پرش به محتوا

پیش‌نویس:بروجرد: تفاوت میان نسخه‌ها

از ایران پدیا
→ تفاوت با ویرایش قدیمی‌تر
دیداریویکی‌متن
imported>محمدمهدی محمدی
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۷ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱: خط ۱:
'''<big>بروجرد؛</big>''' شهر و شهرستانی در شمال استان لرستان.
[[پرونده:بروجرد۲.jpg|جایگزین=نمایی از شهر بروجرد|بندانگشتی|نمایی از شهر بروجرد]]
==مفهوم‌شناسی==
'''{{درشت|بروجرد؛}}''' شهر و شهرستانی در شمال استان لرستان.
نام‌ بروجرد‌ از وروگرد یا ولوگرد یا اردگرد به‌ معنی‌ ساخته‌ شده‌ی ارد، گرفته شده است.‌ برخی نیز ساخت شهر‌ بروجرد را به‌ پیروز، پادشاه‌ ساسانی‌ نسبت‌ داده و نام‌ بروجرد را صورتی‌ از پیروزگرد دانسته كه‌ بعدها به‌ بروگرد تبدیل‌ شده‌ است‌.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/5/200/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref> امروزه، بروجرد را به زبان محلی، وروگرد می‌گویند.
 
==پیشینه تاریخی==
بروجرد، شهری تاریخی در شمال استان لرستان و دامنه‌های زاگرس است که با نام‌های کهن «وروگرد» و «پیروزگرد» شناخته می‌شده و آثار برجسته‌ای همچون [[مسجد جامع]]، بر پیشینه دیرین آن گواهی می‌دهد. بروجرد را «زادگاه فرزانگان» نیز می‌نامند؛ چراکه شخصیت‌های علمی و فرهنگی بزرگی چون [[سید حسین طباطبایی بروجردی|آیت‌الله بروجردی]]، عبدالحسین زرین‌کوب و سیدجعفر شهیدی در آن زاده شده‌اند. مردم این شهر به گویش بومی بروجردی سخن می‌گویند و آیین‌های اصیلی چون [[حنابندان]]، پاتختی و «شُو چِلَه» ([[شب یلدا]]) در میان آنان رواج دارد. جاذبه‌های [[گردشگری]] متنوعی همچون کوه گرین، تالاب بیشه‌دالان، خانه‌های تاریخی و امامزادگان متعدد، بروجرد را مقصدی جذاب برای گردشگران ساخته است. همچنین سوغات رنگارنگی مانند [[حلوا ارده|ارده]]، [[شیره انگور|شیره]]، کباب، نقل، [[صابون]] پیچ، [[جاجیم]] و [[گلیم‌بافی|گلیم]] در کنار غذاهای محلی چون ورکوآز و گده ترخینه، جلوه‌ای از فرهنگ و سنت‌های کهن این دیار را به نمایش می‌گذارد.
بروجرد یکی از شهرهای کهن [[ایران]] است. آثار کشف شده در حوالی بروجرد که باقیمانده از دوران‌ اشكانی‌ بوده و همچنین وجود مسجد جامع‌ بروجرد كه‌ یكی‌ از قدیمی‌ترین‌ [[مساجد]] ایران‌ است‌، از مسكونی‌ بودن‌ این‌ ناحیه‌ در روزگاران کهن و حتی قبل‌ از [[اسلام]]،‌ نشان دارد. شهرستان بروجرد به شهر دار‌السرور و شهر سبز سلیمان ملقب شده است.<ref> [https://lib.eshia.ir/12293/5/200/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref>  
 
==موقعیت جغرافیایی==
==معرفی بروجرد==
شهرستان بروجرد، در غرب [[ایران]] و در شمال استان [[لرستان]]، در کنار کوه گرین قرار داشته و رشته کوه‌های زاگرس، شمال غربی تا جنوب شرقی بروجرد را در بر گرفته‌ است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF#_%D9%85%D9%88%D9%82%D8%B9%DB%8C%D8%AA%20%D8%AC%D8%BA%D8%B1%D8%A7%D9%81%DB%8C%D8%A7%DB%8C%DB%8C%20%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.]</ref> بروجرد، در 110 کیلومتری شمال شرقی خرم‌آباد و در ناحیه‌ای تقریبا کوهستانی است.<ref>[https://lorestan.farhang.gov.ir/fa/lorestan/lorestanm «شهرستان‌های استان لرستان»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.] </ref>
نام بروجرد از وروگرد یا ولوگرد یا اردگرد به معنی ساخته شدهٔ ارد، گرفته شده است. برخی نیز ساخت شهر بروجرد را به پیروز، پادشاه [[ساسانیان|ساسانی]] نسبت داده و نام بروجرد را صورتی از پیروزگرد دانسته که بعدها به بروگرد تبدیل شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/5/200/بروجرد مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref> امروزه، بروجرد را به زبان محلی، وروگرد می‌گویند.
==تقسیمات کشوری==
 
