ ادیبی سده، «بررسی شاخصهای کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه موردی دهستانهای بخش مرکزی شهرستان اردستان، استان اصفهان»، پاییز 1393ش، ص8.
- ↑ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ سعیدی و هادیان رسنانی، «اردستان»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی.
- ↑ «شهرستان اردستان»، وبسایت دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.
- ↑ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ سعیدی و هادیان رسنانی، «اردستان»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 15 دی 1398ش؛ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.
- ↑ عباسپور، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس.
- ↑ «شهرستان اردستان»، وبسایت دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان.
- ↑ «شهرستان اردستان»، وبسایت دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان.
- ↑ «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا.
منابع
[ویرایش | ویرایش مبدأ]- ادیبی سده، مهدی و همکاران، «بررسی شاخصهای کیفیت زندگی در نواحی روستایی؛ مطالعه موردی دهستانهای بخش مرکزی شهرستان اردستان، استان اصفهان»، مطالعات و پژوهشهای شهری منطقهای، شماره ۲۲، پاییز ۱۳۹۳ش.
- «اردستان»، وبسایت چهارگوشه ایران زیبا، تاریخ بازدید: ۵ خرداد ۱۴۰۱ش.
- سعیدی، عباس و هادیان رسنانی، الهه، «اردستان»، دائره المعارف بزرگ اسلامی، ۱۳۹۸ش.
- «شهرستان اردستان»، وبسایت دانشگاه پیام نور، مرکز اردستان، تاریخ بازدید: ۴ خرداد ۱۴۰۱ش.
- عباسپور، حمیدرضا، «آداب و رسوم مردم اردستان به عنوان میراث معنوی به ثبت میرسد»، خبرگزاری فارس، تاریخ درج مطلب: ۱۵ اسفند ۱۳۸۸ش.
- مشتاقی اردستانی، مهدی، اردستان در گذر تاریخ، آوای منجی، ۱۳۹۱ش.
| جاذبههای گردشگری | |||||
|---|---|---|---|---|---|
| شهرها | |||||
| سوغات | |||||
| مشاهیر |
| ||||