شهرستان بروجرد، دارای دو شهر اشترینان و بروجرد و هفت دهستان با نام‌های اشترینان، برده‌‌سیر، گودرزی، دره‌صیدی، شیروان، ولانجرد و همت‌آباد است.<ref>[https://www.amar.org.ir/%D9%86%D9%82%D8%B4%D9%87-%D8%AF%D9%87%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86%D9%87%D8%A7/%D8%B3%D8%A7%D9%84-%DB%B1%DB%B3%DB%B9%DB%B0/%D9%84%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86 مرکزآمار ایران، درگاه ملی ایران، 13 خرداد 1401ش.] </ref>  
==پیشینه تاریخی بروجرد==
==آب‌ و هوای‌ بروجرد==
بروجرد یکی از شهرهای کهن [[ایران]] است. آثار کشف شده در حوالی بروجرد که باقیمانده از دوران [[اشکانیان|اشکانی]] بوده و همچنین وجود [[مسجد]] جامع بروجرد که یکی از قدیمی‌ترین [[مساجد]] ایران است، از مسکونی بودن این ناحیه در روزگاران کهن و حتی قبل از [[اسلام]]، نشان دارد. شهرستان بروجرد به شهر دارالسرور و شهر سبز سلیمان ملقب شده است.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/5/200/بروجرد مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref>
شهرستان بروجرد، آب و هوای معتدل‌ و نیمه خشکی دارد که مایل‌ به‌ سرد تا سرد است.<ref> [https://lib.eshia.ir/12293/5/200/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref>  
 
==موقعیت جغرافیایی بروجرد==
شهرستان بروجرد، در غرب ایران و در شمال استان لرستان، در کنار کوه گرین قرار داشته و رشته کوه‌های زاگرس، شمال غربی تا جنوب شرقی بروجرد را دربر گرفته است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/شهرستان_بروجرد#_موقعیت%20جغرافیایی%20بروجرد «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.]</ref> بروجرد، در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی [[خرم‌آباد]] و در ناحیه‌ای تقریباً کوهستانی است.<ref>[https://lorestan.farhang.gov.ir/fa/lorestan/lorestanm «شهرستان‌های استان لرستان»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>
 
==تقسیمات کشوری بروجرد==
شهرستان بروجرد، دارای دو شهر اشترینان و [[بروجرد]] و هفت دهستان با نام‌های اشترینان، برده‌سیر، گودرزی، دره‌صیدی، شیروان، ولانجرد و همت‌آباد است.<ref>[https://www.amar.org.ir/نقشه-دهستانها/سال-۱۳۹۰/لرستان مرکزآمار ایران، درگاه ملی ایران، 13 خرداد 1401ش.]</ref>
 
==آب و هوای بروجرد==
شهرستان بروجرد، آب و هوای معتدل و نیمه خشکی دارد که مایل به سرد تا سرد است.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/5/200/بروجرد مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref>
 
==مشاهیر بروجرد==
==مشاهیر بروجرد==
از شهر بروجرد به دلیل وجود چهره‌های شاخص مذهبی، ادبی، علمی و هنری با عنوان زادگاه فرزانگان یاد می‌شود. از جمله این مفاخر و مشاهیر: [[آیت‌الله بروجردی]]، علامه بحر‌العلوم، عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی، مهرداد اوستا، شهید محمود صارمی و سرلشکر شهید محمد بروجردی هستند.<ref>[https://lorestan.farhang.gov.ir/fa/mafakher/broujerd «مفاخر و مشاهیر شهرستان بروجرد | لرستان»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>
[[پرونده:بروجرد۴.jpg|جایگزین=سید حسین طباطبایی بروجردی|بندانگشتی|سید حسین طباطبایی بروجردی]]
از شهر بروجرد به دلیل وجود چهره‌های شاخص مذهبی، ادبی، علمی و هنری با عنوان زادگاه فرزانگان یاد می‌شود. از جمله این مفاخر و مشاهیر: [[آیت‌الله بروجردی]]، علامه بحرالعلوم، عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی، مهرداد اوستا، شهید محمود صارمی و سرلشکر شهید محمد بروجردی هستند.<ref>[https://lorestan.farhang.gov.ir/fa/mafakher/broujerd «مفاخر و مشاهیر شهرستان بروجرد | لرستان»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref>
 
همچنین حمید گودرزی، فریبا متخصص، فاطمه گودرزی و علی فروتن؛ بازیگران نام‌آشنای بروجردی در [[سینمای ایران|سینما]] و تلویزیون هستند.<ref>[http://forum.p30world.com/showthread.php?t=733997 «فرهنگ مردم بروجرد»، انجمن‌های تخصصی پی‌سی‌ورلد، 2017م.]</ref>
 
==دین و مذهب در بروجرد==
[[دین]] مردم شهر بروجرد، اسلام و مذهب آنها، شیعه اثنی‌عشری است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/شهرستان_بروجرد#مذهب%20مردم%20بروجرد «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.]</ref> تعداد کمی از ارمنی‌ها و یهودی‌ها در بروجرد سکونت دارند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/717187/بروجرد-نگین-کهن-تاریخ-لرستان کیوان لولوئی، «بروجرد، نگین کهن تاریخ لرستان»، ایران شناخت، 1378ش.]</ref>
 
==زبان و گویش مردم بروجرد==
مردم بروجرد به زبان لری و گویش بروجردی صحبت می‌کنند که به [[زبان فارسی]] شباهت دارد.<ref>[https://gooshkon.ir/1392/12/همه-چیز-در-مورد-بروجرد-بخش-اول-توضیحاتی/ «همه چیز در مورد بروجرد»، وب‌سایت محله نابینایان.]</ref>


همچنین حمید گودرزی، فریبا متخصص، فاطمه گودرزی و علی فروتن؛ بازیگران نام‌آشنای بروجردی در [[سینما]] و تلویزیون هستند.<ref>[http://forum.p30world.com/showthread.php?t=733997 «فرهنگ مردم بروجرد»، انجمن‌های تخصصی پی‌سی‌ورلد، 2017م.] </ref> 
==آداب و رسوم در بروجرد==
==دین و مذهب ==
[[حنابندان]]، پاتختی، دامادسلام و [[پاگشا|پاگُشا]] از جمله رسوم مردم بروجرد در مراسم [[ازدواج]] است.<ref>[https://www.irannaz.com/boroujerd-people-in-marriage-customs.html «آداب و رسوم مردم بروجرد در ازدواج»، ایران ناز.]</ref>
[[دین]] مردم شهر بروجرد، [[اسلام]] و مذهب آنها، شیعه اثنی‌عشری است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF#%D9%85%D8%B0%D9%87%D8%A8%20%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85%20%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.]</ref>  تعداد کمی از ارمنی‌ها و یهودی‌ها در بروجرد سکونت دارند.<ref>[https://www.noormags.ir/view/fa/articlepage/717187/%d8%a8%d8%b1%d9%88%d8%ac%d8%b1%d8%af-%d9%86%da%af%db%8c%d9%86-%da%a9%d9%87%d9%86-%d8%aa%d8%a7%d8%b1%db%8c%d8%ae-%d9%84%d8%b1%d8%b3%d8%aa%d8%a7%d9%86 کیوان لولوئی، «بروجرد، نگین کهن تاریخ لرستان»، ایران شناخت، 1378ش.]</ref>


==زبان و گویش ==
خرید از بازار بروجرد، سمنوپزی؛ سبزه‌گیری و زیارت اهل قبور از جمله رسوم مردم بروجرد در آیین [[نوروز]] است.<ref>[https://www.mizan.news/140013/آداب-و-رسوم-بروجردی-ها-در-نوروز/ «آداب و رسوم بروجردی‌هادر نوروز»، خبرگزاری میزان.]</ref>
مردم بروجرد به زبان لری و گویش بروجردی صحبت می‌کنند که به [[زبان فارسی]] شباهت دارد.<ref> [https://gooshkon.ir/1392/12/%D9%87%D9%85%D9%87-%DA%86%DB%8C%D8%B2-%D8%AF%D8%B1-%D9%85%D9%88%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF-%D8%A8%D8%AE%D8%B4-%D8%A7%D9%88%D9%84-%D8%AA%D9%88%D8%B6%DB%8C%D8%AD%D8%A7%D8%AA%DB%8C/ «همه چیز در مورد بروجرد»، وب‌سایت محله نابینایان.]</ref>  
 
==آداب و رسوم==
[[شب یلدا]] که به «شُو چِلَه» در بروجرد معروف است، آداب و رسوم مخصوصی دارد. در این شب، فامیلِ نزدیک، دورِ هم جمع می‌شوند و با [[فال]] گرفتن و چِهل سِرو (چهل بیت) و با خوردن تنقلاتِ شب یلدا که شاملِ مخلوطی از گندم برشته (گَنِم شیر)، کشمش، کنجد، شاهدانه، گردو و فندق است، اوقات خود را با شادی سپری می‌کنند. کدو حلوایی و [[پشمک]] نیز در شب یلدا طرفداران خاص خود را در شهر بروجرد دارد. برخی پسر بچه‌ها شال بزرگی را از بالای پشت‌بام به حیاط خانه‌ها پایین می‌فرستند و شعر محلی «اِمشُو اَول قارَه» را با صدای بلند می‌خوانند تا صاحب‌خانه به آنها تنقلات بدهد. در شب یلدا رسم است که اگر پسر و دختری با هم [[نامزدی|نامزد]] باشند، داماد برای نامزدِ خود، هدیه‌ای همراه با این تنقلات ببرد.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/194793/آشنایی-با-آداب-و-رسوم-مردم-بروجرد-در-شب-یلدا «آشنایی با آداب و رسوم مردم بروجرد در شب یلدا»، وب‌سایت همشهری]</ref>
حنابندان، پاتختی، داماد‌‌سلام و پاگُشا از جمله رسوم مردم بروجرد در مراسم [[ازدواج]] است.<ref>[https://www.irannaz.com/boroujerd-people-in-marriage-customs.html «آداب و رسوم مردم بروجرد در ازدواج»، ایران ناز.]</ref>


خرید از بازار بروجرد، سمنوپزی؛ سبزه‌گیری و زیارت اهل قبور از جمله رسوم مردم بروجرد در آیین [[نوروز]] است.<ref>[https://www.mizan.news/140013/%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF%DB%8C-%D9%87%D8%A7-%D8%AF%D8%B1-%D9%86%D9%88%D8%B1%D9%88%D8%B2/ «آداب و رسوم بروجردی‌هادر نوروز»، خبرگزاری میزان.]</ref>
[[شب یلدا]] که به «شُو چِلَه» در بروجرد معروف است، آداب و رسوم مخصوصی دارد. در این شب، فامیلِ نزدیک، دورِ هم جمع می‌شوند و با فال گرفتن و چِهل سِرو (چهل بیت) و با خوردن تنقلاتِ شب یلدا که شاملِ مخلوطی از [[گندم]] برشته (گَنِم شیر)، کشمش، کنجد، شاهدانه، [[گردو]] و فندق است، اوقات خود را با شادی سپری می‌کنند. کدو حلوایی و پشمک نیز در شب یلدا طرفداران خاص خود را در شهر بروجرد دارد. برخی پسر بچه‌ها شال بزرگی را از بالای پشت‌بام به حیاط خانه‌ها پایین می‌‌فرستند و شعر محلی «اِمشُو اَول قارَه» را با صدای بلند می‌خوانند تا صاحب‌خانه به آنها تنقلات بدهد. در شب یلدا رسم است که اگر پسر و دختری با هم نامزد باشند، داماد برای نامزدِ خود، هدیه‌ای همراه با این تنقلات ببرد.<ref>[https://www.hamshahrionline.ir/news/194793/%D8%A2%D8%B4%D9%86%D8%A7%DB%8C%DB%8C-%D8%A8%D8%A7-%D8%A2%D8%AF%D8%A7%D8%A8-%D9%88-%D8%B1%D8%B3%D9%88%D9%85-%D9%85%D8%B1%D8%AF%D9%85-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF-%D8%AF%D8%B1-%D8%B4%D8%A8-%DB%8C%D9%84%D8%AF%D8%A7 «آشنایی با آداب و رسوم مردم بروجرد در شب یلدا»، وب‌سایت همشهری]</ref> 
==اقتصاد بروجرد==
==اقتصاد بروجرد==
[[كشاورزی‌]]، باغداری، [[دامپروری]] و نساجی از جمله مشاغلی است که مردم بروجرد به آن مشغول هستند. صنایع‌ متعددی‌ از جمله صنایع‌ فلزی و‌ غیرفلزی‌ مانند سنگ‌بری‌ و آجر‌فشاری‌‌، صنایع‌ غذایی‌، دارویی‌، شیمیایی‌، برق‌ و الكترونیك‌، صنایع‌ چوب‌، چرم‌ و تولید كاغذ در این‌ شهرستان‌ وجود دارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/5/200/%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref> آب و هوای مطبوع، رودهای فراوان و خاک حاصلخیز، شهرستان بروجرد را مستعدِ کشت انواع میوه نموده است. از جمله میوه‌ها، می‌توان به سیب گلاب، به، هلو، شلیل و آلو اشاره کرد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/1704771/%DA%AF%D8%B0%D8%B1%DB%8C-%D8%AF%D8%B1-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D9%85%DB%8C%D9%88%D9%87-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF-%D9%85%D8%AD%D8%B5%D9%88%D9%84%D8%A7%D8%AA-%D8%AF%D8%A7%D8%AE%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%A7%D8%B2%D8%A7%D8%B1-%D8%B1%D8%A7-%D9%82%D8%B1%D9%82-%DA%A9%D8%B1%D8%AF «گذری در بازار میوه بروجرد/ محصولات داخلی بازار را قرق کرد»، خبرگزاری میزان.]</ref>
کشاورزی، باغداری، دامپروری و نساجی از جمله مشاغلی است که مردم بروجرد به آن مشغول هستند. صنایع متعددی از جمله صنایع فلزی و غیرفلزی مانند سنگ‌بری و آجرفشاری، صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، برق و الکترونیک، صنایع چوب، چرم و تولید کاغذ در این شهرستان وجود دارد.<ref>[https://lib.eshia.ir/12293/5/200/بروجرد مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.]</ref> آب و هوای مطبوع، رودهای فراوان و خاک حاصلخیز، شهرستان بروجرد را مستعدِ کشت انواع میوه نموده است. از جمله میوه‌ها، می‌توان به سیب گلاب، [[به]]، هلو، شلیل و [[آلو]] اشاره کرد.<ref>[https://www.mehrnews.com/news/1704771/گذری-در-بازار-میوه-بروجرد-محصولات-داخلی-بازار-را-قرق-کرد «گذری در بازار میوه بروجرد/ محصولات داخلی بازار را قرق کرد»، خبرگزاری میزان.]</ref>
 
==جاذبه‌های گردشگری==
==جاذبه‌های گردشگری==
مسجد جامع، بقعه امام‌زادگان، آبشار وِنایی، تپه چُغا، تنه کپِرگه، چشمه‌ی سراب کرتول، پارک فدک، کوه گرین، تپه قرق، تالاب بیشه دالان، پل قلعه حاتم، سازه موزه مردم‌شناسی، خانه مصری، و آتشکده از جمله جاهای دیدنی شهرستان بروجرد است.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/list/borujerd-30443-ci/sort/13/ شیدا خرمشاهی، محبوبه حسنی، «دیدنی‌های بروجرد»، کجا رو].</ref> همچنین خانه‌های سادات طباطبائی، محله صوفیان، مسجد سید و مسجد دوخواهران جزء بافت‌های قدیمی و دیدنی شهر بروجرد هستند.<ref>[http://adabiyatbro.blogfa.com/post/32 «آداب و رسوم بروجرد»؛ گروه ادبیات بروجرد.]</ref>  
[[پرونده:بروجرد۳.jpg|جایگزین=مسجد امام بروجرد (مسجد سلطانی)|بندانگشتی|مسجد امام بروجرد (مسجد سلطانی)]]
==زیارتگاه‌ها==
[[مسجد جامع]]، بقعه امام‌زادگان، آبشار وِنایی، تپه چُغا، تنه کپِرگه، چشمهٔ سراب کرتول، پارک فدک، کوه گرین، تپه قرق، تالاب بیشه دالان، پل قلعه حاتم، سازه موزه مردم‌شناسی، خانه مصری، و آتشکده از جمله جاهای دیدنی شهرستان بروجرد است.<ref>[https://www.kojaro.com/attraction/list/borujerd-30443-ci/sort/13/ شیدا خرمشاهی، محبوبه حسنی، «دیدنی‌های بروجرد»، کجا رو].</ref> همچنین خانه‌های سادات طباطبائی، محله صوفیان، مسجد سید و مسجد دوخواهران جزء بافت‌های قدیمی و دیدنی شهر بروجرد هستند.<ref>[http://adabiyatbro.blogfa.com/post/32 «آداب و رسوم بروجرد»؛ گروه ادبیات بروجرد.]</ref>
امامزاده جعفر، امامزاده قاسم و شاهزاده ابوالحسن از جمله اماکن زیارتی در شهرستان بروجرد هستند.<ref>[http://www.borujerd.ir/%DA%AF%D8%B1%D8%AF%D8%B4%DA%AF%D8%B1%DB%8C/%D8%AC%D8%A7%D8%B0%D8%A8%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%AA%D8%A7%D8%B1%DB%8C%D8%AE%DB%8C/%D8%A7%D9%85%D8%A7%D9%85%D8%B2%D8%A7%D8%AF%D9%87-%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF «امامزاده‌های بروجرد»، شهرداری بروجرد.]</ref>
 
==صنایع دستی==
==زیارتگاه‌های بروجردپل قلعه حاتم==
صنعت قلم‌زنی روی ورشو که به آن ورشو‌سازی گفته می‌شود، از صنایع دستی بروجرد است.<ref>[https://lorestan.farhang.gov.ir/fa/lorestan/lorestans «صنایع دستی»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref> به همین دلیل شهر بروجرد را شهر ملی ورشو نامیده‌اند. قالیبافی و قالیچه بافی نیز از صنایع دستی بروجرد است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/%D8%B4%D9%87%D8%B1%D8%B3%D8%AA%D8%A7%D9%86_%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.]</ref>  
امامزاده جعفر، امامزاده قاسم و شاهزاده ابوالحسن از جمله اماکن زیارتی در شهرستان بروجرد هستند.<ref>[http://www.borujerd.ir/گردشگری/جاذبه-های-تاریخی/امامزاده-های-بروجرد «امامزاده‌های بروجرد»، شهرداری بروجرد.]</ref>
 
==صنایع دستی بروجرد==
[[پرونده:بروجرد۵.jpg|جایگزین=راضیه تیماجی هنرمند بروجردی در حال قلم‌زنی روی ورشو|بندانگشتی|راضیه تیماجی هنرمند بروجردی در حال قلم‌زنی روی ورشو]]
صنعت قلم‌زنی روی ورشو که به آن ورشوسازی گفته می‌شود، از صنایع دستی بروجرد است.<ref>[https://lorestan.farhang.gov.ir/fa/lorestan/lorestans «صنایع دستی»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.]</ref> به همین دلیل شهر بروجرد را شهر ملی ورشو نامیده‌اند. [[قالی بافی|قالیبافی]] و قالیچه بافی نیز از صنایع دستی بروجرد است.<ref>[https://fa.wikifeqh.ir/شهرستان_بروجرد «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.]</ref>
 
==غذاهای محلی==
==غذاهای محلی==
ورکوآز، بنسور، ماسوا و گده ترخینه یا کشکینه از جمله غذاهای بروجرد است که در فصول مختلف [[بهار]] و [[زمستان]]، به صورت آش طبخ می‌شود.<ref>[https://dornatrip.com/%D8%BA%D8%B0%D8%A7%D9%87%D8%A7%DB%8C-%D9%85%D8%AD%D9%84%DB%8C-%D8%A8%D8%B1%D9%88%D8%AC%D8%B1%D8%AF/ سمانه گودرزی، «غذاهای محلی بروجرد»، درنا تریپ.]</ref>  
ورکوآز، بنسور، ماسوا و گده ترخینه یا کشکینه از جمله غذاهای بروجرد است که در فصول مختلف [[بهار]] و [[زمستان]]، به صورت [[آش]] طبخ می‌شود.<ref>[https://dornatrip.com/غذاهای-محلی-بروجرد/ سمانه گودرزی، «غذاهای محلی بروجرد»، درنا تریپ.]</ref>
 
==سوغاتِ بروجرد==
==سوغاتِ بروجرد==
بروجرد دارای سوغاتی‌هایی از جمله ارده، شیره، بستنی، [[کباب]]، نُقل، مربا، خیارشورِ وِنایی، صابون پیچ، ورشو، [[جاجیم]] و [[گلیم]] است.<ref> [http://adabiyatbro.blogfa.com/post/32 «آداب و رسوم بروجرد»، گروه ادبیات بروجرد.]</ref>  
بروجرد دارای سوغاتی‌هایی از جمله ارده، شیره، بستنی، کباب، نُقل، مربا، خیارشورِ وِنایی، صابون پیچ، ورشو، [[جاجیم]] و گلیم است.<ref>[http://adabiyatbro.blogfa.com/post/32 «آداب و رسوم بروجرد»، گروه ادبیات بروجرد.]</ref>


==پانویس==
==پانویس==
خط ۴۱: خط ۶۲:


==منابع==
==منابع==
* «آداب و رسوم بروجردی‌ها در نوروز»، وب‌سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: 5 فروردین 1395ش.
{{آغاز منابع}}
* «آداب و رسوم مردم بروجرد در ازدواج»، وب‌سایت ایران‌ناز، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*«آداب و رسوم بروجردی‌ها در نوروز»، وب‌سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۵ فروردین ۱۳۹۵ش.
* «آداب و رسوم بروجرد»، وبلاگ گروه ادبیات بروجرد، تاریخ درج مطلب: 28 دی 1387ش.
*«آداب و رسوم مردم بروجرد در ازدواج»، وب‌سایت ایران‌ناز، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «آشنایی با آداب و رسوم مردم بروجرد در شب یلدا»، وب‌سایت همشهری آنلاین، 28 آذر 1391ش.
*«آداب و رسوم بروجرد»، وبلاگ گروه ادبیات بروجرد، تاریخ درج مطلب: ۲۸ دی ۱۳۸۷ش.
* «امامزاده‌های بروجرد»، وب‌سایت شهرداری بروجرد، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*«آشنایی با آداب و رسوم مردم بروجرد در شب یلدا»، وب‌سایت همشهری آنلاین، ۲۸ آذر ۱۳۹۱ش.
* «شهرستان‌های استان لرستان»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*«امامزاده‌های بروجرد»، وب‌سایت شهرداری بروجرد، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*«شهرستان‌های استان لرستان»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* شیدا خرمشاهی و محبوبه حسنی، «دیدنی‌های بروجرد»، وب‌سایت کجا رو، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*«شهرستان بروجرد»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «صنایع دستی»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*شیدا خرمشاهی و محبوبه حسنی، «دیدنی‌های بروجرد»، وب‌سایت کجا رو، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «فرهنگ مردم بروجرد»، وب‌سایت پی‌سی‌ورلد، 2017م.
*«صنایع دستی»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* گودرزی، سمانه، «غذاهای محلی بروجرد»، درنا تریپ، تاریخ درج مطلب: 7 اردیبهشت 1400ش.
*«فرهنگ مردم بروجرد»، وب‌سایت پی‌سی‌ورلد، ۲۰۱۷م.
* «گذری در بازار میوه بروجرد/ محصولات داخلی بازار را قرق کرد»، وب‌سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: 5 مهر 1391ش.
*گودرزی، سمانه، «غذاهای محلی بروجرد»، درنا تریپ، تاریخ درج مطلب: ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
* لولوئی، کیوان، «بروجرد، نگین کهن تاریخ لرستان»، ایران شناخت، تاریخ درج مطلب: بهار 1378ش.
*«گذری در بازار میوه بروجرد/ محصولات داخلی بازار را قرق کرد»، وب‌سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۵ مهر ۱۳۹۱ش.
* مبین، ابوالحسن، «بروجرد»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی در کتابخانه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: 27 خرداد 1399ش.
*لولوئی، کیوان، «بروجرد، نگین کهن تاریخ لرستان»، ایران شناخت، تاریخ درج مطلب: بهار ۱۳۷۸ش.
* «مفاخر و مشاهیر شهرستان بروجرد | لرستان»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: 8 خرداد 1401ش.
*مبین، ابوالحسن، «بروجرد»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی در کتابخانه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ش.
* مرکزآمار ایران، درگاه ملی ایران، تاریخ درج مطلب: 13 خرداد 1401ش.
*«مفاخر و مشاهیر شهرستان بروجرد | لرستان»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
* «همه چیز در مورد بروجرد»، وب‌سایت محله نابینایان، تاریخ درج مطلب: 24 اسفند 1392ش.
*مرکزآمار ایران، درگاه ملی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱ش.
*«همه چیز در مورد بروجرد»، وب‌سایت محله نابینایان، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۳۹۲ش.
{{پایان منابع}}
{{لرستان-افقی}}
 
[[رده:شهرهای استان لرستان]]
[[رده:شهرهای ایران]]
 


[[رده: ویکی‌زندگی]]
{{#seo:
[[رده: اجتماعات آئینی]]
|title=شهر بروجرد کجاست؟ جمعیت بروجرد چقدر است - ویکی زندگی
[[رده: خرده‌فرهنگ]]
|title_mode=Replaced Title
[[رده: گردشگری]]
|keywords=بروجرد, شهر بروجرد, بروجرد کجاست, جاهای دیدنی بروجرد, آیت الله بروجردی, گویش بروجردی, سوغات بروجرد
|description=بروجرد، شهری تاریخی در لرستان و زادگاه فرزانگان است که جاذبه‌های گردشگری متنوعی دارد. با فرهنگ، آداب و رسوم، سوغات و جاهای دیدنی بروجرد آشنا شوید - ویکی زندگی
}}

نسخهٔ کنونی تا ۳۰ شهریور ۱۴۰۴، ساعت ۱۵:۳۵

نمایی از شهر بروجرد
نمایی از شهر بروجرد

بروجرد؛ شهر و شهرستانی در شمال استان لرستان.

بروجرد، شهری تاریخی در شمال استان لرستان و دامنه‌های زاگرس است که با نام‌های کهن «وروگرد» و «پیروزگرد» شناخته می‌شده و آثار برجسته‌ای همچون مسجد جامع، بر پیشینه دیرین آن گواهی می‌دهد. بروجرد را «زادگاه فرزانگان» نیز می‌نامند؛ چراکه شخصیت‌های علمی و فرهنگی بزرگی چون آیت‌الله بروجردی، عبدالحسین زرین‌کوب و سیدجعفر شهیدی در آن زاده شده‌اند. مردم این شهر به گویش بومی بروجردی سخن می‌گویند و آیین‌های اصیلی چون حنابندان، پاتختی و «شُو چِلَه» (شب یلدا) در میان آنان رواج دارد. جاذبه‌های گردشگری متنوعی همچون کوه گرین، تالاب بیشه‌دالان، خانه‌های تاریخی و امامزادگان متعدد، بروجرد را مقصدی جذاب برای گردشگران ساخته است. همچنین سوغات رنگارنگی مانند ارده، شیره، کباب، نقل، صابون پیچ، جاجیم و گلیم در کنار غذاهای محلی چون ورکوآز و گده ترخینه، جلوه‌ای از فرهنگ و سنت‌های کهن این دیار را به نمایش می‌گذارد.

معرفی بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

نام بروجرد از وروگرد یا ولوگرد یا اردگرد به معنی ساخته شدهٔ ارد، گرفته شده است. برخی نیز ساخت شهر بروجرد را به پیروز، پادشاه ساسانی نسبت داده و نام بروجرد را صورتی از پیروزگرد دانسته که بعدها به بروگرد تبدیل شده است.[۱] امروزه، بروجرد را به زبان محلی، وروگرد می‌گویند.

پیشینه تاریخی بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بروجرد یکی از شهرهای کهن ایران است. آثار کشف شده در حوالی بروجرد که باقیمانده از دوران اشکانی بوده و همچنین وجود مسجد جامع بروجرد که یکی از قدیمی‌ترین مساجد ایران است، از مسکونی بودن این ناحیه در روزگاران کهن و حتی قبل از اسلام، نشان دارد. شهرستان بروجرد به شهر دارالسرور و شهر سبز سلیمان ملقب شده است.[۲]

موقعیت جغرافیایی بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شهرستان بروجرد، در غرب ایران و در شمال استان لرستان، در کنار کوه گرین قرار داشته و رشته کوه‌های زاگرس، شمال غربی تا جنوب شرقی بروجرد را دربر گرفته است.[۳] بروجرد، در ۱۱۰ کیلومتری شمال شرقی خرم‌آباد و در ناحیه‌ای تقریباً کوهستانی است.[۴]

تقسیمات کشوری بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شهرستان بروجرد، دارای دو شهر اشترینان و بروجرد و هفت دهستان با نام‌های اشترینان، برده‌سیر، گودرزی، دره‌صیدی، شیروان، ولانجرد و همت‌آباد است.[۵]

آب و هوای بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

شهرستان بروجرد، آب و هوای معتدل و نیمه خشکی دارد که مایل به سرد تا سرد است.[۶]

مشاهیر بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
سید حسین طباطبایی بروجردی
سید حسین طباطبایی بروجردی

از شهر بروجرد به دلیل وجود چهره‌های شاخص مذهبی، ادبی، علمی و هنری با عنوان زادگاه فرزانگان یاد می‌شود. از جمله این مفاخر و مشاهیر: آیت‌الله بروجردی، علامه بحرالعلوم، عبدالحسین زرین‌کوب، سیدجعفر شهیدی، مهرداد اوستا، شهید محمود صارمی و سرلشکر شهید محمد بروجردی هستند.[۷]

همچنین حمید گودرزی، فریبا متخصص، فاطمه گودرزی و علی فروتن؛ بازیگران نام‌آشنای بروجردی در سینما و تلویزیون هستند.[۸]

دین و مذهب در بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

دین مردم شهر بروجرد، اسلام و مذهب آنها، شیعه اثنی‌عشری است.[۹] تعداد کمی از ارمنی‌ها و یهودی‌ها در بروجرد سکونت دارند.[۱۰]

زبان و گویش مردم بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

مردم بروجرد به زبان لری و گویش بروجردی صحبت می‌کنند که به زبان فارسی شباهت دارد.[۱۱]

آداب و رسوم در بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

حنابندان، پاتختی، دامادسلام و پاگُشا از جمله رسوم مردم بروجرد در مراسم ازدواج است.[۱۲]

خرید از بازار بروجرد، سمنوپزی؛ سبزه‌گیری و زیارت اهل قبور از جمله رسوم مردم بروجرد در آیین نوروز است.[۱۳]

شب یلدا که به «شُو چِلَه» در بروجرد معروف است، آداب و رسوم مخصوصی دارد. در این شب، فامیلِ نزدیک، دورِ هم جمع می‌شوند و با فال گرفتن و چِهل سِرو (چهل بیت) و با خوردن تنقلاتِ شب یلدا که شاملِ مخلوطی از گندم برشته (گَنِم شیر)، کشمش، کنجد، شاهدانه، گردو و فندق است، اوقات خود را با شادی سپری می‌کنند. کدو حلوایی و پشمک نیز در شب یلدا طرفداران خاص خود را در شهر بروجرد دارد. برخی پسر بچه‌ها شال بزرگی را از بالای پشت‌بام به حیاط خانه‌ها پایین می‌فرستند و شعر محلی «اِمشُو اَول قارَه» را با صدای بلند می‌خوانند تا صاحب‌خانه به آنها تنقلات بدهد. در شب یلدا رسم است که اگر پسر و دختری با هم نامزد باشند، داماد برای نامزدِ خود، هدیه‌ای همراه با این تنقلات ببرد.[۱۴]

اقتصاد بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

کشاورزی، باغداری، دامپروری و نساجی از جمله مشاغلی است که مردم بروجرد به آن مشغول هستند. صنایع متعددی از جمله صنایع فلزی و غیرفلزی مانند سنگ‌بری و آجرفشاری، صنایع غذایی، دارویی، شیمیایی، برق و الکترونیک، صنایع چوب، چرم و تولید کاغذ در این شهرستان وجود دارد.[۱۵] آب و هوای مطبوع، رودهای فراوان و خاک حاصلخیز، شهرستان بروجرد را مستعدِ کشت انواع میوه نموده است. از جمله میوه‌ها، می‌توان به سیب گلاب، به، هلو، شلیل و آلو اشاره کرد.[۱۶]

جاذبه‌های گردشگری

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
مسجد امام بروجرد (مسجد سلطانی)
مسجد امام بروجرد (مسجد سلطانی)

مسجد جامع، بقعه امام‌زادگان، آبشار وِنایی، تپه چُغا، تنه کپِرگه، چشمهٔ سراب کرتول، پارک فدک، کوه گرین، تپه قرق، تالاب بیشه دالان، پل قلعه حاتم، سازه موزه مردم‌شناسی، خانه مصری، و آتشکده از جمله جاهای دیدنی شهرستان بروجرد است.[۱۷] همچنین خانه‌های سادات طباطبائی، محله صوفیان، مسجد سید و مسجد دوخواهران جزء بافت‌های قدیمی و دیدنی شهر بروجرد هستند.[۱۸]

زیارتگاه‌های بروجردپل قلعه حاتم

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

امامزاده جعفر، امامزاده قاسم و شاهزاده ابوالحسن از جمله اماکن زیارتی در شهرستان بروجرد هستند.[۱۹]

صنایع دستی بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
راضیه تیماجی هنرمند بروجردی در حال قلم‌زنی روی ورشو
راضیه تیماجی هنرمند بروجردی در حال قلم‌زنی روی ورشو

صنعت قلم‌زنی روی ورشو که به آن ورشوسازی گفته می‌شود، از صنایع دستی بروجرد است.[۲۰] به همین دلیل شهر بروجرد را شهر ملی ورشو نامیده‌اند. قالیبافی و قالیچه بافی نیز از صنایع دستی بروجرد است.[۲۱]

غذاهای محلی

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

ورکوآز، بنسور، ماسوا و گده ترخینه یا کشکینه از جمله غذاهای بروجرد است که در فصول مختلف بهار و زمستان، به صورت آش طبخ می‌شود.[۲۲]

سوغاتِ بروجرد

[ویرایش | ویرایش مبدأ]

بروجرد دارای سوغاتی‌هایی از جمله ارده، شیره، بستنی، کباب، نُقل، مربا، خیارشورِ وِنایی، صابون پیچ، ورشو، جاجیم و گلیم است.[۲۳]

پانویس

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  1. ↑ مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.
  2. ↑ مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.
  3. ↑ «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.
  4. ↑ «شهرستان‌های استان لرستان»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  5. ↑ مرکزآمار ایران، درگاه ملی ایران، 13 خرداد 1401ش.
  6. ↑ مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.
  7. ↑ «مفاخر و مشاهیر شهرستان بروجرد | لرستان»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  8. ↑ «فرهنگ مردم بروجرد»، انجمن‌های تخصصی پی‌سی‌ورلد، 2017م.
  9. ↑ «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.
  10. ↑ کیوان لولوئی، «بروجرد، نگین کهن تاریخ لرستان»، ایران شناخت، 1378ش.
  11. ↑ «همه چیز در مورد بروجرد»، وب‌سایت محله نابینایان.
  12. ↑ «آداب و رسوم مردم بروجرد در ازدواج»، ایران ناز.
  13. ↑ «آداب و رسوم بروجردی‌هادر نوروز»، خبرگزاری میزان.
  14. ↑ «آشنایی با آداب و رسوم مردم بروجرد در شب یلدا»، وب‌سایت همشهری
  15. ↑ مبین، دائرة المعارف بزرگ اسلامی، 1399ش، ج5، ص200.
  16. ↑ «گذری در بازار میوه بروجرد/ محصولات داخلی بازار را قرق کرد»، خبرگزاری میزان.
  17. ↑ شیدا خرمشاهی، محبوبه حسنی، «دیدنی‌های بروجرد»، کجا رو.
  18. ↑ «آداب و رسوم بروجرد»؛ گروه ادبیات بروجرد.
  19. ↑ «امامزاده‌های بروجرد»، شهرداری بروجرد.
  20. ↑ «صنایع دستی»، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی.
  21. ↑ «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه دانشنامه حوزوی.
  22. ↑ سمانه گودرزی، «غذاهای محلی بروجرد»، درنا تریپ.
  23. ↑ «آداب و رسوم بروجرد»، گروه ادبیات بروجرد.

منابع

[ویرایش | ویرایش مبدأ]
  • «آداب و رسوم بروجردی‌ها در نوروز»، وب‌سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۵ فروردین ۱۳۹۵ش.
  • «آداب و رسوم مردم بروجرد در ازدواج»، وب‌سایت ایران‌ناز، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «آداب و رسوم بروجرد»، وبلاگ گروه ادبیات بروجرد، تاریخ درج مطلب: ۲۸ دی ۱۳۸۷ش.
  • «آشنایی با آداب و رسوم مردم بروجرد در شب یلدا»، وب‌سایت همشهری آنلاین، ۲۸ آذر ۱۳۹۱ش.
  • «امامزاده‌های بروجرد»، وب‌سایت شهرداری بروجرد، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «شهرستان‌های استان لرستان»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «شهرستان بروجرد»، ویکی فقه، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • شیدا خرمشاهی و محبوبه حسنی، «دیدنی‌های بروجرد»، وب‌سایت کجا رو، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «صنایع دستی»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «فرهنگ مردم بروجرد»، وب‌سایت پی‌سی‌ورلد، ۲۰۱۷م.
  • گودرزی، سمانه، «غذاهای محلی بروجرد»، درنا تریپ، تاریخ درج مطلب: ۷ اردیبهشت ۱۴۰۰ش.
  • «گذری در بازار میوه بروجرد/ محصولات داخلی بازار را قرق کرد»، وب‌سایت خبرگزاری میزان، تاریخ درج مطلب: ۵ مهر ۱۳۹۱ش.
  • لولوئی، کیوان، «بروجرد، نگین کهن تاریخ لرستان»، ایران شناخت، تاریخ درج مطلب: بهار ۱۳۷۸ش.
  • مبین، ابوالحسن، «بروجرد»، دائرة المعارف بزرگ اسلامی در کتابخانه مدرسه فقاهت، تاریخ درج مطلب: ۲۷ خرداد ۱۳۹۹ش.
  • «مفاخر و مشاهیر شهرستان بروجرد | لرستان»، وب‌سایت اداره کل فرهنگ و ارشاد اسلامی لرستان، تاریخ بازدید: ۸ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • مرکزآمار ایران، درگاه ملی ایران، تاریخ درج مطلب: ۱۳ خرداد ۱۴۰۱ش.
  • «همه چیز در مورد بروجرد»، وب‌سایت محله نابینایان، تاریخ درج مطلب: ۲۴ اسفند ۱۳۹۲ش.


برگرفته از «https://iranpedia.wiki/w/index.php?title=پیش‌نویس:بروجرد&oldid=26294»